Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sarı şam (lat. Pinus ponderosa) – şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.
| Sarı şam | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: ???: Sarı şam | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Təbii halda Şimali Amerika nın qərbində, İngiltərə də, Kolumbiya da, da, eləcə də Avropa nın bir çox ölkələrində bitir. Hündürlüyü 50 m olan, ensiz-konusşəkilli, açıq çətirli, sonradan enli-piramidal forma alan möhkəm, ağacdır. Gövdəsinin qabığı qırmızı-qonur və ya qara rəngli olub, 10 sm qalınlığındadır, iri qatlarla ayrılan qalın qabıqla örtülmüşdür. Diametri 180 sm-dir. Azsaylı şaxələnmiş, çox vaxt qövsşəkilli əyilmiş, qısa budaqları ağaca xüsusi gözəllik verir. Cavan zoğlarının qalınlığı 8–20 mm-ə qədərdir. Qınların uzunluğu 20–27 mm-dir. İynəyarpaqları tünd-yaşıl, ucu biz, sıxdır, uzunluğu 30 sm-ə qədərdir, 2-5 ədədi bəzən bir dəstədə yığılır. Qozaları qəhvəyi rəngli, parlaq, silindr formalıdır, uzunluğu 15 sm, eni isə 10 sm-dir, çox zaman 3-5 ədədi bir yerdə olur. Bu da ağaca xüsusi gözəllik verir. Sarı şam cavan yaşlarında zəif inkişaf edir, yaşlaşdıqca boy inişafi sürətlənir. Torpağa az tələbkardır, istisevən, quraqlığa, şaxtaya, qaza və tüstüyə davamlıdır. Qumsal, daşlı, gilicəli torpaqlarda da yaxşı inkişaf edir, bataqlıqlaşmış torpaqlarda bitmir. Ddekorativ çətirinə görə tək əkinlərdə, kiçik qruplarda, parklarda gözəl görünür. Azərbaycan da Abşeron və Lənkəran da rol kənarlarındakı yaşıllıqlarda rast gəlinir. Yarpaqlarından və kal qozalarından alınan ekstraktdan ürək, astma, sinir xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur.
Sinonim
- Pinus beardsleyi A.Murray bis
- Pinus benthamiana Hartw.
- Pinus craigiana A.Murray bis
- Pinus engelmannii Torr.
- Pinus jeffreyi var. ambigua Lemmon
- Pinus jeffreyi var. nigricans Lemmon
- Pinus nootkatensis Manetti ex Gordon [Invalid]
- Pinus parryana Gordon
- Pinus ponderosa var. benthamiana (Hartw.) Vasey
- Pinus ponderosa subsp. benthamiana (Hartw.) Silba
- Pinus ponderosa f. crispata Schwer.
- Pinus ponderosa var. nana Beissn.
- Pinus ponderosa var. nigricans (Lemmon) Lemmon
- Pinus ponderosa var. parryana (Gordon) Rob.
- Hook.f. ex H.W.Sarg.
- (Hook.f. ex H.W.Sarg.) Rehder
- Pinus ponderosa var. ponderosa
- Pinus ponderosa subsp. washoensis (H.Mason & Stockw.) A.E.Murray
- Pinus ponderosa var. washoensis (H.Mason & Stockw.) J.R.Haller & Vivrette
- Pinus resinosa Torr.
- Pinus sinclairiana Carrière [Invalid]
- Pinus washoensis H.Mason & Stockw.
Növ müxtəlifliyi
- Engelm.
Qalereya
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
P. benthamiana -
![image]()
P. ponderosa subsp. ponderosa
Məlumat mənbələri
Деревья и кустарники СССР. т.3.1954; Флора Азербайджана. т.5. 1954; Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
İstinadlar
- “Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.
İstinadlar
- Tofiq Məmmədov, Elşad Qurbanov, Tariyel Talıbov.
- Sarı şam:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sari sam lat Pinus ponderosa samkimiler fesilesinin sam agaci cinsine aid bitki novu Sari samElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Sobe Sinif IyneyarpaqlilarYarimsinif IyneyarpaqlilarDeste IyneyarpaqlilarFesile SamkimilerYarimfesile Cins Sam Sari samBeynelxalq elmi adiPinus ponderosa P Lawson amp C Lawson 1836Sekil axtarisiITIS 183365NCBI 55062EOL 1061751 Tebii halda Simali Amerika nin qerbinde Ingiltere de Kolumbiya da da elece de Avropa nin bir cox olkelerinde bitir Hundurluyu 50 m olan ensiz konussekilli aciq cetirli sonradan enli piramidal forma alan mohkem agacdir Govdesinin qabigi qirmizi qonur ve ya qara rengli olub 10 sm qalinligindadir iri qatlarla ayrilan qalin qabiqla ortulmusdur Diametri 180 sm dir Azsayli saxelenmis cox vaxt qovssekilli eyilmis qisa budaqlari agaca xususi gozellik verir Cavan zoglarinin qalinligi 8 20 mm e qederdir Qinlarin uzunlugu 20 27 mm dir Iyneyarpaqlari tund yasil ucu biz sixdir uzunlugu 30 sm e qederdir 2 5 ededi bezen bir destede yigilir Qozalari qehveyi rengli parlaq silindr formalidir uzunlugu 15 sm eni ise 10 sm dir cox zaman 3 5 ededi bir yerde olur Bu da agaca xususi gozellik verir Sari sam cavan yaslarinda zeif inkisaf edir yaslasdiqca boy inisafi suretlenir Torpaga az telebkardir istiseven quraqliga saxtaya qaza ve tustuye davamlidir Qumsal dasli giliceli torpaqlarda da yaxsi inkisaf edir bataqliqlasmis torpaqlarda bitmir Ddekorativ cetirine gore tek ekinlerde kicik qruplarda parklarda gozel gorunur Azerbaycan da Abseron ve Lenkeran da rol kenarlarindaki yasilliqlarda rast gelinir Yarpaqlarindan ve kal qozalarindan alinan ekstraktdan urek astma sinir xesteliklerinin mualicesinde istifade olunur SinonimPinus beardsleyi A Murray bis Pinus benthamiana Hartw Pinus craigiana A Murray bis Pinus engelmannii Torr Pinus jeffreyi var ambigua Lemmon Pinus jeffreyi var nigricans Lemmon Pinus nootkatensis Manetti ex Gordon Invalid Pinus parryana Gordon Pinus ponderosa var benthamiana Hartw Vasey Pinus ponderosa subsp benthamiana Hartw Silba Pinus ponderosa f crispata Schwer Pinus ponderosa var nana Beissn Pinus ponderosa var nigricans Lemmon Lemmon Pinus ponderosa var parryana Gordon Rob Hook f ex H W Sarg Hook f ex H W Sarg Rehder Pinus ponderosa var ponderosa Pinus ponderosa subsp washoensis H Mason amp Stockw A E Murray Pinus ponderosa var washoensis H Mason amp Stockw J R Haller amp Vivrette Pinus resinosa Torr Pinus sinclairiana Carriere Invalid Pinus washoensis H Mason amp Stockw Nov muxtelifliyiEngelm QalereyaP benthamiana P ponderosa subsp ponderosaMelumat menbeleriDerevya i kustarniki SSSR t 3 1954 Flora Azerbajdzhana t 5 1954 Azerbaycanin agac ve kollari III cild 1970 Azerbaycanin Qirmizi ve Yasil Kitablari na tovsiye olunan bitki ve bitki formasiyalari 1996 Azerbaycan florasinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Istinadlar Azerbaycan dendraflorasi I cild Baki Elm 2011 312 seh IstinadlarTofiq Memmedov Elsad Qurbanov Tariyel Talibov Sari sam The Plant List saytinda takson barede melumat ing