Ukraynanın Müstəqillik Bəyannaməsi ukr Акт проголошення незалежності України 24 avqust 1991 ci ildə tərəfindən qəbul edi

Ukraynanın Müstəqillik Bəyannaməsi (ukr. Акт проголошення незалежності України) — 24 avqust 1991-ci ildə tərəfindən qəbul edilmiş siyasi sənəd. Bu sənəd Ukraynanın SSRİ tərkibindən çıxaraq müstəqil dövlət olduğunu bəyan edirdi. Ukraynanın Müstəqillik Bəyannaməsi postsovet məkanında yeni dövrün başlanğıcını qoydu. Bu sənəd yalnız Ukraynanın deyil, digər müttəfiq respublikaların da dövlətçilik yolunu tutmasında mühüm rol oynadı. 1991-ci ilin sonuna qədər SSRİ faktiki olaraq fəaliyyətini dayandırdı.

Ukraynanın Müstəqillik Bəyannaməsi
Aktın maşınla yazılmış versiyası
İmzalanma tarixi	24 avqust 1991
Təsdiqlənib	24 avqust 1991
İmzalanma yeri	Ukraynanın ali idarəetmə orqanlarının Mərkəzi Dövlət Arxivi, Kiyev
Müəllif
İmzalayanlar	Leonid Kravçuk
Məqsədi

Tarixi

1991-ci ilin avqustunda baş tutdu. Bu hadisə Sovet İttifaqında siyasi böhranı daha da dərinləşdirdi.Qorbaçov hökumətinə inamın azalması və müttəfiq respublikaların öz müstəqilliklərini elan etməsi ilə bağlı dalğa yaranmışdı. Bu şəraitdə Ukrayna rəhbərliyi ölkənin suverenliyini bərpa etməyə qərar verdi. 1991-ci il avqustun 24-də Ukrayna Ali Sovetinin növbədənkənar sessiyasında Müstəqillik Aktı qəbul olundu. 321 deputat lehinə səs verdi, yalnız 2 nəfər əleyhinə çıxdı. Aktın qəbulu ilə eyni zamanda Ukraynanın müstəqilliyi məsələsinin ümumxalq referenduma çıxarılması barədə qərar verildi. 1 dekabr 1991-ci ildə keçirilmiş referendumda seçicilərin 90,32%-i Ukraynanın müstəqilliyini dəstəklədi. Referendumla eyni gündə keçirilən prezident seçkilərində Leonid Kravçuk qalib gəldi. Ukraynanın müstəqilliyi ilk olaraq Polşa və Kanada tərəfindən tanındı. Bir neçə gün ərzində dünyanın əksər ölkələri Ukraynanı müstəqil dövlət kimi tanıdı.

Bəyannamənin məzmunu

Bəyannamədə aşağıdakı əsas məqamlar yer alır:

Ukrayna SSR ərazisində bütün hakimiyyətin Ukrayna xalqına məxsus olduğu bildirilir
Ukraynanın siyasi və iqtisadi müstəqilliyi elan edilir
Ukrayna beynəlxalq hüququn subyekti kimi tanınır
SSRİ-nin qanunlarının Ukrayna ərazisində qüvvədən düşməsi qeyd olunur

Həmçinin bax

Leonid Kravçuk

İstinadlar

A History of Ukraine: The Land and Its Peoples by Paul Robert Magocsi, University of Toronto Press, 2010, ISBN (page 722/723)
Volodymyr Vasylenko. Non-nuclear status of Ukraine: past, present, and future (Без'ядерний статус України: минуле, сучасне, майбутнє). The Ukrainian Week. 31 May 2018
Historic vote for independence, The Ukrainian Weekly (1 September 1991) Arxivləşdirilib 2014-03-23 at the Wayback Machine
Ukraine Intelligence & Security Activities and Operations Handbook Arxivləşdirilib 2016-05-19 at the Wayback Machine, International Business Publications, 2009, ISBN (page 268)
A reform that ruined the Soviet Union, The Ukrainian Week (10 November 2018)
U.N. Mission stresses statehood of Ukraine, The Ukrainian Weekly (1 September 1991) Arxivləşdirilib 2016-05-02 at the Wayback Machine
"Activities of the Member States – Ukraine". United Nations. İstifadə tarixi: 17 January 2011.
NEWSBRIEFS FROM UKRAINE, The Ukrainian Weekly (1 September 1991) Arxivləşdirilib 2016-05-02 at the Wayback Machine
Historical Dictionary of the Russian Federation by Robert A. Saunders & Vlad Strukov, Scarecrow Press, 2010, ISBN (page 75)
"Act of Independence". UaWarExplained.com (ingilis). 2022-03-29. İstifadə tarixi: 2022-03-29.
Turning Points – Actual and Alternate Histories: The Reagan Era from the Iran Crisis to Kosovo by Rodney P. Carlisle and J. Geoffrey Golson, ABC-CLIO, 2007, ISBN (page 111)

Xarici keçidlər

Vikimənbədə Act of Declaration of Independence of Ukraine ilə əlaqəli mətnlər var.

Fayl:Sovet İttifaqı	"" portalı

Ukrayna Müstəqillik Aktının tam mətni – Ukrayna Ali Radasının rəsmi saytı
Britannica – Ukraine Independence Act
(ukr.) Act of Declaration of Independence of Ukraine – Official Verkhovna Rada website
(ing.) Act of Declaration of Independence of Ukraine – Official Verkhovna Rada website
(ing.) Act of Declaration of the Independence of Ukraine – The Ukrainian Weekly, translation by The Ukrainian Weekly
(ing.) Declaration of Independence of Ukraine – The Windsor Viter, Volume 12, Number 1, July, 2001 Part 2, translation by Andrew Gregorovich
(ukr.) "Great Saturday" – an interview with writer and parliament deputy Stepan Pushyk on the events of August 24, 1991.

[Magocsi-1] A History of Ukraine: The Land and Its Peoples by Paul Robert Magocsi, University of Toronto Press, 2010, ISBN (page 722/723)

[2] Volodymyr Vasylenko. Non-nuclear status of Ukraine: past, present, and future (Без'ядерний статус України: минуле, сучасне, майбутнє). The Ukrainian Week. 31 May 2018

[UKrW191991-3] Historic vote for independence, The Ukrainian Weekly (1 September 1991) Arxivləşdirilib 2014-03-23 at the Wayback Machine

[4] Ukraine Intelligence & Security Activities and Operations Handbook Arxivləşdirilib 2016-05-19 at the Wayback Machine, International Business Publications, 2009, ISBN (page 268)

[ukrainianweek222470-5] A reform that ruined the Soviet Union, The Ukrainian Week (10 November 2018)

[6] U.N. Mission stresses statehood of Ukraine, The Ukrainian Weekly (1 September 1991) Arxivləşdirilib 2016-05-02 at the Wayback Machine

[tellUN-7] "Activities of the Member States – Ukraine". United Nations. İstifadə tarixi: 17 January 2011.

[8] NEWSBRIEFS FROM UKRAINE, The Ukrainian Weekly (1 September 1991) Arxivləşdirilib 2016-05-02 at the Wayback Machine

[9] Historical Dictionary of the Russian Federation by Robert A. Saunders & Vlad Strukov, Scarecrow Press, 2010, ISBN (page 75)

[10] "Act of Independence". UaWarExplained.com (ingilis). 2022-03-29. İstifadə tarixi: 2022-03-29.

[11] Turning Points – Actual and Alternate Histories: The Reagan Era from the Iran Crisis to Kosovo by Rodney P. Carlisle and J. Geoffrey Golson, ABC-CLIO, 2007, ISBN (page 111)