Toxtamış (1342?-1405-08?, Tümen yaxını, Qərbi Sibir), 1380-96-cı illər arasında Qızıl Orda xanı. Ağ Orda və Göy Orda xanlıqlarını Qızıl Orda dövləti altında birləşdirmişdir. Çingiz xanın ən kiçik nəvəsi Orda xanın soyundan gəlir.
Vasili Smirnovun Toxtamışın Moskovanın mühasirəsi adlı tablosu
Cuçi xanin oğullarından Toğay Teymur xan soyundan gələn Manqışlaq hakimi Tuy Xocanın oğludur. Ağ Orda hökmdarı Urus xan atasını öldürdüncə Səmərqəndə gedərək Əmir Teymura sığındı (1375). Teymurdan aldığı dəstəklə 1375-ci ildən başlayaraq öncə Ağ Orda hökmdarı Timur Məliki məğlub edərək hakim oldu. Mamay xanın Kulikovo döyüşündə məğlub olmasından istifadə Toxtamış özünü xan elan edərək Ağ Orda ilə Qızıl Ordanı birləşdirdi. 1382-ci ildə Moskvanı yandıran Toxtamış rusların bir daha güclənməsinin qarşısını aldı. Balxaş gölündənLitvayacan uzanan dövlətin hakimi oldu.
Toxtamış-Teymur savaşları
Bu uğurlardan sonra Qızıl Orda dövlətini əvvəlki sərhədlərinə qovuşdurmaq məqsədiylə Teymura bağlı olan Xarəzmi geri istədi. Bu istəyi onun Teymurla aralarının pisləşməsinə səbəb oldu. 1387-ci ildə 50000 əsgərlə Azərbaycana hücuma keçdi. 200.000 əsirlə geri qayıtdı. 1387-ci ildə, Teymurun çıxdığı qərb səfərindən yararlanaraq onun oğlu Ömər Şeyxi məğlub edib bütün Mavəraünnəhri yağmaladı. Ancaq ağır keçən qışa görə qayıtmağa məcbur oldu. Toxtamış, Məmluk sultanı Bərkuka elçiler göndərərək Teymura qarşı onunla ittifaq bağladı. Əmir Teymur həmin il Qızıl Ordaya hücum edərək Timur Qutluq xanı taxta gətirdi.
Hakimiyyət uğrunda müharibə
Toxtamış xan hakimiyyətə qayıtmaq üçün Vitautasdan kömək aldı. 1399-cu ildə Vorskla çayı döyüşündə məğlub olaraq qaçdı. Timur Qutluq xan və Edigey Qızıl Ordanın hakimiyyətini ələ aldılar. Toxtamış isə 1406-cı ildə öldürüldü. O Monqol yazısı ilə pul buraxan son hökmdardır.
Ailəsi
Toxtamış xan Edigeyin bacısı ilə evlənmişdi. Övladları:
1380-ci ildə isə Mamay xanın dul arvadı Tulunbəy xanım ilə evlənmişdi.
Xarici keçidlər
Altın Ordu Hanı Toktamış'ın Bik Hâcî Adlı Kişiye Verdiği 1381 Tarihli Tarhanlık Yarlığı-Dr. A. Melek Özyetgin
Avqust 01, 2021
toxtamış, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, iyul, 2021, 1342, 1405, tümen, . Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz iyul 2021 Toxtamis 1342 1405 08 Tumen yaxini Qerbi Sibir 1380 96 ci iller arasinda Qizil Orda xani Ag Orda ve Goy Orda xanliqlarini Qizil Orda dovleti altinda birlesdirmisdir Cingiz xanin en kicik nevesi Orda xanin soyundan gelir Toxtamis xanTohtamyshhaanQizil Ordanin XXXII xani1380 1395Selefi Qiyaseddin Xaqanbey xan Urus xanXelefi Timur Qutluq xanSexsi melumatlarDogum tarixi Vefat tarixi 1406Vefat yeri Saray CukSulale BoruciginMilliyyeti MonqolAtasi Tuy XocaAnasi Usagi Celaleddin xanKerimberdi xanKebek xan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Hakimiyyeti 2 Toxtamis Teymur savaslari 3 Hakimiyyet ugrunda muharibe 4 Ailesi 5 Xarici kecidlerHakimiyyeti Redakte Vasili Smirnovun Toxtamisin Moskovanin muhasiresi adli tablosu Cuci xanin ogullarindan Togay Teymur xan soyundan gelen Manqislaq hakimi Tuy Xocanin ogludur Ag Orda hokmdari Urus xan atasini oldurdunce Semerqende gederek Emir Teymura sigindi 1375 Teymurdan aldigi destekle 1375 ci ilden baslayaraq once Ag Orda hokmdari Timur Meliki meglub ederek hakim oldu Mamay xanin Kulikovo doyusunde meglub olmasindan istifade Toxtamis ozunu xan elan ederek Ag Orda ile Qizil Ordani birlesdirdi 1382 ci ilde Moskvani yandiran Toxtamis ruslarin bir daha guclenmesinin qarsisini aldi Balxas golunden Litvayacan uzanan dovletin hakimi oldu Toxtamis Teymur savaslari RedakteBu ugurlardan sonra Qizil Orda dovletini evvelki serhedlerine qovusdurmaq meqsediyle Teymura bagli olan Xarezmi geri istedi Bu isteyi onun Teymurla aralarinin pislesmesine sebeb oldu 1387 ci ilde 50000 esgerle Azerbaycana hucuma kecdi 200 000 esirle geri qayitdi 1387 ci ilde Teymurun cixdigi qerb seferinden yararlanaraq onun oglu Omer Seyxi meglub edib butun Maveraunnehri yagmaladi Ancaq agir kecen qisa gore qayitmaga mecbur oldu Toxtamis Memluk sultani Berkuka elciler gondererek Teymura qarsi onunla ittifaq bagladi Emir Teymur hemin il Qizil Ordaya hucum ederek Timur Qutluq xani taxta getirdi Hakimiyyet ugrunda muharibe RedakteToxtamis xan hakimiyyete qayitmaq ucun Vitautasdan komek aldi 1399 cu ilde Vorskla cayi doyusunde meglub olaraq qacdi Timur Qutluq xan ve Edigey Qizil Ordanin hakimiyyetini ele aldilar Toxtamis ise 1406 ci ilde olduruldu O Monqol yazisi ile pul buraxan son hokmdardir Ailesi RedakteToxtamis xan Edigeyin bacisi ile evlenmisdi Ovladlari Celaleddin xan Kerimberdi xan Kobek xan Qedirberdi xan Cabbarberdi xan Seyid Ehmed xan Canike xanim Edigey ile evlenmisdi Canike Sulxan xanim Sentyak xan1380 ci ilde ise Mamay xanin dul arvadi Tulunbey xanim ile evlenmisdi Xarici kecidler RedakteAltin Ordu Hani Toktamis in Bik Haci Adli Kisiye Verdigi 1381 Tarihli Tarhanlik Yarligi Dr A Melek OzyetginMenbe https az wikipedia org w index php title Toxtamis amp oldid 5668918, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
