fbpx
Wikipedia

Sisian rayonu

Sisian rayonu, Qarakilsə rayonuErmənistan Respublikasında rayon. Rayon mərkəzi Sisian şəhəridir.

Rayon
Sisian rayonu
Ölkə
İnzibati mərkəz Qarakilsə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 09.09.1930
Ləğv edilib 11 aprel 1995
Əhalisi
Əhalisi 29 768 (1989) nəfər
Rəsmi sayt

Tarixi

Qarakilsə rayonu 1930-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. 1940-cı il martın 2-nə qədər Qarakilsə rayonu, həmin tarixdən etibarən isə Sisian rayonu adlandırılıb. Ərazisi 1719 kv. km-dir. Rayon mərkəzi Qarakilsə (dəyişdirilmiş adı Sisian) şəhəridir. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə qədər olan məsafə 217 km-dir.

Coğrafi mövqeyi

Coğrafi vəziyyətinə görə Qarakilsə rayonu dörd tərəfdən Zəngəzur və Bərgüşad silsilələri və Sünik yaylası ilə əhatə olunub. Bazarçay çayı rayon boyu axıb gedir.

İri yaşayış məntəqələri

Qarakilsənin 1988-ci ilə kimi azərbaycanlıların yaşadıqları və həmin il tərk etməyə məcbur olduqları yaşayış məntəqələri: Qızılcıq, Sofulu, Murğuz, Şıxlar, Ağudi, Vağüdü, Urud, Ərəfsə, Comərdli, Dəstəyurd, Şəki.

Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət heyətinin müxtəlif fərmanları ilə rayon üzrə dəyişdirilmiş tarixi yer adları:

Qədim türk adı İndiki adı Dəyişdirilmə tarixi
Əlili Salvard 03.01.1935
Şıxlar Qızılşəfəq 02.03.1940
Qarakilsə Sisian 02.03.1940
Şenadağ Lernaşen 02.03.1940
Məliklər Spandaryan 04.05.1930
Dərəbas Darbas 10.09.1946
Saybalı Sarnakuk 10.09.1946
Məzrə Bartsravan 10.09.1946
Ağkənd Aşotavan 17.04.1948
Ərəfsə Arevis 03.07.1968
Təzəkənd Tasik 03.07.1968
Urud Vorotan 03.07.1968

Maddi-mədəni irsi

Qarakilsə bölgəsinin çox böyük tarixi var. Burada alban mədəniyyətinə məxsus çoxlu abidə yerləşir. Təəssüf ki, həmin abidələrdən ermənilər öz tarixlərini daha qədimə aparmaq üçün istifadə edirlər. Məsələn, Urud kəndi ərazisindəki qoç heykəlləri bütün dünyaya "ermənilərin daş dövrü abidəsi" kimi təqdim olunur. Ermənilər Qərbi Azərbaycan torpaqlarındakı qəbristanlıqlarda orta əsr Azərbaycan ustaları, bədii daşyonma sənətkarları tərəfindən yaradılmış daş qoç və qoyun heykəllərini daşıyaraq İrəvan şəhərinə aparmış, onların üstündə həkk edilmiş — Azərbaycan xalqına məxsus kitabə və təsvirləri məhv edərək erməniləşdirmişlər. Qarakilisə rayonunun Urud kəndindən aparılmış qoç heykəllərin aqibəti də bu cür olmuşdur.

Qədim Azərbaycan torpağı olan Qərbi Azərbaycan ərazisinin tarixi, mədəni, dini, memarlıq abidələri ilə zəngin bir bölgə — Zəngəzur mahalının Qarakilsə rayonu ərazisindəki eramızdan əvvəl II minilliyə aid Qoşundaş tikili qalıqlarını, Zəngəzurun Səlim keçidi adlanan yerdə tikilmiş karvansaranı, Qaraqoyunlu dövlətində Çuxur-Səəd əmirlərinə aid Cəfərabad türbəsini, XIX əsrin sonunda 8-ci İmam Rzanın nəvəsi Mir Davudun və Qara Vəli kəndində Seyid Əhmədin məqbərələrini qeyd etmək olar.

Azərbaycanın sözügedən bölgəsində çoxlu sayda müqəddəs inanc obyektləri olmuşdur. XX əsrin əvvəlində Zəngəzurİrəvan quberniyasında 391 məscid fəaliyyət göstərirdi.

Eramızdan əvvəl V–II minilliklərə aid Soyuqbulaq və Qarakilsə qayaüstü təsvirləri ilə QobustanAltaydakı qayaüstü təsvirlər arasındakı oxşarlıq, Nüvədi-Qarqadaşı yazıları ilə Orxan-Yenisey kitabələrinin dil və əlifba eyniliyi, qədim saray, qala və məbədlərin müxtəlif tarixi mənbələrdə əbədiləşən adları bu ərazilərin ən qədim dövrlərdən üzü bəri türk-oğuz boylarının ana yurdu olduğuna heç bir şübhə yeri qoymur. Kompleks antropoloji-arxeoloji tarixi tədqiqatlar göstərir ki, Cənubi Qafqaz regionunda heç vaxt erməni dövləti olmayıb. Hətta açılan qədim qəbirlərdəki insanların kəllə sümükləri də bu ərazidəki etnosların yalnız türk-oğuz tayfaları olduğunu sübut edir. Arxeoloji qazıntılar zamanı Qafqaz ərazisində ermənilərə aid heç bir mədəniyyət abidəsi tapılmayıb.

İstinadlar

  1. . Archived from the original on 2014-12-22. İstifadə tarixi: 29 iyul 2015..
  2. Ермәнистан ССР хәритәси // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддə]. IV ҹилд: ЕлдəҝəзИтабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. сәһ. 96–97. (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char); (#invisible_char)
  3. Karte des Kaukasischen isthmus. Entworfen und gezeichnet von J.Grässl. 1856
  4. Qarakilsə[ölü keçid]

Xarici keçidlər

  • Fəxrəddin Səfərli. "Şəhid və əsir abidələrimiz" — www.dmfa.nakhchivan.az 2016-03-10 at the Wayback Machine
  • İlham İsmayılov. "250 illik faciələr tarixi" — www.az.atxem.az 2012-03-11 at the Wayback Machine
  • Hüseyn Əliyev. "Məlum abidələrimizin naməlum taleyi" — www.medeniyyet.az[ölü keçid]
  • Qərbi Azərbaycanın türk mənşəlli toponimləri 2014-09-04 at the Wayback Machine
  • İndiki Ermənistan qədim türk yurdu idi[ölü keçid]
  • Qərbi Azərbaycan ərazilərində yer adlarının soyqırımı[ölü keçid]


Həmçinin bax

sisian, rayonu, qarakilsə, rayonu, ermənistan, respublikasında, rayon, rayon, mərkəzi, sisian, şəhəridir, rayonölkə, ssri, ermənistaninzibati, mərkəz, qarakilsətarixi, coğrafiyasıyaradılıb, 1930ləğv, edilib, aprel, 1995əhalisiəhalisi, 1989, nəfərrəsmi, sayt, m. Sisian rayonu 2 Qarakilse rayonu 3 Ermenistan Respublikasinda rayon Rayon merkezi Sisian seheridir RayonSisian rayonuOlke SSRI ErmenistanInzibati merkez QarakilseTarixi ve cografiyasiYaradilib 09 09 1930Legv edilib 11 aprel 1995EhalisiEhalisi 29 768 1 1989 neferResmi sayt Mundericat 1 Tarixi 2 Cografi movqeyi 3 Iri yasayis menteqeleri 4 Maddi medeni irsi 5 Istinadlar 6 Xarici kecidler 7 Hemcinin baxTarixi RedakteQarakilse rayonu 1930 cu il sentyabrin 9 da yaradilib 1940 ci il martin 2 ne qeder Qarakilse rayonu hemin tarixden etibaren ise Sisian rayonu adlandirilib Erazisi 1719 kv km dir Rayon merkezi Qarakilse deyisdirilmis adi Sisian seheridir Rayon merkezinden Irevan seherine qeder olan mesafe 217 km dir 4 Cografi movqeyi RedakteCografi veziyyetine gore Qarakilse rayonu dord terefden Zengezur ve Bergusad silsileleri ve Sunik yaylasi ile ehate olunub Bazarcay cayi rayon boyu axib gedir Iri yasayis menteqeleri RedakteQarakilsenin 1988 ci ile kimi azerbaycanlilarin yasadiqlari ve hemin il terk etmeye mecbur olduqlari yasayis menteqeleri Qizilciq Sofulu Murguz Sixlar Agudi Vagudu Urud Erefse Comerdli Desteyurd Seki Ermenistan SSR Ali Soveti Reyaset heyetinin muxtelif fermanlari ile rayon uzre deyisdirilmis tarixi yer adlari Qedim turk adi Indiki adi Deyisdirilme tarixiElili Salvard 03 01 1935Sixlar Qizilsefeq 02 03 1940Qarakilse Sisian 02 03 1940Senadag Lernasen 02 03 1940Melikler Spandaryan 04 05 1930Derebas Darbas 10 09 1946Saybali Sarnakuk 10 09 1946Mezre Bartsravan 10 09 1946Agkend Asotavan 17 04 1948Erefse Arevis 03 07 1968Tezekend Tasik 03 07 1968Urud Vorotan 03 07 1968Maddi medeni irsi RedakteQarakilse bolgesinin cox boyuk tarixi var Burada alban medeniyyetine mexsus coxlu abide yerlesir Teessuf ki hemin abidelerden ermeniler oz tarixlerini daha qedime aparmaq ucun istifade edirler Meselen Urud kendi erazisindeki qoc heykelleri butun dunyaya ermenilerin das dovru abidesi kimi teqdim olunur Ermeniler Qerbi Azerbaycan torpaqlarindaki qebristanliqlarda orta esr Azerbaycan ustalari bedii dasyonma senetkarlari terefinden yaradilmis das qoc ve qoyun heykellerini dasiyaraq Irevan seherine aparmis onlarin ustunde hekk edilmis Azerbaycan xalqina mexsus kitabe ve tesvirleri mehv ederek ermenilesdirmisler Qarakilise rayonunun Urud kendinden aparilmis qoc heykellerin aqibeti de bu cur olmusdur Qedim Azerbaycan torpagi olan Qerbi Azerbaycan erazisinin tarixi medeni dini memarliq abideleri ile zengin bir bolge Zengezur mahalinin Qarakilse rayonu erazisindeki eramizdan evvel II minilliye aid Qosundas tikili qaliqlarini Zengezurun Selim kecidi adlanan yerde tikilmis karvansarani Qaraqoyunlu dovletinde Cuxur Seed emirlerine aid Ceferabad turbesini XIX esrin sonunda 8 ci Imam Rzanin nevesi Mir Davudun ve Qara Veli kendinde Seyid Ehmedin meqberelerini qeyd etmek olar Azerbaycanin sozugeden bolgesinde coxlu sayda muqeddes inanc obyektleri olmusdur XX esrin evvelinde Zengezur ve Irevan quberniyasinda 391 mescid fealiyyet gosterirdi Eramizdan evvel V II minilliklere aid Soyuqbulaq ve Qarakilse qayaustu tesvirleri ile Qobustan ve Altaydaki qayaustu tesvirler arasindaki oxsarliq Nuvedi Qarqadasi yazilari ile Orxan Yenisey kitabelerinin dil ve elifba eyniliyi qedim saray qala ve mebedlerin muxtelif tarixi menbelerde ebedilesen adlari bu erazilerin en qedim dovrlerden uzu beri turk oguz boylarinin ana yurdu olduguna hec bir subhe yeri qoymur Kompleks antropoloji arxeoloji tarixi tedqiqatlar gosterir ki Cenubi Qafqaz regionunda hec vaxt ermeni dovleti olmayib Hetta acilan qedim qebirlerdeki insanlarin kelle sumukleri de bu erazideki etnoslarin yalniz turk oguz tayfalari oldugunu subut edir Arxeoloji qazintilar zamani Qafqaz erazisinde ermenilere aid hec bir medeniyyet abidesi tapilmayib Istinadlar Redakte Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 g Chislennost naseleniya soyuznyh respublik SSSR i ih territorialnyh edinic po polu Armyanskaya SSR po perepisi 1989 goda Ezhenedelnaya demograficheskaya gazeta Demoskop Weekly Archived from the original on 2014 12 22 Istifade tarixi 29 iyul 2015 Ermәnistan SSR hәritәsi Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹildde IV ҹild Eldeҝez Itabira Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1980 sәһ 96 97 invisible char invisible char invisible char invisible char invisible char invisible char invisible char Karte des Kaukasischen isthmus Entworfen und gezeichnet von J Grassl 1856 Qarakilse olu kecid Xarici kecidler RedakteFexreddin Seferli Sehid ve esir abidelerimiz www dmfa nakhchivan az Arxivlesdirilib 2016 03 10 at the Wayback Machine Ilham Ismayilov 250 illik facieler tarixi www az atxem az Arxivlesdirilib 2012 03 11 at the Wayback Machine Huseyn Eliyev Melum abidelerimizin namelum taleyi www medeniyyet az olu kecid Qerbi Azerbaycanin turk menselli toponimleri Arxivlesdirilib 2014 09 04 at the Wayback Machine Indiki Ermenistan qedim turk yurdu idi olu kecid Qerbi Azerbaycan erazilerinde yer adlarinin soyqirimi olu kecid Hemcinin bax RedakteQosundas abidesi Qarakilse qayaustu tesvirleri Azerbaycanlilarin Qerbi Azerbaycandan deportasiyasiMenbe https az wikipedia org w index php title Sisian rayonu amp oldid 5903476, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.