Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Talış Milli Akademiyası (tal. Толыши Миллијә Академијә ,ing. The National Academy of Talysh) talış ədəbiyyatını və mədəniyyətini qorumaq və inkişaf etdirmək məqsədilə 2010-cu ildə Riqada qeydiyyatdan keçmiş talış tədqiqatçıları qrupu.
Akademiyanın məqsədi
Talış Milli Akademiyasının (TMA) məqsədi talış dilini sosial-iqtisadi, tarixi, etnoqrafik, arxeoloji, ədəbi və linqvistik baxımdan öyrənmək və tədqiq etməkdir. Akademiya qarşıya qoyduğu məqsədlərə çatmaq üçün talış elmi ekspedisiyalarını təchiz edir, qurultaylar, konfranslar çağırır, ekskursiyalar, kütləvi məruzələr təşkil edir, talışşünaslığa dair elmi əsərlərin yaradılmasına öz töhfəsini verir .
Talış Milli Akademiyasının baş ofisi Minskdə (Belarus) yerləşir. Talış Milli Akademiyasının prezidenti tarix elmləri doktoru Elnur Ağayevdir.
Strukturu
TMA iki bölmədən (Talış Elmlər Akademiyası, Talış İncəsənət Akademiyası) və 5 bürodan (sosial-iqtisadi, tarixi-etnoqrafik, dil və ədəbiyyat, folklor və mahnı, redaksiya) ibarətdir. Akademiya fəxri və həqiqi üzvlərdən və müxbir üzvlərdən ibarətdir. Fəxri üzv kimi Talışın tədqiqi sahəsində fəaliyyətləri ilə tanınan alimlər seçilə bilər.
Mətbuat orqanı
Talış Milli Akademiyasının çap orqanı Talış Milli Akademiyasının Xəbərləridir . 2011-ci ildə talış dilinin hərtərəfli öyrənilməsinə həsr olunmuş ilk beynəlxalq elmi nəşr olan "Talış Milli Akademiyasının Xəbərləri"nin ilk nömrəsi işıq üzü görüb . İşçi dillər talış, rus və ingilis dilləridir. "Talış Milli Akademiyasının Xəbərləri"nin baş redaktoru İqbal Əbilovdur.
"Bülleten"də talış folklor nümunələri, talışla bağlı nəşr olunmamış tarixi sənədlər və ilkin tədqiqatçıların əvvəllər nəşr olunmamış əsərləri dərc olunur .
Fəaliyyəti
Talış Milli Akademiyasının əməkdaşları beynəlxalq elmi konfranslarda iştirak edir, TMA da kitablar nəşr etdirir.
2010-cu ildə TMA "Beynəlxalq Talış Mədəniyyətinin Dirçəlişi Fondu" ilə birlikdə F. Aboszodanın Talış-Türk lüğətini (50.000 söz və ifadə), 2011-ci ildə isə Rus-Talış lüğətini (60000 söz) və Talış-türkcə lüğət (107570 söz və ifadə) nəşr olunmuşdur.
19 noyabr 2010-cu il tarixində Sankt-Peterburq Fəlsəfə günləri çərçivəsində Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin Fəlsəfə və Politologiya fakültəsində "Milli irsin fəlsəfəsi" konfransı keçirilmişdir. Konfransda TMA-nın nümayəndəsi "Tarixi-mədəni irs etnik özünüqoruma problemi kimi (Talış xalqının timsalında)" mövzusunda çıxış edərək, müəllifin dinləyiciləri talışlar və onların problemləri ilə tanış edib. xalqın üzləşdiyi assimilyasiya, eləcə də talışların tarix və mədəniyyət abidələrinin acınacaqlı vəziyyəti. XX əsrdə talışın tədqiqi mərhələlərinə və talışın bölgə tarixindəki əhəmiyyətinə diqqət yetirilmişdir .
2011-ci ildə TMA-da ilk kitabını nəşr edildi: Aboszoda Talış xanlığının tarixindən bəhs edən "Talışın uğursuz müstəqilliyi" tarixi-etnoqrafik oçerkləri İ. Əbilova və İ. Mirzəlizadə ilə yazmışdır.
4–8 iyul 2011-ci il tarixlərində Sankt. Petrozavodskda Rusiya Etnoqrafları və Antropoloqlarının IX Konqresi keçirilib. İyulun 6-da qurultayda Talış Milli Akademiyasının əməkdaşı İqbal Əbilovun " Folklor talış xalqının tarixi yaddaşının rekonstruksiya mənbəyi kimi " məruzəsi dinlənilmişdir. Əsərdə talışların şifahi folklorunda tanınan iki mifik varlığa — Azərbaycan talışlarında yayılmış " Siyo Çiho " və İran talışlarında yayılmış " Siyah Qaleş "ə diqqət yetirilmişdir. Tamaşaçılar talışların vəziyyəti, dil və mədəni irsin qorunub saxlanması ilə bağlı problemlərə xüsusi maraq göstəriblər. Dinləyicilər talışların sovet dövründə və indiki mərhələdəki mövqeyinin fərqliliyi ilə maraqlanırdılar .
2012-ci ildə F. F. Aboszoda adına Talış Milli Akademiyasının nəşri ilə tanınmış akademik nəşrdə "Rus-Talış lüğəti" (60.000 söz və ifadə) və "İngiliscə-Talışca lüğət" (250.000 söz və ifadə) Münhendə "LINCOM akademik publishers" nəşriyyatında nəşr edilmişdir. .
2012-ci il aprelin 25-dən mayın 5-dək Talış Milli Akademiyası Antropologiya və Etnoqrafiya Muzeyi ilə birlikdə. Rusiya Elmlər Akademiyasının (Kunstkamera) Böyük Pyotr və Rusiya Etnoqrafiya Muzeyi Cənubi (İran) Talışlara elmi ekspedisiya keçirib. Ekspedisiyanın rəhbəri TNA-nın əməkdaşı Əbilov İqbal olub. TNA-nın Cənubi (İran) Talış üzrə nümayəndəsi Armin Fəridi Talış musiqi ənənəsinin tədqiqatçısı, folklor kolleksiyaçısı, Talışın hər yerindən 100 xalq mahnısının yer aldığı "Talış musiqisi" toplusunun müəllifidir. Ekspedisiya rusdilli etnoqrafik elmdə İran talışlarını araşdırmaq üçün ilk cəhd idi; Səfər əsasən rayon, onun xüsusiyyətləri, həm mədəni-coğrafi, həm sosial baxımdan yaxından tanış olmaq məqsədi daşıyırdı. Rəşt şəhərinin Talış kəndlərinin sakinləri ilə bir sıra müsahibələr toplanmışdır; Talışların Masule şəhərində və yerli memarlığın 20 müxtəlif nümunələrinin nümayiş olunduğu Gilan Kənd İrs Muzeyində, həmçinin Fumanın Əlyand kənd mahalında olub; Rəşt bazarı, eləcə də yerli əhalinin məişəti ilə yanaşı, Marlik, Tul-e Talış, Amlaş, Ağ Evlər ərazilərində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan eksponatların da nümayiş olunduğu şəhər muzeyinə baxış keçirilib. Ekspedisiya zamanı talışların kimliyi, ətraf xalqlarla əlaqələri, iqtisadiyyatı (çəltikçilik, maldarlıq), təqvim dövrü, panteon haqqında geniş materiallar toplanmışdır . Toplanmış sahə materialları əsasında müxtəlif illərin Lavrov (Orta Asiya-Qafqaz) oxunuşlarında təqdim edilmiş məruzələr hazırlanmışdır .
27 mart 2013-cü il Ekologiya və Təkamül İnstitutunda. AMMA. N. Severtsov (IPEE) RAS populyasiyaların hərtərəfli tədqiqi üzrə idarələrarası qrupun seminarının iclası keçirildi, burada TMA əməkdaşı "Talış. Mənşə və antropologiya problemləri" çıxış etdi .
2019-cu ildə Fəxrəddin Aboszoda və Əvəz Sadıxzodun "Talış dili: fonetika, morfologiya, sintaksis" adlı ədəbi talış dilinin qrammatikasına dair əsəri işıq üzü görüb. Talış Milli Akademiyasının talış dilində nəşr etdirdiyi kitabda Cənubi Xəzər regionunun bu avtoxton dilinin qrammatikasının bütün əsas bölmələri işlənmişdir. Müəlliflər ədəbi dilin əsası kimi Azərbaycan Respublikasının talışdilli bölgələrində, eləcə də İranın talışdilli ərazisinin bir hissəsində geniş yayılmış şimal ləhcəsini götürmüşlər. Bu araşdırmada ən iri talış lüğətlərinin müəllifi Fəxrəddin Aboszoda talış filoloqu Əvəz Sadıxzodanın (1942−1999) ölümündən sonra 2002-ci ildə Sankt-Peterburqda Azərbaycan dilində nəşr olunmuş əsərini dərinləşdirmiş və inkişaf etdirmişdir. Kitabın elmi redaktoru talış şairi və publisist Camal Lalazoa (Ağayev) olmuşdur . Akademiyanın kollektivi talış tarixi, etnoqrafiyası və dili ilə bağlı onlarla məqalə dərc etdirmişdir.
İstinadlar
- Абилов И.Ш. Вестник Талышской Национальной Академии (ТНА. - № 1). Минск: Медисонт. 2011. 10–11.
- Введение в историю и культуру талышского народа / под ред. Г. С. Асатряна. — Ереван: "Кавказский центр иранистики", 2011. — С. 109. — 200 с. — ISBN .
- Асатрян Гарник. Армения, Иран и регион: Популярные статьи, очерки, эссе, научная и общественно-политическая публицистика.. — Ереван: Асогик, 2014. — С. 395. — 516 с. — .
- Али Абдоли. История талышской прессы = Tarikche-ye matbuat-e Talesh (перс.). — Тегеран: Jameeh Negar, 2013. — С. 41. — 96 с. — –42–3.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Talis Milli Akademiyasi tal Tolyshi Milliјә Akademiјә ing The National Academy of Talysh talis edebiyyatini ve medeniyyetini qorumaq ve inkisaf etdirmek meqsedile 2010 cu ilde Riqada qeydiyyatdan kecmis talis tedqiqatcilari qrupu Akademiyanin meqsediTalis Milli Akademiyasinin TMA meqsedi talis dilini sosial iqtisadi tarixi etnoqrafik arxeoloji edebi ve linqvistik baximdan oyrenmek ve tedqiq etmekdir Akademiya qarsiya qoydugu meqsedlere catmaq ucun talis elmi ekspedisiyalarini techiz edir qurultaylar konfranslar cagirir ekskursiyalar kutlevi meruzeler teskil edir talissunasliga dair elmi eserlerin yaradilmasina oz tohfesini verir Talis Milli Akademiyasinin bas ofisi Minskde Belarus yerlesir Talis Milli Akademiyasinin prezidenti tarix elmleri doktoru Elnur Agayevdir StrukturuTMA iki bolmeden Talis Elmler Akademiyasi Talis Incesenet Akademiyasi ve 5 burodan sosial iqtisadi tarixi etnoqrafik dil ve edebiyyat folklor ve mahni redaksiya ibaretdir Akademiya fexri ve heqiqi uzvlerden ve muxbir uzvlerden ibaretdir Fexri uzv kimi Talisin tedqiqi sahesinde fealiyyetleri ile taninan alimler secile biler Metbuat orqaniTalis Milli Akademiyasinin cap orqani Talis Milli Akademiyasinin Xeberleridir 2011 ci ilde talis dilinin herterefli oyrenilmesine hesr olunmus ilk beynelxalq elmi nesr olan Talis Milli Akademiyasinin Xeberleri nin ilk nomresi isiq uzu gorub Isci diller talis rus ve ingilis dilleridir Talis Milli Akademiyasinin Xeberleri nin bas redaktoru Iqbal Ebilovdur Bulleten de talis folklor numuneleri talisla bagli nesr olunmamis tarixi senedler ve ilkin tedqiqatcilarin evveller nesr olunmamis eserleri derc olunur FealiyyetiTalis Milli Akademiyasinin emekdaslari beynelxalq elmi konfranslarda istirak edir TMA da kitablar nesr etdirir 2010 cu ilde TMA Beynelxalq Talis Medeniyyetinin Dircelisi Fondu ile birlikde F Aboszodanin Talis Turk lugetini 50 000 soz ve ifade 2011 ci ilde ise Rus Talis lugetini 60000 soz ve Talis turkce luget 107570 soz ve ifade nesr olunmusdur 19 noyabr 2010 cu il tarixinde Sankt Peterburq Felsefe gunleri cercivesinde Sankt Peterburq Dovlet Universitetinin Felsefe ve Politologiya fakultesinde Milli irsin felsefesi konfransi kecirilmisdir Konfransda TMA nin numayendesi Tarixi medeni irs etnik ozunuqoruma problemi kimi Talis xalqinin timsalinda movzusunda cixis ederek muellifin dinleyicileri talislar ve onlarin problemleri ile tanis edib xalqin uzlesdiyi assimilyasiya elece de talislarin tarix ve medeniyyet abidelerinin acinacaqli veziyyeti XX esrde talisin tedqiqi merhelelerine ve talisin bolge tarixindeki ehemiyyetine diqqet yetirilmisdir 2011 ci ilde TMA da ilk kitabini nesr edildi Aboszoda Talis xanliginin tarixinden behs eden Talisin ugursuz musteqilliyi tarixi etnoqrafik ocerkleri I Ebilova ve I Mirzelizade ile yazmisdir 4 8 iyul 2011 ci il tarixlerinde Sankt Petrozavodskda Rusiya Etnoqraflari ve Antropoloqlarinin IX Konqresi kecirilib Iyulun 6 da qurultayda Talis Milli Akademiyasinin emekdasi Iqbal Ebilovun Folklor talis xalqinin tarixi yaddasinin rekonstruksiya menbeyi kimi meruzesi dinlenilmisdir Eserde talislarin sifahi folklorunda taninan iki mifik varliga Azerbaycan talislarinda yayilmis Siyo Ciho ve Iran talislarinda yayilmis Siyah Qales e diqqet yetirilmisdir Tamasacilar talislarin veziyyeti dil ve medeni irsin qorunub saxlanmasi ile bagli problemlere xususi maraq gosteribler Dinleyiciler talislarin sovet dovrunde ve indiki merheledeki movqeyinin ferqliliyi ile maraqlanirdilar 2012 ci ilde F F Aboszoda adina Talis Milli Akademiyasinin nesri ile taninmis akademik nesrde Rus Talis lugeti 60 000 soz ve ifade ve Ingilisce Talisca luget 250 000 soz ve ifade Munhende LINCOM akademik publishers nesriyyatinda nesr edilmisdir 2012 ci il aprelin 25 den mayin 5 dek Talis Milli Akademiyasi Antropologiya ve Etnoqrafiya Muzeyi ile birlikde Rusiya Elmler Akademiyasinin Kunstkamera Boyuk Pyotr ve Rusiya Etnoqrafiya Muzeyi Cenubi Iran Talislara elmi ekspedisiya kecirib Ekspedisiyanin rehberi TNA nin emekdasi Ebilov Iqbal olub TNA nin Cenubi Iran Talis uzre numayendesi Armin Feridi Talis musiqi enenesinin tedqiqatcisi folklor kolleksiyacisi Talisin her yerinden 100 xalq mahnisinin yer aldigi Talis musiqisi toplusunun muellifidir Ekspedisiya rusdilli etnoqrafik elmde Iran talislarini arasdirmaq ucun ilk cehd idi Sefer esasen rayon onun xususiyyetleri hem medeni cografi hem sosial baximdan yaxindan tanis olmaq meqsedi dasiyirdi Rest seherinin Talis kendlerinin sakinleri ile bir sira musahibeler toplanmisdir Talislarin Masule seherinde ve yerli memarligin 20 muxtelif numunelerinin numayis olundugu Gilan Kend Irs Muzeyinde hemcinin Fumanin Elyand kend mahalinda olub Rest bazari elece de yerli ehalinin meiseti ile yanasi Marlik Tul e Talis Amlas Ag Evler erazilerinde aparilan arxeoloji qazintilar zamani tapilan eksponatlarin da numayis olundugu seher muzeyine baxis kecirilib Ekspedisiya zamani talislarin kimliyi etraf xalqlarla elaqeleri iqtisadiyyati celtikcilik maldarliq teqvim dovru panteon haqqinda genis materiallar toplanmisdir Toplanmis sahe materiallari esasinda muxtelif illerin Lavrov Orta Asiya Qafqaz oxunuslarinda teqdim edilmis meruzeler hazirlanmisdir 27 mart 2013 cu il Ekologiya ve Tekamul Institutunda AMMA N Severtsov IPEE RAS populyasiyalarin herterefli tedqiqi uzre idarelerarasi qrupun seminarinin iclasi kecirildi burada TMA emekdasi Talis Mense ve antropologiya problemleri cixis etdi 2019 cu ilde Fexreddin Aboszoda ve Evez Sadixzodun Talis dili fonetika morfologiya sintaksis adli edebi talis dilinin qrammatikasina dair eseri isiq uzu gorub Talis Milli Akademiyasinin talis dilinde nesr etdirdiyi kitabda Cenubi Xezer regionunun bu avtoxton dilinin qrammatikasinin butun esas bolmeleri islenmisdir Muellifler edebi dilin esasi kimi Azerbaycan Respublikasinin talisdilli bolgelerinde elece de Iranin talisdilli erazisinin bir hissesinde genis yayilmis simal lehcesini goturmusler Bu arasdirmada en iri talis lugetlerinin muellifi Fexreddin Aboszoda talis filoloqu Evez Sadixzodanin 1942 1999 olumunden sonra 2002 ci ilde Sankt Peterburqda Azerbaycan dilinde nesr olunmus eserini derinlesdirmis ve inkisaf etdirmisdir Kitabin elmi redaktoru talis sairi ve publisist Camal Lalazoa Agayev olmusdur Akademiyanin kollektivi talis tarixi etnoqrafiyasi ve dili ile bagli onlarla meqale derc etdirmisdir IstinadlarAbilov I Sh Vestnik Talyshskoj Nacionalnoj Akademii TNA 1 Minsk Medisont 2011 10 11 Vvedenie v istoriyu i kulturu talyshskogo naroda pod red G S Asatryana Erevan Kavkazskij centr iranistiki 2011 S 109 200 s ISBN ISBN 978 99930 69 69 0 Asatryan Garnik Armeniya Iran i region Populyarnye stati ocherki esse nauchnaya i obshestvenno politicheskaya publicistika Erevan Asogik 2014 S 395 516 s ISBN 978 9939 50261 8 Ali Abdoli Istoriya talyshskoj pressy Tarikche ye matbuat e Talesh pers Tegeran Jameeh Negar 2013 S 41 96 s ISBN 97 86 00 10 13 42 3