fbpx
Wikipedia

Amerika yenotu

Amerika yenotu (lat. Procyon lotor) — yenot cinsinə aid heyvan növü.

?Amerika yenotu
Procyon lotor
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:Sonağızlılar
Tip:Xordalılar
Yarımtip:Onurğalılar
İnfratip:Ağızçənəlilər
Sinifüstü:Dördayaqlılar
Sinif:Məməlilər
Yarımsinif:Vəhşi heyvanlar
İnfrasinif:Plasentalılar
Dəstəüstü:Lavrazioterilər
Dəstə:Yırtıcılar
Fəsilə:Yenotlar
Cins:Yenot
Növ: Amerika yenotu
Elmi adı
Procyon lotor Linnaeus, 1758
Areal

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
PBDB  

Xarici görünüşü

Xaraci görkəminə görə yenotaoxşar itə bənziyir. Bədənin uzunluğu 60 sm, quyruğun isə 25 sm-ə çatan ölçülü heyvandır. Bədəni enlikürək, qısa pəncəlli, uzun barmaqlı, başı enli, kiçik, nazik sifətli, qulaqları böyükdür. Tükü qalın, uzun, tünd boz rəngindədir. Sifətində ağ haşiyəli qara maska var. Quyruğunda 5-7 enli qara və ya ağ həlqə mövcuddur. Pəncələri qısadır və barmaqlar yaxşı inkişaf etdiyindən, onların izi insan əlinin izini xatırladır. Yenotun ön pəncələri çevikliyinə görə, insan əlləri ilə rəqabət apara bilər. Yenot ön pənçələri ilə əşyaları tutur və saxlayır, həmçinin qidasını yuyur. Xəzi sıx olub, qəhvəyi-boz rəngdədir.

Yayılması

Amerika yenotu Panama boğazından Kanadanın cənub əyalətlərinə qədər Şimali Amerikada geniş yayılmışdır. Növün iqlimləşdirilməsi ilk dəfə Almaniyada və keçmiş SSR ərazisində aparılmışdır. Daha sonra buraxıldığı məntəqələrdən Fransaya və digər Avropa ölkələrinə daxil olmuşdur. Azərbaycanda növün iqlimləşdirilməsi uğurla başa çatmışdır. Rütübətli və meşəli düzənlik hüdudlarında yenotun yayılması və arealın genişlənməsi sürətlidir. Hazırda yenot ZaqatalaİsmayıllıLənkəran massivlərində geniş yayılıb.

Həyat tərzi

Yaşlı koğuşlu ağacları, həmçinin su hövzələri və bataqlıq ərazilər olan qarışıq meşələr yenot üçün daha əlverişlidir. İynəyarpaqlı meşələrdə, həmçinin su hövzələri olmayan meşələrdə rast gəlinmir. Ağac koğuşlarından sığınacaq kimi istifadə edir. Antropogen landşaftlara asanlıqla uyğunlaşaraq, tarlalarda, bağlarda, çox zaman şəhərlərdə və şəhərətrafı ərazilərdə məskunlaşır. Yenot yuvasını ağacların koğuşunda düzəldir. Məcburi hallarda yerüstü sığınacaqlardan – qayalardakı yarıqlardan, porsuqların yuvalarından istifadə edir, özü yuva qaza bilmir. Alaqaranlıq-gecə həyat tərzi keçirir, gündüzlər yuvalarında gizlənir. Alaqaranlıq düşəndə ova qida axtarışı üçün öz ərazisini gəzir. Yenot nadir hallarda öz sığınacağından 1,5 km-ə qədər uzaqlaşır. Yenot ağaclara asanlıqla dırmanır. Tutucu barmaqları, ona düz budaqlardan tutaraq, sallanmaq imkanı verir. Gecə görməsi və vibrissaları sahəsində yenot tamamilə qaranlıqda da asanlıqla hərəkət edir. Yenotlar fəsiləsinin qış yuxusuna gedən yeganə nümayəndəsidir. Yuxu dərin deyil, fasiləlidir. Kanadada qış yuxusu 4-5 ay davam edir, cənub rayonlarında isə ümumiyyətlə qış yuxusuna getmirlər. Yenot həm bitki, həm də heyvan mənşəli qidalarla qidalanır. Onun qidası fəsildən asılı olaraq dəyişir. Yazda və yayın əvvəlləri onun rasionunda heyvani qidalar (həşəratlar, qurbağalar, sürünənlər, yengəc və xərçənglər, balıqlar, gəmiricilərquş yumurtaları), yayın ikinci yarısı və payızda isə bitki qidaları (meyvələr və giləmeyvələr, qozalar) üstünlük təşkil edir. Yeməzdən əvvəl qidasını suda yuyur. Yenot çox möhkəm heyvandır. O infeksion və invazion xəstəliklərə qarşı çox dözümlüdür və yırtıcılardan aqressiv şəkildə müdafiə olunur. Əgər təhlükədən qaça və ya gizlənə bilmirsə, özünü ölülüyə vurur. Xaraktercə çox aktiv, hər şeyi bilməyə həvəsli, dalaşqan, cəsarətli heyvandır. ABŞ-da və bir sıra digər ölkələrdə yenotları əhliləşdirilmiş heyvan kimi evdə saxlayırlar. 20 ilə qədər yaşayır. Cütləşmə fevral-mart aylarında baş verir. Boğazlıq dövrü 62 gün davam edir. 3-7 bala verir. Balalaları kör doğulur, 10-20 gündən sonra gözləri açılır. İllər boyu nəzarətsiz aparılan ov nəticəsində vəhşicəsinə məhv olunur. Dişilər bir yaşlarında cinsi yetkinliyə çatırlar. Amerika yenotu qiymətli xəz- dəri heyvanıdır. Əti yeməlidir. Piyi də yeməli olub, həm də xeyirlidir.

Ədəbiyyat

  1. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. III cild, Elm nəşriyyatı, 2004, 619 səh.
  2. Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Млекопитающие. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1984. — С. 97. — 10 000 экз.
  3. Чужеродные виды на территории России: Вторжение чужеродных видов: Млекопитающие: Procyon lotor – Енот-полоскун
  4. Перейти к:1 2 Емнр-Онкняйсм
  5. Описание енота. Охота на енота
  6. Перейти к:1 2 3 4 Библиотека - Руковский Н. Н. - По следам лесных зверей - Енот-полоскун - Питерский Охотник, сайт об охоте, форумы охота, оружие, рыбалка, собаки, патроны, животные, электронна...
  7. Енот полоскун | Блог Натальи Бутриной
  8. Сериал BBC: Жизнь млекопитающих. 6 серия
  9. Кто же такие еноты?
  10. Procyon lotor в книге Wilson D. E., Reeder D. M. (editors). 2005. Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). — Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2 vols. (2142 pp.) ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
  11. Енот-полоскун по данным Объединённой таксономической информационной службы (ITIS)

Xarici keçidlər

  1. Vəhşi heyvanlar 2012-01-05 at the Wayback Machine
  2. Rusiyanın onurğalı heyvanları:Amerika yenotu
  3. Enot 2010-07-03 at the Wayback Machine
  4. Raccoon

İstinadlar

  1. Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Млекопитающие. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1984. — С. 97. — 10 000 экз.
  2. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. III cild, Elm nəşriyyatı, 2004, 619 səh.
  3. Енот-полоскун по данным Объединённой таксономической информационной службы (ITIS)
  4. Raccoon

amerika, yenotu, procyon, lotor, yenot, cinsinə, heyvan, növü, procyon, lotorelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarinfratip, ağızçənəlilərsinifüstü, dörd. Amerika yenotu lat Procyon lotor yenot cinsine aid heyvan novu Amerika yenotuProcyon lotorElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerSinifustu DordayaqlilarSinif MemelilerYarimsinif Vehsi heyvanlarInfrasinif PlasentalilarDesteustu LavrazioterilerDeste YirticilarFesile YenotlarCins YenotNov Amerika yenotuElmi adiProcyon lotor Linnaeus 1758ArealVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 180575NCBI 9654EOL 328598PBDB 50729 Mundericat 1 Xarici gorunusu 2 Yayilmasi 3 Heyat terzi 4 Edebiyyat 5 Xarici kecidler 6 IstinadlarXarici gorunusu RedakteXaraci gorkemine gore yenotaoxsar ite benziyir Bedenin uzunlugu 60 sm quyrugun ise 25 sm e catan olculu heyvandir Bedeni enlikurek qisa pencelli uzun barmaqli basi enli kicik nazik sifetli qulaqlari boyukdur Tuku qalin uzun tund boz rengindedir Sifetinde ag hasiyeli qara maska var Quyrugunda 5 7 enli qara ve ya ag helqe movcuddur Penceleri qisadir ve barmaqlar yaxsi inkisaf etdiyinden onlarin izi insan elinin izini xatirladir Yenotun on penceleri cevikliyine gore insan elleri ile reqabet apara biler Yenot on penceleri ile esyalari tutur ve saxlayir hemcinin qidasini yuyur Xezi six olub qehveyi boz rengdedir 1 Yayilmasi RedakteAmerika yenotu Panama bogazindan Kanadanin cenub eyaletlerine qeder Simali Amerikada genis yayilmisdir Novun iqlimlesdirilmesi ilk defe Almaniyada ve kecmis SSR erazisinde aparilmisdir Daha sonra buraxildigi menteqelerden Fransaya ve diger Avropa olkelerine daxil olmusdur Azerbaycanda novun iqlimlesdirilmesi ugurla basa catmisdir Rutubetli ve meseli duzenlik hududlarinda yenotun yayilmasi ve arealin genislenmesi suretlidir Hazirda yenot Zaqatala Ismayilli ve Lenkeran massivlerinde genis yayilib 2 Heyat terzi RedakteYasli koguslu agaclari hemcinin su hovzeleri ve bataqliq eraziler olan qarisiq meseler yenot ucun daha elverislidir Iyneyarpaqli meselerde hemcinin su hovzeleri olmayan meselerde rast gelinmir Agac koguslarindan siginacaq kimi istifade edir Antropogen landsaftlara asanliqla uygunlasaraq tarlalarda baglarda cox zaman seherlerde ve seheretrafi erazilerde meskunlasir Yenot yuvasini agaclarin kogusunda duzeldir Mecburi hallarda yerustu siginacaqlardan qayalardaki yariqlardan porsuqlarin yuvalarindan istifade edir ozu yuva qaza bilmir Alaqaranliq gece heyat terzi kecirir gunduzler yuvalarinda gizlenir Alaqaranliq dusende ova qida axtarisi ucun oz erazisini gezir Yenot nadir hallarda oz siginacagindan 1 5 km e qeder uzaqlasir 3 Yenot agaclara asanliqla dirmanir Tutucu barmaqlari ona duz budaqlardan tutaraq sallanmaq imkani verir Gece gormesi ve vibrissalari sahesinde yenot tamamile qaranliqda da asanliqla hereket edir Yenotlar fesilesinin qis yuxusuna geden yegane numayendesidir Yuxu derin deyil fasilelidir Kanadada qis yuxusu 4 5 ay davam edir cenub rayonlarinda ise umumiyyetle qis yuxusuna getmirler Yenot hem bitki hem de heyvan menseli qidalarla qidalanir Onun qidasi fesilden asili olaraq deyisir Yazda ve yayin evvelleri onun rasionunda heyvani qidalar heseratlar qurbagalar surunenler yengec ve xercengler baliqlar gemiriciler ve qus yumurtalari yayin ikinci yarisi ve payizda ise bitki qidalari meyveler ve gilemeyveler qozalar ustunluk teskil edir Yemezden evvel qidasini suda yuyur Yenot cox mohkem heyvandir O infeksion ve invazion xesteliklere qarsi cox dozumludur ve yirticilardan aqressiv sekilde mudafie olunur Eger tehlukeden qaca ve ya gizlene bilmirse ozunu oluluye vurur Xarakterce cox aktiv her seyi bilmeye hevesli dalasqan cesaretli heyvandir ABS da ve bir sira diger olkelerde yenotlari ehlilesdirilmis heyvan kimi evde saxlayirlar 20 ile qeder yasayir Cutlesme fevral mart aylarinda bas verir Bogazliq dovru 62 gun davam edir 3 7 bala verir Balalalari kor dogulur 10 20 gunden sonra gozleri acilir Iller boyu nezaretsiz aparilan ov neticesinde vehsicesine mehv olunur Disiler bir yaslarinda cinsi yetkinliye catirlar Amerika yenotu qiymetli xez deri heyvanidir Eti yemelidir Piyi de yemeli olub hem de xeyirlidir 4 Edebiyyat RedakteAzerbaycanin heyvanlar alemi III cild Elm nesriyyati 2004 619 seh Sokolov V E Pyatiyazychnyj slovar nazvanij zhivotnyh Mlekopitayushie Latinskij russkij anglijskij nemeckij francuzskij pod obshej redakciej akad V E Sokolova M Rus yaz 1984 S 97 10 000 ekz Chuzherodnye vidy na territorii Rossii Vtorzhenie chuzherodnyh vidov Mlekopitayushie Procyon lotor Enot poloskun Perejti k 1 2 Emnr Onknyajsm Opisanie enota Ohota na enota Perejti k 1 2 3 4 Biblioteka Rukovskij N N Po sledam lesnyh zverej Enot poloskun Piterskij Ohotnik sajt ob ohote forumy ohota oruzhie rybalka sobaki patrony zhivotnye elektronna Enot poloskun Blog Natali Butrinoj Serial BBC Zhizn mlekopitayushih 6 seriya Kto zhe takie enoty Procyon lotor v knige Wilson D E Reeder D M editors 2005 Mammal Species of the World A Taxonomic and Geographic Reference 3rd ed Baltimore Johns Hopkins University Press 2 vols 2142 pp ISBN 978 0 8018 8221 0 OCLC 62265494 Enot poloskun po dannym Obedinyonnoj taksonomicheskoj informacionnoj sluzhby ITIS Xarici kecidler RedakteVehsi heyvanlar Arxivlesdirilib 2012 01 05 at the Wayback Machine Rusiyanin onurgali heyvanlari Amerika yenotu Enot Arxivlesdirilib 2010 07 03 at the Wayback Machine RaccoonIstinadlar Redakte Sokolov V E Pyatiyazychnyj slovar nazvanij zhivotnyh Mlekopitayushie Latinskij russkij anglijskij nemeckij francuzskij pod obshej redakciej akad V E Sokolova M Rus yaz 1984 S 97 10 000 ekz Azerbaycanin heyvanlar alemi III cild Elm nesriyyati 2004 619 seh Enot poloskun po dannym Obedinyonnoj taksonomicheskoj informacionnoj sluzhby ITIS RaccoonMenbe https az wikipedia org w index php title Amerika yenotu amp oldid 5717747, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.