Stepanos Orbelyan Sünik ərazisində yerləşən Çxuk havarında (müasir Sisiyan şəhərinin ərazisi) doğulmuşdur. Sünikin knyaz sülaləsi olan Orbelyanlar nəslindəndir. Gəncliyində Sünik knyazı olan əmisi Smbat Orbelyan tərəfindən övladlığa götürülmüşdür. Stepanos yaxşı təhsil almış və 1280-ci ildə dini fəaliyyət üçün icazə almışdır. 128ə-ci ildə Kilikiya Erməni Çarlığına səfər etmiş və buradan erməni katolikosu II Konstantin Pronaqorç tərəfindən Sünikə yepiskop göndərilmişdir. Bu haqda tarixçi özü məlumat verir. Stepanos Orbelyan ən qədim dövrlərdən başlayaraq Sünikin tarixindən bəhs edən “Sisakan ölkəsinin tarixi” əsərinin müəllifi kimi məşhurdur.
Stepanos Orbelyan 1303 -1304-cü ildə vəfat edib və Noravəng monastırında Orbelyanların ailə türbəsində dəfn edilib. 1304-cü və ya 1306-cı ildə memar Momik tərəfindən onun məzarı üzərində xaçkar ucaldılmışdır. Əvvəllər isə Momik Stepanosun əlyazmalarını miniatürlərlə bəzəmişdir.
Sünik ölkəsinin tarixi
Stepanos Orbelyan əsərlərini uzun müddət yaşadığı Tatev monastırında yazmışdır.
Stepanos Orbelyan “Sünik ölkəsinin tarixi” (erm.Patmut'yun Nahangin Sisakan)əsərini təxminən 1297-1300-cü illərdə tamamlamışdır. Əsərini yazarkən Orbelyan Moisey Xorenli, Aqafangel və başqa erməni tarixçilərinin əsərlərindən, həmçinin, bizim dövrümüzə gəlib çatmamış tarixi qaynaqlardan istifadə etmişdir.
Stepanos Orbelyan qədim tarixi mənbələri tədqiq edərkən uzun əsrlər boyunca baş vermiş müharibələr nəticəsində bir çox erkən mənbələr və yazılı sənədlərin məhv edildiyini aşkara çıxarmışdır. Tədqiqatlarının yekununda Stepanos Orbelyan 10.000-dən çox əlyazmanın məhv edildiyi qərarına gəlmişdir.
1864 və 1866-cı illərdə əsər fransız şərqşünası Mari-Felisite Brose tərəfindən fransız dilinə tərcümə olunmuşdur. Bundan başqa əsərin müəyyən hissələri gürcü və rus dillərinə də tərcümə olunmuşdur. Əsərin bu günə kimi Azərbaycan dilinə tərcüməsi mövcud deyil.
Nəşrləri
Stepanos Orbelyan, «Sisakan ölkəsinin tarixi», Tiflis, 1910 (erm.)
Stepanos Orbelyan, «Sisakan ölkəsinin tarixi», Paris, 1859 (fr.)
Dini fəaliyyəti
Stepanos Orbelyan Noravəng monastırının inşasında iştirak etmiş, vəfat etdikdən sonra isə kompleksin tərkibində olan Orbelyanların ailə türbəsində dəfn edilmişdir.
Stepanos Orbelyan Qafqaz tarixi üzrə mühüm mənbə hesab edilən "Sünik ölkəsinin tarixi" əsərindən başqa dini məzmunlu iki əsərin də müəllifidir: "Kilsə adından axıdılan göz yaşları" (erm.Voghb i dimats' surb Kat'oghikeyin) və "Diofizitliyə qarşı arqumentlər" (erm.Hakacharut'iun unndem yerkabnakats). Birinci əsərinin əsas məzmunu monqollar tərəfindən işğal edilmiş qədim kilsələrə qayıdış, ikinci əsərin məzmunu isə erməni katolikosu VII Qriqor Anavarzetsinin kilsənin qərbləşdirilməsi və bizanslaşdırılması siyasətinə qarşı fikirlərdən ibarətdir.
Həyatı boyunca Stepanos Orbelyan Sünikdə bir neçə kilsə inşasını sifariş etmiş və inşaat işlərinə rəhbərlik etmişdir. XIII əsrdə onun himayəsi altında Alagöz kəndində (erm.Yexegis) Müqəddəs Stepanos kilsəsi inşa edilmişdir. Bu məbəd özünəməxsus memarlıq quruluşuna malikdir. Bir absidalı binada ibadət zamanı ibadtçilər (adətən döyüşçülər olurdular) məbədin həyətində açıq səma altında dayanırdılar.
Məşhur Noravəng kilsəsinin inşasında da Stepanos Orbelyanın rolu olmuşdur. Noravəng monastırı Amağu kəndindən 2 km aralıda yerləşir. Kompleksə iki kilsə, rahiblər üçün yaşayış binası və Orbelyanların ailə türbəsi yerləşir. Kompleksin qərbində Müqəddəs Karapet kilsəsi (1221-1227) yerləşir.
Orbelyanların ailə türbsi olan Müqəddəs Qriqori kilsəsi 1275-ci ildə inşa edilmişdir. İkiyaruslu kils isə 1339-cu ildə Burtel Orbelyan trəfindən inşa etdirilmişdir. 2002-ci ildə tamamilə bərpa olunmuş Noravəng monastır kompleksi UNESCOÜmumdünya irsi siyahısına salınmışdır.
İstinadlar
↑ (erm.) Torosyan, K. «Ստեպանոս Օրբելյան» (Stepanos Orbelian). Ermənistan Sovet Ensiklopediyası. vol. xi. Yerevan: Ermənistan Elmlər Akademiyası, 1985, pp. 139-140
Hacikyan, Agop Jack; Gabriel Basmajian; Edward S. Franchuk (2002). The Heritage of Armenian Literature: From the Sixth to the Eighteenth, vol. 2. Detroit: Wayne State University. səh. 534. ISBN0-8143-3023-1..
Jannic Durand, Ioanna Rapti et Dorota Giovannoni (dir.), Armenia sacra — Mémoire chrétienne des Arméniens (ive ‑ xviiie siècle), Somogy / Musée du Louvre, Paris, 2007 (ISBN 978-2-7572-0066-7), p. 320.
↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; Hacikyan 534 adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
↑ Thomas F. Mathews et Alice Taylor, The Armenian Gospels of Gladzor, the life of Christ illuminated, Getty Publications, Los Angeles, 2001 (ISBN 978-0-89236-627-3), p. 27.
Stepan Mnatsakanyan et E. Zakaryan, « Մոմիկ » (« Momik »), Ermənistan Sovet Ensiklopediyası, op. cit., p. 698-699. (erm.)
Hacikyan et al. The Heritage of Armenian Literature, p. 535.
Histoire de la Siounie, Saint Petersburg, 1864, accessed 2012-03-06
Ətraflı məlumat üçün bax: Cowe, S. Peter, "Catholicos Grigor VII Anavarzetsi and Stepanos Orbelian, Metropolitan of Siunik, in Dialogue" in Armenian Cilicia, eds. Richard G. Hovannisian and Simon Payaslian. UCLA Armenian History and Culture Series: Historic Armenian Cities and Provinces, 7. Costa Mesa, California: Mazda Publishers, 2008, pp. 245-260.
Xarici keçidlər
Stepanos Orbelyan, Xronika (erm.)
September 09, 2021
stepanos, orbelyan, Ստեփանոս, Օրբելյան, 1250, 1303, orbeli, sülaləsindən, olan, tarixçi, kilsə, xadimi, sisakan, ölkəsinin, tarixi, əsərinin, müəllifi, stepan, orbelianՍտեփանոս, Օրբելյանdoğum, tarixi, naməlumdoğum, yeri, çkux, havarıvəfat, tarixi, 1303vəfat, y. Stepanos Orbelyan erm Ստեփանոս Օրբելյան 1250 1303 Orbeli sulalesinden olan tarixci kilse xadimi Sisakan olkesinin tarixi eserinin muellifi Stepan OrbelianՍտեփանոս ՕրբելյանDogum tarixi namelumDogum yeri Ckux havariVefat tarixi 1303Vefat yeri NoravengMilliyyeti Orbeli sulalesindenAtasi Tarsayciyan Orbelyan d Elm sahesi tarixTaninir Sisakan olkesinin tarixi eserine gore Mundericat 1 Bioqrafiya 2 Sunik olkesinin tarixi 2 1 Nesrleri 3 Dini fealiyyeti 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerBioqrafiya Redakte Memar Momikin xackari 1306 Stepanos Orbelyan Sunik erazisinde yerlesen Cxuk havarinda muasir Sisiyan seherinin erazisi dogulmusdur Sunikin knyaz sulalesi olan Orbelyanlar neslindendir Gencliyinde Sunik knyazi olan emisi Smbat Orbelyan terefinden ovladliga goturulmusdur Stepanos yaxsi tehsil almis ve 1280 ci ilde dini fealiyyet ucun icaze almisdir 128e ci ilde Kilikiya Ermeni Carligina sefer etmis 1 ve buradan ermeni katolikosu II Konstantin Pronaqorc terefinden Sunike yepiskop gonderilmisdir 2 Bu haqda tarixci ozu melumat verir Stepanos Orbelyan en qedim dovrlerden baslayaraq Sunikin tarixinden behs eden Sisakan olkesinin tarixi eserinin muellifi kimi meshurdur Stepanos Orbelyan 1303 3 1304 4 cu ilde vefat edib ve Noraveng monastirinda Orbelyanlarin aile turbesinde defn edilib 1304 cu 5 ve ya 1306 ci ilde 6 memar Momik terefinden onun mezari uzerinde xackar ucaldilmisdir Evveller ise Momik Stepanosun elyazmalarini miniaturlerle bezemisdir 5 Sunik olkesinin tarixi Redakte Stepanos Orbelyan eserlerini uzun muddet yasadigi Tatev monastirinda yazmisdir 4 Stepanos Orbelyan Sunik olkesinin tarixi erm Patmut yun Nahangin Sisakan eserini texminen 1297 1300 cu illerde tamamlamisdir Eserini yazarken Orbelyan Moisey Xorenli Aqafangel ve basqa ermeni tarixcilerinin eserlerinden hemcinin bizim dovrumuze gelib catmamis tarixi qaynaqlardan istifade etmisdir 1 7 Stepanos Orbelyan qedim tarixi menbeleri tedqiq ederken uzun esrler boyunca bas vermis muharibeler neticesinde bir cox erken menbeler ve yazili senedlerin mehv edildiyini askara cixarmisdir Tedqiqatlarinin yekununda Stepanos Orbelyan 10 000 den cox elyazmanin mehv edildiyi qerarina gelmisdir 1 1864 ve 1866 ci illerde eser fransiz serqsunasi Mari Felisite Brose terefinden fransiz diline tercume olunmusdur 8 Bundan basqa eserin mueyyen hisseleri gurcu ve rus dillerine de tercume olunmusdur 1 Eserin bu gune kimi Azerbaycan diline tercumesi movcud deyil Nesrleri Redakte Stepanos Orbelyan Sisakan olkesinin tarixi Tiflis 1910 erm Stepanos Orbelyan Sisakan olkesinin tarixi Paris 1859 fr Dini fealiyyeti Redakte Stepanos Orbelyan Noraveng monastirinin insasinda istirak etmis vefat etdikden sonra ise kompleksin terkibinde olan Orbelyanlarin aile turbesinde defn edilmisdir Stepanos Orbelyan Qafqaz tarixi uzre muhum menbe hesab edilen Sunik olkesinin tarixi eserinden basqa dini mezmunlu iki eserin de muellifidir Kilse adindan axidilan goz yaslari erm Voghb i dimats surb Kat oghikeyin ve Diofizitliye qarsi arqumentler erm Hakacharut iun unndem yerkabnakats Birinci eserinin esas mezmunu monqollar terefinden isgal edilmis qedim kilselere qayidis ikinci eserin mezmunu ise ermeni katolikosu VII Qriqor Anavarzetsinin kilsenin qerblesdirilmesi ve bizanslasdirilmasi siyasetine qarsi fikirlerden ibaretdir 9 Heyati boyunca Stepanos Orbelyan Sunikde bir nece kilse insasini sifaris etmis ve insaat islerine rehberlik etmisdir XIII esrde onun himayesi altinda Alagoz kendinde erm Yexegis Muqeddes Stepanos kilsesi insa edilmisdir Bu mebed ozunemexsus memarliq qurulusuna malikdir Bir absidali binada ibadet zamani ibadtciler adeten doyusculer olurdular mebedin heyetinde aciq sema altinda dayanirdilar Meshur Noraveng kilsesinin insasinda da Stepanos Orbelyanin rolu olmusdur Noraveng monastiri Amagu kendinden 2 km aralida yerlesir Komplekse iki kilse rahibler ucun yasayis binasi ve Orbelyanlarin aile turbesi yerlesir Kompleksin qerbinde Muqeddes Karapet kilsesi 1221 1227 yerlesir Orbelyanlarin aile turbsi olan Muqeddes Qriqori kilsesi 1275 ci ilde insa edilmisdir Ikiyaruslu kils ise 1339 cu ilde Burtel Orbelyan trefinden insa etdirilmisdir 2002 ci ilde tamamile berpa olunmus Noraveng monastir kompleksi UNESCO Umumdunya irsi siyahisina salinmisdir Istinadlar Redakte 1 2 3 4 erm Torosyan K Ստեպանոս Օրբելյան Stepanos Orbelian Ermenistan Sovet Ensiklopediyasi vol xi Yerevan Ermenistan Elmler Akademiyasi 1985 pp 139 140 Hacikyan Agop Jack Gabriel Basmajian Edward S Franchuk 2002 The Heritage of Armenian Literature From the Sixth to the Eighteenth vol 2 Detroit Wayne State University seh 534 ISBN 0 8143 3023 1 Jannic Durand Ioanna Rapti et Dorota Giovannoni dir Armenia sacra Memoire chretienne des Armeniens ive xviiie siecle Somogy Musee du Louvre Paris 2007 ISBN 978 2 7572 0066 7 p 320 1 2 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi Hacikyan 534 adli istinad ucun metn gosterilmeyib 1 2 Thomas F Mathews et Alice Taylor The Armenian Gospels of Gladzor the life of Christ illuminated Getty Publications Los Angeles 2001 ISBN 978 0 89236 627 3 p 27 Stepan Mnatsakanyan et E Zakaryan Մոմիկ Momik Ermenistan Sovet Ensiklopediyasi op cit p 698 699 erm Hacikyan et al The Heritage of Armenian Literature p 535 Histoire de la Siounie Saint Petersburg 1864 accessed 2012 03 06 Etrafli melumat ucun bax Cowe S Peter Catholicos Grigor VII Anavarzetsi and Stepanos Orbelian Metropolitan of Siunik in Dialogue in Armenian Cilicia eds Richard G Hovannisian and Simon Payaslian UCLA Armenian History and Culture Series Historic Armenian Cities and Provinces 7 Costa Mesa California Mazda Publishers 2008 pp 245 260 Xarici kecidler RedakteStepanos Orbelyan Xronika erm Menbe https az wikipedia org w index php title Stepanos Orbelyan amp oldid 6100337, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
