Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki və ya bölmədəki məlumatlar köhnədir. |
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
İsrail Silahlı Qüvvələri, həmçinin İsrail Müdafiə Qüvvələri (ivr. צְבָא הַהֲגָנָה לְיִשְׂרָאֵל, Çva haqana le-israel; İMQ və ya İDF) və ya qısaldırılmış halı ilə TSAXAL,TSAHAL,ÇAXAL,SAXAL və ya ZAHAL (ivr. צה״ל, Çaal) — İsrail dövlətinin hərbi qüvvələri. [ing.], İsrail Hərbi Hava Qüvvələri və İsrail Hərbi Dəniz Qüvvələrindən ibarətdir. Baş qərargah rəisi dir.
| İsrail Silahlı Qüvvələri | |
|---|---|
| צבא הגנה לישראל | |
 | |
| Qurulub | 1948 |
| Daxildir | • İsrail Quru Qoşunları•  İsrail Hərbi Hava Qüvvələri•  |
| Qərargah | Tel Aviv |
| Veb-sayt | idf.il idf.il/en idf.il/ar idf.il/fr idf.il/es |
| Rəhbərlik | |
| Baş nazir | Benyamin Netanyahu |
| Canlı qüvvə | |
| Hərbi yaş | 18 |
| Aktiv kadr | 160.000 |
| Ehtiyat kadr | 630.000 |
| Xərclər | |
| Büdcə | 20.5 milyard USD |
| ÜDM faizi | 6.2% (2015) |
| Sənaye | |
| Xarici təchizatçılar | • Böyük Britaniya•  İtaliya•  Almaniya•  Fransa•  ABŞ |
Tarixi
İsrail dövlətinin yaranmasından əvvəl (1948-ci ilə qədər)
1918-ci ildə Osmanlı İmperatorluğunun dağılmasından sonra İngiltərə İordan çayının qərb sahilini işğal etdi və yəhudilər mərkəzi Tel-Əvivdə olan Yeşuv (ivr. היישוב הישן) adlı müstəqil muxtariyyət qurdular və bundan əlavə, məqsədi yəhudilərin hüquqlarını qorumaq olan könüllülər əsasında Haqana adlı yeraltı ordu quruldu. 1948-ci ildə Britaniya mandatının sona çatması ilə bütün ölkədə İsrail bayrağı qaldırıldı və David Ben-Qurion İsrail Dövlətinin qurulduğunu elan etdi və İDF-ni qurdu, Haqana üzvlərini yeni dövlətin nizami ordusuna inteqrasiya etməyə çağırdı. Haqana üzvləri İDF-də ən yüksək vəzifələrə inteqrasiya edildi. zabitlik kursunu müvəffəqiyyətlə bitirən İDF əsgəri formasında taxdığı medal alır. Bu medal Haqana bayrağına əsaslanır və IDF-dəki hər bir zabit Haqana medalını taxır. bütün İDF, İDF-nin qurulduğu təməli quran Haqana təşkilatına əsaslanır.
İsrail Dövləti qurulduqdan sonra (1948-ci ildən sonra)
İsrail Ordusu (İDF) 1948-ci ildə, İsrail Dövlətinin elan edilməsindən bir neçə həftə sonra yaradılıb. Knessetin təsdiq etdiyi “Təhlükəsizlik Xidməti Qanunu”na görə, 18 yaşına çatmış hər bir İsrail vətəndaşı Müdafiə Nazirliyinə hesabat verməli və orduya getməlidir. Bu qanun ərəblərə şamil edilmir, lakin druzlar və bədəvilər İDF-yə qoşulurlar. Kişilər üçün xidmət müddəti iki il səkkiz ay, qadınlar üçün isə iki ildir. Hərbi komitə tərəfindən xidmətə yararsız hesab edilən şəxslər (o cümlədən xəstələr, əlillər və s., habelə bəzi tələbələr) hərbi xidmətdən azad edilirlər.
1948-1949-cu illər arasında İsrail və ərəb orduları arasında müharibə gedirdi. Bu müharibə İsrail Dövlətinin Müstəqillik Döyüşüdür. Kiçik İsrail sağ qalmağı bacardı və 1949-cu ildə İsraillə ərəb ölkələri arasında “sülh müqavilələri” imzalandı və atəşkəs qüvvəyə mindi.
1956-cı il oktyabrın sonunda İsrail, Fransa və İngiltərə Misirə hücum etdi. Lakin bir neçə gün ərzində bu ölkələr atəşkəsə razılaşıblar.
1967-ci ildə İsrail ordusu altı günlük müharibə kimi tanınan müharibədə əvvəlcədən xəbərdarlıq etmədən ərəb ölkələrinə hücum etdi. İsrail ordusu onları məğlub edərək, Colan təpələri, Sinay yarımadası, Qəzza zolağı, Yəhudeya və Samariya, Şərqi Qüds də daxil olmaqla bir çox əraziləri fəth etdi.
6 oktyabr 1973-cü ildə Suriya və Misir orduları İsrailə qarşı qəfil hücuma keçdilər. İsrail fəth etdiyi ərazilərin bir hissəsini itirdi, lakin tezliklə ərəb ordularının irəliləməsini dayandıran, hücumu dayandıran və ərəblərin ələ keçirdikləri əraziləri geri alan ehtiyat əsgərlər gətirildi, Bu müharibə Yom Kipur müharibəsi adlanır. 1982-ci ildə İsrail sülh qarşılığında Sinay yarımadasını Misirə qaytardı, lakin Qəzza zolağı İsrailin əlində qaldı.
1982-ci ildə IDF Beyrutu ələ keçirən Birinci Livan Müharibəsi başladı. Müharibə Livandan fəaliyyət göstərən Fələstin terror təşkilatlarına qarşı aparılırdı. bu müharibə Qaliley Sülh Müharibəsi adlanır. İDF 2000-ci ilə qədər Livanda qaldı.
1987-ci ildə ərəb üsyanı.
2000-ci ildə ərəb üsyanı.
2006-cı ildə Hizbullah tərəfindən üç İsrail əsgərinin öldürülməsindən sonra İkinci Livan müharibəsi başladı. Müharibə 33 gün davam etdi.
Tərkibi
İsrail silahlı qüvvələrinin sayı tam səfərbərlik zamanı (ərazi müdafiə bölmələri, vətəndaş müdafiəsi dəstələri, sərhəd və sahil mühafizəsi) 631 min nəfər civarında dəyərləndirilir. Həqiqi hərbi xidmətdə olanların sayı isə, 186 min nəfərdir. 133 min Quru Qoşunlarında, 9,5 min nəfər dəniz donanmasında, 34 min nəfər Hərbi Hava Qüvvələrində xidmət edir. Yarımhərbi heyət 8 min nəfərdir.
İsrailin inhisarında 3930 tank var. Onların böyük bir hissəsi (1400 ədəd) İsrail istehsalı olan I, II, III, IV model yerli istehsal olan "Merkava" tanklarından ibarətdir (İsrail 1985-ci ildən sonra xaricdən tank almır). İsrailin 8040 zirehli transportyoru və zirehli maşını var, onların əksəriyyəti Amerikada istehsal olunub, bu, qonşu ordularda olandan çoxdur. Artilleriya silahlarının sayı 1350-ni ötür. Bu sırada 36 ədəd 203 millimetrlik qaubitsalar (qısalüləli ağır top), 175 millimetr kalibrli 140 ədəd ABŞ istehsalı olan, uzaq döyüşlər üçün nəzərdə tutulan silah, Fransada hazırlanan 155 millimetr kalibrli 720-yə yaxın top, eyni zamanda 130 və 122 millimetrlik sovet qəniməti olan silah var. Minomyotların, xüsusən də 160 millimetrlik özüyeriyən qurğuların sayı da çoxdur.
İsrail Hərbi Hava Qüvvələrində 2002-ci ildə 36 min nəfər xidmət edirdi. Səfərbərlik zamanı İsrail HHQ personalı təxminən 91 min nəfərə çatır. Müxtəlif məlumatlara görə, HHQ-nin inhisarında 800 (istifadədə olan 628, operativ – döyüşə hazır vəziyyətdə saxlanılan, xaricə satıla və ya fövqəladə vəziyyətdə istifadə oluna biləcək 172) döyüş təyyarəsi var. Bu mənada da İsrail, qonşularını geridə qoyur (Misirdə döyüş təyyarələrinin sayı 505, Suriyada 451, İordaniyada 97-yə çatır. Livanın isə belə təyyarələri yoxdur).
Döyüş təyyarələrindən başqa, İsrail HHQ-nin 57 nəqliyyat təyyarəsi ("", , "Arava" və Do-28B-1 modelli "Dorenye"), 6 benzindoldurucu nəqliyyat təyyarəsi, 138 təlim təyyarəsi, 22 rabitə təyyarəsi, eyni zamanda elektron kəşfiyyat və patrul təyyarələri var. Bundan başqa, ölkənin və AH-1G/E/F/S "Kobra" və 500MD "Defender" döyüş təyyarəsi və fərqli modifikasiyalardan olan nəqliyyat təyyarələri var.
Ümumi taktikası
İsrail ordusu 24 saat ərzində ehtiyat hissələri səfərbərliyə almağa qadirdir, bu isə, İsrailin strateji zəifliklərini (kiçik ərazi, nizami qoşunların azlığı) xeyli dərəcədə kompensasiya edir. Çoxsaylı düşmənlə əhatə olunmuş İsrailin problemlərini həll etməli olan strateji doktrinanın digər vacib aspektləri – hərbi əməliyyatların hücum xarakteri, hərbi əməliyyatların düşmən ərazisinə keçirilməsi və onların mümkün qədər ölkə sərhədlərindən kənarlaşdırılması, qoşunların sürətlə, cəbhədən-cəbhəyə yerdəyişməsi, əsas təhlükə yerində maksimum qüvvələrin mərkəzləşməsi, quru qoşunlarına qarşı hərbi hava qüvvələrindən istifadənin təmərküzləşməsi və koordinasiya olunması (bu, bütün digər amillərlə insan itkilərini azaltmağa yardım edir), preventiv zərbələrin endirilməsi (əlverişli siyasi şərtlərdə), eyni zamanda dünya və İsrail hərbi sənayesinin nailiyyətlərindən maksimal dərəcədə istifadə ilə bağlıdır.
Orduda din xadimlərinin xidmətindən istifadə
belə xidmət nəzərdə tutulmasa da, təşkil olunur. Orduda xidmət edən dərzilər və müsəlmanlara da şamil olunur. Əxlaqi mövzularla bağlı proqramlar həyata keçirilir. Bəzi yəhudi din xadimlərinin ordunu din savaşına təşviq etdiyi xəbərləri yayılmışdır.
 | İsrail ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
- "KİV: Qəzza zolağına gecə hücumu zamanı 100-dən çox insan ölüb". Report İnformasiya Agentliyi. 18 may 2025.
- "İsrail HƏMAS-ın Qəzzanın cənubundakı hərbi kəşfiyyat rəhbərini öldürüb". azxeber.com.
- "İsrail Müdafiə Qüvvələri Livanda "Hizbullah"ın hava bölməsinin komandirini hədəfə alıb". Report İnformasiya Agentliyi. 15 fev 2025.
- "İsrail Müdafiə Qüvvələri Qəzzada əməliyyatları genişləndirir: Terrorçunun məhv edilməsi görüntüləri - VİDEO". Oxu.az.
- ""TSAXAL" NECƏ YARANIB? – Və ya HƏMAS doğurdanmı İsraili təəccübləndirib?". Veteninfo.Az. 16 okt 2023.
- "İsrail "Hizbullah"ın xüsusi təyinatlılarını bir-bir məhv etdi-VİDEO". musavat.com.
- https://azvision.az/mobile/news.php?lang=az&id=370847
- https://modern.az/analitika/372082/kimin-halvasi-calinir-bakiya-uc-ziyaret-ve-bir-zeng/
- "İsrail dövlətinin yaranması". 1 noy 2022.
- https://azvision.az/mobile/news.php?lang=az&id=343694
- https://bizim.media/az/dunya/249956/srail-ordusu-general-oded-basukun-bakida-olmasini-tekzib-etmir/
- https://yenisabah.az/israil-ordusu-qezzanin-simalinda-emeliyyat-kecirdi-onlarla-silahli-mehv-edildi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki ve ya bolmedeki melumatlar kohnedir Sehifeye yenilenmis melumatlar elave etmekle Vikipediyani zenginlesdirmeye komek ede bilersiniz Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Israil Silahli Quvveleri hemcinin Israil Mudafie Quvveleri ivr צ ב א ה ה ג נ ה ל י ש ר א ל Cva haqana le israel IMQ ve ya IDF ve ya qisaldirilmis hali ile TSAXAL TSAHAL CAXAL SAXAL ve ya ZAHAL ivr צה ל Caal Israil dovletinin herbi quvveleri ing Israil Herbi Hava Quvveleri ve Israil Herbi Deniz Quvvelerinden ibaretdir Bas qerargah reisi dir Israil Silahli Quvveleriצבא הגנה לישראלQurulub 1948Daxildir Israil Quru Qosunlari Israil Herbi Hava Quvveleri Qerargah Tel AvivVeb sayt idf il idf il en idf il ar idf il fr idf il esRehberlikBas nazir Benyamin NetanyahuCanli quvveHerbi yas 18Aktiv kadr 160 000Ehtiyat kadr 630 000XerclerBudce 20 5 milyard USDUDM faizi 6 2 2015 SenayeXarici techizatcilar Boyuk Britaniya Italiya Almaniya Fransa ABSTarixiIsrail dovletinin yaranmasindan evvel 1948 ci ile qeder 1918 ci ilde Osmanli Imperatorlugunun dagilmasindan sonra Ingiltere Iordan cayinin qerb sahilini isgal etdi ve yehudiler merkezi Tel Evivde olan Yesuv ivr היישוב הישן adli musteqil muxtariyyet qurdular ve bundan elave meqsedi yehudilerin huquqlarini qorumaq olan konulluler esasinda Haqana adli yeralti ordu quruldu 1948 ci ilde Britaniya mandatinin sona catmasi ile butun olkede Israil bayragi qaldirildi ve David Ben Qurion Israil Dovletinin quruldugunu elan etdi ve IDF ni qurdu Haqana uzvlerini yeni dovletin nizami ordusuna inteqrasiya etmeye cagirdi Haqana uzvleri IDF de en yuksek vezifelere inteqrasiya edildi zabitlik kursunu muveffeqiyyetle bitiren IDF esgeri formasinda taxdigi medal alir Bu medal Haqana bayragina esaslanir ve IDF deki her bir zabit Haqana medalini taxir butun IDF IDF nin quruldugu temeli quran Haqana teskilatina esaslanir Israil Dovleti qurulduqdan sonra 1948 ci ilden sonra Israil Ordusu IDF 1948 ci ilde Israil Dovletinin elan edilmesinden bir nece hefte sonra yaradilib Knessetin tesdiq etdiyi Tehlukesizlik Xidmeti Qanunu na gore 18 yasina catmis her bir Israil vetendasi Mudafie Nazirliyine hesabat vermeli ve orduya getmelidir Bu qanun ereblere samil edilmir lakin druzlar ve bedeviler IDF ye qosulurlar Kisiler ucun xidmet muddeti iki il sekkiz ay qadinlar ucun ise iki ildir Herbi komite terefinden xidmete yararsiz hesab edilen sexsler o cumleden xesteler eliller ve s habele bezi telebeler herbi xidmetden azad edilirler 1948 1949 cu iller arasinda Israil ve ereb ordulari arasinda muharibe gedirdi Bu muharibe Israil Dovletinin Musteqillik Doyusudur Kicik Israil sag qalmagi bacardi ve 1949 cu ilde Israille ereb olkeleri arasinda sulh muqavileleri imzalandi ve ateskes quvveye mindi 1956 ci il oktyabrin sonunda Israil Fransa ve Ingiltere Misire hucum etdi Lakin bir nece gun erzinde bu olkeler ateskese razilasiblar 1967 ci ilde Israil ordusu alti gunluk muharibe kimi taninan muharibede evvelceden xeberdarliq etmeden ereb olkelerine hucum etdi Israil ordusu onlari meglub ederek Colan tepeleri Sinay yarimadasi Qezza zolagi Yehudeya ve Samariya Serqi Quds de daxil olmaqla bir cox erazileri feth etdi 6 oktyabr 1973 cu ilde Suriya ve Misir ordulari Israile qarsi qefil hucuma kecdiler Israil feth etdiyi erazilerin bir hissesini itirdi lakin tezlikle ereb ordularinin irelilemesini dayandiran hucumu dayandiran ve ereblerin ele kecirdikleri erazileri geri alan ehtiyat esgerler getirildi Bu muharibe Yom Kipur muharibesi adlanir 1982 ci ilde Israil sulh qarsiliginda Sinay yarimadasini Misire qaytardi lakin Qezza zolagi Israilin elinde qaldi 1982 ci ilde IDF Beyrutu ele keciren Birinci Livan Muharibesi basladi Muharibe Livandan fealiyyet gosteren Felestin terror teskilatlarina qarsi aparilirdi bu muharibe Qaliley Sulh Muharibesi adlanir IDF 2000 ci ile qeder Livanda qaldi 1987 ci ilde ereb usyani 2000 ci ilde ereb usyani 2006 ci ilde Hizbullah terefinden uc Israil esgerinin oldurulmesinden sonra Ikinci Livan muharibesi basladi Muharibe 33 gun davam etdi TerkibiIsrail silahli quvvelerinin sayi tam seferberlik zamani erazi mudafie bolmeleri vetendas mudafiesi desteleri serhed ve sahil muhafizesi 631 min nefer civarinda deyerlendirilir Heqiqi herbi xidmetde olanlarin sayi ise 186 min neferdir 133 min Quru Qosunlarinda 9 5 min nefer deniz donanmasinda 34 min nefer Herbi Hava Quvvelerinde xidmet edir Yarimherbi heyet 8 min neferdir Israilin inhisarinda 3930 tank var Onlarin boyuk bir hissesi 1400 eded Israil istehsali olan I II III IV model yerli istehsal olan Merkava tanklarindan ibaretdir Israil 1985 ci ilden sonra xaricden tank almir Israilin 8040 zirehli transportyoru ve zirehli masini var onlarin ekseriyyeti Amerikada istehsal olunub bu qonsu ordularda olandan coxdur Artilleriya silahlarinin sayi 1350 ni otur Bu sirada 36 eded 203 millimetrlik qaubitsalar qisaluleli agir top 175 millimetr kalibrli 140 eded ABS istehsali olan uzaq doyusler ucun nezerde tutulan silah Fransada hazirlanan 155 millimetr kalibrli 720 ye yaxin top eyni zamanda 130 ve 122 millimetrlik sovet qenimeti olan silah var Minomyotlarin xususen de 160 millimetrlik ozuyeriyen qurgularin sayi da coxdur Israil Herbi Hava Quvvelerinde 2002 ci ilde 36 min nefer xidmet edirdi Seferberlik zamani Israil HHQ personali texminen 91 min nefere catir Muxtelif melumatlara gore HHQ nin inhisarinda 800 istifadede olan 628 operativ doyuse hazir veziyyetde saxlanilan xarice satila ve ya fovqelade veziyyetde istifade oluna bilecek 172 doyus teyyaresi var Bu menada da Israil qonsularini geride qoyur Misirde doyus teyyarelerinin sayi 505 Suriyada 451 Iordaniyada 97 ye catir Livanin ise bele teyyareleri yoxdur Doyus teyyarelerinden basqa Israil HHQ nin 57 neqliyyat teyyaresi Arava ve Do 28B 1 modelli Dorenye 6 benzindoldurucu neqliyyat teyyaresi 138 telim teyyaresi 22 rabite teyyaresi eyni zamanda elektron kesfiyyat ve patrul teyyareleri var Bundan basqa olkenin ve AH 1G E F S Kobra ve 500MD Defender doyus teyyaresi ve ferqli modifikasiyalardan olan neqliyyat teyyareleri var Umumi taktikasiIsrail ordusu 24 saat erzinde ehtiyat hisseleri seferberliye almaga qadirdir bu ise Israilin strateji zeifliklerini kicik erazi nizami qosunlarin azligi xeyli derecede kompensasiya edir Coxsayli dusmenle ehate olunmus Israilin problemlerini hell etmeli olan strateji doktrinanin diger vacib aspektleri herbi emeliyyatlarin hucum xarakteri herbi emeliyyatlarin dusmen erazisine kecirilmesi ve onlarin mumkun qeder olke serhedlerinden kenarlasdirilmasi qosunlarin suretle cebheden cebheye yerdeyismesi esas tehluke yerinde maksimum quvvelerin merkezlesmesi quru qosunlarina qarsi herbi hava quvvelerinden istifadenin temerkuzlesmesi ve koordinasiya olunmasi bu butun diger amillerle insan itkilerini azaltmaga yardim edir preventiv zerbelerin endirilmesi elverisli siyasi sertlerde eyni zamanda dunya ve Israil herbi senayesinin nailiyyetlerinden maksimal derecede istifade ile baglidir Orduda din xadimlerinin xidmetinden istifadebele xidmet nezerde tutulmasa da teskil olunur Orduda xidmet eden derziler ve muselmanlara da samil olunur Exlaqi movzularla bagli proqramlar heyata kecirilir Bezi yehudi din xadimlerinin ordunu din savasina tesviq etdiyi xeberleri yayilmisdir Israil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin KIV Qezza zolagina gece hucumu zamani 100 den cox insan olub Report Informasiya Agentliyi 18 may 2025 Israil HEMAS in Qezzanin cenubundaki herbi kesfiyyat rehberini oldurub azxeber com Israil Mudafie Quvveleri Livanda Hizbullah in hava bolmesinin komandirini hedefe alib Report Informasiya Agentliyi 15 fev 2025 Israil Mudafie Quvveleri Qezzada emeliyyatlari genislendirir Terrorcunun mehv edilmesi goruntuleri VIDEO Oxu az TSAXAL NECE YARANIB Ve ya HEMAS dogurdanmi Israili teeccublendirib Veteninfo Az 16 okt 2023 Israil Hizbullah in xususi teyinatlilarini bir bir mehv etdi VIDEO musavat com https azvision az mobile news php lang az amp id 370847 https modern az analitika 372082 kimin halvasi calinir bakiya uc ziyaret ve bir zeng Israil dovletinin yaranmasi 1 noy 2022 https azvision az mobile news php lang az amp id 343694 https bizim media az dunya 249956 srail ordusu general oded basukun bakida olmasini tekzib etmir https yenisabah az israil ordusu qezzanin simalinda emeliyyat kecirdi onlarla silahli mehv edildi