Tiran adası (ərəb.جزيرة تيران) — Tiran boğazında, Qırmızı dəniz suları ilə yuyulan ada. Ada Sanafir adasından qərbdə yerləşir. İnzibati baxımdan Səudiyyə Ərəbistanına aiddir. Sahəsi 80 km²-dir. İqlimi olduqca istidir. Tropik qurşaqda yerləşir. Adada yaşayış yoxdur. Bitki və heyvalar aləmindən demək olar ki məhrumdur. Quraq tropik iqlim hakimdir. Adada təbi su qaynağı yoxdur. Ərazisi dağlıq platodan ibarətdir. Misirin Şarm-eş-Şeyx şəhəri yaxınlığında yerləşir.
Əvvəllər ada Misirə mənsub olmuşdur. 2016-cı ilin aprelində Səudiyə Ərəbistanı ilə Misir arasında dəniz sərhədləri anlaşma ilə adalat Ər-Riyadın nəzarətinə keçir. Qahirə bunu onunla izah edirdi ki, adalar krallığa mənsubdur, sadəcə 1950-ci illərdən etibarən səudiyyəlilərin xaişi ilə Misirin hərbi qoruması altındadır. Bu Misirdə etiazlara səbəb olur. Etirazçılar Osmanlı ilə Misir arasında bağlanmış 1906-cı il müqaviləsini əsas gətirirdilər. Bununla belə 24 iyun 2017-ci il etibari ilə adalar Səudiyyə Ərəbistanına verilir.
Regional əhəmiyyəti
Tiran adasında elə də böyük olmayan hava limanı mövcuddur. Bura icazə verilməyən uşuşların edilməsi qadağandır. Misir və İsrail arasında nəzarət funksiyasını yerinə yetirən baza adanın qərbində yerləşir. Baza 250 metr hündürlükdə qərarlaşır. Baza həftədə iki dəfə Şarm-eş-Şeyx şəhəri ilə helikopter əlaqəsi yaradır.
Əgər BMT bazasını nəzərə almasaq yaşayış yoxdur. Akaba körfəzindən Tiran boğazına Səudiyyə hissədən keçmək qadağandır. Bu İsraillə Səudiyyə arasında münasibətlərin pis olması ilə əlaqədardır.
Görməli yerləri
Sinay yarımadası ilə dörd mərcan mənşəlli adalar (Cekson, Qordon, Budxaus və Tomas) arasında yerləşir. Bu rif adalar onları təsvir edən ingilis zabitlərin şərəfinə adlandırılmışdır.
Tiran adası ətrafında yerləşən rif adalar tuiristlər arasında məşhurluğu ilə seçilir. Tiran adasına ekskursiyalar təşkil edilir. Bu ərazilərin gözəlliyi Qırmızı dənizdə əsrarəngliyi ilə seçilir. Ancaq adaya gəlişi heç də qonaqpərəstliklə qarşılamırlar. Bəzi sahilləri minalanmışdır.
1983-cü ildə Tiran adası Ras-Muhammed Milli parkı ərazisinə daxil edilmişdir. Sahillərində nadir su quşları yuva qurur. Oernitoloqlar Tirak körfəzində keçən gəmilərin ada ətrafı əraziləri çirkləndirməsi qənayətindədirlər. Onların fikirinə görə adaya turistik axınların artması quşların populyasiyasına mənfi təsir göstərə bilər.
Tarixi
B.e.ə V—VI əsrlərdə adada İtoab və ya İotvat adlı knyazlıq mövcud olmuşdur. Qədim yazıları araşdıranların fikirinə görə knyazlıq güçlü donanmaya sahib olmuşdur. Əsasən Ərəbistan, Misir və Efiopiya ilə iqtisadi əlaqələr qurmuşdur. Sonradan ada Bizans imperiyasının tərkibinə qatılır. VII əsrdə islam dininin dünyaya yayıldığı ərəfədən sonra ada tarixi mənbələrdə qeyd olunmur.
1955-ci ilin sentyabrında Misir İsrailin üzünə Tiran boğazını bağlayır, jhava məkanını İsrail təyyarələri üçün qapadır, Tiran və Sanafir adasında artileriya nöqtələri təşkil edilir. Şarm-əş-Şeyx hərbi-dəniz bazasına çevrilir. 1967-ci ildə Altıgünlük müharibə zamanı adanı İsrail işğal edirlər. Ada 1982-ci ilə qədər İsrailin işğalında qalır.
Adanın hansı ölkəyə aidliyi Misir və Səudiyyə Ərəbistanı arasında mübahisə pridmeti olur.
1988-ci ildə Misir və Səudiyyə ərəbistanı Tiran adası üzərindən körpünün inşası barədə razılığa gəlirlər. Bu körpü 15 km uzunluğa malik olmaqla İsrail ərazisindən istifadə etməməklə AfrikanıAsiya ilə birləşdirəcək.
2016-cı ilin fevralında isə Misir və Səudiyyə Ərəbistanı arasında imzalanmış sazişə əsasən Tiran və Sanasir Ər-Riyada güzəştə gedilir. Bunun müqabilində adalardan Misirə körpü çəkilməli idi. Ancaq 2016-cı ilin iyununda Misir məhkəməsi bu anlaşmanı qanunsuz elan edir. 2017-ci ilin yanvarında isə Ali məhkəmə bu qərarı təstiqləyir. İnstaniya məhkəməsi adaların Misirin nəzarətində 1906-cı ildən olmasını təstiqləyir. Bu Misirlə Osmanlı imperiyası arasında imzalanan müqaviləyə əsasən edilir. O zaman Ərəbistan yarımadası da daxil olmaqla adalar Misirin nəzarətinə verilmişdi
24 iyun 2017-ci ildə Misir Prezidenti Əbdül Fəttah əl-Sisi dəniz sərhədlərinin demarkasiyası haqqında anlaşmanı təstiqləyir. Bununla da Tiran və Sanasir adaları Səudiyyə Ərəbistanının ərazisinə birləşdirilir. Müqavilə imzalandığı gündən qüvvəyə minir. Bir həftə sonra isə müqaviləni Misir parlamenti radifikasiya edir.
İstinadlar
Sergey.Kikot. "Misir- Tiran və Sanafir adaları". samiedem.blogspot.ru. İstifadə tarixi: 2016-12-04.
Observation Post 3-11, Tiran Island (ing.)
"Egypt Declares Islands of Sanafir and Tiran as Saudi Arabian Territory". Egyptian Streets. 9 aprel 2016 года. İstifadə tarixi: 2016-04-11.
fotex.biz • Просмотр темы — Остров Тиран в Красном море
Египетский суд аннулировал соглашение с Саудовской Аравией о передаче островов
Суд Египта признал недействительным договор о демаркации границы с Саудовской Аравией
Misir məhkəməsi Səudiyyə Ərəbistanına mübahisəli adaların verilməsini qadağan etdi
История установления границ подмандатной Палестины
. 2017-11-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-07.
September 17, 2021
tiran, adası, ərəb, جزيرة, تيران, tiran, boğazında, qırmızı, dəniz, suları, ilə, yuyulan, sanafir, adasından, qərbdə, yerləşir, inzibati, baxımdan, səudiyyə, ərəbistanına, aiddir, sahəsi, iqlimi, olduqca, istidir, tropik, qurşaqda, yerləşir, adada, yaşayış, yo. Tiran adasi 1 ereb جزيرة تيران Tiran bogazinda Qirmizi deniz sulari ile yuyulan ada Ada Sanafir adasindan qerbde yerlesir Inzibati baximdan Seudiyye Erebistanina aiddir Sahesi 80 km dir Iqlimi olduqca istidir Tropik qursaqda yerlesir Adada yasayis yoxdur Bitki ve heyvalar aleminden demek olar ki mehrumdur Quraq tropik iqlim hakimdir Adada tebi su qaynagi yoxdur Erazisi dagliq platodan ibaretdir Misirin Sarm es Seyx seheri yaxinliginda yerlesir Tiran adasiereb جزيرة تيران Umumi melumatlarSahesi 80 km Uzunlugu 15 1 kmEni 7 2 kmHundur noqtesi 524 mEhalisi 0 nefer 2012 ci il Yerlesmesi27 57 07 sm e 34 33 58 s u Olke Seudiyye ErebistaniAkvatoriya Qirmizi denizTiran adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTiran adasinin xeritesi Tiran adasi Mundericat 1 Erazi mensubiyyeti 2 Regional ehemiyyeti 3 Gormeli yerleri 4 Tarixi 5 IstinadlarErazi mensubiyyeti RedakteEvveller ada Misire mensub olmusdur 2016 ci ilin aprelinde Seudiye Erebistani ile Misir arasinda deniz serhedleri anlasma ile adalat Er Riyadin nezaretine kecir Qahire bunu onunla izah edirdi ki adalar kralliga mensubdur sadece 1950 ci illerden etibaren seudiyyelilerin xaisi ile Misirin herbi qorumasi altindadir Bu Misirde etiazlara sebeb olur Etirazcilar Osmanli ile Misir arasinda baglanmis 1906 ci il muqavilesini esas getirirdiler Bununla bele 24 iyun 2017 ci il etibari ile adalar Seudiyye Erebistanina verilir Regional ehemiyyeti RedakteTiran adasinda ele de boyuk olmayan hava limani movcuddur Bura icaze verilmeyen ususlarin edilmesi qadagandir Misir ve Israil arasinda nezaret funksiyasini yerine yetiren baza adanin qerbinde yerlesir Baza 250 metr hundurlukde qerarlasir Baza heftede iki defe Sarm es Seyx seheri ile helikopter elaqesi yaradir Eger BMT bazasini nezere almasaq yasayis yoxdur Akaba korfezinden Tiran bogazina Seudiyye hisseden kecmek qadagandir Bu Israille Seudiyye arasinda munasibetlerin pis olmasi ile elaqedardir Gormeli yerleri RedakteSinay yarimadasi ile dord mercan menselli adalar Cekson Qordon Budxaus ve Tomas arasinda yerlesir Bu rif adalar onlari tesvir eden ingilis zabitlerin serefine adlandirilmisdir Tiran adasi etrafinda yerlesen rif adalar tuiristler arasinda meshurlugu ile secilir Tiran adasina ekskursiyalar teskil edilir Bu erazilerin gozelliyi Qirmizi denizde esrarengliyi ile secilir Ancaq adaya gelisi hec de qonaqperestlikle qarsilamirlar Bezi sahilleri minalanmisdir 2 1983 cu ilde Tiran adasi Ras Muhammed Milli parki erazisine daxil edilmisdir Sahillerinde nadir su quslari yuva qurur Oernitoloqlar Tirak korfezinde kecen gemilerin ada etrafi erazileri cirklendirmesi qenayetindedirler Onlarin fikirine gore adaya turistik axinlarin artmasi quslarin populyasiyasina menfi tesir gostere biler Tarixi RedakteB e e V VI esrlerde adada Itoab ve ya Iotvat adli knyazliq movcud olmusdur Qedim yazilari arasdiranlarin fikirine gore knyazliq guclu donanmaya sahib olmusdur Esasen Erebistan Misir ve Efiopiya ile iqtisadi elaqeler qurmusdur Sonradan ada Bizans imperiyasinin terkibine qatilir VII esrde islam dininin dunyaya yayildigi erefeden sonra ada tarixi menbelerde qeyd olunmur 1955 ci ilin sentyabrinda Misir Israilin uzune Tiran bogazini baglayir jhava mekanini Israil teyyareleri ucun qapadir Tiran ve Sanafir adasinda artileriya noqteleri teskil edilir Sarm es Seyx herbi deniz bazasina cevrilir 1967 ci ilde Altigunluk muharibe zamani adani Israil isgal edirler Ada 1982 ci ile qeder Israilin isgalinda qalir 3 Adanin hansi olkeye aidliyi Misir ve Seudiyye Erebistani arasinda mubahise pridmeti olur 1988 ci ilde Misir ve Seudiyye erebistani Tiran adasi uzerinden korpunun insasi barede raziliga gelirler 4 Bu korpu 15 km uzunluga malik olmaqla Israil erazisinden istifade etmemekle Afrikani Asiya ile birlesdirecek 2016 ci ilin fevralinda ise Misir ve Seudiyye Erebistani arasinda imzalanmis sazise esasen Tiran ve Sanasir Er Riyada guzeste gedilir Bunun muqabilinde adalardan Misire korpu cekilmeli idi Ancaq 2016 ci ilin iyununda Misir mehkemesi bu anlasmani qanunsuz elan edir 2017 ci ilin yanvarinda ise Ali mehkeme bu qerari testiqleyir Instaniya mehkemesi adalarin Misirin nezaretinde 1906 ci ilden olmasini testiqleyir Bu Misirle Osmanli imperiyasi arasinda imzalanan muqavileye esasen edilir O zaman Erebistan yarimadasi da daxil olmaqla adalar Misirin nezaretine verilmisdi 5 6 7 8 24 iyun 2017 ci ilde Misir Prezidenti Ebdul Fettah el Sisi deniz serhedlerinin demarkasiyasi haqqinda anlasmani testiqleyir Bununla da Tiran ve Sanasir adalari Seudiyye Erebistaninin erazisine birlesdirilir Muqavile imzalandigi gunden quvveye minir Bir hefte sonra ise muqavileni Misir parlamenti radifikasiya edir 9 Istinadlar Redakte Sergey Kikot Misir Tiran ve Sanafir adalari samiedem blogspot ru Istifade tarixi 2016 12 04 Observation Post 3 11 Tiran Island ing Egypt Declares Islands of Sanafir and Tiran as Saudi Arabian Territory Egyptian Streets 9 aprel 2016 goda Istifade tarixi 2016 04 11 fotex biz Prosmotr temy Ostrov Tiran v Krasnom more Egipetskij sud annuliroval soglashenie s Saudovskoj Araviej o peredache ostrovov Sud Egipta priznal nedejstvitelnym dogovor o demarkacii granicy s Saudovskoj Araviej Misir mehkemesi Seudiyye Erebistanina mubahiseli adalarin verilmesini qadagan etdi Istoriya ustanovleniya granic podmandatnoj Palestiny Misir prezidenti Qirmizi denizde adalarinin Seudiyye Erebistanina verilmesi ile bagli razilasmani imzaladi 2017 11 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 11 07 Menbe https az wikipedia org w index php title Tiran adasi amp oldid 5972735, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
