fbpx
Wikipedia

Subalp və alp çəmənlikləri

Subalp və alp çəmənlikləri yay otlağı və biçənək kimi istifadə  edildiyindən qeyri-müntəzəm təsərrüfat təsirlərinə məruz qalır. Bu landşaft vahidləri yay aylarında maksimum antropogen yükləməyə məruz qaldığı halda, qış  aylarında ekstremal iqlim şəraiti ilə əlaqədar olaraq antropogen təsirlərdən tam azad olur sanki,  təbii landşaftlar “istirahət” edir. Subalp çəmənliklərinin əksəriyyəti həm biçənək,  həm də otlaq kimi, alp çəmənləri isə yalnız otlaq kimi istifadə edilir.

Kiçik Qafqazın hamar yüksək dağlıq ərazilərinin subalp və alp çəmənləri daha yüksək otlaq-biçənək funksiyasına malikdir. Böyük Qafqazın və Naxçıvanın yüksək dağlıq əraziləri daha dik və sıldırımlı olduğu üçün bu ərazilərdə otlaq və biçənəklər eroziyaya çox məruz qalır, torpaqlar yuyulur, səthi kəskin parçalanır.

Antropogen təsirlərlə dəyişilmə dərəcəsinə görə 3 qrupa ayrılır

Subalp və alp çəmən landşaftları antropogen təsirlərlə dəyişilmə dərəcəsinə görə 3 qrupa ayrılır (Y.Ə.Qəribov , 1999): zəif pozulmuş, orta dərəcədə pozulmuş, kəskin pozulmuş landşaftlar. Kəskin pozulmuş otlaqların əksəriyyəri nisbətən dik yamaclı dağ massivlərində yayılır. Məsələn, Gədəbəy rayonunda (70 min ha –dan çox), Göygöl rayonunda (70 min ha-a qədər), Goranboy rayonunda (55 min ha ), Şəmkir rayonunda (60 min ha ) və s. rayonlarda yay otlaqlarının əksəriyyəti yüksək dağlıq qurşaqda cəmləşmişdir (M.Ə.Süleymanov, 2005). 

Məlum olduğu kimi respublikamızın əsas yay otlaqlarından biri olan Qarabağ vulkanık yaylasının subalp və alp çəmənlikləri işğal altındadır. Çox güman ki ,bu ərazilərdə otlaqlara anrtopogen yüklər nisbətən azalmış və landşaftlarda təbii tarazlığın bərpa prosesi sürətlənmişdir.  Bu cığırların bitki örtüyünün bərpa olmasına, kiçik yarğanlarda eroziya prosesinin zəifləməsinə, bioloji məhsuldarlığın artmasına səbəb olur. 

Alp çəmənlikləri - yüksək dağlıq ərazilərin dağ çəmənliyi qurşağıdır. Alp çəmənliklərinin yuxarı sərhəddi daimi qarlara və buzlaqlara çatır. Ondan aşağıda isə subalp çəmənliyi qurşağı yerləşir. Alp çəmənlikləri qurşağının hündürlüyü dağların yerləşdiyi ərazinin coğrafi enliyindən, iqlimindən və yamacların istiqamətlənməsindən asılıdır. Məsələn, Keniya dağ massivində alp çəmənlikləri 400-4800 m, Qərbi Qafqazda 2200-3000 m hündürlükdə yerləşir. Alp çəmənliklərinin fitosenozu növ etibarı ilə zəngin olub, çoxillik ot bitkilərindən ibarətdir. Alp çəmənlikləri əksər hallarda yay otlaqları kimi istifadə edilir.

Xarici keçid

  • Yay otlaqları

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. 1.Azərbaycan Respublikasının fiziki coğrafiyası, I cild, Bakı 2016, 529 s.
  2. G.Həsənov, S.B. Məmmədov, Y.Q. Əliyev. İzahlı Ensiklopedik Coğrafiya Terminləri Lüğəti «Təhsil» Bakı - 2005. 

subalp, çəmənlikləri, otlağı, biçənək, kimi, istifadə, edildiyindən, qeyri, müntəzəm, təsərrüfat, təsirlərinə, məruz, qalır, landşaft, vahidləri, aylarında, maksimum, antropogen, yükləməyə, məruz, qaldığı, halda, qış, aylarında, ekstremal, iqlim, şəraiti, ilə,. Subalp ve alp cemenlikleri yay otlagi ve bicenek kimi istifade edildiyinden qeyri muntezem teserrufat tesirlerine meruz qalir Bu landsaft vahidleri yay aylarinda maksimum antropogen yuklemeye meruz qaldigi halda qis aylarinda ekstremal iqlim seraiti ile elaqedar olaraq antropogen tesirlerden tam azad olur sanki tebii landsaftlar istirahet edir Subalp cemenliklerinin ekseriyyeti hem bicenek hem de otlaq kimi alp cemenleri ise yalniz otlaq kimi istifade edilir Kicik Qafqazin hamar yuksek dagliq erazilerinin subalp ve alp cemenleri daha yuksek otlaq bicenek funksiyasina malikdir Boyuk Qafqazin ve Naxcivanin yuksek dagliq erazileri daha dik ve sildirimli oldugu ucun bu erazilerde otlaq ve bicenekler eroziyaya cox meruz qalir torpaqlar yuyulur sethi keskin parcalanir Mundericat 1 Antropogen tesirlerle deyisilme derecesine gore 3 qrupa ayrilir 2 Xarici kecid 3 Hemcinin bax 4 IstinadlarAntropogen tesirlerle deyisilme derecesine gore 3 qrupa ayrilir RedakteSubalp ve alp cemen landsaftlari antropogen tesirlerle deyisilme derecesine gore 3 qrupa ayrilir Y E Qeribov 1999 zeif pozulmus orta derecede pozulmus keskin pozulmus landsaftlar Keskin pozulmus otlaqlarin ekseriyyeri nisbeten dik yamacli dag massivlerinde yayilir Meselen Gedebey rayonunda 70 min ha dan cox Goygol rayonunda 70 min ha a qeder Goranboy rayonunda 55 min ha Semkir rayonunda 60 min ha ve s rayonlarda yay otlaqlarinin ekseriyyeti yuksek dagliq qursaqda cemlesmisdir M E Suleymanov 2005 Melum oldugu kimi respublikamizin esas yay otlaqlarindan biri olan Qarabag vulkanik yaylasinin subalp ve alp cemenlikleri isgal altindadir Cox guman ki bu erazilerde otlaqlara anrtopogen yukler nisbeten azalmis ve landsaftlarda tebii tarazligin berpa prosesi suretlenmisdir Bu cigirlarin bitki ortuyunun berpa olmasina kicik yarganlarda eroziya prosesinin zeiflemesine bioloji mehsuldarligin artmasina sebeb olur 1 Alp cemenlikleri yuksek dagliq erazilerin dag cemenliyi qursagidir Alp cemenliklerinin yuxari serheddi daimi qarlara ve buzlaqlara catir Ondan asagida ise subalp cemenliyi qursagi yerlesir Alp cemenlikleri qursaginin hundurluyu daglarin yerlesdiyi erazinin cografi enliyinden iqliminden ve yamaclarin istiqametlenmesinden asilidir Meselen Keniya dag massivinde alp cemenlikleri 400 4800 m Qerbi Qafqazda 2200 3000 m hundurlukde yerlesir Alp cemenliklerinin fitosenozu nov etibari ile zengin olub coxillik ot bitkilerinden ibaretdir Alp cemenlikleri ekser hallarda yay otlaqlari kimi istifade edilir 2 Xarici kecid RedakteYay otlaqlariHemcinin bax RedakteCemenlik Otlaq Dag cemen torpaqlariIstinadlar Redakte 1 Azerbaycan Respublikasinin fiziki cografiyasi I cild Baki 2016 529 s G Hesenov S B Memmedov Y Q Eliyev Izahli Ensiklopedik Cografiya Terminleri Lugeti Tehsil Baki 2005 Menbe https az wikipedia org w index php title Subalp ve alp cemenlikleri amp oldid 4074143, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.