Vergi uçotu — vergi bazasının və həmin verginin məbləğinin hesablanması ilə bağlı təsərrüfat əməliyyatlarının tam, fasiləsiz və sənədlə rəsmiyyətə salınmış uçotunu aparmaqla konkret vergi üzrə vergi bazasının formalaşması haqda informasiyaların pul ifadəsilə toplanmasının, qeydiyyata alınmasının və ümumiləşdirilməsinin nizama salınmış sistemidir.
Əsas amillər
Sözügedən verginin ayrı-ayrı növlərinin uçotu və onların hesablanması Azərbaycan Respublikasının11 iyul2000-ci il 905-İQ №-li Qanunu ilə təsdiq edilmiş Vergi Məcəlləsi ilə tənzimlənir.
Vergi uçotu mühasibat uçotunun tərkib hissəsi olmaqla vergiyə cəlb olunma və vergi hesabatı tərtib etmək məqsədi ilə mühasibat qaydasında rəsmiyyətə salınması üçün nəzərdə tutulmuşdur.Bununla birlikdə vergi uçotu vergi bazasının düzgün müəyyən edilməsi məqsədilə müstəqil, yaxud mühasibat uçotu məlumatlarında zəruri düzəliş hesablamaları aparmaq hüququna malikdir.
Düzəliş hesablamaları qeyri-sistemli qaydada, yəni hesablama yolu ilə alınan düzəlişləri mühasibat uçotunda əks etdirməklə yerinə yetirilir. Bu vergi hesablaması, cədvəl, yaxud vergi kartları kimi təqdim edilən informasiyaların sistemləşdirilməsi və toplanması üçün nəzərdə tutulan vergi registrlərinin işlənməsinə və təsdiq edilməsinə şərait yaradır.
Vergi uçotunun əsas funksiyaları
ödəyicilərin vergi öhdəliklərini düzgün müəyyən etmək üçün zəruri ilk informasiyaları toplamaq və onları təyin edilmiş qaydada qeydə almaq;
ilk vergi informasiyalarını mühasibat və vergi registrlərində və mühasibat uçotunun hesablarında vaxtlı-vaxtında əks etdirmək;
vergiödəyicisinin vergi öhdəliklərinin səviyyəsini düzgün müəyyən etmək;
düzgün və dəqiq vergi hesabatını formalaşdırmaq;
vergi informasiyasının və vergi hesabatının formalaşdırılması üzərində nəzarət aparmaq.
Beləliklə, vergi uçotu mühasibat uçotunun tərkib hissəsi kimi qalmaqla vergi öhdəliklərinin düzgün, obyektiv hesablanması və təşkilatın vergi hesabatının tərtib edilməsi üçün zəruri maliyyə informasiyalarının toplanması, qeydə alınması və işlənməsi kimi işlərin yerinə yetirilməsini özündə əks etdirir.
Hesablanması
Təsərrüfat subyektləri tərəfindən vergilər hesablanarkən zəruri vergi sənədləri tərtib edilir. Vergi sənədləri – vergilərin hesablanmasını, vergi məbləğini və vergi öhdəliyinin həcmini əks etdirən sənədlərdir. Vergi sənədlərinə aşağıdakılar daxildir:
uçot-hesabat sənədləri;
müşayiətedici sənədlər;
vergi uçotu registrləri;
bildiriş.
Uçot-hesabat sənədləri — vergi öhdəliyinin məbləğini əks etdirən sənədlərdir. Hər bir vergi növü üçün ayrıca bəyannamə forması müəyyən edilmişdir. Uçot-hesabat sənədləri funksiyasını yerinə yetirən vergi bəyannamələri tərtib edildikdən, müəssisənin rəhbəri və baş mühasibi tərəfindən imzalandıqdan sonra vergi ödəyicisinin qeydiyyata alındığı vergi orqanına təqdim olunur.
Müşayiətedici sənədlər — vergilərin hesablanması üçün zəruri olan, vergi hesabatlarındakı məlumatları əsaslandıran, şərh edən arayış materialı rolunu oynayan sənədlərdir. Onlara alınmış mallara (işlərə, xidmətlərə) görə malsatanların təqdim etdikləri vergi hesab-fakturalarını misal göstərmək olar.
Vergi uçotu registrləri — müəssislərdə vergi uçotunun aparılması üçün nəzərdə tutulmuş ümumi registr və ilkin uçot formalarıdır. Belə ki, vergi uçotunda əks olunması üçün zəruri olan və ilkin mühasibat uçotu sənədlərində əks olunan informasiya, vergi uçotu registrlərində toplanmalı və sistemləşdirilməlidir. Müəyyən hesabat dövrü üçün tərtib edilmiş vergi registrlərindəki informasiya ümumiləşdirildikdən sonra, həmin məlumatlar bəyannamələrə köçürülür.
Metodu
Hesablama metodu ilə vergi uçotu aparan müəssisələr (sahibkarlar) gəlirin faktiki əldə edilməsi vaxtından asılı olmayaraq, gəlir və xərclərini müvafiq olaraq gəlir almaq hüququnun əldə edildiyi və ya xərcin çəkilməsi öhdəliyinin yarandığı andan (vaxtdan) uçota alınmalıdır.
Hesablama metodu ilə uçotun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, gəlirlər pul vəsaitlərinin, əmlakın (işlərin, xidmətlərin) və ya əmlak hüququnun faktiki daxil olub-olmamağından asılı olmayaraq, onların mövcud olduqları hesabat (vergi) dövrlərinin gəlirləri kimi hesab olunur.
Mənbə
Qəzənfər Əli oğlu Abbasov (2015). Mühasibat uçotu(PDF). Bakı. səh. 361.
Ədəbiyyat
Ю.А.Бабаев, Теория бухгалтерского учета, Юнити, Москва 2012
Бухгалтерский учет Под редакцией доктора экономических наук профессора Ю.А.Бабаева, доктора экономических наук, профессора И.П.Комиссарова Юунити, Москва - 2014
Бухгалтерского дело под редакцией профессора М.А.Вахришеной. Москва, «Бухгалтерский учет» 2008
И.М.Дмитриева Бухгалтерский учет и аудит. Москва, ИДФБК – ПРЕСС 2002
Ч.Т.Хорнгрен, Дж. Фостер Бухгалтерский учот: управленческий аспект. Москва, «Финансы и статистика» - 2000
Н.П.Любушин, В.В.Жарикев, Н.В.Бородина Теория бухгалтерского учета Юнити Москва – 2000
В. Г.Макаров, Теоретические основы бухгалтерского учета. Москва «Финансы» 1978
Е.С.Соколова Бухгалтерское дело. Москва ИДФБК – Пресс 2005
Г.А.Шатунова, Г.А.Корнеева Основы бухгалтерского учета. Москва ИД. ФБК – ПРЕСС 2005
Теория бухгалтерского учета. Под редакцией доктора экономических наук профессора Е.А.Мизиковского Москва “Экономисть,” 2005
Ульянов И.Р., Попова Л.В. Бухучет. Пособие для бухгалтера и менеджера москва 1999
Б.Нидлз, Х.Андерсон, Д.Колдуелл Принципы бухгалтерского учета. Москва – «Финансы и статистика» 1997
В.М.Никитин, Д.А.Никитина Теория бухгалтерского учета. Издателство «Дело и сервис» Москва 1999
Avqust 01, 2021
vergi, uçotu, vergi, bazasının, həmin, verginin, məbləğinin, hesablanması, ilə, bağlı, təsərrüfat, əməliyyatlarının, fasiləsiz, sənədlə, rəsmiyyətə, salınmış, uçotunu, aparmaqla, konkret, vergi, üzrə, vergi, bazasının, formalaşması, haqda, informasiyaların, if. Vergi ucotu vergi bazasinin ve hemin verginin mebleginin hesablanmasi ile bagli teserrufat emeliyyatlarinin tam fasilesiz ve senedle resmiyyete salinmis ucotunu aparmaqla konkret vergi uzre vergi bazasinin formalasmasi haqda informasiyalarin pul ifadesile toplanmasinin qeydiyyata alinmasinin ve umumilesdirilmesinin nizama salinmis sistemidir Mundericat 1 Esas amiller 2 Vergi ucotunun esas funksiyalari 3 Hesablanmasi 3 1 Metodu 4 Menbe 5 EdebiyyatEsas amiller RedakteSozugeden verginin ayri ayri novlerinin ucotu ve onlarin hesablanmasi Azerbaycan Respublikasinin 11 iyul 2000 ci il 905 IQ li Qanunu ile tesdiq edilmis Vergi Mecellesi ile tenzimlenir Vergi ucotu muhasibat ucotunun terkib hissesi olmaqla vergiye celb olunma ve vergi hesabati tertib etmek meqsedi ile muhasibat qaydasinda resmiyyete salinmasi ucun nezerde tutulmusdur Bununla birlikde vergi ucotu vergi bazasinin duzgun mueyyen edilmesi meqsedile musteqil yaxud muhasibat ucotu melumatlarinda zeruri duzelis hesablamalari aparmaq huququna malikdir Duzelis hesablamalari qeyri sistemli qaydada yeni hesablama yolu ile alinan duzelisleri muhasibat ucotunda eks etdirmekle yerine yetirilir Bu vergi hesablamasi cedvel yaxud vergi kartlari kimi teqdim edilen informasiyalarin sistemlesdirilmesi ve toplanmasi ucun nezerde tutulan vergi registrlerinin islenmesine ve tesdiq edilmesine serait yaradir Vergi ucotunun esas funksiyalari Redakteodeyicilerin vergi ohdeliklerini duzgun mueyyen etmek ucun zeruri ilk informasiyalari toplamaq ve onlari teyin edilmis qaydada qeyde almaq ilk vergi informasiyalarini muhasibat ve vergi registrlerinde ve muhasibat ucotunun hesablarinda vaxtli vaxtinda eks etdirmek vergiodeyicisinin vergi ohdeliklerinin seviyyesini duzgun mueyyen etmek duzgun ve deqiq vergi hesabatini formalasdirmaq vergi informasiyasinin ve vergi hesabatinin formalasdirilmasi uzerinde nezaret aparmaq Belelikle vergi ucotu muhasibat ucotunun terkib hissesi kimi qalmaqla vergi ohdeliklerinin duzgun obyektiv hesablanmasi ve teskilatin vergi hesabatinin tertib edilmesi ucun zeruri maliyye informasiyalarinin toplanmasi qeyde alinmasi ve islenmesi kimi islerin yerine yetirilmesini ozunde eks etdirir Hesablanmasi RedakteTeserrufat subyektleri terefinden vergiler hesablanarken zeruri vergi senedleri tertib edilir Vergi senedleri vergilerin hesablanmasini vergi meblegini ve vergi ohdeliyinin hecmini eks etdiren senedlerdir Vergi senedlerine asagidakilar daxildir ucot hesabat senedleri musayietedici senedler vergi ucotu registrleri bildiris Ucot hesabat senedleri vergi ohdeliyinin meblegini eks etdiren senedlerdir Her bir vergi novu ucun ayrica beyanname formasi mueyyen edilmisdir Ucot hesabat senedleri funksiyasini yerine yetiren vergi beyannameleri tertib edildikden muessisenin rehberi ve bas muhasibi terefinden imzalandiqdan sonra vergi odeyicisinin qeydiyyata alindigi vergi orqanina teqdim olunur Musayietedici senedler vergilerin hesablanmasi ucun zeruri olan vergi hesabatlarindaki melumatlari esaslandiran serh eden arayis materiali rolunu oynayan senedlerdir Onlara alinmis mallara islere xidmetlere gore malsatanlarin teqdim etdikleri vergi hesab fakturalarini misal gostermek olar Vergi ucotu registrleri muessislerde vergi ucotunun aparilmasi ucun nezerde tutulmus umumi registr ve ilkin ucot formalaridir Bele ki vergi ucotunda eks olunmasi ucun zeruri olan ve ilkin muhasibat ucotu senedlerinde eks olunan informasiya vergi ucotu registrlerinde toplanmali ve sistemlesdirilmelidir Mueyyen hesabat dovru ucun tertib edilmis vergi registrlerindeki informasiya umumilesdirildikden sonra hemin melumatlar beyannamelere kocurulur Metodu Redakte Hesablama metodu ile vergi ucotu aparan muessiseler sahibkarlar gelirin faktiki elde edilmesi vaxtindan asili olmayaraq gelir ve xerclerini muvafiq olaraq gelir almaq huququnun elde edildiyi ve ya xercin cekilmesi ohdeliyinin yarandigi andan vaxtdan ucota alinmalidir Hesablama metodu ile ucotun mahiyyeti ondan ibaretdir ki gelirler pul vesaitlerinin emlakin islerin xidmetlerin ve ya emlak huququnun faktiki daxil olub olmamagindan asili olmayaraq onlarin movcud olduqlari hesabat vergi dovrlerinin gelirleri kimi hesab olunur Menbe RedakteQezenfer Eli oglu Abbasov 2015 Muhasibat ucotu PDF Baki seh 361 Edebiyyat RedakteYu A Babaev Teoriya buhgalterskogo ucheta Yuniti Moskva 2012 Buhgalterskij uchet Pod redakciej doktora ekonomicheskih nauk professora Yu A Babaeva doktora ekonomicheskih nauk professora I P Komissarova Yuuniti Moskva 2014 Buhgalterskogo delo pod redakciej professora M A Vahrishenoj Moskva Buhgalterskij uchet 2008 I M Dmitrieva Buhgalterskij uchet i audit Moskva IDFBK PRESS 2002 Ch T Horngren Dzh Foster Buhgalterskij uchot upravlencheskij aspekt Moskva Finansy i statistika 2000 B U Isayev Q E Abbasov M C Haciyeva Muhasibat ucotunun nezeriyyesi BakiAzernesr 1998 Q E Abbasov Muhasibat ucotunun nezeriyyesi Baki Az DIU nin nesriyyati 2009 Q E Abbasov Sifirdan baslayan muhasibat maliyye ucotu Baki 2013 S M Sebzeliyev Q E Abbasov Xidmet sahelerinde muhasibat maliyye ucotu Baki 2015 F Q Ferecov Sura muhasibe ucotun nezeriyyesi Baki 1935 S M Sebzeliyev V M Quliyev Idareetme ucotu Baki 2014 T E Sadiqov I M Rzayev Vergi ucotu ve audit Baki 2014 N P Kondrakov L P Krasnova Principy buhgalterskogo ucheta FBK press Moskva 1997 Kamyshanov P I Prakticheskie Posobie po buhgalterskomu uchetu Moskva TOO Tehlit 1999 N A Kamordzhanova I V Kartashova Buhgalterskij uchet Moskva 2007 N P Lyubushin V V Zharikev N V Borodina Teoriya buhgalterskogo ucheta Yuniti Moskva 2000 V G Makarov Teoreticheskie osnovy buhgalterskogo ucheta Moskva Finansy 1978 E S Sokolova Buhgalterskoe delo Moskva IDFBK Press 2005 G A Shatunova G A Korneeva Osnovy buhgalterskogo ucheta Moskva ID FBK PRESS 2005 Teoriya buhgalterskogo ucheta Pod redakciej doktora ekonomicheskih nauk professora E A Mizikovskogo Moskva Ekonomist 2005 Ulyanov I R Popova L V Buhuchet Posobie dlya buhgaltera i menedzhera moskva 1999 B Nidlz H Anderson D Kolduell Principy buhgalterskogo ucheta Moskva Finansy i statistika 1997 V M Nikitin D A Nikitina Teoriya buhgalterskogo ucheta Izdatelstvo Delo i servis Moskva 1999Menbe https az wikipedia org w index php title Vergi ucotu amp oldid 5564066, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
