fbpx
Wikipedia

Tərxun

Tərxun (lat. Artemisia dracunculus) — yovşan cinsinə aid bitki növü.

?Tərxun
Artemisia dracunculus
Elmi təsnifat
Elmi adı
Artemisia dracunculus L.

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
GRIN  
IPNI 
TPL 

Botaniki təsviri

Çoxillik ədviyyəli bitkilərdəndir. Yerüstü hissəsi kolşəkillidir.Bütün bitki çılpаq, hаmаr, yаşıldır. Gövdələri düz dаyаnаn, tək və yа bir neçə ədəddir, hündürlüyü 20-150 sm, buğumlu, аz budаqlıdır. Yаrpаqlаrı bütöv, xətvаri-neştərvаri və yа xətvаridir, uzunluğu 1,5-8 sm, eni 1–10 mm-ə çаtıb, аşаğı gövdə yаrpаqlаrı 3 hissəlidir. Səbətləri çохsаylı, şаrşəkilli, sаllаq, еni 2,5–4 mm, gövdənin və budаqlаrın ucundа sаlxımlаrlа yığılmış və süpürgəvаri hаmаşçiçək əmələ gətirir.

Təzə tərxunda 0,1-0,5%, qurudulmuşunda isə 0,2-0,8% efir yağı vardır.

Tərxun bitkisi soyuğa davamlıdır, qışı yaxşı keçirir, 10-13 °C temperaturda belə normal inkişaf edir. Əkildiyi yerdə 8-10 il və daha çox inkişaf edərək məhsul verir. Lakin tərəvəz bitkisi kimi tərxunu 4-5 ildən artıq eyni sahədə saxlamaq məsləhət görülmür. Çünki bundan artıq saxlandıqda məhsuldarlığı aşağı düşür, zəif inkişaf edir.

Sinonim

  • Achillea dracunculus Hort. ex Steud.
  • Artemisia aromatica A.Nelson
  • Artemisia cernua Nutt.
  • Artemisia changaica Krasch.
    • Artemisia desertorum var. macrocephala Franch.
  • Artemisia dracunculoides Pursh
    • Artemisia dracunculoides var. brevifolia Torr. & A.Gray
    • Artemisia dracunculoides var. dracunculina (S.Watson) S.F.Blake
    • Artemisia dracunculoides var. dracunculoides dracunculoides
    • Artemisia dracunculoides var. glauca (Pall. ex Willd.) Munz
    • Artemisia dracunculoides var. incana Torr. & A.Gray
    • Artemisia dracunculoides var. tenuifolia Torr. & A.Gray
    • Artemisia dracunculoides var. wolfii Rydb.
  • Artemisia dracunculus Pursh [Illegitimate]
    • Artemisia dracunculus subsp. dracunculina (S.Watson) H.M.Hall & Clem.
  • Artemisia dracunculus f. dracunculus
    • Artemisia dracunculus subsp. dracunculus dracunculus
    • Artemisia dracunculus var. dracunculus dracunculus
    • Artemisia dracunculus subsp. glauca (Pall. ex Willd.) h.m.hall. ex H.M.Hall & Clem.
    • Artemisia dracunculus var. humilis Krylov
  • Artemisia dracunculus f. humilis Krylov
    • Artemisia dracunculus var. humilis (Krylov) Poljakov
    • Artemisia dracunculus var. pilosa Krasch.
    • Artemisia dracunculus var. pratorum Krasch.
    • Artemisia dracunculus var. redovskyi Ledeb.
    • Artemisia dracunculus var. wolfii Rydb.
  • Artemisia glauca Pall. ex Willd.
    • Artemisia glauca var. cernua (Nutt.) Bush
    • Artemisia glauca var. dracunculina (S.Watson) Fernald
    • Artemisia glauca var. dracunculoides Bush
    • Artemisia glauca var. glauca glauca
    • Artemisia glauca var. magacephala B.Boivin
  • Artemisia inodora Hook. & Arn.
  • Artemisia inodora Willd.
  • Artemisia nutans Pursh [Invalid]
  • Artemisia nuttalliana Besser
  • Artemisia redowskyi Ledeb.
  • Draconia dracunculus (L.) Soják
  • Dracunculus esculentus Garsault [Invalid]
  • Oligosporus dracunculiformis (Krasch.) Poljakov
  • Oligosporus dracunculus (L.) Poljakov
    • Oligosporus dracunculus subsp. dracunculinus (S.Watson) W.A.Weber
    • Oligosporus dracunculus subsp. dracunculus dracunculus
    • Oligosporus dracunculus subsp. glauca (Pall. ex Willd.) Á.Löve & D.Löve
  • Oligosporus glaucus (Pall. ex Willd.) Poljakov

İstifadəsi və tətbiqi

Yeyinti məqsədi ilə yerüstü hissələrindən istifadə edilir. Tərxunun xoş tamı vardır. Tərkibində efir yağları olduğundan ondan təzə və qurudulmuş şəkildə məişətdə geniş istifadə edilir.

Tərxun indi də xalq təbabətində özünün müalicəvi əhəmiyyətini itirməmiş, hazırda avitaminoz və xroniki mədə iltihabı (qastrit) xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur.

Azərbaycanda yayılması

Аbşerоndа dənizkənаrı yаmаclаrdа, qаyаlıqlаrın ətəyində bitir. Iyuldаn-аvqustа qədər çiçəkləyir. Meyvələri аvqustdа yetişir. Tохum və yerаltı zоğlаrlа çoxalır.

İstinadlar

  1. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
  3. Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015. 2019-11-17 at the Wayback Machine

Həmçinin bax


tərxun, artemisia, dracunculus, yovşan, cinsinə, bitki, növü, artemisia, dracunculuselmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, asteridsıra, astraçiçəklilərfəsilə, mürəkkəbçiçəklilərcins, yovşannöv, elmi, adıartemisia, dra. Terxun lat Artemisia dracunculus 1 yovsan cinsine aid bitki novu 2 TerxunArtemisia dracunculusElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif AsteridSira AstraciceklilerFesile MurekkebciceklilerCins YovsanNov TerxunElmi adiArtemisia dracunculus L VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 35462NCBI 72341EOL 577604GRIN 4282IPNI 307848 2TPL gcc 35490 Mundericat 1 Botaniki tesviri 2 Sinonim 3 Istifadesi ve tetbiqi 4 Azerbaycanda yayilmasi 5 Istinadlar 6 Hemcinin baxBotaniki tesviri RedakteCoxillik edviyyeli bitkilerdendir Yerustu hissesi kolsekillidir Butun bitki cilpaq hamar yasildir Govdeleri duz dayanan tek ve ya bir nece ededdir hundurluyu 20 150 sm bugumlu az budaqlidir Yarpaqlari butov xetvari nestervari ve ya xetvaridir uzunlugu 1 5 8 sm eni 1 10 mm e catib asagi govde yarpaqlari 3 hisselidir Sebetleri cohsayli sarsekilli sallaq eni 2 5 4 mm govdenin ve budaqlarin ucunda salximlarla yigilmis ve supurgevari hamascicek emele getirir 3 Teze terxunda 0 1 0 5 qurudulmusunda ise 0 2 0 8 efir yagi vardir Terxun bitkisi soyuga davamlidir qisi yaxsi kecirir 10 13 C temperaturda bele normal inkisaf edir Ekildiyi yerde 8 10 il ve daha cox inkisaf ederek mehsul verir Lakin terevez bitkisi kimi terxunu 4 5 ilden artiq eyni sahede saxlamaq meslehet gorulmur Cunki bundan artiq saxlandiqda mehsuldarligi asagi dusur zeif inkisaf edir Sinonim RedakteAchillea dracunculus Hort ex Steud Artemisia aromatica A Nelson Artemisia cernua Nutt Artemisia changaica Krasch Artemisia desertorum var macrocephala Franch Artemisia dracunculoides Pursh Artemisia dracunculoides var brevifolia Torr amp A Gray Artemisia dracunculoides var dracunculina S Watson S F Blake Artemisia dracunculoides var dracunculoides dracunculoides Artemisia dracunculoides var glauca Pall ex Willd Munz Artemisia dracunculoides var incana Torr amp A Gray Artemisia dracunculoides var tenuifolia Torr amp A Gray Artemisia dracunculoides var wolfii Rydb Artemisia dracunculus Pursh Illegitimate Artemisia dracunculus subsp dracunculina S Watson H M Hall amp Clem Artemisia dracunculus f dracunculus Artemisia dracunculus subsp dracunculus dracunculus Artemisia dracunculus var dracunculus dracunculus Artemisia dracunculus subsp glauca Pall ex Willd h m hall ex H M Hall amp Clem Artemisia dracunculus var humilis Krylov Artemisia dracunculus f humilis Krylov Artemisia dracunculus var humilis Krylov Poljakov Artemisia dracunculus var pilosa Krasch Artemisia dracunculus var pratorum Krasch Artemisia dracunculus var redovskyi Ledeb Artemisia dracunculus var wolfii Rydb Artemisia glauca Pall ex Willd Artemisia glauca var cernua Nutt Bush Artemisia glauca var dracunculina S Watson Fernald Artemisia glauca var dracunculoides Bush Artemisia glauca var glauca glauca Artemisia glauca var magacephala B Boivin Artemisia inodora Hook amp Arn Artemisia inodora Willd Artemisia nutans Pursh Invalid Artemisia nuttalliana Besser Artemisia redowskyi Ledeb Draconia dracunculus L Sojak Dracunculus esculentus Garsault Invalid Oligosporus dracunculiformis Krasch Poljakov Oligosporus dracunculus L Poljakov Oligosporus dracunculus subsp dracunculinus S Watson W A Weber Oligosporus dracunculus subsp dracunculus dracunculus Oligosporus dracunculus subsp glauca Pall ex Willd A Love amp D Love Oligosporus glaucus Pall ex Willd PoljakovIstifadesi ve tetbiqi RedakteYeyinti meqsedi ile yerustu hisselerinden istifade edilir Terxunun xos tami vardir Terkibinde efir yaglari oldugundan ondan teze ve qurudulmus sekilde meisetde genis istifade edilir Terxun indi de xalq tebabetinde ozunun mualicevi ehemiyyetini itirmemis hazirda avitaminoz ve xroniki mede iltihabi qastrit xesteliklerinin mualicesinde istifade olunur Azerbaycanda yayilmasi RedakteAbseronda denizkenari yamaclarda qayaliqlarin eteyinde bitir Iyuldan avqusta qeder cicekleyir Meyveleri avqustda yetisir Tohum ve yeralti zoglarla coxalir 3 Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 1 2 Tofiq Memmedov Azerbaycan dendroflorasi II cild Baki Seda 2015 Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback MachineHemcinin bax RedakteTerxun limonadi Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Terxun amp oldid 6023666, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.