SSRİ bayrağı (rus. Госуда́рственный флаг Сою́за Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик, Gosudárstvenny flag Soyúza Sovétskikh Sotsialistícheskikh Respúblik) — SSRİ-nin 1922-ci ildən 1991-ci ilə qədər istifadə etdiyi dövlət bayrağı. Bayrağın dizaynı müxtəlif mənbələrdən götürülsə də, onun ilk forması Rusiya inqilabı zamanı yaranıb. Zamanla kommunist hərəkatının mülkiyyətinə çevrildi və bu gün müxtəlif ölkələrin kommunist partiyaları tərəfindən istifadə olunur.
SSRİ bayrağı | |
---|---|
![]() | |
Təfərrüatlar | |
Ləqəb | Qırmızı bayraq |
Proporsiya | ![]() |
Dizayn | Yuxarı kantonda qızıl oraq və çəkic və qızıl kənarlı qırmızı ulduz olan düz qırmızı bayraq. Rənglər Qırmızı |
![]() |



Bayrağın yuxarı sol hissəsində qızılı oraq və çəkic, bir az yuxarıda isə qırmızı ulduz var. Çəkic fəhlələri, oraq isə kəndliləri təmsil edir. İki simvolun birliyi həm də davamlı inqilabi ittifaqı təmsil edir.
Bayrağın ilk variantı 1922-ci ilin dekabrında qəbul edilib. 1955-ci ildə bayrağın rəsmi ölçüləri əsasnamə ilə müəyyən edilmişdir. Bundan əlavə, bu tənzimləmə ilə oraq və çəkic kiçik dəyişikliklərə məruz qalıb. Bu şəkildə müəyyən edilən bayrağın son variantı Sovet İttifaqı dağılana qədər istifadə olunub. Bayraq 1991-ci il dekabrın 26-na keçən gecə endirilib.
Simvolizm
Sovet İttifaqının bayrağında qırmızı fonun sol tərəfində yerləşdirilmiş qızıl kənarlı qırmızı ulduz var və bu ulduzun bir az altında qızılı oraq və çəkic var.
Bayrağın fon rəngi 1871-ci il Paris Kommunasının qırmızı bayrağından gəlir. Çəkic şəhər sənayesi işçilərini, oraq ferma işçilərini, qırmızı ulduz isə Kommunist Partiyasını təmsil edir. Ulduzun oraq və çəkic üzərində olması, onun sosialist cəmiyyətində kommunizm quruculuğunda fəhlə və kəndliləri birləşdirmək və maarifləndirməkdəki aparıcı rolunu simvollaşdırır.
Bayrağın dizaynı
Bayrağın dizaynı 1955-ci ildə qəbul edilib. Buna görə;
- Bayrağın eninin uzunluğunun 1:2 nisbətidir.
- Oraq və çəkicin kənarları bayrağın hündürlüyünün 1⁄4 hissəsinə bərabər kvadratlardır. Oraqın iti ucu kvadratın yuxarı hissəsinin mərkəzində, çəkic və oraq tutacaqları isə kvadratın aşağı künclərindədir. Çəkic və sapın uzunluğu kvadrat diaqonalın 3⁄4 hissəsidir.
- Beşbaşlıq bayrağın hündürlüyünün 1⁄8 diametrində dairəyə, kvadratın yuxarı hissəsində yerləşən dairəyə quraşdırılmışdır. Ulduzun, çəkicin və oraqın şaquli oxunun durnadan olan məsafəsi bayrağın hündürlüyünün 1⁄3 hissəsidir. Bayrağın yuxarı hissəsindən ulduzun mərkəzinə qədər olan məsafə bayrağın hündürlüyünün 1⁄8 hissəsidir.
1980-ci ildən sonra bayrağın arxa hissəsi rəsmi olaraq bərk qırmızı rəng kimi təyin olundu. Praktikada bu detal bayraq istehsalçıları tərəfindən nəzərə alınmadı, çünki bayrağın ön hissəsini arxa tərəfə tərs çap etmək daha asan və daha az xərc tələb edirdi.
Bayrağın şaquli istifadəsində oraq və çəkic 90 dərəcə dönərək istifadə edilmişdir.
Rəng sxemi
Qırmızı | Qızılı | |
---|---|---|
RGB | 205/0/0 | 255/217/0 |
Hexadecimal | #CD0000 | #FFD900 |
CMYK | 0/100/100/20 | 0/15/100/0 |
3546 C | Medium Yellow C |
Tarixi
Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının yaradılması zamanı Vladimir Lenin və onun yoldaşları bayrağın dayandığı dövlət möhürünün bir hissəsi kimi çəkic və oraq, eləcə də qılınc simvolunu daxil etməyi düşünürdülər. Lakin ortaya çıxan görüntü çox aqressiv olduğu üçün qəbul edilməyib. Bu mövzuda Lenin "Qılınc bizim simvollarımızdan deyil" demişdi.
İlk rəsmi bayraq 1922-ci ilin dekabrında Sovet İttifaqının I Sovetlər Qurultayında qəbul edilib. Qərara alındı ki, qırmızı bayraq “Partiyanın simvolu deyil, dövlətin simvoluna çevrildi və bu bayraq ətrafında sovet respublikalarının xalqları vahid dövlət (Sovet İttifaqı) altında birləşsinlər." 1922-ci il dekabrın 30-da qurultay SSRİ-nin yaradılması haqqında bəyannamə və saziş qəbul etdi. Müqavilənin 22-ci maddəsində deyilir: "Sovet İttifaqının bayrağı, gerbi və dövlət möhürü var. Bayrağın təfərrüatları SSRİ İcraiyyə Komitəsinin (ÇİK) 6 iyul 1923-cü il tarixli ikinci sessiyasında qəbul edilmiş 1924-cü il Sovet Konstitusiyasında verilmişdir". 71-ci maddənin mətni: "Sovet İttifaqının dövlət bayrağı qırmızıya yaxın rəng olan qırmızı və ya al qırmızı dövlət gerbindən ibarətdir". Birinci bayraq mərkəzdə dövlət gerbi olan qeyri-adi 4:1 qırmızı bayraqdan ibarət idi. Lakin bu 4:1 bayraq kütləvi istehsal olunmayıb. Bayraq yalnız dörd ay ərzində rəsmi olaraq istifadə edildi, 1923-cü il noyabrın 12-də SSRİ-nin CİK-in üçüncü sessiyası zamanı daha çox tanış olan çəkic və oraq dizaynı olan bayraqla əvəz olundu.
İcraiyyə Komitəsinin üçüncü iclasında konstitusiyada Sovet bayrağının tərifi dəyişdirildi və 71-ci maddə: "Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının dövlət bayrağı qırmızı və ya qırmızı fondan ibarətdir və kantonun üstündə qızılı oraq, çəkic və qızılla əhatə olunmuş qırmızı beşguşəli ulduz var. Genişliyin uzunluğa nisbəti 1:2-dir." şəklində dəyişdirildi. 1980-ci il avqustun 15-də Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının Dövlət Bayrağının Nizamnaməsi təzələndi; Bu nizamnamədə bayrağın arxasındakı oraq-çəkicin götürülməsi istisna olmaqla, bayrağın detallarında heç bir dəyişiklik edilməmişdir. Bayrağın bu versiyası 1991-ci il dekabrın 26-da Sovet İttifaqı dağılana qədər keçmiş sovet ölkələri tərəfindən istifadə edilmişdir.
Bu gün bayraqdan müxalifət partiyası və müxtəlif anım mərasimlərində istifadə olunur.
- Dekabr 1922–12 noyabr 1923
- 12 noyabr 1923—18 aprel 1924
- 18 aprel 1924—5 dekabr 1936
- 5 dekabr 1936—19 avqust 1955
- 19 avqust 1955—25 dekabr 1991
Oxşar bayraqlar
Sovet İttifaqı dünyanın ilk konstitusional sosialist dövləti idi və onu Anqola Respublikası, Çin Xalq Respublikası, Şimali Koreya, Vyetnam kimi gələcək sosialist dövlətlərinin bayraqları üçün ilham mənbəyinə çevirdi.
SSRİ-ni təşkil edən sovet respublikalarının bayraqları sovet bayrağının deformasiyaya uğramış və ya dəyişdirilmiş versiyaları idi.
1996-cı il aprelin 15-də Boris Yeltsin prezident fərmanı imzaladı. Oraq və çəkic götürüldü, bayraqda yalnız ulduz qaldı, lakin sonradan bərpa edildi. Müəyyən bayramlarda Zəfər bayrağı Rusiya bayrağı ilə birlikdə istifadə olunur.
Ordu bayraqları
Bayraq | İstifadə | İstifadə edən |
---|---|---|
1946–1991 | Qızıl Ordu | |
–1991 | ||
–1991 | Sovet Hərbi Hava Qüvvələri | |
1932–1991 | ||
–1991 | ||
–1991 |
İttifaq respublikalarının bayraqları
1950-ci illərin əvvəllərində ittifaq respublikaları Sovet İttifaqının bayrağına əsaslanan, lakin öz rəngləri və simvolları ilə tərtib edilmiş yeni bayraqlar təqdim etdilər.
Bayraq | İstifadə | Ölkə |
---|---|---|
1952–1991 | Azərbaycan SSR | |
1951–1991 | Belorusiya SSR | |
1952–1991 | Ermənistan SSR | |
1953–1991 | Estoniya SSR | |
1951–1991 | Gürcüstan SSR | |
1952–1956 | Karel-Fin SSR | |
1953–1991 | Qazaxıstan SSR | |
1952–1991 | Qırgızıstan SSR | |
1953–1990 | Latviya SSR | |
1953–1990 | Litva SSR | |
1952–1991 | Moldova SSR | |
1952–1991 | Özbəkistan SSR | |
1954–1991 | Rusiya SFSR | |
1953–1991 | Tacikistan SSR | |
1953–1991 | Türkmənistan SSR | |
1949–1991 | Ukrayna SSR |
Muxtar respublikaların bayraqları
Bayraq | İstifadə | Bağlıdır | |
---|---|---|---|
1957–1978 | Çeçen-İnquş MSSR | Rusiya SFSR | |
1956–1991 | Kareliya MSSR | ||
1978–1992 | Tuva MSSR | ||
1924–1941 | Volqa Alman MSSR |
Qalareya
- Hərbi Hava Qüvvələri bazasında müxtəlif Rusiya və Sovet hərbi bayraqları ilə birlikdə
- Belarusiya Böyük Vətən Müharibəsi Muzeyində Sovet bayrağı
- Amerika, Çin və Sovet bayraqları 1990-cı ildə Sülh Dırmanışında birlikdə istifadə edilmişdir
- Berlindəki Çekpoint Çarli muzeyində nümayiş etdirilən sonuncu sovet bayrağı
- Pripyatda hələ də dalğalanan SSRİ bayrağı (2014)
Həmçinin bax
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
SSRI bayragi rus Gosuda rstvennyj flag Soyu za Sove tskih Socialisti cheskih Respu blik Gosudarstvenny flag Soyuza Sovetskikh Sotsialisticheskikh Respublik SSRI nin 1922 ci ilden 1991 ci ile qeder istifade etdiyi dovlet bayragi Bayragin dizayni muxtelif menbelerden goturulse de onun ilk formasi Rusiya inqilabi zamani yaranib Zamanla kommunist herekatinin mulkiyyetine cevrildi ve bu gun muxtelif olkelerin kommunist partiyalari terefinden istifade olunur SSRI bayragi Teferruatlar Leqeb Qirmizi bayraq Proporsiya 1 2 Dizayn Yuxari kantonda qizil oraq ve cekic ve qizil kenarli qirmizi ulduz olan duz qirmizi bayraq Rengler Qirmizi Qizili Vikianbarda elaqeli mediafayllar Saquli olaraq istifade edilen SSRI bayragi SSRI bayragi dalgalanarken bayraq direyinin selteneti Bayragin yuxari sol hissesinde qizili oraq ve cekic bir az yuxarida ise qirmizi ulduz var Cekic fehleleri oraq ise kendlileri temsil edir Iki simvolun birliyi hem de davamli inqilabi ittifaqi temsil edir Bayragin ilk varianti 1922 ci ilin dekabrinda qebul edilib 1955 ci ilde bayragin resmi olculeri esasname ile mueyyen edilmisdir Bundan elave bu tenzimleme ile oraq ve cekic kicik deyisikliklere meruz qalib Bu sekilde mueyyen edilen bayragin son varianti Sovet Ittifaqi dagilana qeder istifade olunub Bayraq 1991 ci il dekabrin 26 na kecen gece endirilib Mundericat 1 Simvolizm 2 Bayragin dizayni 2 1 Reng sxemi 3 Tarixi 4 Oxsar bayraqlar 4 1 Ordu bayraqlari 4 2 Ittifaq respublikalarinin bayraqlari 4 3 Muxtar respublikalarin bayraqlari 5 Qalareya 6 Hemcinin bax 7 IstinadlarSimvolizmredakteSovet Ittifaqinin bayraginda qirmizi fonun sol terefinde yerlesdirilmis qizil kenarli qirmizi ulduz var ve bu ulduzun bir az altinda qizili oraq ve cekic var Bayragin fon rengi 1871 ci il Paris Kommunasinin qirmizi bayragindan gelir Cekic seher senayesi iscilerini oraq ferma iscilerini qirmizi ulduz ise Kommunist Partiyasini temsil edir Ulduzun oraq ve cekic uzerinde olmasi onun sosialist cemiyyetinde kommunizm quruculugunda fehle ve kendlileri birlesdirmek ve maariflendirmekdeki aparici rolunu simvollasdirir Bayragin dizayniredakteBayragin dizayni 1955 ci ilde qebul edilib Buna gore Bayragin eninin uzunlugunun 1 2 nisbetidir Oraq ve cekicin kenarlari bayragin hundurluyunun 1 4 hissesine beraber kvadratlardir Oraqin iti ucu kvadratin yuxari hissesinin merkezinde cekic ve oraq tutacaqlari ise kvadratin asagi kunclerindedir Cekic ve sapin uzunlugu kvadrat diaqonalin 3 4 hissesidir Besbasliq bayragin hundurluyunun 1 8 diametrinde daireye kvadratin yuxari hissesinde yerlesen daireye qurasdirilmisdir Ulduzun cekicin ve oraqin saquli oxunun durnadan olan mesafesi bayragin hundurluyunun 1 3 hissesidir Bayragin yuxari hissesinden ulduzun merkezine qeder olan mesafe bayragin hundurluyunun 1 8 hissesidir nbsp 1980 ci ilden sonra bayragin arxa hissesi resmi olaraq berk qirmizi reng kimi teyin olundu Praktikada bu detal bayraq istehsalcilari terefinden nezere alinmadi cunki bayragin on hissesini arxa terefe ters cap etmek daha asan ve daha az xerc teleb edirdi Bayragin saquli istifadesinde oraq ve cekic 90 derece donerek istifade edilmisdir Reng sxemiredakte nbsp Qirmizi Qizili RGB 205 0 0 255 217 0 Hexadecimal CD0000 FFD900 CMYK 0 100 100 20 0 15 100 0 Pantone 3546 C Medium Yellow CTarixiredakteRusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasinin yaradilmasi zamani Vladimir Lenin ve onun yoldaslari bayragin dayandigi dovlet mohurunun bir hissesi kimi cekic ve oraq elece de qilinc simvolunu daxil etmeyi dusunurduler Lakin ortaya cixan goruntu cox aqressiv oldugu ucun qebul edilmeyib Bu movzuda Lenin Qilinc bizim simvollarimizdan deyil demisdi Ilk resmi bayraq 1922 ci ilin dekabrinda Sovet Ittifaqinin I Sovetler Qurultayinda qebul edilib Qerara alindi ki qirmizi bayraq Partiyanin simvolu deyil dovletin simvoluna cevrildi ve bu bayraq etrafinda sovet respublikalarinin xalqlari vahid dovlet Sovet Ittifaqi altinda birlessinler 1922 ci il dekabrin 30 da qurultay SSRI nin yaradilmasi haqqinda beyanname ve sazis qebul etdi Muqavilenin 22 ci maddesinde deyilir Sovet Ittifaqinin bayragi gerbi ve dovlet mohuru var Bayragin teferruatlari SSRI Icraiyye Komitesinin CIK 6 iyul 1923 cu il tarixli ikinci sessiyasinda qebul edilmis 1924 cu il Sovet Konstitusiyasinda verilmisdir 71 ci maddenin metni Sovet Ittifaqinin dovlet bayragi qirmiziya yaxin reng olan qirmizi ve ya al qirmizi dovlet gerbinden ibaretdir Birinci bayraq merkezde dovlet gerbi olan qeyri adi 4 1 qirmizi bayraqdan ibaret idi Lakin bu 4 1 bayraq kutlevi istehsal olunmayib Bayraq yalniz dord ay erzinde resmi olaraq istifade edildi 1923 cu il noyabrin 12 de SSRI nin CIK in ucuncu sessiyasi zamani daha cox tanis olan cekic ve oraq dizayni olan bayraqla evez olundu Icraiyye Komitesinin ucuncu iclasinda konstitusiyada Sovet bayraginin terifi deyisdirildi ve 71 ci madde Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqinin dovlet bayragi qirmizi ve ya qirmizi fondan ibaretdir ve kantonun ustunde qizili oraq cekic ve qizilla ehate olunmus qirmizi besguseli ulduz var Genisliyin uzunluga nisbeti 1 2 dir seklinde deyisdirildi 1980 ci il avqustun 15 de Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqinin Dovlet Bayraginin Nizamnamesi tezelendi Bu nizamnamede bayragin arxasindaki oraq cekicin goturulmesi istisna olmaqla bayragin detallarinda hec bir deyisiklik edilmemisdir Bayragin bu versiyasi 1991 ci il dekabrin 26 da Sovet Ittifaqi dagilana qeder kecmis sovet olkeleri terefinden istifade edilmisdir Bu gun bayraqdan muxalifet partiyasi ve muxtelif anim merasimlerinde istifade olunur nbsp Dekabr 1922 12 noyabr 1923 nbsp 12 noyabr 1923 18 aprel 1924 nbsp 18 aprel 1924 5 dekabr 1936 nbsp 5 dekabr 1936 19 avqust 1955 nbsp 19 avqust 1955 25 dekabr 1991Oxsar bayraqlarredakte nbsp Zefer bayragi nbsp Boris Yeltsin terefinden tesdiq edilen ve bir nece vaxt istifade edilen Zefer bayragi Sovet Ittifaqi dunyanin ilk konstitusional sosialist dovleti idi ve onu Anqola Respublikasi Cin Xalq Respublikasi Simali Koreya Vyetnam kimi gelecek sosialist dovletlerinin bayraqlari ucun ilham menbeyine cevirdi SSRI ni teskil eden sovet respublikalarinin bayraqlari sovet bayraginin deformasiyaya ugramis ve ya deyisdirilmis versiyalari idi 1996 ci il aprelin 15 de Boris Yeltsin prezident fermani imzaladi Oraq ve cekic goturuldu bayraqda yalniz ulduz qaldi lakin sonradan berpa edildi Mueyyen bayramlarda Zefer bayragi Rusiya bayragi ile birlikde istifade olunur Ordu bayraqlariredakte Bayraq Istifade Istifade eden nbsp 1946 1991 Qizil Ordu nbsp 1991 Sovet Deniz Quvveleri nbsp 1991 Sovet Herbi Hava Quvveleri nbsp 1932 1991 Sovet Donanmasi nbsp 1991 Sovet yardim gemileri nbsp 1991 Sovet Serhed Qosunlari Ittifaq respublikalarinin bayraqlariredakte nbsp Ittifaq respublikalarinin bayraqlari Qelebe Gunu senliklerinde 2010 1950 ci illerin evvellerinde ittifaq respublikalari Sovet Ittifaqinin bayragina esaslanan lakin oz rengleri ve simvollari ile tertib edilmis yeni bayraqlar teqdim etdiler Bayraq Istifade Olke nbsp 1952 1991 Azerbaycan SSR nbsp 1951 1991 Belorusiya SSR nbsp 1952 1991 Ermenistan SSR nbsp 1953 1991 Estoniya SSR nbsp 1951 1991 Gurcustan SSR nbsp 1952 1956 Karel Fin SSR nbsp 1953 1991 Qazaxistan SSR nbsp 1952 1991 Qirgizistan SSR nbsp 1953 1990 Latviya SSR nbsp 1953 1990 Litva SSR nbsp 1952 1991 Moldova SSR nbsp 1952 1991 Ozbekistan SSR nbsp 1954 1991 Rusiya SFSR nbsp 1953 1991 Tacikistan SSR nbsp 1953 1991 Turkmenistan SSR nbsp 1949 1991 Ukrayna SSR Muxtar respublikalarin bayraqlariredakte Bayraq Istifade muxtar respublika Baglidir nbsp 1957 1978 Cecen Inqus MSSR Rusiya SFSR nbsp 1956 1991 Kareliya MSSR nbsp 1978 1992 Tuva MSSR nbsp 1924 1941 Volqa Alman MSSRQalareyaredakte nbsp Herbi Hava Quvveleri bazasinda muxtelif Rusiya ve Sovet herbi bayraqlari ile birlikde nbsp Belarusiya Boyuk Veten Muharibesi Muzeyinde Sovet bayragi nbsp Amerika Cin ve Sovet bayraqlari 1990 ci ilde Sulh Dirmanisinda birlikde istifade edilmisdir nbsp Berlindeki Cekpoint Carli muzeyinde numayis etdirilen sonuncu sovet bayragi nbsp Pripyatda hele de dalgalanan SSRI bayragi 2014 Hemcinin baxredakteKommunist simvolizmi Rusiya bayragi Oraq ve cekic Qirmizi ulduzIstinadlarredakte Menbe https az wikipedia org w index php title SSRI bayragi amp oldid 7738984