Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Samur deltası — Azərbaycan və Rusiya sərhəddində yerləşən delta. Delta Samurçayın məsəbində formalaşmışdır. Delta unikal fiziki-coğrafi rayonu əmələ gətirir. Xəzər dənizinin sahil boyun ərazidə subtropik meşə əmələ gəlmişdir. Samur deltasının böyük hissəsi Rusiya Federasiyası, az bir qismi Azərbaycan ərazisində yerləşir. Xəzər sahili boyunca qumlu çimərliklər vardır. Deltanın sahəsi 800 km² təşkil edir ki, onunda 230 km² ərazisi dövlət tərəfindən qorunan ərazidir. 1935-ci ildən Gülgəriçayın mənsəbidə deltaya daxil olmuşdur. Samurçayın əmələ gətirdiyi delta daxili az qollu dimdikvari deltadır.
Hidroqrafiya
Deltada Samurçayı iki qola ayrılır: Böyük Samur (uzunluğu 9,3 km) və (uzunluğu 11,5 km). Kiçik Samur meandrlı çaydır. Bu səbəbdən onun uzunluğu meandrları saymaqla məsafə baxımından daha uzundur (24 km (2016)). Çayın deltasında yerləşən meşələrdə çoxlu sayda bulaq vardır. Buradan axan daxili qollar ümumi adla Qarasu adlanır. Bu qollardan birindən Rusiya və Azərbaycan sərhəddi keçir. 2002-ci ildə Kiçik Samurçayın yatağını dəyişməsi ilə Xəzər dənizində yeni delta meydana gəlmişdir.
Flora
Deltada orta illik temperatur +13,6° C təşkil edir. Deltanın böyük hissəsi Samur meşəsi ilə örtülüdür. Bu örtük tuqay meşəsindən ibarətdir. XX əsrin 30-cu illərə qədər deltada zolaqlı kaftarı görmək mümkün idi. XX əsrin ikinci yarısında bura Amerika yenotu köçürülmüşdür.
İqlimi
Deltada orta illik yağıntının miqdarı 350 mm təşkil edir. Burada rütübət Dərbənd şəhərindən 5–10 % artıqdır. Burada şoranlıq və soranlaşmış ərazi yoxdur. Allyuval çöküntülərinin qalınlığı 15 metrdir.
Qoruma tədbirləri
1982-ci ildə Samur deltasında 11,2 ha ərazində Samur Dövlət Təbiət Yasaqlığı təşkil edilmişdir. Azərbaycannın ərazisində yerləşən delta ərazisində 2012-ci ildə Samur-Yalama Milli Parkı təşkil edilmişdir. ХХ əsrin əvvəllərində su axının həcmi 2,5 km³ təşkil edirdi. Hazırda su sərfiyyatı 1,5 km³ keçmir.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-28.
- "Xəzər dənizinin elektron atlası". 2016-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-28.
- "Дельта Самура / Достопримечательности / СКФО". 2018-01-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-28.
- "Дельта реки Самур / Том 6 / Водно-болотные угодия России". 2020-02-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-28.
- "«Samur» yasaqlığı". 2016-12-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-28.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Samur deltasi Azerbaycan ve Rusiya serheddinde yerlesen delta Delta Samurcayin mesebinde formalasmisdir Delta unikal fiziki cografi rayonu emele getirir 1 Xezer denizinin sahil boyun erazide subtropik mese emele gelmisdir Samur deltasinin boyuk hissesi Rusiya Federasiyasi az bir qismi Azerbaycan erazisinde yerlesir Xezer sahili boyunca qumlu cimerlikler vardir 2 Deltanin sahesi 800 km 3 teskil edir ki onunda 230 km erazisi dovlet terefinden qorunan erazidir 1935 ci ilden Gulgericayin mensebide deltaya daxil olmusdur Samurcayin emele getirdiyi delta daxili az qollu dimdikvari deltadir 4 Mundericat 1 Hidroqrafiya 2 Flora 3 Iqlimi 4 Qoruma tedbirleri 5 IstinadlarHidroqrafiyaredakteDeltada Samurcayi iki qola ayrilir Boyuk Samur uzunlugu 9 3 km ve Kicik Samur uzunlugu 11 5 km Kicik Samur meandrli caydir Bu sebebden onun uzunlugu meandrlari saymaqla mesafe baximindan daha uzundur 24 km 2016 Cayin deltasinda yerlesen meselerde coxlu sayda bulaq vardir Buradan axan daxili qollar umumi adla Qarasu adlanir Bu qollardan birinden Rusiya ve Azerbaycan serheddi kecir 2002 ci ilde Kicik Samurcayin yatagini deyismesi ile Xezer denizinde yeni delta meydana gelmisdir 5 FloraredakteDeltada orta illik temperatur 13 6 C teskil edir Deltanin boyuk hissesi Samur mesesi ile ortuludur Bu ortuk tuqay mesesinden ibaretdir 6 XX esrin 30 cu illere qeder deltada zolaqli kaftari gormek mumkun idi XX esrin ikinci yarisinda bura Amerika yenotu kocurulmusdur IqlimiredakteDeltada orta illik yagintinin miqdari 350 mm teskil edir Burada rutubet Derbend seherinden 5 10 artiqdir Burada soranliq ve soranlasmis erazi yoxdur Allyuval cokuntulerinin qalinligi 15 metrdir Qoruma tedbirleriredakte1982 ci ilde Samur deltasinda 11 2 ha erazinde Samur Dovlet Tebiet Yasaqligi teskil edilmisdir Azerbaycannin erazisinde yerlesen delta erazisinde 2012 ci ilde Samur Yalama Milli Parki teskil edilmisdir HH esrin evvellerinde su axinin hecmi 2 5 km teskil edirdi Hazirda su serfiyyati 1 5 km kecmir Istinadlarredakte Arxivlenmis suret 2022 03 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 28 Xezer denizinin elektron atlasi 2016 06 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 28 Delta Samura Dostoprimechatelnosti SKFO 2018 01 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 28 Delta reki Samur Tom 6 Vodno bolotnye ugodiya Rossii 2020 02 20 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 28 Samur yasaqligi 2016 12 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 28 Arxivlenmis suret 2020 01 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 28 Menbe https az wikipedia org w index php title Samur deltasi amp oldid 6731532