Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Sumqayıt kanyonu və ya Sumqayıtçay kanyonu — Sumqayıtçayın aşağı axarlarında, çayın Qaraboğaz düzənliyindən keçən hissəsində yerləşən təbiət abidəsi. Kanyonun başlanğıcı şəhərin məişət tullantıları poliqonunun arxasında yerləşir. Bu kanyon Sumqayıtda turizm üçün potensial məkan hesab olunur.
| Sumqayıt kanyonu | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dərinliyi | 10-15 |
| Eni | 30-50 |
| Aid olduğu çay hövzəsi | Sumqayıtçay |
| Yerləşməsi | |
| ölkə | Azərbaycan Bakı rayonları |
| | |
Şamaxı, Abşeron və Sumqayıt şəhər inzibati ərazi vahidlərinin ərazisindən axan Sumqayıtçay Sumqayıt kanyonundan keçərək Xəzər dənizinə tökülür. Çayın axdığı bu ərazidə suxurların olduqca kövrək, əsasən gil və qum materialından təşkil olunması onun dağıdıcı gücünü artırır. Bu da çayın asanlıqla yatağını dərinləşdirməsinə imkan verir. Kanyonda suyun eroziya fəaliyyəti olduqca yüksəkdir. İstər atmosfer yağıntıları, istər günəş radiasiyası, istərsə küləyin fəaliyyəti sayəsində kanyon əsrarəngiz görkəm alır. Bu proses daima davam etdiyindən miqyası davamlı olaraq artır.
Ölçüsü
Kanyonun hündürlüyü və eni axdığı ərazidən asılı olaraq dəyişir. Orta hündürlüyü 10-15 metr (33-49 fut), eni isə ərazidən asılı olaraq 30-50 metr arasında dəyişir.
Fauna və flora
Kanyonun yerləşdiyi ərazi yarımsəhra-quru çöl iqliminə sahib olduğundan istiyə və şoranlığa davamlı kol və ot bitkiləri bitir. Burada əsasən efemerli, kserofit ot bitkiləri yayılmışdır. Kol bitkilərindən burada ən sıx rast gəlinəni yovşan və yulğundur. Yulğunlar lokalda olsa sıx keçilməzliklər əmələ gətirə bilir.
Kanyon ətrafı ərazilərdə çöl heyvanlarına rastlamaq mümkündür. Burada canavar, tülkü, çaqqal, dovşan kimi iri məməlilər yaşayır. Quşlardan qağayılar (Xəzər qağayısı, göl qağayısı) göyərçinlər (çöl göyərçini), sığırçınlar (sığırçın), qarğalar (boz qarğa, qara qarğa), sərçəkimilər (ev sərçəsi), qaratoyuqlar (qara qaratoyuq), vağlar (boz vağ), (sağsağan) kimi quşlar yayılmışdır. Sürünənlərdən isə bataqlıq tısbağası, xəzər gekkonunu müşahidə etmək olar.
Şəkilləri
Həmçinin bax
İstinadlar
- Sumqayıtda turizm üçün potensial məkan: Sumqayıt kanyonu - FOTOLAR (arxiv linki var). , 25.09.2017 (az.)[]
- Sumqayıtda turizm üçün potensial məkan: Sumqayıt kanyonu - VİDEOREPORTAJ (arxiv linki var) xeberle.com 23.03.2018 (az.)
- Sumqayıt kanyonu
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Sumqayıt kanyonu ilə əlaqəli mediafayllar var.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sumqayit kanyonu ve ya Sumqayitcay kanyonu Sumqayitcayin asagi axarlarinda cayin Qarabogaz duzenliyinden kecen hissesinde yerlesen tebiet abidesi Kanyonun baslangici seherin meiset tullantilari poliqonunun arxasinda yerlesir Bu kanyon Sumqayitda turizm ucun potensial mekan hesab olunur Sumqayit kanyonuUmumi melumatlarDerinliyi 10 15Eni 30 50Aid oldugu cay hovzesi SumqayitcayYerlesmesi40 34 27 sm e 49 36 32 s u olke Azerbaycan Baki rayonlariSumqayit kanyonu Samaxi Abseron ve Sumqayit seher inzibati erazi vahidlerinin erazisinden axan Sumqayitcay Sumqayit kanyonundan kecerek Xezer denizine tokulur Cayin axdigi bu erazide suxurlarin olduqca kovrek esasen gil ve qum materialindan teskil olunmasi onun dagidici gucunu artirir Bu da cayin asanliqla yatagini derinlesdirmesine imkan verir Kanyonda suyun eroziya fealiyyeti olduqca yuksekdir Ister atmosfer yagintilari ister gunes radiasiyasi isterse kuleyin fealiyyeti sayesinde kanyon esrarengiz gorkem alir Bu proses daima davam etdiyinden miqyasi davamli olaraq artir OlcusuKanyonun hundurluyu ve eni axdigi eraziden asili olaraq deyisir Orta hundurluyu 10 15 metr 33 49 fut eni ise eraziden asili olaraq 30 50 metr arasinda deyisir Fauna ve floraKanyonun yerlesdiyi erazi yarimsehra quru col iqlimine sahib oldugundan istiye ve soranliga davamli kol ve ot bitkileri bitir Burada esasen efemerli kserofit ot bitkileri yayilmisdir Kol bitkilerinden burada en six rast gelineni yovsan ve yulgundur Yulgunlar lokalda olsa six kecilmezlikler emele getire bilir Kanyon etrafi erazilerde col heyvanlarina rastlamaq mumkundur Burada canavar tulku caqqal dovsan kimi iri memeliler yasayir Quslardan qagayilar Xezer qagayisi gol qagayisi goyercinler col goyercini sigircinlar sigircin qargalar boz qarga qara qarga sercekimiler ev sercesi qaratoyuqlar qara qaratoyuq vaglar boz vag sagsagan kimi quslar yayilmisdir Surunenlerden ise bataqliq tisbagasi xezer gekkonunu musahide etmek olar SekilleriHemcinin baxSumqayitcayIstinadlarSumqayitda turizm ucun potensial mekan Sumqayit kanyonu FOTOLAR arxiv linki var 25 09 2017 az etibarsiz menbe Sumqayitda turizm ucun potensial mekan Sumqayit kanyonu VIDEOREPORTAJ arxiv linki var xeberle com 23 03 2018 az Sumqayit kanyonuXarici kecidlerVikianbarda Sumqayit kanyonu ile elaqeli mediafayllar var