fbpx
Wikipedia

Su iyəsi

Su İyesi - mifologiyada suyun qoruyucu ruhu. Müxtəlif Türk dillərində Suv (Sub, Suğ, Sıv) İyesi olaraq da bilinər. Monqollar Usan (Uhan) Ezen olaraq adlandırırlar.

Xüsusiyyətləri

Her suyun bir iyesi vardır. Hamısı sularda yaşayırlar. İnsanlara zərər verməzlər. Cisimsiz varlıqlardır. Ağ geyimlər geyinərlər. Suları qoruyarlar. Quş və ilan cildinə girə bilərlər. Yaşadıqları suyun dərinliklərindəki böyük bir qayanın altında olan keçiddən girilən bir sarayda yaşayarlar. Bəziləri dəniz qızı (Русалка) kimi balıq quyruqludurlar. Maviyə çalan bir rəngləri vardır. Ətraflarında üzən və işıldayan mavi rəngli balıqlarla təsvir edilirlər. Bəzən buynuzlu olaraq təsvir edilir. Saçsız, saqqalsız bir varlıqdır. Burada nəzərdə tutulan daha çox su qaynaqlarının qoruyucu ruhudur. Onun xasiyyətini anlaya az qala qeyri-mümkünmüş. Heç gözlənilməyən bir anda suyu dalgalandırıp su anbarlarını yuya bilər, heyvanların, insanların boğulub ölməsinə səbəb ola bilərmiş. Su Sonası / Su Sunası olaraq bilinən yarı balıq yarı qız olan bir canlının daş üzərində oturduğunu görülər. Tatar mifologiyasında Su Atası, Su iyesi və Su Anası bəzən tək bir varlığa verilən müxtəlif adlar olduğu müşahidə edilir. Lakin aralarındakı ən əhəmiyyətli fərq, Su iyesinin yalnız müəyyən bir su qaynağına bağlı olmasıdır. Su anası və Su atası isə bütün su qaynaqlarının sahibidir və istədiyinin yanına gedə bilər. Su iyelerini bu qaynaqları qorumaq üzrə Su Ana və Su Ata göndərir.

Öğüz iyesi

Öğüz iyesi - türk və mərkəzi Asiya xalq inancında axar su ruhudur. Su iyesi ilə bənzər xüsusiyyətlər daşıyan və ona çox yaxın olan bir varlıqdır. Hətta kimi görüşlərə görə eyni canlıdır. Öz iyesi olaraq da bilinər. Axar (Akar) iyesi və ya Axarsu iyesi təbiri də istifadə edilər. Çay iyesiDərə iyesi də bənzər bir məna ehtiva edər. Hər axar su üçün fərqli bir iye vardır. Yaşlı qadın qılığındadır. Çaylarda, dərələrdə yaşayır. Körpüdən keçərkən suya nazirlərə hirslənər və başını çevirər. O adam da suya düşər və bəzən boğulur. Suların çirklədilməsi onu çox üzər. Suya çirkli şeylər tökənlərin başına bəlalar gətirir. Su kənarlarında yaşayır. Bəzən quraqlıq və xəstəlik gətirər. İlk dəfə su doldurmağa gedən bir gəlin özünə saçı verir. Dəmir pul atıla bilər. Və ya sudakı canlıları bəsləməsi üçün pendir, çökelek, çörək tökülə bilər. İnsanları ayaqlarından tutub suya çəkər. Bəzən əslində çox dayaz olan bir yerdə insanlar onlarla qulac dərinliyə batarlar. Dağınıq saçları vardır. Öğuz sözü, axar su deməkdir. Öz olaraq da istifadə edilər. Öz sözü eyni zamanda bir varlığın əsas ünsürü deməkdir ki, su bütün canlıların təməl ünsürlərdən bəlkə də ən əhəmiyyətlisidir.

Müqəddəs Sular

Müqəddəs kurortlara türk xalq inancında ümumiyyətlə "çermik" adı verilər və buraların da iyeler tərəfindən qorunduğuna inanılar. Bu yerlər ümumiyyətlə isti su qaynağı şəklindədir. Çox vaxt bir dağın başında, çarəsiz bir xəstəliyə tutulduğu üçün ölümə tərk edilən bir gənc, yaralı qurdların yada çöl itlərinin müqəddəs bir suya ya da balçığa girdiyini və yaxşılaşdığını görərək özü də eyni şeyi edər və üç gün üç gecə o suda və ya palçıqda qaldıqdan sonra sağlam olaraq çıxar. Suyun və ya istinin (odun) müqəddəsliyini bir araya gətirən yerlərdir. Hətta çox vaxt ağaclıq, dağlıq bölgələrdə tapılması bu məkanlara qarşı müsbət və ruhi mənada təsiri artırar. Bəzən bu su qaynaqlarına yaxın yerlərdə bir ərənin türbəsi tapılar. Xəstəliklə imtahan edilən bu müqəddəs insana yaxşılaşması üçün Tanrı tərəfindən göndərildiyi də düşünülür. Çermik sözü, suyun toplandığı yer deməkdir. İddia edildiyi kimi Ermənicə deyildir. Ermeniceye Türkcədən keçmişdir. Çör kökü türkcədə və monqolcada Yer ilə əlaqədar mənalar daşıyar.

Etimologiya

(Su / Suv / Sub) kökündən törəmişdir. Normal şərtlərdə maye halda olan, içilə bilən axıcı maddə. Su məcazi yaradılış və xasiyyət mənası da ehtiva edər. "Bu adamın sununa get," sözündə olduğu kimi.

Mənbə

  • Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)  (türk.)

Xarici keçidlər

  • Tatar Türklerinde Varlıklar, Çulpan Zaripova (tr.)

iyəsi, iyesi, mifologiyada, suyun, qoruyucu, ruhu, müxtəlif, türk, dillərində, suğ, sıv, iyesi, olaraq, bilinər, monqollar, usan, uhan, ezen, olaraq, adlandırırlar, mündəricat, xüsusiyyətləri, öğüz, iyesi, müqəddəs, sular, etimologiya, mənbə, xarici, keçidlərx. Su Iyesi mifologiyada suyun qoruyucu ruhu Muxtelif Turk dillerinde Suv Sub Sug Siv Iyesi olaraq da biliner Monqollar Usan Uhan Ezen olaraq adlandirirlar Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Oguz iyesi 3 Muqeddes Sular 4 Etimologiya 5 Menbe 6 Xarici kecidlerXususiyyetleri RedakteHer suyun bir iyesi vardir Hamisi sularda yasayirlar Insanlara zerer vermezler Cisimsiz varliqlardir Ag geyimler geyinerler Sulari qoruyarlar Qus ve ilan cildine gire bilerler Yasadiqlari suyun derinliklerindeki boyuk bir qayanin altinda olan kecidden girilen bir sarayda yasayarlar Bezileri deniz qizi Rusalka kimi baliq quyruqludurlar Maviye calan bir rengleri vardir Etraflarinda uzen ve isildayan mavi rengli baliqlarla tesvir edilirler Bezen buynuzlu olaraq tesvir edilir Sacsiz saqqalsiz bir varliqdir Burada nezerde tutulan daha cox su qaynaqlarinin qoruyucu ruhudur Onun xasiyyetini anlaya az qala qeyri mumkunmus Hec gozlenilmeyen bir anda suyu dalgalandirip su anbarlarini yuya biler heyvanlarin insanlarin bogulub olmesine sebeb ola bilermis Su Sonasi Su Sunasi olaraq bilinen yari baliq yari qiz olan bir canlinin das uzerinde oturdugunu goruler Tatar mifologiyasinda Su Atasi Su iyesi ve Su Anasi bezen tek bir varliga verilen muxtelif adlar oldugu musahide edilir Lakin aralarindaki en ehemiyyetli ferq Su iyesinin yalniz mueyyen bir su qaynagina bagli olmasidir Su anasi ve Su atasi ise butun su qaynaqlarinin sahibidir ve istediyinin yanina gede biler Su iyelerini bu qaynaqlari qorumaq uzre Su Ana ve Su Ata gonderir Oguz iyesi RedakteOguz iyesi turk ve merkezi Asiya xalq inancinda axar su ruhudur Su iyesi ile benzer xususiyyetler dasiyan ve ona cox yaxin olan bir varliqdir Hetta kimi goruslere gore eyni canlidir Oz iyesi olaraq da biliner Axar Akar iyesi ve ya Axarsu iyesi tebiri de istifade ediler Cay iyesi ve Dere iyesi de benzer bir mena ehtiva eder Her axar su ucun ferqli bir iye vardir Yasli qadin qiligindadir Caylarda derelerde yasayir Korpuden kecerken suya nazirlere hirslener ve basini cevirer O adam da suya duser ve bezen bogulur Sularin cirkledilmesi onu cox uzer Suya cirkli seyler tokenlerin basina belalar getirir Su kenarlarinda yasayir Bezen quraqliq ve xestelik getirer Ilk defe su doldurmaga geden bir gelin ozune saci verir Demir pul atila biler Ve ya sudaki canlilari beslemesi ucun pendir cokelek corek tokule biler Insanlari ayaqlarindan tutub suya ceker Bezen eslinde cox dayaz olan bir yerde insanlar onlarla qulac derinliye batarlar Daginiq saclari vardir Oguz sozu axar su demekdir Oz olaraq da istifade ediler Oz sozu eyni zamanda bir varligin esas unsuru demekdir ki su butun canlilarin temel unsurlerden belke de en ehemiyyetlisidir Muqeddes Sular RedakteMuqeddes kurortlara turk xalq inancinda umumiyyetle cermik adi veriler ve buralarin da iyeler terefinden qorunduguna inanilar Bu yerler umumiyyetle isti su qaynagi seklindedir Cox vaxt bir dagin basinda caresiz bir xesteliye tutuldugu ucun olume terk edilen bir genc yarali qurdlarin yada col itlerinin muqeddes bir suya ya da balciga girdiyini ve yaxsilasdigini gorerek ozu de eyni seyi eder ve uc gun uc gece o suda ve ya palciqda qaldiqdan sonra saglam olaraq cixar Suyun ve ya istinin odun muqeddesliyini bir araya getiren yerlerdir Hetta cox vaxt agacliq dagliq bolgelerde tapilmasi bu mekanlara qarsi musbet ve ruhi menada tesiri artirar Bezen bu su qaynaqlarina yaxin yerlerde bir erenin turbesi tapilar Xestelikle imtahan edilen bu muqeddes insana yaxsilasmasi ucun Tanri terefinden gonderildiyi de dusunulur Cermik sozu suyun toplandigi yer demekdir Iddia edildiyi kimi Ermenice deyildir Ermeniceye Turkceden kecmisdir Cor koku turkcede ve monqolcada Yer ile elaqedar menalar dasiyar Etimologiya Redakte Su Suv Sub kokunden toremisdir Normal sertlerde maye halda olan icile bilen axici madde Su mecazi yaradilis ve xasiyyet menasi da ehtiva eder Bu adamin sununa get sozunde oldugu kimi Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Xarici kecidler RedakteTatar Turklerinde Varliklar Culpan Zaripova tr Menbe https az wikipedia org w index php title Su iyesi amp oldid 5131529, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.