Mesxetiya (rus.Месхе́тия), Mesxeti (gürc.მესხეთი), Samtsxe (gürc.სამცხე) və ya Moşiya — cənub-qərbi Gürcüstanda dağlıq ərazi, tarixi-mədəni vilayət. Tarixi Mesxetiya Gürcüstanın Samtsxe-Cavaxeti diyarının ərazisinə daxil olan üç müasir rayonlarının – Adigeni, Axaltsixa və Aspinca rayonlarını, eləcə də Türkiyənin bəzi sərhədyanı ərazilərini əhatə edir. Tarixi-mədəni vilayətin paytaxtı Axılkələk şəhəridir.
Mesxetiyanın indiki Gürcüstan Respublikası torparlaqı daxilində xəritəsi.
Tarix
Samtsxe-Cavaxeti diyarının ilk qeydə alınmış sakinləri muşki (və ya moşi) və mossinoyki (və ya mosiniklər) adlı qədim tayfalardır. Bəzi tarixşünaslar dəmir metallurgiyanın mosiniklər tərəfindən ixtira etdiyini iddia edirlər.
Ərazi e.ə. II minillik ilə e.ə. IV əsr arasında Diauxi krallığının bir parçası idi. Ərazi bundan sonra VI əsrə qədər İberiya krallığının hakimiyyəti altında olmuşdur.
Mesxetiyalılar və ya mesxlər (mesxi) gürcü xalqının alt qrupu, Mesxetiyanın yerli sakinləridir. Mesxetiyalıılar gürcü dilinin Mesxetiya ləhçəsində danışırlar və əksəriyyəti gürcü ortodoks xristianlarıdır, lakin aralarında katolik azlığı da mövcuddur.
Mesxeti türkləri və ya Axısqa türkləri Mesxetiya vilayətinin keçmiş sakinləridir. Onlar İosif Stalinin birbaşa əmriylə 1944-cü ilin 14 noyabrından 26 noyabrına qədər Mərkəzi Asiyaya sürgün ediliblər və məcburi şəkildə Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistanda yerləşdiriliblər. Məcburi şəkildə sürgün edilmiş 120.000 nəfərin 10.000-i və ya 50.000-i deportasiya zamanı həlak olmuşdur. Onların yaşadıqları evlərə ermənilər köçürülmüdür. 1991-ci ildə Gürcüstan hökuməti onların evlərinə qayıtması təklifini rədd etmişdir. Hal-hazırda 500.000–700.000 arası Axısqa türkü Azərbaycanda və Mərkəzi Asiyada yaşayır. Axısqa türklərinin əksəriyyəti sünnihənəfimüsəlmanlardır.
ნოზაძე, ვ. (1989). საქართველოს აღდგენისათვის ბრძოლა მესხეთის გამო (gürcü). Tbilisi.
Xarici keçidlər
Pavle Ingorokva: Deform of historical reality about southern parts (Meskheti and South Kartli) of Georgia. — www.amsi.ge saytında. (ing.)
Avqust 18, 2021
mesxetiya, Месхе, тия, mesxeti, gürc, მესხეთი, samtsxe, gürc, სამცხე, moşiya, cənub, qərbi, gürcüstanda, dağlıq, ərazi, tarixi, mədəni, vilayət, tarixi, gürcüstanın, samtsxe, cavaxeti, diyarının, ərazisinə, daxil, olan, üç, müasir, rayonlarının, adigeni, axalt. Mesxetiya rus Meshe tiya Mesxeti gurc მესხეთი Samtsxe gurc სამცხე ve ya Mosiya cenub qerbi Gurcustanda dagliq erazi tarixi medeni vilayet Tarixi Mesxetiya Gurcustanin Samtsxe Cavaxeti diyarinin erazisine daxil olan uc muasir rayonlarinin Adigeni Axaltsixa ve Aspinca rayonlarini elece de Turkiyenin bezi serhedyani erazilerini ehate edir Tarixi medeni vilayetin paytaxti Axilkelek seheridir Mesxetiyanin indiki Gurcustan Respublikasi torparlaqi daxilinde xeritesi Mundericat 1 Tarix 2 Ehali 3 Hemcinin bax 4 Menbe 4 1 Istinadlar 4 2 Edebiyyat 5 Xarici kecidlerTarix RedakteSamtsxe Cavaxeti diyarinin ilk qeyde alinmis sakinleri muski ve ya mosi ve mossinoyki ve ya mosinikler adli qedim tayfalardir Bezi tarixsunaslar demir metallurgiyanin mosinikler terefinden ixtira etdiyini iddia edirler Erazi e e II minillik ile e e IV esr arasinda Diauxi kralliginin bir parcasi idi Erazi bundan sonra VI esre qeder Iberiya kralliginin hakimiyyeti altinda olmusdur Bu vilayet X XV esrlerde Gurcustan kralliginin hakimiyyetinde idi Vilayet XVI esrde Osmanli imperiyasi terefinden isgal olunana qeder Samtsxe atabeyliyi terefinden idare olunurdu Vilayet 1829 1917 ci illerde Rusiya imperiyasinin inzibati erazi bolgusu olan Tiflis quberniyasinin 1918 1921 ci illerde ise Gurcustan Demokratik Respublikasinin erazileri daxilinde idi Mesxetiya 1921 1990 cu illerde SSRI nin Gurcustan SSR nin bir parcasi idi Bu dovrde vilayetde yasayan Mesxeti turkleri Merkezi Asiyaya surgun edilmisdir Mesxetiya hal hazirda Gurcustan Respublikasinin Samtsxe Cavaxeti diyarinin bir parcasidir Ehali RedakteMesxetiyalilar ve ya mesxler mesxi gurcu xalqinin alt qrupu Mesxetiyanin yerli sakinleridir Mesxetiyaliilar gurcu dilinin Mesxetiya lehcesinde danisirlar ve ekseriyyeti gurcu ortodoks xristianlaridir lakin aralarinda katolik azligi da movcuddur Mesxeti turkleri ve ya Axisqa turkleri Mesxetiya vilayetinin kecmis sakinleridir Onlar Iosif Stalinin birbasa emriyle 1944 cu ilin 14 noyabrindan 26 noyabrina qeder Merkezi Asiyaya surgun edilibler ve mecburi sekilde Qazaxistan Qirgizistan ve Ozbekistanda yerlesdirilibler Mecburi sekilde surgun edilmis 120 000 neferin 10 000 i 1 ve ya 50 000 i deportasiya zamani helak olmusdur Onlarin yasadiqlari evlere ermeniler kocurulmudur 1991 ci ilde Gurcustan hokumeti onlarin evlerine qayitmasi teklifini redd etmisdir Hal hazirda 500 000 700 000 arasi Axisqa turku Azerbaycanda ve Merkezi Asiyada yasayir 2 3 Axisqa turklerinin ekseriyyeti sunni henefi muselmanlardir Hemcinin bax RedakteGurcustan tarixi Gurcustan medeniyyetiMenbe RedakteIstinadlar Redakte Brennan Dan April 5 2003 Guram Mamulia The Guardian ingilis Istifade tarixi July 2 2019 Krauthamer Ky Meskhetian Turks Bouncing From Exile to Exile East of Center ingilis April 5 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi July 2 2019 Trier Tom Andrei Khanzin 2008 The Meskhetian Turks at a Crossroads ingilis European Center for Minority Issues ISBN 9783825896287 Edebiyyat Redakte თაყაიშვილი ე 1907 არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა ოლთისში და ჩანგლში gurcu Tiflis ლომსაძე შ 1975 სამცხე ჯავახეთი XVIII ს შუაწლებიდან XIX საუკუნის შუა წლებამდე gurcu Tbilisi მუსხელიშვილი დ 1983 gurcu 6 Tbilisi seh 601 602 ნოზაძე ვ 1989 საქართველოს აღდგენისათვის ბრძოლა მესხეთის გამო gurcu Tbilisi Xarici kecidler RedaktePavle Ingorokva Deform of historical reality about southern parts Meskheti and South Kartli of Georgia www amsi ge saytinda ing Menbe https az wikipedia org w index php title Mesxetiya amp oldid 5916860, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
