fbpx
Wikipedia

Mühasibat uçotu

Mühasibat uçotu

"Mühasib" sözü ərəb sözü olub hesabat aparan,hazırlayan şəxs mənasını verir.

Mühasibat uçotu - vacib və mürəkkəb bir sistemdir. Bu sistemin düzgün və effektiv qurulmasından, bəzi hallarda, müəssisənin gələcəyi asılıdır. Mühasibat şöbəsinin işi müəssisənin daxili idarəetmə hesаbatlarının və maliyyə hesabatlarının hazırlanması, vergi uçotunun aparılmasıdır. Burada biliklər ilə yanaşı, işçi-mühasiblər arasında işlərin düzgün bölüşdürülməsi, qarşılıqlı yardımlaşma və komanda şəklində işləmə kimi amillər də mühüm rol oynayır.

Bu gün mühasibat uçotu müəssisənin elə bir sahəsidir ki, bu sahədən müəssisə gəlir də əldə edə bilər, zərər də.

İdarə heyətinin vaxtında və düzgün idarəetmə uçotunun məlumatları ilə təmin etməsindən, onların müəssisənin fəaliyyəti ilə bağlı effektiv qərarların qəbul edilməsi asılıdır.

Maliyyə hesabatlarında təqdim olunan müəssisənin maliyyə vəziyyətindən investorların, kreditorların, müştərilərin qərarları asılıdır.

Beləliklə, idarəetmə, maliyyə və vergi uçotu sistemlərinin effektiv qurulması son dərəcə vacibdir.

Mühasibat uçotuna biznesin və iqtisadiyyatın dili deyirlər. Bu dil ilə müəssisələrin hazırki vəziyyətini, onların gələcəyi haqqında proqnozları öyrənmək olar.

Mühasibat uçotu məlumatları ilə maraqlanan tərəflər mühasibat uçotu məlumatlarının istifadəçiləri adlanır.Mühasibat uçotu məlumatlarının istifadəçiləri 2 qrupa bölünür:

  • daxili istifadəçilər (insiders);
  • kənar istifadəçilər (outsiders).

Daxili İstifadəçilər

Müəssisə daxilində biznes qərarlarını qəbul etmə səlahiyyətinə malik olan rəhbər,menecer,yaxud sadə işçilər ola bilər.

Kənar istidafəçilər

Kənardan həmin şirkətin maliyyə uçotu məlumatları ilə maraqlanan tərəflər ola bilər.Bu istifadəçilərə investorlar və səhmdarlar,kreditorlar,dövlət vergi orqanları,yaxud istehlakçılara aiddir.

Göstərilən istifadəçilər maliyyə uçotundan aşağıdakı informasiyaları almaqda maraqlıdırlar:

  1. İnvestorlar və səhmdarlar,onların nümayəndələri - həyata keçirilən və ya nəzərdə tutulan investisiyaların riskliyi,gəlirliyi və müəssisənin dividend ödəmək qabiliyyəti haqda informasiya;
  2. Müəssisənin işçiləri və onların nümayəndələri (həmkarlar ittifaqı və s.) - işverənlərin gəlirliliyi,stabilliyi,iş yerlərini saxlamaq və əmək haqqı ödəyə bilmə imkanı barədə informasiya;
  3. Borcverənlər - müəssisənin verilmiş borcları qaytara bilməsi və faizləri ödəyə bilməsi haqqında informasiya;
  4. Malsatan və podratçılar,malalan və sifarişçilər - müəssisənin fəaliyyətinin fasiləsizliyi haqqında informasiya;
  5. Dövlət orqanları - öz funksiyalarını (resursların yerləşdirilməsi,iqtisadiyyatın tənzimlənməsi,dövlət siyasətinin hazırlanması və reallaşdırılması,statistik nəzarətin aparılması və s. funksiyalar) həyata keçirmək üçün onlara lazım olan informasiya;
  6. Bütövlükdə ictimaiyyət - yerli,regional və dövlət səviyyəsində müəssisənin ictimai rifahını yüksəldilməsində rolu haqqında informasiya.

İdarəetmə uçotunun informasiyası

Daxili istifadəçilər tərəfindən firmanın idarə olunması zamanı istifadə olunur.İdarəetmə uçotunun aparılmasında əsas məqsəd daxili istifadəçiləri istehsal xərcləri və maya dəyəri haqqında informasiya ilə təmin etmək,həmçinin maliyyə hesabatının təhlilinin nəticələrinə dair göstəricilərlə təmin etməkdən ibarətdir...

Əgər kənar istifadəçilər üçün maliyyə uçotunun məlumatları əsasən investisiyalar haqqında qərar vermək üçün lazım idisə,daxili istifadəçilər üçün uçot məlumatları aşağıdakı məqsədlər üçün lazımdır:

  1. Strategiyanın hazırlanması;
  1. İşin planlaşdırılması;
  2. Qərarların qəbulu;
  3. Resurslardan istifadənin optimallaşdırılması.

Qeyd olunanları nəzərə alaraq idarəetmə uçotunu bəzən daxili yaxud da istehsal(maya dəyəri) uçotu (Cost Accounting) adlandırırlar.Maliyyə uçotu ilə idarəetmə uçotu arasındakı fərqər şəkildə göstərilmişdir.

Hər bir peşənin (elmin) müəyyən bir məhsulu olduğu kimi Maliyyə uçotunun da məhsulları maliyyə hesabatıdır.

İdarəetmə uçotu

Idarəetmə uçotu istehsalat-kommersiya fəaliyyətinin planlaşdırılması və nəzarətin aparılması üçün menecerə lazım olan informasiyanın hazırlanması prosesini özündə birləşdirir. Idarəetmə uçotu idarəetmə prosesini uçot prosesilə əlaqələndirirIdarəetmə uçotu - hər hansı bir obyektin idarə olunması üçün lazım olan məlumatların eyniləşdirilməsi, ölçülməsi, yığılması, sistemləşdirilməsi, təhlili, ayrılması, izahı və ötürülməsi deməkdir. Idarəetmə uçotunun sinonimi daxili uçotdur.

Idarəetmə uçotu istehsalat uçotuna əsaslanaraq müxtəlif idarəetmə qərarları (operativ, taktiki və strateji) qəbul etmək üçün informasiya bazaları hazırlayır. O, operativ və taktiki qərarların qəbul edilməsində müəssisə rəhbərlərini zəruri informasiyalarla tam təmin edir. Strateji qərar qəbul etmək üçün isə uçot məlumatları ilə yanaşı xüsusi tədqiqat nəticəsində əldə edilən məlumatlardan da istifadə etmək zəruridir.

Beləliklə, idarəetmə uçotu müəssisənin idarədaxili idarə olunması sisteminin ayrılmaz hissəsi hesab edilir və istehsalat uçotundan onunla fərqlənir ki, burada əsas diqqət informasiyanın idarəetmə məqsədi üçün istifadə edilməsinə yönəldilir.

İdarəetmə uçotunun məqsədi

Idarəetmə uçotunun məqsədini konkret müəssisədə qəbul edilmiş qərarın təbiətinə tam uyğunlaşdırılmış və idarəetmə vasitəsi kimi istifadə edilən hesabat sisteminin təmin edilməsi təşkil edir. Qarşıya qoyulan məqsədə nail olmaq üçün idarəetmə uçotu sistemi planlaşma, uçot, təhlil, tənzimləmə və s. işlərdə istifadə olunur. Bütün bunlar formalaşdırılan məqsədlərin son nəticəsinin müəyyən edilməsinə yönəldilir.

Əgər maliyyə uçotu müəssisənin istehsalat fəaliyyətinin ümumi nəticəsinin (onun bütün bölmələri və hazırlanan məmulatın çeşidi üzrə) müəyyən olunmasını təmin edirsə, bu ümumi yekunu fəaliyyətin ayrı-ayrı bölmələri üzrə göstəricilərə (işlərin növlərinə, coğrafi zonaya, məmulata) ayırmaq üçün müvafiq məlumatlar tələb olunur ki, bunları da mahiyyət etibarilə idarəetmə uçotu verir.

İdarəetmə uçotunun vəzifələri

Beləliklə, təyinatından və qarşıya qoyulan məqsəddən asılı olaraq idarəetmə uçotu aşağıdakı əsas vəzifələri yerinə yetirir:

  • müəssisənin üzərinə götürdüyü bütün istehsal funksiyalarının yerinə yetirilməsini təmin edən xərcləri müəyyənləşdirir;
  • müəssisə balansının bir sıra tərkib hissələrini (məsələn, anbardakı hazır məmulat ehtiyatını, hazırlıq mərhələsində olan məmulatın miqdarı) hesablamaq üçün əsas yaradır;
  • müvafiq satış qiymətilə müqayisə etmək üçün məmulatların (malların) dəyərini hesablamaqla müəssisənin istehsalat fəaliyyətindən əldə edilən nəticəni təhlil edir;
  • cari xərc və gəlirləri proqnozlaşdırır (məsələn, məmulatın dəyərini və təsərrüfat büdcəsini əvvəlcədən hesablamaq yolu ilə);
  • proqnozlaşdırılan və həqiqi məlumatlar arasındakı kənarlaşmanı təhlil və təsdiq edir (məsələn, büdcə xərclərinə və onların icrasına nəzarət edir).

Bu sadalanan vəzifələri üç istiqamətdə qruplaşdırmaq məqsədəuyğundur:

  1. Birinci istiqamət - məmulat və xidmətin dəyərinin hesablanması, həmçinin rentabelliyin təhlili;
  2. Ikinci istiqamət - müəssisənin məsul bölmələrinin yerinə yetirdiyi funksiyalarla əlaqədar maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinə idarəetmə nəzarəti;
  3. Üçüncü istiqamət - qərar qəbul etmək.

Maliyyə uçotu

Maliyyə uçotu əsasən kənar istifadəçilərin tələblərinə uyğun informasiya formalaşdıran bir uçotdur.Maliyyə uçotunun əsas məqsədi müəssisənin maliyyə fəaliyyətinə aid aşağıdakı 3 istiqamətdə informasiya hazırlamaqdır:

  1. Maliyyə vəziyyəti;
  2. Maliyyə nəticələr;
  3. Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında.

Maliyyə nəticələri Mənfəət və zərərlər haqqında hesabatda öz əksini tapır.Maliyyə vəziyyətini təhlil etmək üçün Balans hesabatı və Kapital dəyişiklikləri haqqında hesabatdan istifadə edilir.

Pul vəsaitlərinin hərəkəti üzrə göstəricilər isə pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatda öz əksini tapır.

Bu hesabatlar demək olar ki,bütün xırda və iri şirkətlər tərəfindən tərtib olunur.

Beynəlxalq uçot və hesabat sistemində maliyyə hesabatının elementləri beş yerə bölünür:

  • Aktivlər (assets);
  • Öhdəliklər (liabilities);
  • Xüsusi kapital (equity capital),yaxud xalis aktivlər (net assets);
  • Gəlirlər (income);
  • Xərclər (expenses).

Aktivlər

Aktivlər müəssisənin keçmiş hadisələr nəticəsində yaranmış onun nəzarətində və istifadəsində olan elə resurslardır ki, gələcəkdə həmin müəssisəyə iqtisadi fayda gətirəcək.

Öhdəliklər

Öhdəliklər müəssisənin keçmiş hadisələr nəticəsində yaranmış və gələcəkdə ona iqtisadi fayda gətirəcək resursların həmin müəssisədən axıb getməsinə səbəb olan borclardır.

Xüsusi kapital

Xüsusi kapital müəssisənin aktivlərindən onun öhdəliklərini çıxdıqdan sonra qalan xalis aktivlərdir.

Gəlir

Gəlir hesabat dövründə müəssisənin iqtisadi faydasının elə artmasıdır ki,bu öz əksini aktivlərin artmasında,yaxud ohdəliklərin azalmasında tapır.Bunun nəticəsində kapitalın mülkiyyətçilərin payları hesabına olmayan artımı baş verir.

Xərclər

Xərclər hesabat dövründə müəssisənin iqtisadi faydasının elə azalmasıdır ki, bu öz əksini aktivlərin dəyərinin azalmasında və ya itirilməsində yaxud öhdəliklərin artmasında tapır,bunun da nəticəsində kapitalın mülkiyyətçiləri tərəfindən geri çıxarılması hesabına olmayan azalması baş verir.

İstinadlar

  1. Beynəlxalq Uçot və Hesabata Giriş (GAAP və İFRS əsasında) İqtisadi Araşdırmalar və tədris mərkəzi.2-ci nəşr.Bakı-2012.s-21
  2. http://www.muhasib.az/Muhasibat/Muhasib_index.php
  3. http://www.muhasib.az/Meqale/meqale.php?id=29
  4. Beynəlxalq Uçot və Hesabata Giriş (GAAP və İFRS əsasında) İqtisadi Araşdırmalar və tədris mərkəzi.2-ci nəşr.Bakı-2012.s-22

mühasibat, uçotu, mühasib, sözü, ərəb, sözü, olub, hesabat, aparan, hazırlayan, şəxs, mənasını, verir, vacib, mürəkkəb, sistemdir, sistemin, düzgün, effektiv, qurulmasından, bəzi, hallarda, müəssisənin, gələcəyi, asılıdır, mühasibat, şöbəsinin, işi, müəssisəni. Muhasibat ucotu Muhasib sozu ereb sozu olub hesabat aparan hazirlayan sexs menasini verir 1 Muhasibat ucotu vacib ve murekkeb bir sistemdir Bu sistemin duzgun ve effektiv qurulmasindan bezi hallarda muessisenin geleceyi asilidir Muhasibat sobesinin isi muessisenin daxili idareetme hesabatlarinin ve maliyye hesabatlarinin hazirlanmasi vergi ucotunun aparilmasidir Burada bilikler ile yanasi isci muhasibler arasinda islerin duzgun bolusdurulmesi qarsiliqli yardimlasma ve komanda seklinde isleme kimi amiller de muhum rol oynayir Bu gun muhasibat ucotu muessisenin ele bir sahesidir ki bu saheden muessise gelir de elde ede biler zerer de Idare heyetinin vaxtinda ve duzgun idareetme ucotunun melumatlari ile temin etmesinden onlarin muessisenin fealiyyeti ile bagli effektiv qerarlarin qebul edilmesi asilidir Maliyye hesabatlarinda teqdim olunan muessisenin maliyye veziyyetinden investorlarin kreditorlarin musterilerin qerarlari asilidir Belelikle idareetme maliyye ve vergi ucotu sistemlerinin effektiv qurulmasi son derece vacibdir Muhasibat ucotuna biznesin ve iqtisadiyyatin dili deyirler Bu dil ile muessiselerin hazirki veziyyetini onlarin geleceyi haqqinda proqnozlari oyrenmek olar 2 Muhasibat ucotu melumatlari ile maraqlanan terefler muhasibat ucotu melumatlarinin istifadecileri adlanir Muhasibat ucotu melumatlarinin istifadecileri 2 qrupa bolunur daxili istifadeciler insiders kenar istifadeciler outsiders Mundericat 1 Daxili Istifadeciler 2 Kenar istidafeciler 3 Idareetme ucotunun informasiyasi 4 Idareetme ucotu 5 Idareetme ucotunun meqsedi 6 Idareetme ucotunun vezifeleri 7 Maliyye ucotu 8 Aktivler 9 Ohdelikler 10 Xususi kapital 11 Gelir 12 Xercler 13 IstinadlarDaxili Istifadeciler RedakteMuessise daxilinde biznes qerarlarini qebul etme selahiyyetine malik olan rehber menecer yaxud sade isciler ola biler Kenar istidafeciler RedakteKenardan hemin sirketin maliyye ucotu melumatlari ile maraqlanan terefler ola biler Bu istifadecilere investorlar ve sehmdarlar kreditorlar dovlet vergi orqanlari yaxud istehlakcilara aiddir Gosterilen istifadeciler maliyye ucotundan asagidaki informasiyalari almaqda maraqlidirlar Investorlar ve sehmdarlar onlarin numayendeleri heyata kecirilen ve ya nezerde tutulan investisiyalarin riskliyi gelirliyi ve muessisenin dividend odemek qabiliyyeti haqda informasiya Muessisenin iscileri ve onlarin numayendeleri hemkarlar ittifaqi ve s isverenlerin gelirliliyi stabilliyi is yerlerini saxlamaq ve emek haqqi odeye bilme imkani barede informasiya Borcverenler muessisenin verilmis borclari qaytara bilmesi ve faizleri odeye bilmesi haqqinda informasiya Malsatan ve podratcilar malalan ve sifarisciler muessisenin fealiyyetinin fasilesizliyi haqqinda informasiya Dovlet orqanlari oz funksiyalarini resurslarin yerlesdirilmesi iqtisadiyyatin tenzimlenmesi dovlet siyasetinin hazirlanmasi ve reallasdirilmasi statistik nezaretin aparilmasi ve s funksiyalar heyata kecirmek ucun onlara lazim olan informasiya Butovlukde ictimaiyyet yerli regional ve dovlet seviyyesinde muessisenin ictimai rifahini yukseldilmesinde rolu haqqinda informasiya Idareetme ucotunun informasiyasi RedakteDaxili istifadeciler terefinden firmanin idare olunmasi zamani istifade olunur Idareetme ucotunun aparilmasinda esas meqsed daxili istifadecileri istehsal xercleri ve maya deyeri haqqinda informasiya ile temin etmek hemcinin maliyye hesabatinin tehlilinin neticelerine dair gostericilerle temin etmekden ibaretdir Eger kenar istifadeciler ucun maliyye ucotunun melumatlari esasen investisiyalar haqqinda qerar vermek ucun lazim idise daxili istifadeciler ucun ucot melumatlari asagidaki meqsedler ucun lazimdir Strategiyanin hazirlanmasi Isin planlasdirilmasi Qerarlarin qebulu Resurslardan istifadenin optimallasdirilmasi Qeyd olunanlari nezere alaraq idareetme ucotunu bezen daxili yaxud da istehsal maya deyeri ucotu Cost Accounting adlandirirlar Maliyye ucotu ile idareetme ucotu arasindaki ferqer sekilde gosterilmisdir Her bir pesenin elmin mueyyen bir mehsulu oldugu kimi Maliyye ucotunun da mehsullari maliyye hesabatidir 1 Idareetme ucotu RedakteIdareetme ucotu istehsalat kommersiya fealiyyetinin planlasdirilmasi ve nezaretin aparilmasi ucun menecere lazim olan informasiyanin hazirlanmasi prosesini ozunde birlesdirir Idareetme ucotu idareetme prosesini ucot prosesile elaqelendirir Idareetme ucotu her hansi bir obyektin idare olunmasi ucun lazim olan melumatlarin eynilesdirilmesi olculmesi yigilmasi sistemlesdirilmesi tehlili ayrilmasi izahi ve oturulmesi demekdir Idareetme ucotunun sinonimi daxili ucotdur Idareetme ucotu istehsalat ucotuna esaslanaraq muxtelif idareetme qerarlari operativ taktiki ve strateji qebul etmek ucun informasiya bazalari hazirlayir O operativ ve taktiki qerarlarin qebul edilmesinde muessise rehberlerini zeruri informasiyalarla tam temin edir Strateji qerar qebul etmek ucun ise ucot melumatlari ile yanasi xususi tedqiqat neticesinde elde edilen melumatlardan da istifade etmek zeruridir Belelikle idareetme ucotu muessisenin idaredaxili idare olunmasi sisteminin ayrilmaz hissesi hesab edilir ve istehsalat ucotundan onunla ferqlenir ki burada esas diqqet informasiyanin idareetme meqsedi ucun istifade edilmesine yoneldilir Idareetme ucotunun meqsedi RedakteIdareetme ucotunun meqsedini konkret muessisede qebul edilmis qerarin tebietine tam uygunlasdirilmis ve idareetme vasitesi kimi istifade edilen hesabat sisteminin temin edilmesi teskil edir Qarsiya qoyulan meqsede nail olmaq ucun idareetme ucotu sistemi planlasma ucot tehlil tenzimleme ve s islerde istifade olunur Butun bunlar formalasdirilan meqsedlerin son neticesinin mueyyen edilmesine yoneldilir Eger maliyye ucotu muessisenin istehsalat fealiyyetinin umumi neticesinin onun butun bolmeleri ve hazirlanan memulatin cesidi uzre mueyyen olunmasini temin edirse bu umumi yekunu fealiyyetin ayri ayri bolmeleri uzre gostericilere islerin novlerine cografi zonaya memulata ayirmaq ucun muvafiq melumatlar teleb olunur ki bunlari da mahiyyet etibarile idareetme ucotu verir Idareetme ucotunun vezifeleri RedakteBelelikle teyinatindan ve qarsiya qoyulan meqsedden asili olaraq idareetme ucotu asagidaki esas vezifeleri yerine yetirir muessisenin uzerine goturduyu butun istehsal funksiyalarinin yerine yetirilmesini temin eden xercleri mueyyenlesdirir muessise balansinin bir sira terkib hisselerini meselen anbardaki hazir memulat ehtiyatini hazirliq merhelesinde olan memulatin miqdari hesablamaq ucun esas yaradir muvafiq satis qiymetile muqayise etmek ucun memulatlarin mallarin deyerini hesablamaqla muessisenin istehsalat fealiyyetinden elde edilen neticeni tehlil edir cari xerc ve gelirleri proqnozlasdirir meselen memulatin deyerini ve teserrufat budcesini evvelceden hesablamaq yolu ile proqnozlasdirilan ve heqiqi melumatlar arasindaki kenarlasmani tehlil ve tesdiq edir meselen budce xerclerine ve onlarin icrasina nezaret edir Bu sadalanan vezifeleri uc istiqametde qruplasdirmaq meqsedeuygundur Birinci istiqamet memulat ve xidmetin deyerinin hesablanmasi hemcinin rentabelliyin tehlili Ikinci istiqamet muessisenin mesul bolmelerinin yerine yetirdiyi funksiyalarla elaqedar maliyye teserrufat fealiyyetine idareetme nezareti Ucuncu istiqamet qerar qebul etmek 3 Maliyye ucotu RedakteMaliyye ucotu esasen kenar istifadecilerin teleblerine uygun informasiya formalasdiran bir ucotdur Maliyye ucotunun esas meqsedi muessisenin maliyye fealiyyetine aid asagidaki 3 istiqametde informasiya hazirlamaqdir Maliyye veziyyeti Maliyye neticeler Pul vesaitlerinin hereketi haqqinda Maliyye neticeleri Menfeet ve zererler haqqinda hesabatda oz eksini tapir Maliyye veziyyetini tehlil etmek ucun Balans hesabati ve Kapital deyisiklikleri haqqinda hesabatdan istifade edilir Pul vesaitlerinin hereketi uzre gostericiler ise pul vesaitlerinin hereketi haqqinda hesabatda oz eksini tapir Bu hesabatlar demek olar ki butun xirda ve iri sirketler terefinden tertib olunur Beynelxalq ucot ve hesabat sisteminde maliyye hesabatinin elementleri bes yere bolunur Aktivler assets Ohdelikler liabilities Xususi kapital equity capital yaxud xalis aktivler net assets Gelirler income Xercler expenses Aktivler RedakteAktivler muessisenin kecmis hadiseler neticesinde yaranmis onun nezaretinde ve istifadesinde olan ele resurslardir ki gelecekde hemin muessiseye iqtisadi fayda getirecek Ohdelikler RedakteOhdelikler muessisenin kecmis hadiseler neticesinde yaranmis ve gelecekde ona iqtisadi fayda getirecek resurslarin hemin muessiseden axib getmesine sebeb olan borclardir Xususi kapital RedakteXususi kapital muessisenin aktivlerinden onun ohdeliklerini cixdiqdan sonra qalan xalis aktivlerdir Gelir RedakteGelir hesabat dovrunde muessisenin iqtisadi faydasinin ele artmasidir ki bu oz eksini aktivlerin artmasinda yaxud ohdeliklerin azalmasinda tapir Bunun neticesinde kapitalin mulkiyyetcilerin paylari hesabina olmayan artimi bas verir Xercler RedakteXercler hesabat dovrunde muessisenin iqtisadi faydasinin ele azalmasidir ki bu oz eksini aktivlerin deyerinin azalmasinda ve ya itirilmesinde yaxud ohdeliklerin artmasinda tapir bunun da neticesinde kapitalin mulkiyyetcileri terefinden geri cixarilmasi hesabina olmayan azalmasi bas verir 4 Istinadlar Redakte 1 2 Beynelxalq Ucot ve Hesabata Giris GAAP ve IFRS esasinda Iqtisadi Arasdirmalar ve tedris merkezi 2 ci nesr Baki 2012 s 21 http www muhasib az Muhasibat Muhasib index php http www muhasib az Meqale meqale php id 29 Beynelxalq Ucot ve Hesabata Giris GAAP ve IFRS esasinda Iqtisadi Arasdirmalar ve tedris merkezi 2 ci nesr Baki 2012 s 22Menbe https az wikipedia org w index php title Muhasibat ucotu amp oldid 5793688, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.