fbpx
Wikipedia

Thimliç Ohinqa


Thimliç OhinqaŞərqi Afrika, Keniyada daş tikililərin xarabalıqları kompleksidir. Keniyadakı Viktoriya gölü ətrafında qurulmuş 521 daş konstruksiyadan ibarət 138 ərazidən biridir. Thimliç Ohinqanın əsas korpusu qalınlığı 1 ilə 3 metr, hündürlüyü 1 ilə 4.2 metr arasında dəyişən divarlara malikdir. Tikililər bloklardan, qayalardan və arası doldurulmadan qoyulmuş daşlardan tikilmişdir. Sıx yığılmış daşlar bir-birini bağlayır. Ərazinin 550 ildən çox yaşı olduğu güman edilir. Ərazi Luo xalqı tərəfindən işğal edilir. Luo dilində Thimliç "qorxulu sıx meşə", Ohinqa isə "böyük qala" deməkdir.

Thimliç Ohinqa
Thimlich Ohinga Archaeological Site 
Ölkə Keniya
Tip Mədəni
Kriteriya (iii), (iv), (v)
Keçid 1450
Region Afrika 
Daxil edilməsi 2018  (42-ci sessiya)
Thimliç Ohinqa
  1. İngilis dilindəki rəsmi siyahı
  2. UNESCO-nun təsnifatına görə bölgə

Yaşayış yerləri və memarlıq üslubu

Thimliç Ohinqa bölgəsində Keniyanın müstəmləkə edilməzdən bir müddət əvvəl ərazini müəmmalı şəkildə boşaltan Bantu dilli xalqın yaşadığı düşünülr. Ərazidə tikililərin faktiki qurucuları üzrə geniş tədqiqat aparılmışdır. Bəzi mənbələr ərazidəerkən Qusii/Kuria və ya Luhyaların yaşadığını iddia edir. Lakin qeyd olunan qəbilələrin leksikalarında "Thimliç" və "Ohinqa" anlayışları olmadığından bu fərziyyələr inkar edilmişdir. "Thimliç" və "Ohinqa" ərazinin ənənəvi sakinləri olan Luo dilində aşkar edilmişdir.

Uqanda, Ruanda, SudanBurundidən gələn miqrantların da bölgədən keçdikləri güman edilir. Ərazi sonuncu dəfə XX əsrin birinci yarısında boşaldılmışdır.

Thimliç Ohinqa ölçüsü kiçik olsa da, Zimbabvenin cənubundan 3600 kilometr məsafədə yerləşən Böyük Zimbabve İmperiyasının memarlıq üslubunu əks etdirir. Lakin Böyük Zimbabve memarlığı tikililərinin formalı daşlarla tikildiyi halda, Thimliç Ohinqada hazır kubşəkilli daşlardan faydalanılmışdır. Nəticədə Thimliç Ohinqa Şərqi və Cənubi Afrikanın müxtəlif yerlərində ənənəvi bir üsluba çevrilən savanna müdafiə memarlığının bir nümunəsidir. Bu üslub daşdan qurulmuş yaşayış evlərini və Viktoriya gölü bölgəsində geniş yayılmış kommunal, mərkəzləşdirilmiş idarəetmə sistemini təsvir edir. Bu daş divarlı tikililərin sonrakı formalarını qərbi və cənub-qərbi Keniyadakı bəzi ənənəvi evlərdə görmək olar.

Şifahi mənbələr Thimliç Ohinqanın Kadem, Kanyamva bölgələrində, eyni zamanda Tanzaniyada olan qonşu etnik qruplardan qorunmaq üçün o zamankı sakinlər tərəfindən qurulduğunu göstərir. Hələ də bilinməyən səbəblərə görə Thimliç Ohinqa orijinal inşaatçıları tərəfindən tərk edilmişdir. Vaxt keçdikcə, 15-19-cu əsrlər arasında digər icmalar əraziyə köçdülər və kompleksdə yaşayanlar tikililəri təmir edərək onları qorudular. Yenidən işğal və təmir strukturların qorunmasına mane olmurdu. Müdafiə qalası olmaqdan başqa, Thimliç Ohinqa həm də iqtisadi, dini və sosial bir mərkəz idi. Keniya Milli Muzeyləri tərəfindən aparılan arxeoloji tədqiqatlar dulusçuluq kimi məhsulların istehsalını ortaya çıxarmış, eyni zamanda insan və heyvan sümüklərini aşkarlamışdır.

Tikililərin daxilində dəhlizlər, kiçik əlavələr və çökəkliklər kimi müxtəlif növ bölmələr var. Bəzi bölmələrə kişilərin "ajua" kimi oyun oynadığı oyun bölmələri və qadınların taxıl təmizlədiyi yerlərdə itiləyici daşlar daxildir. Həmçinin mal-qara, qoyun, keçi, toyuq, ördək və firəngtoyuğu kimi ev heyvanları üçün bölmələr və bağlar üçün qoruyucu divarlar da inşa edilmişdir.[mənbə göstərin]  

Giriş yolları məqsədyönlü şəkildə azaldılmışdı ki, ziyarətçilər girişin yaxınlığındakı bir gözətçi qülləsində yerləşən mühafizəçilər tərəfindən tez tabe edilsinlər. Ucaldılmış qayalar üzərində qurulmuş gözətçi qülləsindən bütün kompleksi asanlıqla müşahidə etmək mümkündür.

Thimliç Ohiqga sakinlərinin həmçinin evləri, yemək sahələri, heyvan ağılları və bir qida anbarı olan daha kiçik yan qalaları var idi.

Etimologiya

Şərqi Afrikadakı İngilis Tarix və Arxeologiya İnstitutunun keçmiş direktoru Nevill Çittik 1960-cı illərdə ərazini sənədləşdirdi. Keniya Milli Muzeylərinin tədqiqatçıları 1980-ci ildə ərazidə işə başladılar. Ərazinin şimal-şərqindəki bir vadinin adı ilə "Lier Vadisi" adlandırılan Thimliç Ohinqa 1981-ci ildə yeni adı ilə Keniya Milli Abidəsi olaraq qeyd edildi. "Lier Vadisi" ərazinin dəqiq yerini təsvir etmədiyi üçün ad dəyişdirilmişdir.

Qoruma

Keniya Vəhşi Təbiət Xidməti və Keniyanın Milli Muzeyləri Thimliç Ohinqa qorunan ərazisini yaradıblar. Ərazini əhatə edən meşələrdə firəngtoyuğu, müxtəlif növ meymunlar, quşlar və antilop kimi vəhşi heyvanlar yaşayır. Keniyanın Milli Muzeyləri hökumət adından Thimliç Ohinqa Mədəni Landşaftının Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilməsi ilə bağlı UNESCO-ya müraciət etmişdi. Ərazi 2018-ci ildə Ümumdünya irsi ərazisinə çevrilmişdir.

İstinadlar

  1. Centre, UNESCO World Heritage. "Thimlich Ohinga Archaeological Site". UNESCO World Heritage Centre (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-05-24.
  2. The Mystery of Thimlich Ohinga Fort on Lake Victoria 2014-05-18 at the Wayback Machine, 2011-03-16, The Star
  3. . Museums.or.ke. 2014-04-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-05-17.
  4. . www.theeastafrican.co.ke. 2014-05-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-05-17.
  5. "THIMLICH OHINGA CULTURAL LANDSCAPE | World Monuments Fund". Wmf.org. İstifadə tarixi: 2014-05-17.
  6. "Thimlich ohinga – National Museums of Kenya" (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-05-24.
  7. "Thimlich Ohinga Cultural Landscape". World Monuments Fund (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-05-24.
  8. . The Star. 2011-03-16. 2014-05-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-05-17.
  9. UNESCO World Heritage Centre. "The Thimlich Ohinga Cultural Landscape - UNESCO World Heritage Centre". Whc.unesco.org. 2013-01-07. İstifadə tarixi: 2014-05-17.
  10. "Thimlich Ohinga Archaeological Site". UNESCO.

Xarici keçidlər

  • Yer xəritəsi

thimliç, ohinqa, şərqi, afrika, keniyada, daş, tikililərin, xarabalıqları, kompleksidir, keniyadakı, viktoriya, gölü, ətrafında, qurulmuş, daş, konstruksiyadan, ibarət, ərazidən, biridir, nın, əsas, korpusu, qalınlığı, ilə, metr, hündürlüyü, ilə, metr, arasınd. Thimlic Ohinqa Serqi Afrika Keniyada das tikililerin xarabaliqlari kompleksidir Keniyadaki Viktoriya golu etrafinda qurulmus 521 das konstruksiyadan ibaret 138 eraziden biridir 1 Thimlic Ohinqanin esas korpusu qalinligi 1 ile 3 metr hundurluyu 1 ile 4 2 metr arasinda deyisen divarlara malikdir 2 Tikililer bloklardan qayalardan ve arasi doldurulmadan qoyulmus daslardan tikilmisdir 2 Six yigilmis daslar bir birini baglayir Erazinin 550 ilden cox yasi oldugu guman edilir 3 Erazi Luo xalqi terefinden isgal edilir Luo dilinde Thimlic qorxulu six mese 2 3 Ohinqa ise boyuk qala demekdir Thimlic OhinqaThimlich Ohinga Archaeological Site 1 Olke KeniyaTip MedeniKriteriya iii iv v Kecid 1450Region Afrika 2 Daxil edilmesi 2018 42 ci sessiya Thimlic Ohinqa Ingilis dilindeki resmi siyahi UNESCO nun tesnifatina gore bolge Mundericat 1 Yasayis yerleri ve memarliq uslubu 2 Etimologiya 3 Qoruma 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerYasayis yerleri ve memarliq uslubu RedakteThimlic Ohinqa bolgesinde Keniyanin mustemleke edilmezden bir muddet evvel erazini muemmali sekilde bosaltan Bantu dilli xalqin yasadigi dusunulr 4 Erazide tikililerin faktiki quruculari uzre genis tedqiqat aparilmisdir Bezi menbeler erazideerken Qusii Kuria ve ya Luhyalarin yasadigini iddia edir Lakin qeyd olunan qebilelerin leksikalarinda Thimlic ve Ohinqa anlayislari olmadigindan bu ferziyyeler inkar edilmisdir Thimlic ve Ohinqa erazinin enenevi sakinleri olan Luo dilinde askar edilmisdir Uqanda Ruanda Sudan ve Burundiden gelen miqrantlarin da bolgeden kecdikleri guman edilir Erazi sonuncu defe XX esrin birinci yarisinda bosaldilmisdir 4 Thimlic Ohinqa olcusu kicik olsa da Zimbabvenin cenubundan 3600 kilometr mesafede yerlesen Boyuk Zimbabve Imperiyasinin memarliq uslubunu eks etdirir Lakin Boyuk Zimbabve memarligi tikililerinin formali daslarla tikildiyi halda Thimlic Ohinqada hazir kubsekilli daslardan faydalanilmisdir Neticede Thimlic Ohinqa Serqi ve Cenubi Afrikanin muxtelif yerlerinde enenevi bir usluba cevrilen savanna mudafie memarliginin bir numunesidir Bu uslub dasdan qurulmus yasayis evlerini ve Viktoriya golu bolgesinde genis yayilmis kommunal merkezlesdirilmis idareetme sistemini tesvir edir Bu das divarli tikililerin sonraki formalarini qerbi ve cenub qerbi Keniyadaki bezi enenevi evlerde gormek olar 5 Sifahi menbeler Thimlic Ohinqanin Kadem Kanyamva bolgelerinde eyni zamanda Tanzaniyada olan qonsu etnik qruplardan qorunmaq ucun o zamanki sakinler terefinden quruldugunu gosterir Hele de bilinmeyen sebeblere gore Thimlic Ohinqa orijinal insaatcilari terefinden terk edilmisdir Vaxt kecdikce 15 19 cu esrler arasinda diger icmalar eraziye kocduler ve kompleksde yasayanlar tikilileri temir ederek onlari qorudular Yeniden isgal ve temir strukturlarin qorunmasina mane olmurdu Mudafie qalasi olmaqdan basqa Thimlic Ohinqa hem de iqtisadi dini ve sosial bir merkez idi 1 Keniya Milli Muzeyleri terefinden aparilan arxeoloji tedqiqatlar dulusculuq kimi mehsullarin istehsalini ortaya cixarmis eyni zamanda insan ve heyvan sumuklerini askarlamisdir 6 Tikililerin daxilinde dehlizler kicik elaveler ve cokeklikler kimi muxtelif nov bolmeler var Bezi bolmelere kisilerin ajua kimi oyun oynadigi oyun bolmeleri ve qadinlarin taxil temizlediyi yerlerde itileyici daslar daxildir 7 Hemcinin mal qara qoyun keci toyuq ordek ve firengtoyugu kimi ev heyvanlari ucun bolmeler ve baglar ucun qoruyucu divarlar da insa edilmisdir menbe gosterin Giris yollari meqsedyonlu sekilde azaldilmisdi ki ziyaretciler girisin yaxinligindaki bir gozetci qullesinde yerlesen muhafizeciler terefinden tez tabe edilsinler Ucaldilmis qayalar uzerinde qurulmus gozetci qullesinden butun kompleksi asanliqla musahide etmek mumkundur 2 Thimlic Ohiqga sakinlerinin hemcinin evleri yemek saheleri heyvan agillari ve bir qida anbari olan daha kicik yan qalalari var idi 8 Etimologiya RedakteSerqi Afrikadaki Ingilis Tarix ve Arxeologiya Institutunun kecmis direktoru Nevill Cittik 1960 ci illerde erazini senedlesdirdi Keniya Milli Muzeylerinin tedqiqatcilari 1980 ci ilde erazide ise basladilar Erazinin simal serqindeki bir vadinin adi ile Lier Vadisi adlandirilan Thimlic Ohinqa 1981 ci ilde yeni adi ile Keniya Milli Abidesi olaraq qeyd edildi Lier Vadisi erazinin deqiq yerini tesvir etmediyi ucun ad deyisdirilmisdir Qoruma RedakteKeniya Vehsi Tebiet Xidmeti ve Keniyanin Milli Muzeyleri Thimlic Ohinqa qorunan erazisini yaradiblar Erazini ehate eden meselerde firengtoyugu muxtelif nov meymunlar quslar ve antilop kimi vehsi heyvanlar yasayir Keniyanin Milli Muzeyleri hokumet adindan Thimlic Ohinqa Medeni Landsaftinin Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmesi ile bagli UNESCO ya muraciet etmisdi 9 Erazi 2018 ci ilde Umumdunya irsi erazisine cevrilmisdir 10 Istinadlar Redakte 1 2 Centre UNESCO World Heritage Thimlich Ohinga Archaeological Site UNESCO World Heritage Centre ingilis Istifade tarixi 2020 05 24 1 2 3 4 The Mystery of Thimlich Ohinga Fort on Lake Victoria Arxivlesdirilib 2014 05 18 at the Wayback Machine 2011 03 16 The Star 1 2 National Museums of Kenya Thimlich Ohinga Museums or ke 2014 04 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 05 17 1 2 Thimlich stone wall stands as a living world heritage Magazine www theeastafrican co ke 2014 05 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 05 17 THIMLICH OHINGA CULTURAL LANDSCAPE World Monuments Fund Wmf org Istifade tarixi 2014 05 17 Thimlich ohinga National Museums of Kenya ingilis Istifade tarixi 2020 05 24 Thimlich Ohinga Cultural Landscape World Monuments Fund ingilis Istifade tarixi 2020 05 24 The Mystery of Thimlich Ohinga Fort on Lake Victoria The Star 2011 03 16 2014 05 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 05 17 UNESCO World Heritage Centre The Thimlich Ohinga Cultural Landscape UNESCO World Heritage Centre Whc unesco org 2013 01 07 Istifade tarixi 2014 05 17 Thimlich Ohinga Archaeological Site UNESCO Xarici kecidler RedakteYer xeritesi Menbe https az wikipedia org w index php title Thimlic Ohinqa amp oldid 6272600, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.