fbpx
Wikipedia

Valaxlar

Valaxlar, MakedonyadaRumıniyada yaşayan bir etnik qrup.

Köçəbəlikləri

Gələnəksəl uğraşları çobanlık olan və daha iyi otlak arayışları sonucunda Balkanlar və Doğu Avropaya çatan Valaxlara, bugün kıtanın kuzəyindəki Polşada bilə rastlamak mümkün. Kır hayatına olan bağlılıkları sayəsində Balkanlarda yüzyıllar boyunca sürən ətnik çatışmalardan çoğu zaman uzak kalan Valaxlar, bulundukları hər yərdə çoğunluk nüfusu ilə barış içində bir arada yaşıyor.

Kökənləri

Valaxların kökəninin, işlətdikləri dil açısından bənzərlik göstərdikləri Rumınlarlə eynı olduğu söylənməkdədir. Yunanlar isə Yunanca danışdıqlarını və Yunan olduqlarını iddia etməkdədirlər. Topluluğun kökəni Balkan yarmadasındakı Romalıların və Romalılaşdırılmış kolonilərin soyundan gəlməkdədir. Rumın mədəniyyəti Slavyanların təsiri altında qalırkən, Dunayın cənubunda ortaya çıxan Valax mədəniyyətində BizansYunan izləri görüldüyü iddia edilməktədir. Tarixçilər bu topluluqları Makedon Rumınları olaraq adlandırırkən, onlar Arumınlar sözünü işlətməyi münasib bilirlər.

Dilləri

Arumın dilidir. Bu dil haqqında dilbilimcilərin ortak görüşü, Valax və Rumın dillərinin aynı Latınca təməlli dildən törədiyi yönündə. Bu dildən törəyən bir diğər dil olan Dalmaçya dili 1898-ci ildən bəri kullanılmazkən İstro Rumınca Xorvatiyada hələ bir neçə min nəfər tərəfindən danışılır. Qaradağda olan Durmitor dağı kimi toponimlər də Dunay çayı çevrəsində və dağlıq bölgələrdə Latınca danışan topluluqların yaşadığını doğrulayır.

Etimologiya

Got dilindən gələn və orijinal anlamı "yabancı" olan "Valax" kəliməsi daha sonraları "Latin ləhçələrini konuşan" anlamında kullanılmaya başlandı. Alman kabilələri, günümüzün Qallar xalqını oluşturan Romalıları o dönəmlərdə "Galli" diyə adlandırırkən, Günəy Bəlçikadaki Romalılara Valonlar dənməktəydi. İtaliyanın Macar dili ndəki karşılığı bugün bilə "Valaxların Ülkəsi" anlamına gələn "Olaszország".

Həyat tərzləri

Valaxlar yani Karakaçanilər" Kara "və" kaçan ", Türkçə tərkiptən oluşur. Kara həm "siyah" həm də "kara gözlü"dəki anlamıyla "güzəl" dəməktir. “kaçan” ruməli türkçəsində çok koşan anlamındadır. Karakaçanlar özləri aralarında bəzən birbirlərinə "Valax" dəməktədirlər. kəndini arama. Bu tarz çağrılmaları Yunanistanda gənəldir. "Valhs" yani Valaxların “Wallachs” Valəhlərlə arasında alaka yoktur. Karakaçanlar yörüklər gibi koyun güzərlərdir. Karakaçanlar için göçəbə koyunculuk tipik təmsil araçlarıdır. Doğa və doğallık və məra onlara özgüdür. Məra-gərəkçəsiylə farklı yərlərə - yaz aylarında dağların yüksək yərlərinə yani yaylalara və kışın olduğunda da alçak və sıcak yərlərə göçərlər. Koyun və atların hayatlarında büyük önəmi vardır, Karakachanların. Göçəbə ailəsidirlər.

Koyun, gibi bir hayvanın yaşam koşulları, gıda və güçlü sürü içgüdüsü gəliştirdikləri için halk iddiasız, varlık süt, ət, yün, gıda, giyim, əv əşyası ihtiyaçlarını təmin olduğunu gizlənəməz və için yəri doldurulamaz bir kaynak olmuştu. Atlar onlar için çok önəmli bir ulaşım vasıtası olmuştur. Karakachan koyunu, atı və köpəği göçəbəliğə uygun yaşayan bir yol olmuştur.

Hangi Karakaçanlardan olunursa olunsun hayatlarında ən önəmli katkı onların göçlərində kəndilərinə korunaklı bir çadır olmasıdır. Buna Türklər gibi "chatura" dərlər. Chatura basit bir ahşap kabuk və üzərində kəçi yünündən özəl dokunmuş əğimli gərgin bir çadır olmuştur. Buna "tənda" deyilir.

Macədonians(Armans/Aromanians/Vlachs) pərsonalitiəs

  • Georgi Hagi

Bulqar - Valax dövləti

Bizans imperiyası bünyəsində pək çok Valax əyaləti bulunmakla birliktə bunlardan çok azı güçlü dəvlətlər kurabildi. Assan hanədanı dönəmində (1185-1258) ikinci Bulgar İmparatorluğu ya da Bulgar-Valax dəvlətinin kurulması Valaxların ən büyük başarısı olmuşdur. Valaxiyaın diğər adı olan Valaxiya adı da Valaxların ölkəsi anlamına gəlməktədir. Türkiyədə də çok az sayıda karacaovalılar olarak anılan müslüman bir valax topluluğu yaşamaktadır.

Yaşadıqları yerlər

Yunanıstan, Yuqoslaviya, Albaniya və Bulqarıstan

Əhalisi

Valaxlar: Yunanistanda 209000, Bulgaristanda 10556, Makədonyada 9695, Türkiyədə: 500 Toplam Nüfus yaklaşık: 229751 nəfərdir.

İstinadlar

  1. [1][ölü keçid]

Həmçinin bax

valaxlar, makedonyada, rumıniyada, yaşayan, etnik, qrup, mündəricat, köçəbəlikləri, kökənləri, dilləri, etimologiya, həyat, tərzləri, macədonians, armans, aromanians, vlachs, pərsonalitiəs, bulqar, valax, dövləti, yaşadıqları, yerlər, əhalisi, istinadlar, həmç. Valaxlar Makedonyada ve Ruminiyada yasayan bir etnik qrup Mundericat 1 Kocebelikleri 2 Kokenleri 3 Dilleri 4 Etimologiya 5 Heyat terzleri 6 Macedonians Armans Aromanians Vlachs personalities 7 Bulqar Valax dovleti 8 Yasadiqlari yerler 9 Ehalisi 10 Istinadlar 11 Hemcinin baxKocebelikleri RedakteGeleneksel ugraslari cobanlik olan ve daha iyi otlak arayislari sonucunda Balkanlar ve Dogu Avropaya catan Valaxlara bugun kitanin kuzeyindeki Polsada bile rastlamak mumkun Kir hayatina olan bagliliklari sayesinde Balkanlarda yuzyillar boyunca suren etnik catismalardan cogu zaman uzak kalan Valaxlar bulunduklari her yerde cogunluk nufusu ile baris icinde bir arada yasiyor Kokenleri RedakteValaxlarin kokeninin isletdikleri dil acisindan benzerlik gosterdikleri Ruminlarle eyni oldugu soylenmekdedir Yunanlar ise Yunanca danisdiqlarini ve Yunan olduqlarini iddia etmekdedirler Toplulugun kokeni Balkan yarmadasindaki Romalilarin ve Romalilasdirilmis kolonilerin soyundan gelmekdedir Rumin medeniyyeti Slavyanlarin tesiri altinda qalirken Dunayin cenubunda ortaya cixan Valax medeniyyetinde Bizans ve Yunan izleri gorulduyu iddia edilmektedir Tarixciler bu topluluqlari Makedon Ruminlari olaraq adlandirirken onlar Aruminlar sozunu isletmeyi munasib bilirler Dilleri RedakteArumin dilidir Bu dil haqqinda dilbilimcilerin ortak gorusu Valax ve Rumin dillerinin ayni Latinca temelli dilden torediyi yonunde Bu dilden toreyen bir diger dil olan Dalmacya dili 1898 ci ilden beri kullanilmazken Istro Ruminca Xorvatiyada hele bir nece min nefer terefinden danisilir Qaradagda olan Durmitor dagi kimi toponimler de Dunay cayi cevresinde ve dagliq bolgelerde Latinca danisan topluluqlarin yasadigini dogrulayir Etimologiya RedakteGot dilinden gelen ve orijinal anlami yabanci olan Valax kelimesi daha sonralari Latin lehcelerini konusan anlaminda kullanilmaya baslandi Alman kabileleri gunumuzun Qallar xalqini olusturan Romalilari o donemlerde Galli diye adlandirirken Guney Belcikadaki Romalilara Valonlar denmekteydi Italiyanin Macar dili ndeki karsiligi bugun bile Valaxlarin Ulkesi anlamina gelen Olaszorszag Heyat terzleri RedakteValaxlar yani Karakacaniler Kara ve kacan Turkce terkipten olusur Kara hem siyah hem de kara gozlu deki anlamiyla guzel demektir kacan rumeli turkcesinde cok kosan anlamindadir Karakacanlar ozleri aralarinda bezen birbirlerine Valax demektedirler kendini arama Bu tarz cagrilmalari Yunanistanda geneldir Valhs yani Valaxlarin Wallachs Valehlerle arasinda alaka yoktur Karakacanlar yorukler gibi koyun guzerlerdir Karakacanlar icin gocebe koyunculuk tipik temsil araclaridir Doga ve dogallik ve mera onlara ozgudur Mera gerekcesiyle farkli yerlere yaz aylarinda daglarin yuksek yerlerine yani yaylalara ve kisin oldugunda da alcak ve sicak yerlere gocerler Koyun ve atlarin hayatlarinda buyuk onemi vardir Karakachanlarin Gocebe ailesidirler Koyun gibi bir hayvanin yasam kosullari gida ve guclu suru icgudusu gelistirdikleri icin halk iddiasiz varlik sut et yun gida giyim ev esyasi ihtiyaclarini temin oldugunu gizlenemez ve icin yeri doldurulamaz bir kaynak olmustu Atlar onlar icin cok onemli bir ulasim vasitasi olmustur Karakachan koyunu ati ve kopegi gocebelige uygun yasayan bir yol olmustur Hangi Karakacanlardan olunursa olunsun hayatlarinda en onemli katki onlarin goclerinde kendilerine korunakli bir cadir olmasidir Buna Turkler gibi chatura derler Chatura basit bir ahsap kabuk ve uzerinde keci yununden ozel dokunmus egimli gergin bir cadir olmustur Buna tenda deyilir 1 Macedonians Armans Aromanians Vlachs personalities RedakteGeorgi HagiBulqar Valax dovleti RedakteBizans imperiyasi bunyesinde pek cok Valax eyaleti bulunmakla birlikte bunlardan cok azi guclu devletler kurabildi Assan hanedani doneminde 1185 1258 ikinci Bulgar Imparatorlugu ya da Bulgar Valax devletinin kurulmasi Valaxlarin en buyuk basarisi olmusdur Valaxiyain diger adi olan Valaxiya adi da Valaxlarin olkesi anlamina gelmektedir Turkiyede de cok az sayida karacaovalilar olarak anilan musluman bir valax toplulugu yasamaktadir Yasadiqlari yerler RedakteYunanistan Yuqoslaviya Albaniya ve BulqaristanEhalisi RedakteValaxlar Yunanistanda 209000 Bulgaristanda 10556 Makedonyada 9695 Turkiyede 500 Toplam Nufus yaklasik 229751 neferdir Istinadlar Redakte 1 olu kecid Hemcinin bax RedakteValaxiyaMenbe https az wikipedia org w index php title Valaxlar amp oldid 5688258, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.