Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səhra balakəkliyi (lat. ) — Qırqovullar fəsiləsinə aid quş növü.
| Səhra balakəkliyi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Dəstəüstü: Klad: Dəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: ???: Səhra balakəkliyi | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Statusu
Nadirdir.
Kateqoriyası
(EN). Təhlükə altındadır.
Genefond əhəmiyyəti
Regionda cinsin tək növüdür.
Qısa təsviri
Kəklikdən kiçikdir (200 q). Gözlərindən boynuna uzanan ağ zolağın üstündən qara "qaş" uzanır. Bədəninin yanlarında bel tərəfdən aşağıya və önə doğru qəhvəyi-qara zolaqlar çəpinə uzanır. Toyuğunda bu zolaqlar aydın deyil. Səsi zəif–"ti-pi, ti-pi", bəzən isə bərk çıxır-"kvak-kvak-kvak".
Yayılması
Ön Asiyada və Cənubi Qafqazda yayılıb. Azərbaycan Respublikasının ərazisi (Naxçıvan MR) bu növün arealının qərb kənarını təşkil edir. Hələlik, əsasən, İlandağ massivində və Gilyançay vadisində olur. Oturaq quşdur.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Səhra landşaftlı alçaq dağlıqda məskunlaşıb. Bitki örtüyü zəif olan, quraq iqlimli seyrək qayaların çınqıllı yamaclarında qayanın çıxıntısı altında (yerdə) sadə yuva düzəldir. Azərbaycanda biologiyası zəif öyrənilib. Çoxlu qayalar olan yamacı xoşlamır. Suya yaxın olan sahələrdə məskunlaşır. Monoqamdır. May-iyun aylarında 8–12 yumurta verir. Sərçə boyda cücələrinə iyulda və avqustda rast gəlinir. Ona görə ki, reproduksiya dövrü uzun çəkir. Təhlükə olanda uçmağı yox, gizlənməyi xoşlayır. Əsas yemi səhra bitkilərinin vegetativ hissəsindən və toxumundan ibarətdir. Həşərat da yeyir.
Sayı
Populyasiyanın sıxlığı aşağıdır. Xoşladığı biotop az olduğu üçün ümumi sayı azdır. İyun ayında 6 km2 sahədə 5 quş qeyd edilib.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Qanunsuz ovlanma halları, ev heyvanları və çobanlar tərəfindən yuvasının dağıdılması, növün yeni yaşayış yerində yaşamaq çətinlikləri, tülkünün və ilanların çox olması.
Əhali üçün əhəmiyyəti
Elmi və estetik əhəmiyyəti var.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Ovlanması qadağandır, Naxçıvan MR-in "Qırmızı Kitab"ına daxil edilib, nəzarət altında saxlanılır.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Nəsil verdiyi lokal yerlərin təbiət abidəsi elan edilməsi, ekoloji maarifçiliyin gücləndirilməsi, İlandağ sahəsinə yasaqlıq statusunun verilməsi.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- Mustafayev Q. T., Sadıqova N. A. Azərbaycanın quşları. Bakı, "Çaşıoğlu", 2005, s. 157–158;
- Mustafayev Q. T., Sadıqova N. A. Azərbaycanın quşları. Bakı, "Çaşıoğ-lu", 2005, s. 157–158;
- Mustafayev Q. T., Sadıqova N. A. Azərbaycanın quşları. Bakı, "Çaşıoğlu", 2005, s. 157–158;
- Дементьев Г.П., Гладков Н.А. (ред.) Птицы Советского Союза. М.Л., "Советская наука", 1952, том IV, с. 149–153.
- Talıbov T. H. Səhra balakəkliyi–Ammoperdix griseqularis Br. Naxçıvan Muxtar Respublikasının "Qırmızı Kitab"ı, 1-ci cild. Naxçıvan, "Əcəmi", 2006, s. 109–110;
- Talıbov T. H. Səhra balakəkliyi–Ammoperdix griseqularis Br. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qırmızı kitabı, 1-ci cild. Naxçıvan, "Əcəmi", 2006, s. 109–110;
Ədəbiyyat
- Mustafayev Q. T., Babayev İ. R. Quşların qorunması (monoqrafiya). Bakı, "Elm", 2012, 255 s.
Xarici keçidlər
- AZƏRBAYCANIN QUŞLARI
- Azərbaycanın Qırmızı Kitabına (2-ci nəşr) daxil edilmiş fauna növlərinin siyahısı
- Ammoperdix griseogularis
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sehra balakekliyi lat Qirqovullar fesilesine aid qus novu Sehra balakekliyiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Desteustu Klad Deste ToyuqkimilerFesileustu Fesile QirqovullarYarimfesile QirqovullarTriba Cins Balakeklik Sehra balakekliyiBeynelxalq elmi adiAmmoperdix griseogularis Brandt 1843 Sekil axtarisiITIS 175947StatusuNadirdir Kateqoriyasi EN Tehluke altindadir Genefond ehemiyyetiRegionda cinsin tek novudur Qisa tesviriKeklikden kicikdir 200 q Gozlerinden boynuna uzanan ag zolagin ustunden qara qas uzanir Bedeninin yanlarinda bel terefden asagiya ve one dogru qehveyi qara zolaqlar cepine uzanir Toyugunda bu zolaqlar aydin deyil Sesi zeif ti pi ti pi bezen ise berk cixir kvak kvak kvak YayilmasiOn Asiyada ve Cenubi Qafqazda yayilib Azerbaycan Respublikasinin erazisi Naxcivan MR bu novun arealinin qerb kenarini teskil edir Helelik esasen Ilandag massivinde ve Gilyancay vadisinde olur Oturaq qusdur Yasayis yeri ve heyat terziSehra landsaftli alcaq dagliqda meskunlasib Bitki ortuyu zeif olan quraq iqlimli seyrek qayalarin cinqilli yamaclarinda qayanin cixintisi altinda yerde sade yuva duzeldir Azerbaycanda biologiyasi zeif oyrenilib Coxlu qayalar olan yamaci xoslamir Suya yaxin olan sahelerde meskunlasir Monoqamdir May iyun aylarinda 8 12 yumurta verir Serce boyda cucelerine iyulda ve avqustda rast gelinir Ona gore ki reproduksiya dovru uzun cekir Tehluke olanda ucmagi yox gizlenmeyi xoslayir Esas yemi sehra bitkilerinin vegetativ hissesinden ve toxumundan ibaretdir Heserat da yeyir SayiPopulyasiyanin sixligi asagidir Xosladigi biotop az oldugu ucun umumi sayi azdir Iyun ayinda 6 km2 sahede 5 qus qeyd edilib Mehdudlasdirici amillerQanunsuz ovlanma hallari ev heyvanlari ve cobanlar terefinden yuvasinin dagidilmasi novun yeni yasayis yerinde yasamaq cetinlikleri tulkunun ve ilanlarin cox olmasi Ehali ucun ehemiyyetiElmi ve estetik ehemiyyeti var Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerOvlanmasi qadagandir Naxcivan MR in Qirmizi Kitab ina daxil edilib nezaret altinda saxlanilir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerNesil verdiyi lokal yerlerin tebiet abidesi elan edilmesi ekoloji maarifciliyin guclendirilmesi Ilandag sahesine yasaqliq statusunun verilmesi IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 Mustafayev Q T Sadiqova N A Azerbaycanin quslari Baki Casioglu 2005 s 157 158 Mustafayev Q T Sadiqova N A Azerbaycanin quslari Baki Casiog lu 2005 s 157 158 Mustafayev Q T Sadiqova N A Azerbaycanin quslari Baki Casioglu 2005 s 157 158 Dementev G P Gladkov N A red Pticy Sovetskogo Soyuza M L Sovetskaya nauka 1952 tom IV s 149 153 Talibov T H Sehra balakekliyi Ammoperdix griseqularis Br Naxcivan Muxtar Respublikasinin Qirmizi Kitab i 1 ci cild Naxcivan Ecemi 2006 s 109 110 Talibov T H Sehra balakekliyi Ammoperdix griseqularis Br Naxcivan Muxtar Respublikasinin Qirmizi kitabi 1 ci cild Naxcivan Ecemi 2006 s 109 110 EdebiyyatMustafayev Q T Babayev I R Quslarin qorunmasi monoqrafiya Baki Elm 2012 255 s Xarici kecidlerAZERBAYCANIN QUSLARI Azerbaycanin Qirmizi Kitabina 2 ci nesr daxil edilmis fauna novlerinin siyahisi Ammoperdix griseogularis