Vedalar və ya Veda təlimi — Hindistanın ən qədim tarixə malik əsas və geniş yayılmış dinlərindən biri. Bir sıra dinlər, xüsusilə brahmanizm, hinduizm, caynizm, buddizm və siqhizm bu təlim əsasında formalaşmışdır.
Etimologiyası
"Veda" sözü "bilmək", "bilik", "görmək" deməkdir, bu söz xüsusi ali elm və mərifət mənasında işlədilir. Bu söz "Riqveda"da yalnız bir dəfə işlənilmişdir.. Veda zözü qədim Hind -Avropa dillərində "u̯eidos", yunan dilində "(ϝ)εἶδος" - ("forma"), rus dilində - ведать, отведать - ("görmək", "dadmaq"), ingilis dilində - wit, witness, wisdom, vision (sonuncu söz: latın dilindəki video, videre), alman dilində - wissen ("bilmək", "bilik", norveç dilində - viten ("bilik"), isveç dilində - veta ("bilmək"), polyak dilində - wiedza ("bilik"), latın dilində - video ("mən görürəm"), çex dilində - vím ("mən bilirəm") və ya vidím ("mən görürəm"), holland dilində - weten ("bilmək") mənasında izah olunur. Veda bəzi mənbələrdə "Apaverşiya", yəni "fövqəl-insan" da adlandırılır.
Müqəddəs kitablar
Veda təlimində dörd dini kitab vardır: Birinci kitab olan "Riqveda"nın əsаs himnlərinin yаrаnmаsını е.ə. II minilliyin sоnunа, vаhid vеdаlаr məcmuəsinin tərtibаtını е.ə. II-I minilliklərə аid еdirlər. Vedalar əvvəllər kahinlər vasitəsilə ustad-şagird üslubunda və şifahi şəkildə söylənərək sonrakı nəsillərə ötürülürdü. Hindusların inancına görə, bu nəğmələr heç bir məxluq, şair təfəkkürünün məhsulu deyil və onlar yalnız qeyri-adi bir varlıqdan, vəhydən qaynaqlanır. Vedaların ən qədimi və önəmlisi olan Riqvedada (bilik, himnləri bilmə) tanrılara 1028 nəğmə (himn, ilahi) həsr olunmuşdur. Ən uzun olanı 191 ilahidən ibarət birinci və 43 ilahidən ibarət olan onuncudur. Riqvеdanın digərlərindən fərqi onun yüksək səslə oxunması və burada olan şükr, arzu və bəddua tərzindəki duaları əhatə еtməsidir. Bu nəğmələr ən çox Veda dövrünün tanrıları İndra, sonra Aqni və daha sonra isə Varunaya ünvanlanır. Hinduslar müasir dövrdə də veda nəğmələrini sübh və axşam çağları, toy mərasimlərində xeyir-dua məqsədi ilə oxuyurlar.
Tanrılara ibadət və onlara nəzir-niyaz etmək üçün lazım olan dua və ilahilərdən təşkil olunmuş Sama Veda nəğmə oxumaq anlamına gəlir. Qurban əsnasında söylənən, yüksək səslə oxunan ilahilər Riqvedadan götürülmüşdür.
Yacurvedada Riqveda nəğmələrinin bir çoxunun məzmunu əks olunmuşdur. Bu kitab qurbanlıq mərasimlərində təkrarlanan zikrlərdən ibarətdir. Hər iki veda Riqvedadan sonra yaranmışdır.
Asarvaveda (Acurveda və ya Atharveveda) vedaların dördüncü və sonuncu kitabıdır. E.ə VII-VI əsrlərə aid olan Atharveveda digər üç kitabla müqayisədə fərqli üsluba malikdir. 730 himndən ibarət olan kitab sehr və cadugərlik məsələlərində şər qüvvələrinə qələbə çalmaq məqsədi ilə yazılmış müxtəlif magik nəğmələr toplusundan ibarətdir.
Bu dörd vedadan hər biri öz növbəsində iki müstəqil hissəyə- Samhita və Brahmanaya bölünür. Samhita dedikdə, müxtəlif mərasimlərdə, xüsusilə qurbanlıq mərasimlərində veda kahinləri tərəfindən oxunan nəğmələr toplusu nəzərdə tutulur.
Qurbanlıq mərasimlərində, adətən əsas aparıcı kahin olan brahman əvvəlcə Asarvavedadan bir parçanı oxuyur, sonra huteri adlı başqa kahin Riq Vedadan müəyyən nəğmələri ifa edir. Bundan sonra, üçüncü kahin, yəni adqateri Sama Vedadan bəzi nəğmələri əzbərdən deyir, dördüncü kahin adhuvariyu qurbanlıq hədiyyələri oda qurban edərək Yacurvedadan dualar oxuyur və ibadət mərasimi sona çatır.
The American Heritage® Dictionary of the English Language: Fourth Edition. 2000
RV 8.19.5, translated by Griffith as «ritual lore» yáḥ samídhā yá âhutī / yó védena dadâśa márto agnáye / yó námasā svadhvaráḥIAST Geldner’s translation of the same passage has Wissen «knowledge». K.F. Geldner. Der Rig-Veda, Harvard Oriental Series 33-37, Cambridge 1951
Witzel, M., «The Development of the Vedic Canon and its Schools : The Social and Political Milieu» in Witzel, 1997. səh. 257-348
Xarici keçidlər
Веды — статья в энциклопедии .Кругосвет
«Риг-веда» 2009-04-12 at the Wayback Machine в переводе на русский язык. Т. Я. Елизаренковой
«Атхарва-веда» Мандалы I—VII (из XX) в переводе на русский язык. Т. Я. Елизаренковой
September 01, 2021
vedalar, veda, təlimi, hindistanın, qədim, tarixə, malik, əsas, geniş, yayılmış, dinlərindən, biri, sıra, dinlər, xüsusilə, brahmanizm, hinduizm, caynizm, buddizm, siqhizm, təlim, əsasında, formalaşmışdır, mündəricat, etimologiyası, müqəddəs, kitablar, istinad. Vedalar ve ya Veda telimi Hindistanin en qedim tarixe malik esas ve genis yayilmis dinlerinden biri Bir sira dinler xususile brahmanizm hinduizm caynizm buddizm ve siqhizm bu telim esasinda formalasmisdir Mundericat 1 Etimologiyasi 2 Muqeddes kitablar 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerEtimologiyasi Redakte Veda sozu bilmek bilik gormek 1 2 demekdir bu soz xususi ali elm ve merifet menasinda isledilir Bu soz Riqveda da yalniz bir defe islenilmisdir 3 Veda zozu qedim Hind Avropa dillerinde u eidos yunan dilinde ϝ eἶdos forma rus dilinde vedat otvedat gormek dadmaq ingilis dilinde wit witness wisdom vision sonuncu soz latin dilindeki video videre alman dilinde wissen bilmek bilik norvec dilinde viten bilik isvec dilinde veta bilmek polyak dilinde wiedza bilik latin dilinde video men gorurem cex dilinde vim men bilirem ve ya vidim men gorurem holland dilinde weten bilmek menasinda izah olunur Veda bezi menbelerde Apaversiya yeni fovqel insan da adlandirilir Muqeddes kitablar RedakteVeda teliminde dord dini kitab vardir 4 Birinci kitab olan Riqveda nin esas himnlerinin yaranmasini e e II minilliyin sonuna vahid vedalar mecmuesinin tertibatini e e II I minilliklere aid edirler Vedalar evveller kahinler vasitesile ustad sagird uslubunda ve sifahi sekilde soylenerek sonraki nesillere oturulurdu Hinduslarin inancina gore bu negmeler hec bir mexluq sair tefekkurunun mehsulu deyil ve onlar yalniz qeyri adi bir varliqdan vehyden qaynaqlanir Vedalarin en qedimi ve onemlisi olan Riqvedada bilik himnleri bilme tanrilara 1028 negme himn ilahi hesr olunmusdur En uzun olani 191 ilahiden ibaret birinci ve 43 ilahiden ibaret olan onuncudur Riqvedanin digerlerinden ferqi onun yuksek sesle oxunmasi ve burada olan sukr arzu ve beddua terzindeki dualari ehate etmesidir Bu negmeler en cox Veda dovrunun tanrilari Indra sonra Aqni ve daha sonra ise Varunaya unvanlanir Hinduslar muasir dovrde de veda negmelerini subh ve axsam caglari toy merasimlerinde xeyir dua meqsedi ile oxuyurlar Tanrilara ibadet ve onlara nezir niyaz etmek ucun lazim olan dua ve ilahilerden teskil olunmus Sama Veda 5 6 negme oxumaq anlamina gelir Qurban esnasinda soylenen yuksek sesle oxunan ilahiler Riqvedadan goturulmusdur Yacurvedada Riqveda negmelerinin bir coxunun mezmunu eks olunmusdur Bu kitab qurbanliq merasimlerinde tekrarlanan zikrlerden ibaretdir Her iki veda Riqvedadan sonra yaranmisdir Asarvaveda Acurveda ve ya Atharveveda vedalarin dorduncu ve sonuncu kitabidir E e VII VI esrlere aid olan Atharveveda diger uc kitabla muqayisede ferqli usluba malikdir 730 himnden ibaret olan kitab sehr ve cadugerlik meselelerinde ser quvvelerine qelebe calmaq meqsedi ile yazilmis muxtelif magik negmeler toplusundan ibaretdir Bu dord vedadan her biri oz novbesinde iki musteqil hisseye Samhita ve Brahmanaya bolunur Samhita dedikde muxtelif merasimlerde xususile qurbanliq merasimlerinde veda kahinleri terefinden oxunan negmeler toplusu nezerde tutulur Qurbanliq merasimlerinde adeten esas aparici kahin olan brahman evvelce Asarvavedadan bir parcani oxuyur sonra huteri adli basqa kahin Riq Vedadan mueyyen negmeleri ifa edir Bundan sonra ucuncu kahin yeni adqateri Sama Vedadan bezi negmeleri ezberden deyir dorduncu kahin adhuvariyu qurbanliq hediyyeleri oda qurban ederek Yacurvedadan dualar oxuyur ve ibadet merasimi sona catir Istinadlar Redakte Monier Williams 2006 seh 1015 Apte 1965 seh 856 The American Heritage Dictionary of the English Language Fourth Edition 2000 RV 8 19 5 translated by Griffith as ritual lore yaḥ samidha ya ahuti yo vedena dadasa marto agnaye yo namasa svadhvaraḥIAST Geldner s translation of the same passage has Wissen knowledge K F Geldner Der Rig Veda Harvard Oriental Series 33 37 Cambridge 1951 Radhakrishnan Moore 1957 seh 3 Witzel Michael Vedas and UpaniṣadsIAST in Flood 2003 seh 68 MacDonell 2004 seh 29 39 Witzel M The Development of the Vedic Canon and its Schools The Social and Political Milieu in Witzel 1997 seh 257 348Xarici kecidler RedakteVedy statya v enciklopedii Krugosvet Rig veda Arxivlesdirilib 2009 04 12 at the Wayback Machine v perevode na russkij yazyk T Ya Elizarenkovoj Atharva veda Mandaly I VII iz XX v perevode na russkij yazyk T Ya ElizarenkovojMenbe https az wikipedia org w index php title Vedalar amp oldid 5688365, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
