Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə , təsdiqlənə bilməyən ifadələrə, mülahizə və şərhlərə yer verildiyi düşünülür. |
Sosial psixologiyanın tədqiqat metodları və metodologiyası— Sosial psixologiyanın tədqiqat metodları dedikdə, bu elmin öz predmetini, mövzusunu tədqiq etmək üçün istifadə etdiyi yol və vasitələrin məcmusu nəzərdə tutulur. Metod - elmin öz predmetinə yanaşma tərzi öyrənilməsi üsulları başa düşülür. Metod olan yerdə elm var, elm olan yerdə də metod var. Bütün elmlər öz predmetini müəyyən üsullarla öyrənirlər. Bu metod adlanır. Metodologiya - metodlar haqqında təlim deməkdir. Metod və loqos sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır. Metodologiya dedikdə elmin öz predmetinə hansı fəlsəfə aspektən (baxımdan) yanaşması başa düşülür. Başqa sözlə desək şüurun gerçəklikdə baş verən hadisələrin necə dərk etməsi başa düşülür.
Metodologiya
Bu termin 3 mənada işlənilir:
Ümumi metodologiya
Tədqiqatçının istinad etdiyi ümumi fəlsəfi yanaşma, ümumi idrak üsulu nəzərdə tutulur. Müasir elmin metodoloji əsasını dialektik, tarixi-materializm prinsipi və onun müddəaları təşkil edir. (Dialektika - inkişaf, dəyişmə deməkdir) Ümumi metodologiyanın 3 əsas prinsipləri mövcuddur.
- Hadisələri öz inkişaf prosesində öyrənmək, tədqiq etmək.
- Hadisələri təcrid olunmuş şəkildə deyil, digər hadisələrnən qarşılıqlı təsir prosesində öyrənmək lazımdır.
- Bütün hadisələri sadədən mürəkkəbə doğru keçmişi yeni məzmunda təkrarlayaraq inkişaf edir.
Xüsusi metodologiya
Konkret elm sahəsində məsələn, sosial psixologiya sahəsində tətbiq olunan metodoloji prinsiplər nəzərdə tutulur. Bu metodoloji prinsiplər aşağıdakılardır:
- Determinizm prinsipi - “Səbəbli şərtlənmə”(müəyyən etmək) deməkdir. Bütün psixi hadisələrin əmələ gəlməsi müəyyən səbəblərlə şərtlənir və konkret ictimai - tarixi şəraitlə şərtlənir.
- Sistemli yanaşma prinsipi - Bu prinsipə görə bütün psixi hadisələr (psixi proseslər, halətlər, xassələr) bir - biri ilə qarşılıqlı əlaqədədir, yəni sistemli xarakter daşıyır. Hal - hazırda bu prinsip psixologiyanın əsa prinsiplərindən biri hesab edilir.
- Fəaliyyət prinsipi - Şüur fəaliyyət prosesində təşəkkül tapıb, inkişaf edir və öz növbəsində fəaliyyəti tənzim edir. Psixika fəaliyyət prosesində inkişaf edir, bunu ayrı - ayrı yaş dövrlərinə xas olan aparıcı fəaliyyətdə daha aydın görmək olar.
- İnkişaf prinsipi - Psixika insanların məhsuludur. Psixi hadisələr daima inkişafdadır. Ona görə də onları öz inkişaf prosesində öyrənmək lazımdır. Psixikanın ontogenetik və filogenetik inkişafı.
Metodologiya konkret metodiki priyomların məcmusu kimi
Hər bir tədqiqatın konkret metodikası mövcuddur. Konkret metodika ümumi və xüsusi metodologiya əsasında işlənir. İşlənən bütün konkret metodikalar aşağıdakı meyarlara (nəyə əsaslanan) cavab verməlidir.
- Validlilik meyarı (metodun əsaslı olması) - Yəni seçilən metodun öyrənilən parametrə uyğun olması. Diqqət testiylə təfəkkürü öyrənmək olmaz.
- Metodikaların mötəbərliyi meyarları - Bu meyara görə metodika hətda müxtəlif şəraitdə təkrar edildikdə belə eyni nəticə verməlidir.
- Metodikanın reprezantativliyi - metodika vasitəsilə alınan nəticələri ümumiləşdirib, digər obyektlərə aid etməyin mümkünlüyü. Məs: metodikanı məhdud kontengent üzərində tətbiq edərək alınan nəticələri qismən böyük kontengentdə (adama) şamil etmək.
- İnformasiyanın dəqiqliyi - öyrənilən adamların miqdarından asılıdır. Metodika nə qədər çox adam üzərində tətbiq olunarsa informasiya bir oqədər dəqiq olar.
Müşahidə metodu
Özünəməxsus texnikadır: bu zaman tədqiqatçı adamları müşahidə edir və onların davranışını sistemli təsbit edir. Sosial psixologiyada müşahidə özünəməxsus ölçülərlə tətbiq olunur. Müşahidə prosesində sosial psixoloqu ayrı-ayrı sosial psixoloji fenomenlər, məsələn aqressivliyin təzahür xüsusiyyətləri maraqlandırır. Bu metod müxtəlif variantlarda tətbiq olunur və şağıdakı növlərini ayırırlar:
- 1.Daxildən müşahidə - zamanı tədqiqatçı müəyyən müddət ərzində eksperimental qrupun üzvü olur. Məsələn müəllim dərsdə, gəzintidə, düşərgədə, iməcilikdə, yarış zamanı və s. Bu müşahidə kənardan müşahidədən daha çox üstünlüyə malikdir.
- 2. Kənardan müşahidə - bu müşahidə prosesində tədqiqatçı sınanan qrupun üzvü olmur və müşahidəni kənardan aparır. Kənardan müşahidə daxildən müşahidəyə nisbətən daha dəqiq planlaşdırılmalı və təşkil olunmalıdır. Müşahidənin bu növündən əksər hallarda tədqiqatın proqramını hazırlayarkən, yaxud fərziyyənin dəqiqləşdirilməsində, konkret tədqiqat metodlarının seçilməsində və eləcə də bu və ya digər reallığın elmi şərhində istifadə olunur.
- 3.Açıq müşahidə - məktəb praktikasında tez-tez istifadə olunur, bununda spesifikliyi ondan ibarətdir ki, sınanılanlar onların üzərində müşahidə aparıldığını bilirlər.
- 4.Gizli müşahidə - zamanı isə sınanılanlar bilmirlər ki, onların üzərində müşahidə aparılır. Bu zaman maqnitofonlardan, gizli kino kameralardan, xüsusi otaqlardan istifadə olunur ( etika normalarını nəzərə almaq şərtilə )
- 5.Çöl müşahidə - müşahidə obyekti real sosial proses olur və adamların davranışı təbii şəraitdə öyrənilir. Çöl müşahidəsi sosial psixoloji eksperimentin xarici validliyini yüksəltməyin ən yaxşı vasitəsidir.
- 6.Laborator müşahidə - eksperimental situasiya müşahidə olunur. Müşahidənin nəticələri qeydə alınır. Bu zaman protokoldan, qeydiyyat və yazılardan istifadə olunur.
Arxiv materiallarının təhlili
Arxiv materiallarının təhlili - müşahidənin özünəməxsus növü hesab edilir. Bu zaman tədqiqatçı arxiv materialları, məs. gündəlikləri, romanları, jurnal və qəzetləri, toplanılmış sənədləri nəzərdən keçirir və onların məzmununu təsvir edir. Əgər tədqiqatçının məqsədi hər hansı sosial fenomeni təsvir etməkdən ibarətdirsə, müşahidə bu baxımdan ən səmərəli üsuldur.
Korrelyasiya metodu
Korrelyasiya metodu - özünəməxsus texnikadır. Korrelyasiya metodu vasitəsilə iki və ya daha çox kəmiyyət sistematik surətdə ölçülür və onların arasında təbii surətdə əmələ gələn qarşıqlı münasibət müəyyən olunur. Müəyyən olunmuş mühüm kəmiyyətlər korrelyasiya metodu vasitəsilə təbii surətdə öyrənilir. Müşahidə metodunda olduğu kimi tədqiqatçı çox vaxt adamların davranışını bilavasitə müşahidə edir. Məsələn. Psixoloq korrelyasiya metodu vasitəsilə uşaqların aqressiv davranışı ilə zorakılığı göstərən televiziya verilişlərinin qarşılıqlı əlaqəsini yoxlamaq imkanına malikdir.
Eksperiment metodu və onun növləri
Eksperiment metodu ayrı-ayrı kəmiyyətlər arasında səbəb-nəticə münasibətləri ancaq eksperiment metodu ilə müəyyən olunur. Eksperiment metodun əsas xüsusiyyətləri:
- səbəb-nəticə əlaqələri haqqında informasiyanı müəyyən edir
- bu zaman tədqiqatçı eksperiment iştirakçılarını təsadüfi surətdə müxtəlif situasiyalara salır və şəraitin identik olmasını təmin edir
- bir və ya bir neçə faktoru (asılı olmayan kəmiyyətləri) dəyişir
- ancaq o biri faktorları olduğu kimi saxlayaraq onlara nəzarət edir.
Çöl eksperimentləri
Eksperimentin özünəməxsus bir forması çöl eksperimenti sayılır. Çöl eksperimentində laboratoriya eksperimentindən fərqli olaraq adamların davranışı təbii şəraitdə öyrənilir. Çöl eksperimenti sosial-psixoloji eksperimentin xarici validliyini yüksəltməyin ən yaxşı vasitəsi sayılır.
Sosial psixoloji tədqiqatlarda sorğu metodu və onun növləri
Sorğu metodu - sosial psixologiyanın əsas metodlarından biridir. Burada ilk məlumat 2 cür: bilavasitə - (müsahibə, intervyü) və vasitəli (anket) formada alınır. Sorğu aparılan adama respondent deyilir. Sorğu metodunun aparılmasına az vaxt sərf olunur. Sosioloji sorğu ilə sosial psixoloji sorğunu fərqləndirmək lazımdır; Sosioloji sorğunu ayrı-ayrı faktlar, sosial psixoloji sorğunu isə faktların psixoloji mexanizmləri maraqlandırır. Sorğu metodunun ən çətin cəhəti etibarlı və əsaslanmış informasiya almaqdır. Buna isə respondentin ustanovkasının olması və ya olmaması (cavab verərkən), respondentlə kontaktın yaranması, eksperimentatorun şəxsi keyfiyyətləri, bacarığı təsir göstərir. Deməli alınan informasiya subyektiv xarakter daşıyır. Sorğu qrup şəklində və fərdi formada aparıla bilər. Əyani və qiyabi, şifahi və yazılı formada aparıla bilər. Müsahibə ilə intervyü bir-birindən fərqlənir: Müsahibə - əks əlaqə olur, yazılı plan olmurİntervyü - qabaqcadan hazırlanmış plan üzrə aparılır İstər intervyüdə, istərsədə müsahibədə inamlı, dostluq münasibətlərinin yaranması əsas şərtdir. Uşaqlarla işləyən tədqiqatçı yaş xüsusiyyətlərini nəzərə almalıdır.
Anket
Sorğunun ən geniş yayılmış formalarından biridir. Anketi aparmaq və nəticəsini işləmək asandır. Lakin onu tərtib etmək çox çətindir və tədqiqatçıdan yüksək bacarıq tələb edir. Anketdə qoyulmuş suallar tədqiqatçının məqsədinə uyğun olmalıdır. Anketin sualları formasına görə açıq və bağlı, birbaşa və dolayı ola bilər.
Sənədlərin öyrənilməsi metodu
Sənədlərin öyrənilməsi - metodundan əksər hallarda köməkçi metod kimi istifadə olunur. Bu metoddan ya tədqiqatın əvvəlində obyekt haqqında məlumat almaq üçün, ya da tədqiqtın sonunda nəticələrin daha dəqiq şərhi üçün istifadə olunur. Bəzi hallarda isə informasiya almaq üçün vahid metod rolunu oynayır. Sənəd kimi öyrənmək olar: əlyazmalarını, çap materiallarını, maqnitofon yazılarını, kinoplyonkaları və s. Məktəbdən informasiya almaq üçün sənəd kimi yığıncaq protokolunu, çap materiallarını, iş planını, inşanı, məktubu, gündəliyi, məktəblilərin bir-birinə yazdıqları kağızları və s. göstərmək olar.
Kontent analiz
Kontent-analiz—ing. s sözü olub mənası məzmun deməkdir ) zamanı sənədlərin öyrənilməsi metodu ilə tədqiqatçı məzmun vahidlərini ayırmalı və statistik cəhətdən işləməli, sonra isə şərh etməlidir. məs. məktəblinin həyatında sinif yoldaşlarının nə dərəcədə rol oynadığını onun öz gündəliyində, yaxud yaxın yoldaşları ilə yazışmalarında, bu yoldaşlarının adının nə qədər çəkilməsində görmək olar. Kontent analiz metodundan yalnız xüsusi hazırlığı olan şəxs istifadə etməlidir.
Kross mədəni tədqiqatlar
Hər bir xalqın özünəməxsus bənzərsiz mədəniyyəti vardır və şəxsiyyət bu mədəniyyət kontiniumunda doğulur, böyüyür. Kross-mədəni tədqiqatlar əsasən 2 yönümdə aparılır. a)Müxtəlif mədəniyyətlər arasında müqayisəli araşdırmalar təşkil olunur. Bu müqayisələrin ana xətti oxşarlığına, müxtəlif xalqların sosial psixoloji durumunda universal məziyyətlərin müəyyənləşdirilməsi ilə bağlıdır. b)Hər bir xalqın mədəniyyəti, başqa sözlə tərcümeyi-halı üçün səciyyəvi elmi özünəməxsus xüsusiyyətlər müəyyənləşdirilir. Kross-mədəni araşdırmalarda bu sual əsaslı təhlil olunur. Psixi qanunauyğunluqların formalaşmasında mədəniyyət faktoru köklü rol oynayır. Onun araşdırılması sosial-psixoloji problemdir. Dünya psixologiyasında müxtəlif istiqamətlərdə Kross-mədəni tədqiqatlar aparılır. Kross-mədəni tədqiqatlar Azərbaycan sosial psixologiyası üçün yeni olan istiqamətdir.
Sosial psixologiyada statistik ( riyazi ) metodlar
Riyazi psixologiya XX əsərdə psixologiya elminin bir sahəsi kimi formalaşmağa başlasa da, statistik metodlar qısa müddət ərzində psixologiya elminin bir çox sahələrinə nüfuz etdi. Elmşünasların proqnozlarına görə, əsrin sonuna doğru psixologiya elminin bütün sahələri riyaziləşəcək, yəni riyaziyyat sözün əsl mənasında, bütünlüklə və tamamilə onun ətinə, iliyinə hopacaqdır. Bu psixologiya elminin inkişafında yeni keyfiyyət dəyişiklikləri ilə əlamətdar olacaqdır.
Sosial psixologiyada test metodu
Testlər psixologiyada XIX əsrin sonlarından başlayaraq testlərdən istifadə olunur. Müxtəlif tapşırıqlar, suallar şəklində mütəxəssislər tərəfindən hazırlanır. Testlərin müxtəlif növləri var:
- Müvəffəqiyyət testləri
- İntellekt testləri
- Kreativ testlər
- Şəxsiyyət testləri
- Proyektiv testlər.
Xarici keçidlər
- Sosial - psixologıyanın tədqiqat metodları
İstinadlar
- Sosial psixologiya (PDF) (az.). 2023-05-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-05-05.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede orijinal tedqiqata tesdiqlene bilmeyen ifadelere mulahize ve serhlere yer verildiyi dusunulur Xahis olunur metni nezerden kecirin ve yeni menbeler elave ederek meqaleni zenginlesdirin Elave melumat ucun sehifenin muzakire sehifesine yaza bilersiniz may 2023 Lutfen muzakireler davam etdiyi muddetde sablonu meqaleden cixarmayin Sosial psixologiyanin tedqiqat metodlari ve metodologiyasi Sosial psixologiyanin tedqiqat metodlari dedikde bu elmin oz predmetini movzusunu tedqiq etmek ucun istifade etdiyi yol ve vasitelerin mecmusu nezerde tutulur Metod elmin oz predmetine yanasma terzi oyrenilmesi usullari basa dusulur Metod olan yerde elm var elm olan yerde de metod var Butun elmler oz predmetini mueyyen usullarla oyrenirler Bu metod adlanir Metodologiya metodlar haqqinda telim demekdir Metod ve loqos sozlerinin birlesmesinden yaranmisdir Metodologiya dedikde elmin oz predmetine hansi felsefe aspekten baximdan yanasmasi basa dusulur Basqa sozle desek suurun gerceklikde bas veren hadiselerin nece derk etmesi basa dusulur Mundericat 1 Metodologiya 1 1 Umumi metodologiya 1 2 Xususi metodologiya 1 3 Metodologiya konkret metodiki priyomlarin mecmusu kimi 2 Musahide metodu 3 Arxiv materiallarinin tehlili 4 Korrelyasiya metodu 5 Eksperiment metodu ve onun novleri 6 Col eksperimentleri 7 Sosial psixoloji tedqiqatlarda sorgu metodu ve onun novleri 7 1 Anket 8 Senedlerin oyrenilmesi metodu 8 1 Kontent analiz 9 Kross medeni tedqiqatlar 10 Sosial psixologiyada statistik riyazi metodlar 11 Sosial psixologiyada test metodu 12 Xarici kecidler 13 IstinadlarMetodologiyaredakteBu termin 3 menada islenilir Umumi metodologiyaredakte Tedqiqatcinin istinad etdiyi umumi felsefi yanasma umumi idrak usulu nezerde tutulur Muasir elmin metodoloji esasini dialektik tarixi materializm prinsipi ve onun muddealari teskil edir Dialektika inkisaf deyisme demekdir Umumi metodologiyanin 3 esas prinsipleri movcuddur 1 Hadiseleri oz inkisaf prosesinde oyrenmek tedqiq etmek Hadiseleri tecrid olunmus sekilde deyil diger hadiselernen qarsiliqli tesir prosesinde oyrenmek lazimdir Butun hadiseleri sadeden murekkebe dogru kecmisi yeni mezmunda tekrarlayaraq inkisaf edir Xususi metodologiyaredakte Konkret elm sahesinde meselen sosial psixologiya sahesinde tetbiq olunan metodoloji prinsipler nezerde tutulur Bu metodoloji prinsipler asagidakilardir Determinizm prinsipi Sebebli sertlenme mueyyen etmek demekdir Butun psixi hadiselerin emele gelmesi mueyyen sebeblerle sertlenir ve konkret ictimai tarixi seraitle sertlenir Sistemli yanasma prinsipi Bu prinsipe gore butun psixi hadiseler psixi prosesler haletler xasseler bir biri ile qarsiliqli elaqededir yeni sistemli xarakter dasiyir Hal hazirda bu prinsip psixologiyanin esa prinsiplerinden biri hesab edilir Fealiyyet prinsipi Suur fealiyyet prosesinde tesekkul tapib inkisaf edir ve oz novbesinde fealiyyeti tenzim edir Psixika fealiyyet prosesinde inkisaf edir bunu ayri ayri yas dovrlerine xas olan aparici fealiyyetde daha aydin gormek olar Inkisaf prinsipi Psixika insanlarin mehsuludur Psixi hadiseler daima inkisafdadir Ona gore de onlari oz inkisaf prosesinde oyrenmek lazimdir Psixikanin ontogenetik ve filogenetik inkisafi Metodologiya konkret metodiki priyomlarin mecmusu kimiredakte Her bir tedqiqatin konkret metodikasi movcuddur Konkret metodika umumi ve xususi metodologiya esasinda islenir Islenen butun konkret metodikalar asagidaki meyarlara neye esaslanan cavab vermelidir Validlilik meyari metodun esasli olmasi Yeni secilen metodun oyrenilen parametre uygun olmasi Diqqet testiyle tefekkuru oyrenmek olmaz Metodikalarin moteberliyi meyarlari Bu meyara gore metodika hetda muxtelif seraitde tekrar edildikde bele eyni netice vermelidir Metodikanin reprezantativliyi metodika vasitesile alinan neticeleri umumilesdirib diger obyektlere aid etmeyin mumkunluyu Mes metodikani mehdud kontengent uzerinde tetbiq ederek alinan neticeleri qismen boyuk kontengentde adama samil etmek Informasiyanin deqiqliyi oyrenilen adamlarin miqdarindan asilidir Metodika ne qeder cox adam uzerinde tetbiq olunarsa informasiya bir oqeder deqiq olar Musahide metoduredakteOzunemexsus texnikadir bu zaman tedqiqatci adamlari musahide edir ve onlarin davranisini sistemli tesbit edir Sosial psixologiyada musahide ozunemexsus olculerle tetbiq olunur Musahide prosesinde sosial psixoloqu ayri ayri sosial psixoloji fenomenler meselen aqressivliyin tezahur xususiyyetleri maraqlandirir Bu metod muxtelif variantlarda tetbiq olunur ve sagidaki novlerini ayirirlar 1 Daxilden musahide zamani tedqiqatci mueyyen muddet erzinde eksperimental qrupun uzvu olur Meselen muellim dersde gezintide dusergede imecilikde yaris zamani ve s Bu musahide kenardan musahideden daha cox ustunluye malikdir 2 Kenardan musahide bu musahide prosesinde tedqiqatci sinanan qrupun uzvu olmur ve musahideni kenardan aparir Kenardan musahide daxilden musahideye nisbeten daha deqiq planlasdirilmali ve teskil olunmalidir Musahidenin bu novunden ekser hallarda tedqiqatin proqramini hazirlayarken yaxud ferziyyenin deqiqlesdirilmesinde konkret tedqiqat metodlarinin secilmesinde ve elece de bu ve ya diger realligin elmi serhinde istifade olunur 3 Aciq musahide mekteb praktikasinda tez tez istifade olunur bununda spesifikliyi ondan ibaretdir ki sinanilanlar onlarin uzerinde musahide aparildigini bilirler 4 Gizli musahide zamani ise sinanilanlar bilmirler ki onlarin uzerinde musahide aparilir Bu zaman maqnitofonlardan gizli kino kameralardan xususi otaqlardan istifade olunur etika normalarini nezere almaq sertile 5 Col musahide musahide obyekti real sosial proses olur ve adamlarin davranisi tebii seraitde oyrenilir Col musahidesi sosial psixoloji eksperimentin xarici validliyini yukseltmeyin en yaxsi vasitesidir 6 Laborator musahide eksperimental situasiya musahide olunur Musahidenin neticeleri qeyde alinir Bu zaman protokoldan qeydiyyat ve yazilardan istifade olunur Arxiv materiallarinin tehliliredakteArxiv materiallarinin tehlili musahidenin ozunemexsus novu hesab edilir Bu zaman tedqiqatci arxiv materiallari mes gundelikleri romanlari jurnal ve qezetleri toplanilmis senedleri nezerden kecirir ve onlarin mezmununu tesvir edir Eger tedqiqatcinin meqsedi her hansi sosial fenomeni tesvir etmekden ibaretdirse musahide bu baximdan en semereli usuldur Korrelyasiya metoduredakteKorrelyasiya metodu ozunemexsus texnikadir Korrelyasiya metodu vasitesile iki ve ya daha cox kemiyyet sistematik suretde olculur ve onlarin arasinda tebii suretde emele gelen qarsiqli munasibet mueyyen olunur Mueyyen olunmus muhum kemiyyetler korrelyasiya metodu vasitesile tebii suretde oyrenilir Musahide metodunda oldugu kimi tedqiqatci cox vaxt adamlarin davranisini bilavasite musahide edir Meselen Psixoloq korrelyasiya metodu vasitesile usaqlarin aqressiv davranisi ile zorakiligi gosteren televiziya verilislerinin qarsiliqli elaqesini yoxlamaq imkanina malikdir Eksperiment metodu ve onun novleriredakteEksperiment metodu ayri ayri kemiyyetler arasinda sebeb netice munasibetleri ancaq eksperiment metodu ile mueyyen olunur Eksperiment metodun esas xususiyyetleri sebeb netice elaqeleri haqqinda informasiyani mueyyen edir bu zaman tedqiqatci eksperiment istirakcilarini tesadufi suretde muxtelif situasiyalara salir ve seraitin identik olmasini temin edir bir ve ya bir nece faktoru asili olmayan kemiyyetleri deyisir ancaq o biri faktorlari oldugu kimi saxlayaraq onlara nezaret edir Col eksperimentleriredakteEksperimentin ozunemexsus bir formasi col eksperimenti sayilir Col eksperimentinde laboratoriya eksperimentinden ferqli olaraq adamlarin davranisi tebii seraitde oyrenilir Col eksperimenti sosial psixoloji eksperimentin xarici validliyini yukseltmeyin en yaxsi vasitesi sayilir Sosial psixoloji tedqiqatlarda sorgu metodu ve onun novleriredakteSorgu metodu sosial psixologiyanin esas metodlarindan biridir Burada ilk melumat 2 cur bilavasite musahibe intervyu ve vasiteli anket formada alinir Sorgu aparilan adama respondent deyilir Sorgu metodunun aparilmasina az vaxt serf olunur Sosioloji sorgu ile sosial psixoloji sorgunu ferqlendirmek lazimdir Sosioloji sorgunu ayri ayri faktlar sosial psixoloji sorgunu ise faktlarin psixoloji mexanizmleri maraqlandirir Sorgu metodunun en cetin ceheti etibarli ve esaslanmis informasiya almaqdir Buna ise respondentin ustanovkasinin olmasi ve ya olmamasi cavab vererken respondentle kontaktin yaranmasi eksperimentatorun sexsi keyfiyyetleri bacarigi tesir gosterir Demeli alinan informasiya subyektiv xarakter dasiyir Sorgu qrup seklinde ve ferdi formada aparila biler Eyani ve qiyabi sifahi ve yazili formada aparila biler Musahibe ile intervyu bir birinden ferqlenir Musahibe eks elaqe olur yazili plan olmur Intervyu qabaqcadan hazirlanmis plan uzre aparilir Ister intervyude istersede musahibede inamli dostluq munasibetlerinin yaranmasi esas sertdir Usaqlarla isleyen tedqiqatci yas xususiyyetlerini nezere almalidir Anketredakte Sorgunun en genis yayilmis formalarindan biridir Anketi aparmaq ve neticesini islemek asandir Lakin onu tertib etmek cox cetindir ve tedqiqatcidan yuksek bacariq teleb edir Anketde qoyulmus suallar tedqiqatcinin meqsedine uygun olmalidir Anketin suallari formasina gore aciq ve bagli birbasa ve dolayi ola biler Senedlerin oyrenilmesi metoduredakteSenedlerin oyrenilmesi metodundan ekser hallarda komekci metod kimi istifade olunur Bu metoddan ya tedqiqatin evvelinde obyekt haqqinda melumat almaq ucun ya da tedqiqtin sonunda neticelerin daha deqiq serhi ucun istifade olunur Bezi hallarda ise informasiya almaq ucun vahid metod rolunu oynayir Sened kimi oyrenmek olar elyazmalarini cap materiallarini maqnitofon yazilarini kinoplyonkalari ve s Mektebden informasiya almaq ucun sened kimi yigincaq protokolunu cap materiallarini is planini insani mektubu gundeliyi mekteblilerin bir birine yazdiqlari kagizlari ve s gostermek olar Kontent analizredakte Kontent analiz ing s sozu olub menasi mezmun demekdir zamani senedlerin oyrenilmesi metodu ile tedqiqatci mezmun vahidlerini ayirmali ve statistik cehetden islemeli sonra ise serh etmelidir mes mekteblinin heyatinda sinif yoldaslarinin ne derecede rol oynadigini onun oz gundeliyinde yaxud yaxin yoldaslari ile yazismalarinda bu yoldaslarinin adinin ne qeder cekilmesinde gormek olar Kontent analiz metodundan yalniz xususi hazirligi olan sexs istifade etmelidir Kross medeni tedqiqatlarredakteHer bir xalqin ozunemexsus benzersiz medeniyyeti vardir ve sexsiyyet bu medeniyyet kontiniumunda dogulur boyuyur Kross medeni tedqiqatlar esasen 2 yonumde aparilir a Muxtelif medeniyyetler arasinda muqayiseli arasdirmalar teskil olunur Bu muqayiselerin ana xetti oxsarligina muxtelif xalqlarin sosial psixoloji durumunda universal meziyyetlerin mueyyenlesdirilmesi ile baglidir b Her bir xalqin medeniyyeti basqa sozle tercumeyi hali ucun seciyyevi elmi ozunemexsus xususiyyetler mueyyenlesdirilir Kross medeni arasdirmalarda bu sual esasli tehlil olunur Psixi qanunauygunluqlarin formalasmasinda medeniyyet faktoru koklu rol oynayir Onun arasdirilmasi sosial psixoloji problemdir Dunya psixologiyasinda muxtelif istiqametlerde Kross medeni tedqiqatlar aparilir Kross medeni tedqiqatlar Azerbaycan sosial psixologiyasi ucun yeni olan istiqametdir Sosial psixologiyada statistik riyazi metodlarredakteRiyazi psixologiya XX eserde psixologiya elminin bir sahesi kimi formalasmaga baslasa da statistik metodlar qisa muddet erzinde psixologiya elminin bir cox sahelerine nufuz etdi Elmsunaslarin proqnozlarina gore esrin sonuna dogru psixologiya elminin butun saheleri riyazilesecek yeni riyaziyyat sozun esl menasinda butunlukle ve tamamile onun etine iliyine hopacaqdir Bu psixologiya elminin inkisafinda yeni keyfiyyet deyisiklikleri ile elametdar olacaqdir Sosial psixologiyada test metoduredakteTestler psixologiyada XIX esrin sonlarindan baslayaraq testlerden istifade olunur Muxtelif tapsiriqlar suallar seklinde mutexessisler terefinden hazirlanir Testlerin muxtelif novleri var Muveffeqiyyet testleri Intellekt testleri Kreativ testler Sexsiyyet testleri Proyektiv testler Xarici kecidlerredakteSosial psixologiyanin tedqiqat metodlariIstinadlarredakte Sosial psixologiya PDF az 2023 05 05 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2023 05 05 Menbe https az wikipedia org w index php title Sosial psixoloji tedqiqatlarin esas metodlari amp oldid 8011473