fbpx
Wikipedia

Sarkel

Avqust 03, 2021

Sarkel (və ya Şarkil, Xəzər dilində "ağ ev") ― müasir Rusiyanın Rostov vilayətində, Don çayının sol sahilində mövcud olmuş qala. Qala 830-840-cı illərdə Bizansın köməyi ilə Xəzərlər tərəfindən tikilmişdir. İnşasında istifadə olunan ağ əhəngdaşı səbəbilə qala Sarkel, yəni "ağ ev" adlandırılmışdır.

Sarkel
47°42′18″ şm. e. 42°16′23″ ş. u.
Yer Rusiya
Region Rostov vilayəti
Tip İstehkam
Tarix
İnşaatçı Xəzərlər, Bizans imperiyası
Əsası qoyulub 830-cu illər
Mədəniyyətlər Xəzər
Yer qeydləri
Qazıntı zamanı 1930-cu illər
Arxeoloqlar Mixail Artamonov
Vəziyyəti Simlyansk su anbarı səbəbilə su altında qalmışdır.
Sarkel
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Sarkel Don çayının sol sahilindəki təpədə yerləşirdi. Hal-hazırda həmin ərazi Simlyansk su anbarının inşasından sonra su altında qalmışdır.

Tarix

Sarkel 833-cü ildə Xəzər dövlətinin şimal-qərb sərhədini qorumaq üçün tikilmişdi. Xəzərlər müttəfiqləri olan Bizans imperatoru Feofildən istehkamla əhatə olunmuş bir paytaxt qurmaq üçün mühəndislər istəmiş və Teofil baş mühəndisi Petronas Kamaterosu göndərmişdi. Bu xidmətlərin müqabilində isə Xəzər xaqanı bəzi Krım müstəmləkələrini Bizansa vermişdi.

Tarixçilər Donda niyə bu qədər güclü bir qala tikildiyini müəyyənləşdirə bilməmişdirlər. Onlar bu məsrəfli tikintinin Xəzərlər üçün təhlükə yaradan hər hansı bir regional gücün yüksəlməsindən qaynaqlandığını iddia edirlər. Aleksandr Vasiliyev və Qeorqiy Vernadskiy Sarkelin Don və Volqa arasındakı əhəmiyyətli bir kanaları Rus xaqanlığından qorumaq üçün tikildiyini iddia edirlər. Digər tarixçilər isə xaqanlığın yüzlərlə mil şimalda yerləşdiyinə inanırlar.

Konstantin Baqryanorodnıy "İmperatorluğu idarə etmək haqqında" (De Administrando Imperio) adlı əsərində, Xəzərlərın İmperator Feofildən onlar üçün Sarkel qalasını tikdirməsini istədiklərini qeyd edir. Onun qeydlərinə əsasən qalanın məhz macarlardan müdafiə üçün tikildiyi qəbul edilir. Çünki onun məlumatlarına əsasən yeni bir düşmən düşərgəsi meydana çıxmışdı və o dövrdə digər xalqlar Xəzərlərin düşmənləri kimi qəbul edilə bilməzdi. Fars kəşfiyyatçısı və coğrafiyaşünası olan ibn Rüstə, 10-cu əsrdə Xəzərlərın macarların hücumlarına qarşı möhkəm dayandıqlarını qeyd etmişdir.

Sarkel qalası və şəhəri 965-ci ildə şahzadə I Svyatoslavın rəhbərliyi altında Kiyev Rus dövləti tərəfindən tutuldu və Xəzər dövlətinin varlığına son qoyuldu. Şəhər Belaya Veja (slavyan dilində "ağ qala" və ya "ağ qüllə") adlandırıldı və şəhərdə Slavyanlar məskunlaşdı. Sarkel 12-ci əsrdə qıpçaqlar tərəfindən ələ keçirilənə qədər slavyan şəhəri olaraq qaldı.

Mixail Artamonov ərazidə qazıntı işləri aparmışdır. O, ərazidə tapılan bir çox xəzər və rus əşyaları arasında Sarkelin tikintisində istifadə olunan Bizans sütunlarını da aşkar etmişdir. Ərazi hal-hazırda Simlyansk su anbarı səbəbilə su altında qaldığına görə başqa qazıntılar aparıla bilməz.

İstinadlar

  1. D.M. Dunlop, The History of the Jewish Khazars, Princeton University Press (1954). According to Károly Cseglédy, "Šarkel: An Ancient Turkish Word for 'House'" in D.Sinor, ed., Aspects of Altaic Culture (Uralic and Altaic studies no. 23) (Bloomington and the Hague, 1963), pp. 23-31
  2. D.M. Dunlop and Arthur Koestler both date the construction to around 833 (Dunlop 186; Koestler, The Thirteenth Tribe, Random House (1976), p. 85); Peter B. Golden states Sarkel was built 'with Byzantine assistance in 840-41' ("The Conversion of the Khazars to Judaism", in: Peter B. Golden et al. The World of the Khazars. New Perspectives, Brill (2007), p. 150); and Marcel Erdal provides the date 838 ("The Khazar Language", in: Peter B. Golden et al. (2007), p. 85).

Mənbə

  • Bruk, Kevin Alan (2006). The Jews of Khazaria. 2nd ed. Rowman & Littlefield Publishers, Inc. ISBN 0-7425-4981-X
  • Dunlop, Duqlas M. (1954). The History of the Jewish Khazars. Princeton, N.J.: Princeton University Press.
  • Dunlop, Duqlas Morton (1997). "Sarkel". Encyclopaedia Judaica (CD-ROM Edition Version 1.0). Ed. Cecil Roth. Keter Publishing House. ISBN 965-07-0665-8ISBN 965-07-0665-8
  • Erdal, Marsel (2007). "The Khazar Language", in: Peter B. Golden et al. (eds.). The World of the Khazars. New Perspectives. Brill. pp. 75-108.
  • Qolden, Peter B. (2007). "The Conversion of the Khazars to Judaism", in: Peter B. Golden et al. (eds.). The World of the Khazars. New Perspectives. Brill. pp. 123-162.
  • Qrusse, Rene (1970). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Nyu-Bransuink, Nyu-Cersi. ISBN 0-8135-0627-1ISBN 0-8135-0627-1
  • Kostler, Artur (1976). The Thirteenth Tribe Random House. ISBN 0-394-40284-7ISBN 0-394-40284-7
  • Vernadskiy, Qeorqiy. A History of Russia. (online)

Avqust 03, 2021
sarkel, şarkil, xəzər, dilində, müasir, rusiyanın, rostov, vilayətində, çayının, sahilində, mövcud, olmuş, qala, qala, illərdə, bizansın, köməyi, ilə, xəzərlər, tərəfindən, tikilmişdir, inşasında, istifadə, olunan, əhəngdaşı, səbəbilə, qala, yəni, adlandırılmı. Sarkel ve ya Sarkil Xezer dilinde ag ev 1 muasir Rusiyanin Rostov vilayetinde Don cayinin sol sahilinde movcud olmus qala Qala 830 840 ci illerde Bizansin komeyi ile Xezerler terefinden tikilmisdir 2 Insasinda istifade olunan ag ehengdasi sebebile qala Sarkel yeni ag ev adlandirilmisdir Sarkel47 42 18 sm e 42 16 23 s u Yer RusiyaRegion Rostov vilayetiTip IstehkamTarixInsaatci Xezerler Bizans imperiyasiEsasi qoyulub 830 cu illerMedeniyyetler XezerYer qeydleriQazinti zamani 1930 cu illerArxeoloqlar Mixail ArtamonovVeziyyeti Simlyansk su anbari sebebile su altinda qalmisdir Sarkel Vikianbarda elaqeli mediafayllarSarkel Don cayinin sol sahilindeki tepede yerlesirdi Hal hazirda hemin erazi Simlyansk su anbarinin insasindan sonra su altinda qalmisdir Tarix RedakteSarkel 833 cu ilde Xezer dovletinin simal qerb serhedini qorumaq ucun tikilmisdi Xezerler muttefiqleri olan Bizans imperatoru Feofilden istehkamla ehate olunmus bir paytaxt qurmaq ucun muhendisler istemis ve Teofil bas muhendisi Petronas Kamaterosu gondermisdi Bu xidmetlerin muqabilinde ise Xezer xaqani bezi Krim mustemlekelerini Bizansa vermisdi Tarixciler Donda niye bu qeder guclu bir qala tikildiyini mueyyenlesdire bilmemisdirler Onlar bu mesrefli tikintinin Xezerler ucun tehluke yaradan her hansi bir regional gucun yukselmesinden qaynaqlandigini iddia edirler Aleksandr Vasiliyev ve Qeorqiy Vernadskiy Sarkelin Don ve Volqa arasindaki ehemiyyetli bir kanalari Rus xaqanligindan qorumaq ucun tikildiyini iddia edirler Diger tarixciler ise xaqanligin yuzlerle mil simalda yerlesdiyine inanirlar Konstantin Baqryanorodniy Imperatorlugu idare etmek haqqinda De Administrando Imperio adli eserinde Xezerlerin Imperator Feofilden onlar ucun Sarkel qalasini tikdirmesini istediklerini qeyd edir Onun qeydlerine esasen qalanin mehz macarlardan mudafie ucun tikildiyi qebul edilir Cunki onun melumatlarina esasen yeni bir dusmen dusergesi meydana cixmisdi ve o dovrde diger xalqlar Xezerlerin dusmenleri kimi qebul edile bilmezdi Fars kesfiyyatcisi ve cografiyasunasi olan ibn Ruste 10 cu esrde Xezerlerin macarlarin hucumlarina qarsi mohkem dayandiqlarini qeyd etmisdir Sarkel qalasi ve seheri 965 ci ilde sahzade I Svyatoslavin rehberliyi altinda Kiyev Rus dovleti terefinden tutuldu ve Xezer dovletinin varligina son qoyuldu Seher Belaya Veja slavyan dilinde ag qala ve ya ag qulle adlandirildi ve seherde Slavyanlar meskunlasdi Sarkel 12 ci esrde qipcaqlar terefinden ele kecirilene qeder slavyan seheri olaraq qaldi Mixail Artamonov erazide qazinti isleri aparmisdir O erazide tapilan bir cox xezer ve rus esyalari arasinda Sarkelin tikintisinde istifade olunan Bizans sutunlarini da askar etmisdir Erazi hal hazirda Simlyansk su anbari sebebile su altinda qaldigina gore basqa qazintilar aparila bilmez Istinadlar Redakte D M Dunlop The History of the Jewish Khazars Princeton University Press 1954 According to Karoly Csegledy Sarkel An Ancient Turkish Word for House in D Sinor ed Aspects of Altaic Culture Uralic and Altaic studies no 23 Bloomington and the Hague 1963 pp 23 31 D M Dunlop and Arthur Koestler both date the construction to around 833 Dunlop 186 Koestler The Thirteenth Tribe Random House 1976 p 85 Peter B Golden states Sarkel was built with Byzantine assistance in 840 41 The Conversion of the Khazars to Judaism in Peter B Golden et al The World of the Khazars New Perspectives Brill 2007 p 150 and Marcel Erdal provides the date 838 The Khazar Language in Peter B Golden et al 2007 p 85 Menbe RedakteBruk Kevin Alan 2006 The Jews of Khazaria 2nd ed Rowman amp Littlefield Publishers Inc ISBN 0 7425 4981 X Dunlop Duqlas M 1954 The History of the Jewish Khazars Princeton N J Princeton University Press Dunlop Duqlas Morton 1997 Sarkel Encyclopaedia Judaica CD ROM Edition Version 1 0 Ed Cecil Roth Keter Publishing House ISBN 965 07 0665 8ISBN 965 07 0665 8 Erdal Marsel 2007 The Khazar Language in Peter B Golden et al eds The World of the Khazars New Perspectives Brill pp 75 108 Qolden Peter B 2007 The Conversion of the Khazars to Judaism in Peter B Golden et al eds The World of the Khazars New Perspectives Brill pp 123 162 Qrusse Rene 1970 The Empire of the Steppes A History of Central Asia Nyu Bransuink Nyu Cersi ISBN 0 8135 0627 1ISBN 0 8135 0627 1 Kostler Artur 1976 The Thirteenth Tribe Random House ISBN 0 394 40284 7ISBN 0 394 40284 7 Vernadskiy Qeorqiy A History of Russia online Menbe https az wikipedia org w index php title Sarkel amp oldid 5911045, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.