fbpx
Wikipedia

Ssenari

Ssenari

  • 1) improvizasiyaya əsaslanan pyesin teatrda qısa (dialoq və monoloqsuz) məzmunu, baletdəoperada tamaşanın süjet sxemi, librettosu.
  • 2) Kino sənətinin və televiziyanın ifadə vasitələrinin köməyi ilə təcəssüm etdirilmək üçün nəzərdə tutulan ədəbi əsər.

. Ssenari epizodlarla yazılmalıdır, mövzu epizodlarla açılmalı, epizodlar dramaturgiyanın ümumi qanunlarına uyğun növbələşməli, düzülməlidir. Ssenari filmin hələ çəkilməmiş ilkin variantıdır, amma burda, yəni ssenaridə hər şey film üçün artıq nəzərə alınmış, hesablanmışdır. Bu variant rejissora təkmilləşdirmə imkanı yaradır. Ssenari yazılıb bitiriləndən sonra, müəllif ona bütövlükdə baxır və ilk növbədə onun zəif yerlərini, hissələrini, epizodlarını müəyyənləşdirir. Mövzu ilə bağlı əlində olan materialları, artıq konkretləşdirilmiş personajları, yazılmış xarakterləri, epizodları təhlil edib məhz nələrin zəif və ya effektsiz, süni olduğunu bir tənqidçi gözü ilə araşdırır və ssenari üzərində dəyişikliklər edir, zəif və ümidsiz hissələri, səhnə və ya epizodları birdəfəlik ləğv edir, bir növ ssenaridə islahatlar aparır. Amerikan kinodramaturqu və kinodram nəzəriyyəçisi R.Uolterin məsləhətlərinə qulaq asıb, hətta uğursuzluğu şübhəli görünən hissələri belə heyifsilənmədən kəsib atmalı olur. Bütün bunlar, yəni düzəlişlər ssenarist tərəfindən həyata keçirilir: ssenari çəkilişlər üçün hazırdır! Amma tələsməyək, hələ rejissor var, son söz onunkudur. Rejissor ssenari ilə tanış olur və bir sıra, artıq bizə məlum olan yaradıcılıq işlərindən və təşkilati prosedurlardan sonra, deyək ki, gəlir çəkiliş meydançasına və fikirləşir: bu ssenarini olduğu kimi lentə köçürə bilərəmmi? Prinsipcə bu mümkündür. Lap elə ssenaridə olduğu kimi hadisələri mərhələ-mərhələ, epizodlarla inkişaf etdirmək də olar, amma içində bir şübhə toxumu cücərir: bu ssenari ilə çətin ki, tamaşaçının diqqətinə hakim kəsiləsən. Əgər belə bir şübhə əmələ gəlirsə ziyanın yarısından qayıtmaq yaxşıdır. Sənədli filmlərin ssenarisində bu keyfiyyət özünü daha qabarıq göstərir. Belə olan halda ssenarinin dramaturji həlli istehsal vaxtı ikinci, bəzən də üçüncü dəfədə tapılır, ancaq burda iki təhlükəli məqam ortaya çıxa bilər: Birinci, o zaman olur ki, rejissor çəkiliş meydançasına əliyalın gedir, qabağına nə gəldi çəkir və düşünür ki, sonra bu çəkdiklərindən bir şey qurar və ya quraşdırar. İkinci, təhlükə ondan ibarətdir ki, rejissor ssenarini pozmaqdan, təhrif etməkdən qorxur, düşünür ki, ssenarist materialı daha yaxşı bilir, ona görə də ssenaridən qırağa çıxmır. Əlbəttə ssenarisiz çəkmək olmaz, amma sənədli film rejissoru, bədii filmdəki kimi ssenariyə çox da aludə olmamalıdır, çəkilişin gedişinə və şəraitə uyğun olaraq hərəkət etməlidir. Bəzən çəkiliş meydançasında ssenaridə olmayan elə hadisələr baş verir ki, onu əvvəlcədən nəzərə almaq prinsipcə mümkün deyildir.


2. Ssenari necə olmalıdır (görünməlidir)?

Ssenari tətbiqi əsərdir, başqa sözlə, ssenari oxunmaq üçün deyil, çəkilmək üçündür. Onun çəkilişə aidiyyatı olmayan adamlar tərəfindən oxunması nəzərdə tutulmayıb. Ssenaridə səhnələr çəkilmək üçün ardıcıllıqla yazılır, vəssalam! İşə başlamazdan əvvəl bir sıra xəyallardan, illüziyalardan azad olmaq gərəkdir: Birinci: tamaşaçı sizin filmə baxmaq üçün hazırlaşmır, heç bir materialla tanış olmur, mənbələrə müraciət eləmir. Odur ki, onun, yəni tamaşaçının biliyinə (tarixi, texniki, elmi və s.) arxayın olmaq absurd bir şeydir. İkinci: tamaşaçıdan alicənablıq gözləməyə dəyməz, əgər film onu darıxdırsa, davamına baxmayacaq. Ona görə də ssenari elə yazılmalıdır ki, o maraqlı, gözlənilməz, cəlbedici olsun. Nəzərə alın ki, tamaşaçı sizin dostunuz deyil, sizdən heç nə ilə asılı olmayan kənar bir adamdır. Üçüncü: kino istehsaldır, ssenaridə çox vaxt təsvir edilən havanı, bina və interyeri yaratmaq mümkün olmur. Bilmək lazımdır ki, çox vaxt epizodlar harda gəldi, harda mümkün oldu orda da çəkiləcək, amma ssenari elə yazılmalıdır ki, bütün bunlar hadisələrin və əsas süjet xəttinin gedişinə mane olmasın. Odur ki, “səmada bir dənə də olsun bulud yox idi” cümləsinə ehtiyac yoxdur, heç bir çəkiliş qrupu iki həftə gözləməyəcək ki, hava nə zaman açılacaq. Və yaxud qəhrəmanın “əynində qırmızı köynək, yaşıl damaları olan şalvar vardı” kimi təsvirlərə ehtiyac yoxdu, əlbəttə, əgər bu geyim ssenaridə xüsusi bir funksiya daşımırsa. Yaxşı olar ki, bunun əvəzinə, məsələn, “qəhrəman çox zövqsüz geyinmişdi” yazıb bunun necə olduğunu həll etməyi rejissorun öhdəsinə buraxasınız. Dördüncü: tamaşaçı tənbəldir, o heç vaxt sizin ideyanızı ekrandan eşitdiyi mətndən almayacaq. Bu hələ harasıdır, o heç həmin mətni dinləməyəcək də! Ssenarist unutmamalıdır ki, əgər qəhrəman ekrandan ağıllı fikirlər səsləndirirsə, tamaşaçı bir şeyi anlayır ki, qəhrəman ağıllıdır, vəssalam! Sizin ideyanız isə hadisələrin gedişində və inkişafında açılmalıdır. İstisnalar mövcud deyil. İdeal ssenari iki komponentdən ibarət olmalıdır: remarka və dialoq. Hər bir səhnə (sovet kinosunda buna “epizod” deyilirdi ki, nəzəri cəhətdən yanlışdır) hadisənin harada baş verdiyini göstərməklə başlamalıdır.

ssenari, improvizasiyaya, əsaslanan, pyesin, teatrda, qısa, dialoq, monoloqsuz, məzmunu, baletdə, operada, tamaşanın, süjet, sxemi, librettosu, kino, sənətinin, televiziyanın, ifadə, vasitələrinin, köməyi, ilə, təcəssüm, etdirilmək, üçün, nəzərdə, tutulan, ədə. Ssenari 1 improvizasiyaya esaslanan pyesin teatrda qisa dialoq ve monoloqsuz mezmunu baletde ve operada tamasanin sujet sxemi librettosu 2 Kino senetinin ve televiziyanin ifade vasitelerinin komeyi ile tecessum etdirilmek ucun nezerde tutulan edebi eser Ssenari epizodlarla yazilmalidir movzu epizodlarla acilmali epizodlar dramaturgiyanin umumi qanunlarina uygun novbelesmeli duzulmelidir Ssenari filmin hele cekilmemis ilkin variantidir amma burda yeni ssenaride her sey film ucun artiq nezere alinmis hesablanmisdir Bu variant rejissora tekmillesdirme imkani yaradir Ssenari yazilib bitirilenden sonra muellif ona butovlukde baxir ve ilk novbede onun zeif yerlerini hisselerini epizodlarini mueyyenlesdirir Movzu ile bagli elinde olan materiallari artiq konkretlesdirilmis personajlari yazilmis xarakterleri epizodlari tehlil edib mehz nelerin zeif ve ya effektsiz suni oldugunu bir tenqidci gozu ile arasdirir ve ssenari uzerinde deyisiklikler edir zeif ve umidsiz hisseleri sehne ve ya epizodlari birdefelik legv edir bir nov ssenaride islahatlar aparir Amerikan kinodramaturqu ve kinodram nezeriyyecisi R Uolterin meslehetlerine qulaq asib hetta ugursuzlugu subheli gorunen hisseleri bele heyifsilenmeden kesib atmali olur Butun bunlar yeni duzelisler ssenarist terefinden heyata kecirilir ssenari cekilisler ucun hazirdir Amma telesmeyek hele rejissor var son soz onunkudur Rejissor ssenari ile tanis olur ve bir sira artiq bize melum olan yaradiciliq islerinden ve teskilati prosedurlardan sonra deyek ki gelir cekilis meydancasina ve fikirlesir bu ssenarini oldugu kimi lente kocure bileremmi Prinsipce bu mumkundur Lap ele ssenaride oldugu kimi hadiseleri merhele merhele epizodlarla inkisaf etdirmek de olar amma icinde bir subhe toxumu cucerir bu ssenari ile cetin ki tamasacinin diqqetine hakim kesilesen Eger bele bir subhe emele gelirse ziyanin yarisindan qayitmaq yaxsidir Senedli filmlerin ssenarisinde bu keyfiyyet ozunu daha qabariq gosterir Bele olan halda ssenarinin dramaturji helli istehsal vaxti ikinci bezen de ucuncu defede tapilir ancaq burda iki tehlukeli meqam ortaya cixa biler Birinci o zaman olur ki rejissor cekilis meydancasina eliyalin gedir qabagina ne geldi cekir ve dusunur ki sonra bu cekdiklerinden bir sey qurar ve ya qurasdirar Ikinci tehluke ondan ibaretdir ki rejissor ssenarini pozmaqdan tehrif etmekden qorxur dusunur ki ssenarist materiali daha yaxsi bilir ona gore de ssenariden qiraga cixmir Elbette ssenarisiz cekmek olmaz amma senedli film rejissoru bedii filmdeki kimi ssenariye cox da alude olmamalidir cekilisin gedisine ve seraite uygun olaraq hereket etmelidir Bezen cekilis meydancasinda ssenaride olmayan ele hadiseler bas verir ki onu evvelceden nezere almaq prinsipce mumkun deyildir 2 Ssenari nece olmalidir gorunmelidir Ssenari tetbiqi eserdir basqa sozle ssenari oxunmaq ucun deyil cekilmek ucundur Onun cekilise aidiyyati olmayan adamlar terefinden oxunmasi nezerde tutulmayib Ssenaride sehneler cekilmek ucun ardicilliqla yazilir vessalam Ise baslamazdan evvel bir sira xeyallardan illuziyalardan azad olmaq gerekdir Birinci tamasaci sizin filme baxmaq ucun hazirlasmir hec bir materialla tanis olmur menbelere muraciet elemir Odur ki onun yeni tamasacinin biliyine tarixi texniki elmi ve s arxayin olmaq absurd bir seydir Ikinci tamasacidan alicenabliq gozlemeye deymez eger film onu darixdirsa davamina baxmayacaq Ona gore de ssenari ele yazilmalidir ki o maraqli gozlenilmez celbedici olsun Nezere alin ki tamasaci sizin dostunuz deyil sizden hec ne ile asili olmayan kenar bir adamdir Ucuncu kino istehsaldir ssenaride cox vaxt tesvir edilen havani bina ve interyeri yaratmaq mumkun olmur Bilmek lazimdir ki cox vaxt epizodlar harda geldi harda mumkun oldu orda da cekilecek amma ssenari ele yazilmalidir ki butun bunlar hadiselerin ve esas sujet xettinin gedisine mane olmasin Odur ki semada bir dene de olsun bulud yox idi cumlesine ehtiyac yoxdur hec bir cekilis qrupu iki hefte gozlemeyecek ki hava ne zaman acilacaq Ve yaxud qehremanin eyninde qirmizi koynek yasil damalari olan salvar vardi kimi tesvirlere ehtiyac yoxdu elbette eger bu geyim ssenaride xususi bir funksiya dasimirsa Yaxsi olar ki bunun evezine meselen qehreman cox zovqsuz geyinmisdi yazib bunun nece oldugunu hell etmeyi rejissorun ohdesine buraxasiniz Dorduncu tamasaci tenbeldir o hec vaxt sizin ideyanizi ekrandan esitdiyi metnden almayacaq Bu hele harasidir o hec hemin metni dinlemeyecek de Ssenarist unutmamalidir ki eger qehreman ekrandan agilli fikirler seslendirirse tamasaci bir seyi anlayir ki qehreman agillidir vessalam Sizin ideyaniz ise hadiselerin gedisinde ve inkisafinda acilmalidir Istisnalar movcud deyil Ideal ssenari iki komponentden ibaret olmalidir remarka ve dialoq Her bir sehne sovet kinosunda buna epizod deyilirdi ki nezeri cehetden yanlisdir hadisenin harada bas verdiyini gostermekle baslamalidir Menbe https az wikipedia org w index php title Ssenari amp oldid 4659808, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.