Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Vaçar — Qafqaz Albaniyasında şəhər tipli yaşayış məntəqəsi. Xarabalıqları Kəlbəcər rayonunun Bazarkənd kəndi yaxınlığında yerləşir. Yaşayış məntəqəsi ərazisində müxtəlif dövrlərə aid tarix-memarlıq abidələri dövrümüzə çatmışdır.
| Vaçar | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Kəlbəcər |
| Yerləşir | Bazarkənd |
| Aidiyyatı | Qafqaz Albaniyası Xaçın knyazlığı |
| Vəziyyəti | xarabalıqları qalır |
Tarixi
Vaçarın xarabalıqları Gəncəsərdən şərqdə, Bazarkənd kəndinin girişində, eyni adlı çayın sahilində yerləşir. Xarabalıqlar arasında çoxlu sayda yaşayış, ustehsalat və ticarət tikililərinin qalıqları, həmçinin bir neçə kilsə binasını görmək mümkündür. Bütün bunlar ərazidə şəhər tipli yaşayış məntəqəsinin olmasını söyləməyə imkan verir.
Yaşayış məntəqəsinin əsasının nə vaxt qoyulması dəqiq bilinməsə də, XII-XIII əsrlərdə, xüsusilə Həsən Cəlalın hakimiyyəti dövründə Vaçarın çiçəklənmə dövrünü yaşadığı ehtimal edilir. Onun inşaat fəaliyyəti ilə bağlı ilk kitabədə də məhz burada – məxsus Vaçar ərazisində aşkar edilmişdir.
Vaçar ərazisindəki kilsədən aşkarlanmış kitabədə deyilir:
 | Mən, Vaxtanq və Xorişənin oğlu Həsən, Xaçın hakimi, 678-ci ildə (1229) bu müqəddəs kilsəni inşa etdim. |  |
Hakimiyyəti dövründə Həsən Cəlal tərəfindən Vaçarda dünyəvi xarakter daşıdığına görə fövqəladə əhəmiyyətə malik zərif təsviri xüsusiyyətə malik xaçdaşlar da ucaldılmışdır.
Abidələri
Mamakan xatun kilsəsi
Vaçar ərazisində çoxlu sayda məzar daşları və kilsə saxlanılmış böyük orta əsrlər qəbirsanlığı saxlanmışdır. Yaxşı yonulmuş bazalt daşlarından inşa edilmiş kilsənin cənub divarına bitişik kiçik ölçülü, iki mərtəbəli sovməə də bazalt daşlardan inşa edilmişdir.
Planda düzbucaqlı formaya malik olan bu kilsə tağtavanlı damla örtülmüşdür. Vaçar kilsəsi iki inşaat kitabəsinə malikdir: onlardan biri portalın timpanında, digəri isə qərb fasadında yerləşir.
Xaçın knyaginyası Mamakanın sifarişi ilə inşa edilmiş birnefli kilsə planda düzbucaqlı formaya malik olmaqla tağtavanla örtülmüşdür. Bazilika formasına malik olan kilsənin ibadət zalı və altarı eyni hündürlükdədir. Kilsənin yeganə girişi qərb divarında yerləşir.
Müqəddəs Stepanos kilsəsi
Vaçar ərazisində yerləşən birnefli bazilika olan Müqəddəs Stepanos kilsəsinin tağtavanı tağlı kəmərlə möhkəmləndirilmişdir. Relyefin qeyri-hamar olması səbəbiylə giriş qapısı cənub tərəfdə yerləşdirilmişdir.
Kilsənin altarı döşəmə səviyyəsindən yüksəkdə, yarımdairəvi dərinlikdə yerləşdirilmiş, iki tərəfində isə kvadrat formalı nişlər yaradılmışdır. Tikilinin ikiqatlı binəsi yaxşı yonulmuş daşlarla üzlənmişdir.
İstinadlar
- Мкртчян, 1989. səh. 23
- Бархударянц, 1895. səh. 132
- Мкртчян, 1989. səh. 24
Ədəbiyyat
- Мамедова, Гюльчохра, Зодчество Кавказской Албании, Баку: Чашыоглу, 2004
- Мкртчян, Ш.М, Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха, Ереван, 1989
- Бархударянц, Макар, Арцах, Баку, 1895
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vacar Qafqaz Albaniyasinda seher tipli yasayis menteqesi Xarabaliqlari Kelbecer rayonunun Bazarkend kendi yaxinliginda yerlesir Yasayis menteqesi erazisinde muxtelif dovrlere aid tarix memarliq abideleri dovrumuze catmisdir VacarOlke AzerbaycanSeher KelbecerYerlesir BazarkendAidiyyati Qafqaz Albaniyasi Xacin knyazligiVeziyyeti xarabaliqlari qalirTarixiVacarin xarabaliqlari Genceserden serqde Bazarkend kendinin girisinde eyni adli cayin sahilinde yerlesir Xarabaliqlar arasinda coxlu sayda yasayis ustehsalat ve ticaret tikililerinin qaliqlari hemcinin bir nece kilse binasini gormek mumkundur Butun bunlar erazide seher tipli yasayis menteqesinin olmasini soylemeye imkan verir Yasayis menteqesinin esasinin ne vaxt qoyulmasi deqiq bilinmese de XII XIII esrlerde xususile Hesen Celalin hakimiyyeti dovrunde Vacarin ciceklenme dovrunu yasadigi ehtimal edilir Onun insaat fealiyyeti ile bagli ilk kitabede de mehz burada mexsus Vacar erazisinde askar edilmisdir Vacar erazisindeki kilseden askarlanmis kitabede deyilir Men Vaxtanq ve Xorisenin oglu Hesen Xacin hakimi 678 ci ilde 1229 bu muqeddes kilseni insa etdim Hakimiyyeti dovrunde Hesen Celal terefinden Vacarda dunyevi xarakter dasidigina gore fovqelade ehemiyyete malik zerif tesviri xususiyyete malik xacdaslar da ucaldilmisdir AbideleriMamakan xatun kilsesi Esas meqale Mamakan xatun kilsesi Vacar erazisinde coxlu sayda mezar daslari ve kilse saxlanilmis boyuk orta esrler qebirsanligi saxlanmisdir Yaxsi yonulmus bazalt daslarindan insa edilmis kilsenin cenub divarina bitisik kicik olculu iki mertebeli sovmee de bazalt daslardan insa edilmisdir Planda duzbucaqli formaya malik olan bu kilse tagtavanli damla ortulmusdur Vacar kilsesi iki insaat kitabesine malikdir onlardan biri portalin timpaninda digeri ise qerb fasadinda yerlesir Xacin knyaginyasi Mamakanin sifarisi ile insa edilmis birnefli kilse planda duzbucaqli formaya malik olmaqla tagtavanla ortulmusdur Bazilika formasina malik olan kilsenin ibadet zali ve altari eyni hundurlukdedir Kilsenin yegane girisi qerb divarinda yerlesir Muqeddes Stepanos kilsesi Esas meqale Muqeddes Stepanos kilsesi Bazarkend Vacar erazisinde yerlesen birnefli bazilika olan Muqeddes Stepanos kilsesinin tagtavani tagli kemerle mohkemlendirilmisdir Relyefin qeyri hamar olmasi sebebiyle giris qapisi cenub terefde yerlesdirilmisdir Kilsenin altari doseme seviyyesinden yuksekde yarimdairevi derinlikde yerlesdirilmis iki terefinde ise kvadrat formali nisler yaradilmisdir Tikilinin ikiqatli binesi yaxsi yonulmus daslarla uzlenmisdir IstinadlarMkrtchyan 1989 seh 23 Barhudaryanc 1895 seh 132 Mkrtchyan 1989 seh 24EdebiyyatMamedova Gyulchohra Zodchestvo Kavkazskoj Albanii Baku Chashyoglu 2004 Mkrtchyan Sh M Istoriko Arhitekturnye Pamyatniki Nagornogo Karabaha Erevan 1989 Barhudaryanc Makar Arcah Baku 1895Xarici kecidler