Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Saxa atı (saxa сылгы və ya саха ата) — Saxa ərazisində formalaşan at. Cins xalq seleksuyası sayəsində yerli şəraitı uyğunlaşaq formalaşmışdır.
| Saxa atı | |
|---|---|
| saxa сылгы və ya саха ата | |
 | |
| Digər adları | Saxa atı Yakutiya atı |
| Cinsin istiqaməti | Əsasən minik, ətlik-südlük |
| Ölçüləri | 150 sm, beli enlidir |
| Yetişdirildiyi yer | Rusiya |
| Arealı | Saxa |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xarici görünüş
Saxa cinsi şaxtaya davamlı olmaqla yanaşı qalın dəriyə və uzunluğu 8-15 sm olan xəzə malikdir. Bu ad hətta qışın sərt vaxtı qırnaqları ilə qarı eşərək onun altınfa yerləşən otlarla qidalana bilir. Bu atlar il boyu açıq səma altında yaşayırlar. Yayda +40°, qışda isə -60° S temoeratur şəraitində yaşaya bilir. Onlar sərbəst şəkildə qida aşkarlaya bilirlər. 1988-ci ildə tundra ərazisinə 160 km² əraziyə bir sürü saxa atıları buraxılmışdır. Hədəf isə bölgənin ekosistemini bərpa etmək olmuşdur.
Bu atlara nisbətən yaxın cins Monqol atlarıdır. Ancaq Saxa atları monqol atlarından fərli olaraq hündür və əzələli formaya malikdir. Bu atlar əsasən boz və sıçan rəngində olur.
Bu atlar qısa ayaqlara və iri başa malik olur. Bu cins üç tipə bölünür: Şimal əsas tip (Ortakolıma, veroyanski altarı), Cənubi alçaqboy tip (zavodlara cəlb edilmir), Cənub hündürboy tip (zavodlara cəlb edilib. 2001-ci ildə Stepan Vasilev adına at yetişdirmə zavodunda Saxa atınının yeni cinsi olan «Meqejen» adlı atın təqdimatı keçirilmişdir.
Ortakolıma atlarının ölçüləri: Altı aylıq atların çəkisi 105 kq, 2,5 yaşlı atların isə 165 kq, yaşlı atların çəkiləri isə 228 kq olur. Onların addımları qısa olur. Onlar 3200 metri qar üzərində 5 dəqiqəyə, 1600 m məsafəni isə 3 dəqiqəyə qət edirlər. Onların tam formalaşması 5-6 yaşlarına təsadüf edir. Onları hətta 25-27 ilinə qədər təsərrüfatda istifadə edilir. Saxa atlarının böyük qismi Lena, Yana, Kolıma və İndiqirka çayları hövzəsində yayılmışdır. Saxa atları dözümlü və çıxılmaz vəziyyətlərdə özünü sərbəst aparması ilə seçilir.
İstifadəsi
Ənənəvi olaraq saxa atları iki istiqamətdə istifadə edilir:
- Minik istiqamətli. Ləng hərəkətinə baxmayaraq onlar əsasən minik istiqamətdə istifadə edilir. Saxa atı əsas sinbollarındandır
- Ətlik-südlük istiqamət. Nisbətən çəki baxımından iri olur. Südündən Kumıs adlanan milli içki hazırlanır. Ətindən isə saxalılar milli xörəklər hazırlayırlar.
Onun əti dadlı və çox yağlıdır Saxada əsas ev heyvanları kimi yetişdirilir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Alexeev, N.D., N.P. Stepanov [n.d.] Yakut Horse: Breed Types, Economical and Biological Features 2011-10-03 at the Wayback Machine NGO “Sakha – World XXI Century”
- http://www.rae.ru/snt/?section=content&op=show_article&article_id=4559 2013-06-20 at the Wayback Machine Журнал «Современные наукоемкие технологии» № 11 2005 г. ТЕХНОЛОГИЯ ПРОИЗВОДСТВА МЯСОПРОДУКТОВ ИЗ МЯСА И СУБПРОДУКТОВ ЛОШАДИ ЯКУТСКОЙ ПОРОДЫ
Mənbə
- Saxa atları
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Saxa ati saxa sylgy ve ya saha ata Saxa erazisinde formalasan at Cins xalq seleksuyasi sayesinde yerli seraiti uygunlasaq formalasmisdir Saxa atisaxa sylgy ve ya saha ataDiger adlari Saxa ati Yakutiya atiCinsin istiqameti Esasen minik etlik sudlukOlculeri 150 sm beli enlidirYetisdirildiyi yer RusiyaAreali Saxa Vikianbarda elaqeli mediafayllarSaxa ati Azerbaycan poct markasindaXarici gorunusSaxa cinsi saxtaya davamli olmaqla yanasi qalin deriye ve uzunlugu 8 15 sm olan xeze malikdir Bu ad hetta qisin sert vaxti qirnaqlari ile qari eserek onun altinfa yerlesen otlarla qidalana bilir Bu atlar il boyu aciq sema altinda yasayirlar Yayda 40 qisda ise 60 S temoeratur seraitinde yasaya bilir Onlar serbest sekilde qida askarlaya bilirler 1988 ci ilde tundra erazisine 160 km eraziye bir suru saxa atilari buraxilmisdir Hedef ise bolgenin ekosistemini berpa etmek olmusdur Meqino kanqalasski rayonu Bu atlara nisbeten yaxin cins Monqol atlaridir Ancaq Saxa atlari monqol atlarindan ferli olaraq hundur ve ezeleli formaya malikdir Bu atlar esasen boz ve sican renginde olur Bu atlar qisa ayaqlara ve iri basa malik olur Bu cins uc tipe bolunur Simal esas tip Ortakolima veroyanski altari Cenubi alcaqboy tip zavodlara celb edilmir Cenub hundurboy tip zavodlara celb edilib 2001 ci ilde Stepan Vasilev adina at yetisdirme zavodunda Saxa atininin yeni cinsi olan Meqejen adli atin teqdimati kecirilmisdir Ortakolima atlarinin olculeri Alti ayliq atlarin cekisi 105 kq 2 5 yasli atlarin ise 165 kq yasli atlarin cekileri ise 228 kq olur Onlarin addimlari qisa olur Onlar 3200 metri qar uzerinde 5 deqiqeye 1600 m mesafeni ise 3 deqiqeye qet edirler Onlarin tam formalasmasi 5 6 yaslarina tesaduf edir Onlari hetta 25 27 iline qeder teserrufatda istifade edilir Saxa atlarinin boyuk qismi Lena Yana Kolima ve Indiqirka caylari hovzesinde yayilmisdir Saxa atlari dozumlu ve cixilmaz veziyyetlerde ozunu serbest aparmasi ile secilir IstifadesiEnenevi olaraq saxa atlari iki istiqametde istifade edilir Minik istiqametli Leng hereketine baxmayaraq onlar esasen minik istiqametde istifade edilir Saxa ati esas sinbollarindandir Etlik sudluk istiqamet Nisbeten ceki baximindan iri olur Sudunden Kumis adlanan milli icki hazirlanir Etinden ise saxalilar milli xorekler hazirlayirlar Onun eti dadli ve cox yaglidir Saxada esas ev heyvanlari kimi yetisdirilir Hemcinin baxMonqol ati Basqird ati Qazaxistan atiIstinadlarAlexeev N D N P Stepanov n d Yakut Horse Breed Types Economical and Biological Features 2011 10 03 at the Wayback Machine NGO Sakha World XXI Century http www rae ru snt section content amp op show article amp article id 4559 2013 06 20 at the Wayback Machine Zhurnal Sovremennye naukoemkie tehnologii 11 2005 g TEHNOLOGIYa PROIZVODSTVA MYaSOPRODUKTOV IZ MYaSA I SUBPRODUKTOV LOShADI YaKUTSKOJ PORODYMenbeSaxa atlari