Xatirə Quliyeva
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Xatirə Nəcəfqulu qızı Quliyeva (d. 30 iyun 1962. Bakı) — fəlsəfə üzrə elmlər doktoru, dosent Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə İnstitutunun "Multikulturalizm və Tolerantlıq fəlsəfəsi" şöbəsinin müdiri.. “Nəsimi-Suriya Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti İB”-nin təsisçisi və sədri, “Cahan+” qəzetinin baş redaktoru.
Xatirə Quliyeva | |
---|---|
Xatirə Nəcəfqulu qızı Quliyeva | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Maştağa, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Atası | Nəcəfqulu |
Anası | Nisəxanım |
Elmi dərəcəsi | fəlsəfə üzrə elmlər doktoru |
İş yeri | Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə İnstitutunun "Multikulturalizm və Tolerantlıq Fəlsəfəsi" şöbəsinin müdiri |
Həyatı
Quliyeva Xatirə Nəcəfqulu qızı 1962-ci ildə Bakı şəhərinin Maştağa qəsəbəsində Bakının hörmət sahibi şəxslərindən , məscid-minarələr inşa edən Kəblə Həciqulunun nəvəsi Nəcəfqulu və kor molla (kütləvi yayımış göz infeksiyası nəticəsində gözləri tutulsa da Quranı əzbər bildiyi üçün) ləqəbi ilə tanınmış Məşədi Bağırın qızı Nisəxanımın ailəsində dünyaya gəlmişdir. Azərbaycan Respublikasının paytaxtı Bakıda Kəbləhəciqulu XIX əsrin bir çox abidələrinin, o cümlədən Maştağa məscidi və minarəsinin, H.Zərdabinin layihəsi əsasında Maştağa-Bilgəh qəsəbəsi arasında yerləşən Ovdanın memar-inşaatçısı olmuşdur. Onun oğlu Əmirqulu Quliyev Azərbaycan Demokratik Partiyasının ilk yaradıcıları sırasında olmuş, Əmirqulu Quliyev Bakıda erməni-müsəlman davası zamanı türk onbaşılarından olmuş, sonralar Azərbaycan MİK-nin rəyasət heyətinin üzvü, Bakı şəhər sovetinin deputatı seçilmişdir. Kəblə Hacıqulu və övladları Bakı şəhərində İçərişəhər və yaxınlığında evlərə, Maştağa qəsəbəsində böyük torpaq sahələrinə malik olmuşlar. Ailə Sovetləşmə illərində bu mülkiyyətlərini itirmiş, Maştağa qəsəbəsində məskunlaşmışdır. Kəblə Hacıqulu memar-inşaatçı (bənna) olmaqla bərabər şeir - söz əhli sayılmış, bədahətən dediyi şerlər dildən-dilə düşmüşdür. Onun bu təbiəti nəvə-nəticələrinə keçmişdir. Nəsildə Xatirə Quliyeva ulu babasının şair ruhunun layiqli nümayəndəsi hesab oluna bilər. 1969-1979-cu illərdə Bakının Cəfər Cabbarlı adına 187 saylı orta məktəbində, 1980-1985-ci illərdə M.A.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun teatrşünaslıq fakültəsində oxuyub. Ali məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirdikdən sonra İnstitutun Elmi Şurasının qərarı ilə AMEA-nın aspiranturasına göndərilib. Aspiranturaya qəbul edilməsə də AMEA-da fəaliyyətə başlayıb. 1985-2004-cü illərdə AMEA-nın EMİ-da, Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda,"Fəlsəfə, sosiologiya və Hüquq " İnstitutlarında çalışıb.1992-ci ildə Ədəbiyyat İnstitutunda Ədəbiyyat Nəzəriyyəsi indeksində "Cəfər Cəfərovun ədəbi-təınqidi görüçşləri" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib. 1989-1991-ci illərdə Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə Moskvada M.Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutunda uzun müddətli elmi ezamiyyətdə olub. Xatirə Quliyeva1980-1985-ci illərdə Mədəniyyət və İncəsənət İnstitutunda Teatrşünaslıq fakültəsində (keçmiş M.Əliyev adına İncəsənət İnstitutu (əyani) təhsil almış və institutu Fərqlənmə Diplomu ilə bitirmişdir. 1985-1987- ci illərdə AMEA-nın Rəyasət Heyətində İctimai Elmlər Bölməsində laborant, baş laborant, vitse-prezident koməkçisi vəzifələrində çalışmışdır. Xatirə Quliyeva 1987-ci ildə AMEA RH-nın Sərəncamı ilə Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutuna Ədəbiyyat Nəzəriyyəsi şöbəsinə kiçik elmi işçi vəzifəsinə təyin edilmişdir və tanınmış ədəbiyyatşünas və sənətşünas alim Cəfər Cəfərovun elmi irsi sahəsində “Cəfər Cəfərovun ədəbi-tənqidi görüşləri” mövzusunda namizədlik dissertasiyası üzərində tədqiqata başlamışdır. O, AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə 1989-1991-ci illərdə Moskva M.Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutuna uzun müddətli elimi ezamiyyətə göndərilmişdir.1992-ci ildə AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat institutunda elmlər namizədi elmi dərəcəsini almaq üçün “Cəfər CƏfərovun ədəbi-tənqidi görüşləri” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almışdır.1992-2004- ci illərdə elmi fəaliyyətini AMEA-nın “Fəlsəfə”(keçmiş “Fəlsəfə və Hüquq”) İnstitutunun Etika (keçmiş Etika və Estetika) şöbəsində davam etdirmişdir.2005-ci ildə “Nəsimi-Suriya Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti İB” təsis etmiş, Suriyada müharibə başlayana qədər sədr kimi fəaliyyət göstərmişdir. 2009-2010-cu illərdə AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda doktarant olmuş, “Azərbaycan maarifçiliyinin ədəbi-nəzəri problemləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını yerinə yetirərək Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasına təqdim etmişdir. X.Quliyevanın “Azərbaycan maarifçiliyinin ədəbi-nəzəri problemləri” mövzusunda olan doktorluq dissertasiyasının etik-fəlsəfi aspektləri nəzərə alınaraq doktorluq dissertasiyasının müdafiəsi Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-nın RH-nin qərarı ilə AMEA “Fəlsəfə” İnstitutuna köçürülmüşdür. Eyni zamanda X.Quliyeva 2011-ci ildə AMEA “Fəlsəfə” İnstitutunun Elmi Şurasının Qərarı ilə 1992-2004-ci illərdə çalışdığı “Etika” şöbəsində aparıcı elmi işçi vəzifəsində fəaliyyətə başlamışdır və hazırda həmin şöbədə çalışır. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-nın 2 dekabr 2014-cü il tarixli qərarı ilə Xatirə Nəcəfqulu qızına “Etika” ixtisası üzrə Dosent elmi adı verilmişdir. Xatirə Quliyeva 15 may 2015-ci il tarixində AMEA-nın “Fəlsəfə” İnstitutunun nəzdindəki (D.01.115) Dissertasiya Şurasında Etika ixtisasında (7212.01) “Maarifçilik dövrü Azərbaycan ədəbi-ictimai fikrində milli-mənəvi əsasların fəlsəfi-etik dərki (XIX əsrin ikinci yarısı XX əsrin əvvəlləri)” mövzusunda dissertasiya işi müdafiə etmiş, bunun əsasında ona fəlsəfə üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi verilməsi haqqında qərar qəbul olunmuşdur. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-nın 26 fevral 2016-cı il tarixli qərarı ilə Xatirə Nəcəfqulu qızı fəlsəfə üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi verilmişdir.Xatirə Quliyeva 2017-ci ilin may ayından Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə İnstitutunun "Multikulturalizm və Tolerantlıq fəlsəfəsi" şöbəsinin müdiridir.
Elmi fəaliyyəti
1984-cü ildən respublika dövrü mətbuatında çıxışlar edən Xatirə Quliyeva 50-dən çox elmi məqalə daxil olmaqla 200-dən çox məqalənin müəlifidir. X.Quliyeva Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvüdür. 13 kitabın, o cümlədən 7 elmi monoqrafiyanın, 3 şeirlər, 4 povestlər kitablarının,1 publisist əsərin, həmçinin də 1 tərtib kitabının müəllifidir. Xatirə Quliyevanın "Hatira Cihan Turk" imzası ilə Türkiye və Avropa mətbuatında da məqalələri dərc olunur. 1987-ci ildə AMEA RH-nın Sərəncamı ilə Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutuna Ədəbiyyat Nəzəriyyəsi şöbəsinə kiçik elmi işçi vəzifəsinə təyin edilmişdir və tanınmış ədəbiyyatşünas və sənətşünas alim Cəfər Cəfərovun elmi irsi sahəsində “Cəfər Cəfərovun ədəbi-tənqidi görüşləri” mövzusunda namizədlik dissertasiyası üzərində tədqiqata başlamışdır. O, AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə 1989-1991- ci illərdə Moskva M.Qorki adına Dünya Ədəbiyyatı İnstitutuna uzun müddətli elimi ezamiyyətə göndərilmişdir. 1992- ci ildə AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat institutunda elmlər namizədi elmi dərəcəsini almaq üçün “Cəfər Cəfərovun ədəbi-tənqidi görüşləri” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almışdır.1992-2004-ci illərdə elmi fəaliyyətini AMEA-nın “Fəlsəfə”(keçmiş “Fəlsəfə və Hüquq”) İnstitutunun Etika(keçmiş Etika və Estetika) şöbəsində davam etdirmişdir. 2005-ci ildə “Nəsimi-Suriya Azərbaycan Dostluq Cəmiyyəti İB” təsis etmiş, Suriyada müharibə başlayana qədər sədr kimi fəaliyyət göstərmişdir.2009-2010-cu illərdə AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda doktarant olmuş, “Azərbaycan maarifçiliyinin ədəbi-nəzəri problemləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını yerinə yetirərək AR Prezidenti yanında AAK-na təqdim etmişdir. X.Quliyevanın “Azərbaycan maarifçiliyinin ədəbi-nəzəri problemləri” mövzusunda olan doktorluq dissertasiyasının etik-fəlsəfi aspektləri nəzərə alınaraq doktorluq dissertasiyasının müdafiəsi Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-nın RH-nin qərarı ilə AMEA “Fəlsəfə” İnstitutuna köçürülmüşdür. Eyni zamanda X.Quliyeva 2011-ci ildə AMEA “Fəlsəfə” İnstitutunun Elmi Şurasının Qərarı ilə 1992-2004-ci illərdə çalışdığı “Etika” şöbəsində aparıcı elmi işçi vəzifəsində fəaliyyətə başlamışdır və hazırda həmin şöbədə çalışır. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-nın 2 dekabr 2014-cü il tarixli qərarı ilə Xatirə Nəcəfqulu qızına “Etika” ixtisası üzrə Dosent elmi adı verilmişdir. Xatirə Quliyeva 15 may 2015-ci il tarixində AMEA-nın “Fəlsəfə” İnstitutunun nəzdindəki (D.01.115) Dissertasiya Şurasında Etika ixtisasında (7212.01) “Maarifçilik dövrü Azərbaycan ədəbi-ictimai fikrində milli-mənəvi əsasların fəlsəfi-etik dərki (XIX əsrin ikinci yarısı XX əsrin əvvəlləri)” mövzusunda dissertasiya işi müdafiə etmiş, bunun əsasında ona fəlsəfə üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi verilməsi haqqında qərar qəbul olunmuşdur.
Monoqrafiyalar
- "Azərbaycan estetik fikri və Cəfər Cəfərov"Bakı-Elm,1998..10.5 ç/
- "Həmişə müasir Cəfər Cəfərov" Bakı -Elm, 199913.025 ç/v.
- "Heydər Əliyev və mənəvi-estetik dəyərlər"Bakı-Azərnəşr,2002.11 ç/v
- "XX əsrin böyük Azərbaycan filosofu Zakir Məmmədov" Bakı-Nurlan, 2003.11 ç/
- "Azərbaycanda maarifçi esttika" Bakı-Elm,2001.12.5
- "Azərbaycan maarfçiliyində fəlsəfi-etik məsələlər"Bakı-Elm və Təhsil.2014.17.5 ç/v
- "Heydər Əliyev siyasəti: Milli Dövlət,Milli Lider, Vətəndaşlıq, Mənəviyyat".Bakı-Elm, 2018.28 ç/v.
Bədii əsərlər
- 1."Mən elə bilirdim ki"
- 2."Sənə deyəcəkdim ki"
- 3."Ölən sevgilər"
- 4."Haqqın hesabı"
- 5."Direktor "B"" (povesdt)
- 6."Alfons prokuror"(povest)
- 7."Onun ağ məhəbbəti"(povest)
Publisist əsər
- 1."Köynəyi yaşıl oğlan"
Tərtib
- "Həyat burulğanı və ondan çıxış yolu"Bakı-1999.Yazısı.13.025.
- "İdentiklik, Multikulturalizm, Dialoq Fəlsəfəsi" Bakı-2018.Elm və Təhsil.18.025 ç/v.
Məqalələr:
1. Qloballaşma və aksiologia-təsir, əlaqə, münasibətlər (Qloballaşma və Azərbaycan mədəniyyəti II Рespublika konfransыnыn materialları) AMEA-nın Fəlsəfə və Siyasi-hüququ tədqiqatlar İnstitutu, 2004 s. 61-64.
2. Aksiologiya və siyasət(problemin qoyuluşuna dair. AMEA. Xəbərlər.Tarix Fəlsəfə Hüquq.2004. №4.səh.286-2.5
3. Azərbaycan dövlət иdarəçiliyində ülvilik məsələsi.Ekomədəniy-yət(Ekokultura) Azərbaycan elmi Araşdırma fond. 2004.s.79-81
4. Dünya milli kültür kuramı ekseninde Azerbaycan egitim və sosyal bilimlerinin başındakı yeri.Türkiyə.Türkbilim dergisi. 2009, №1.səh.99-105.
5. Türkiyə ve diger Şark ölkelerində aydınlanmanın evrensal ve milli özellikleri. Türkiyə, Yom dərgisi, 2009, № 15. səh. 87-90.
6. Fransız egitimçileri ve onun evrensal özellikleri.Turan. 2009, № 3.səh.110-112.
7. Azərbaycan maarifçilərinin dünyagörüşü.AMЕА-nın “Xəbərlər” jurnalı.Humanitar Elmlər seriyası. 2009, № 3-4 səh.50-58.
8. Heydər Əliyev və yeni məzmunlu maarifçilik“XXI əsr Dirçəliş” 2012-xüsusi buraxılış.səh. 78-89.
9. Dünya maarifçiliyinin milli mədəniyyət nəzəriyyəsi və Həsən bəy Zərdabinin publisist irsi və ictimai fəaliyyəti.AMEA Xəbərlər 2015 № 2.səh. 200-215.
10. “Ethics ofmulticulturalism as conseption of progress”. АМЕА-нын “Məruzələr”. LXXII2016 № 1.səh.87-91.
11. ”Maarifçilik dövrünün vətəndaş cəmiyyəti təsəvvürləri etik-əxlaqi dəyərlər kontekstində” .. AMEA-nın FSHİ Elmi Əsərlər №1(18) 2012 ., səh.35-41.
12." Maarifçilik dövrü fəlsəfi fikrində etika məsələləri” AMEA-nın FSHİ Elmi Əsərlər № 2 (19)2012..səh.49-54.
13. Maarifçilik - Azərbaycançılıq dövrünün fəlsəfi-etik əsasları” AMEA-nın FSHİ Elmi Əsərlər№ 2 (19)2015
14. Philosophy of Intercultural Dialogue of Modern Time and Dialogue. http://brisjast.com/MAGNT RESEARCH 2015 № 2. REPORT (ISSN 1444-8939).
15. Scientific - Metodological Aspects for Application of Multiculturalism to "Dialogue Philosophy" (formulation of the problem) Philosophi and international journal N 1/2(1)2018 İSSN 2181http://tadqiqot.uz/wp-content/uploads/2018/08/falsafa/falsafa-2018-1-contents-01-10.pdf
16. Heydər Əliyevin Ulu öndərlik missiyası // Yeni Azərbaycan.-2018.-7 iyun.-№108.-S.6.http://files.preslib.az/projects/toplu/v2/f6_2_3.pdf
17. Ulu öndər Heydər Əliyev siyasətinin müdrklük gücü.Bakı-ADPU-2018 səh.40-53.270 səh.
18. “Dioloq fəlsəfəsi və Multikulturalizm: Müqayisəli təhlil” (“The Philosophy of Dialogue and Multiculturalism: Comparative Scientific and Methodological Analysis”) AMEA “Məruzələr” 2018.2-ci nömrə. L XXIV səh.87-92. və s.
İstinadlar
- "Azərbaycan estetik fikri və Cəfər Cəfərov"Bakı-Elm-1998.
- "Həmişə müasir Cəfər Cəfərov" Bakı-Elm-1999.
- "Mən elə bilirdim ki"(şerlər)Bakı-1997.
- "Sənə deyəcəkdim ki"(şerlər)Bakı-2002.
- "Ölən sevgilər" (şerlər)Bakı-2010.
- "Haqqın hesabı"(povest)Bakı-2004.
- "Direktor "B"" (povesdt)Bakı-2004.
- "Alfons prokuror"(povest)Bakı-2004.
- "Onun ağ məhəbbəti"(povest)Bakıl-2010.
- "Köynəyi yaşıl oğlan" Bakı-1997.
- "Həyat burulğanı və ondan çıxış yolu"(Cəfər Cəfərov 3 cild).