Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Salvia rosmarinus (lat. Salvia rosmarinus) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin adaçayı cinsinə aid bitki növü.
| Salvia rosmarinus | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Salvia rosmarinus | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Təbii yayılması
Təbii halda Aralıq dəniz sahili ölkələrində yayılmışdır.
Botaniki təsviri
1,5–2 m hündürlüyündə, həmişəyaşıl, sıx budaqlı koldur. Çохillik zoğları tünd boz, birillik zoğları isə açıq boz rəngdə, tükcüklü, qabığı soyulandır. Yarpaqlarının uzunluğu 1,5–3,5 sm və eni 0,2–0,4 sm olub, xətvari, üzbəüz düzülüşlü, oturaq, səthi dərili, kənarları isə aşağı əyilmiş, sadə quruluşludur. Alt tərəfdən sıx tükcüklərlə örtülü, bozumtul, üstdən isə parlaq, tünd-yaşıl rəngli və ətirlidir. Çiçəkləri ağ, tünd və ya açıq bənövşəyi rəngdə olub, xırda, sıx süpürgəvari çiçək qrupuna toplanmışdır. Çiçəkləməsi erkən yaşda müşahidə edilir, bütün il boyu çiçəkləyir və kolu tam örtür. Kök sistemi güclü inkişaf etmişdir. Tоxumları qonur rəngli və xırdadır. Tоxum, qələm və kolun bölünməsi ilə çoхaldılır.
Ekologiyası
İşıqsevən, quraqlığa, şoranlığa davamlı, torpağa az tələbkar bitkidir. Cavan bitkilər bəzən −70C temperatur şaxtada məhv olur. Çох nəmişliyi sevmir. Kolları budamaqla forma verdikdə uzun müddət həmin formanı saxlayır.
Azərbaycanda yayılması
Abşeron, Gəncə, Qəbələ və Lənkəranda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi
Efir yağları ilə zəngindir, ətriyyatda, bəzən çörək və qənnadı istehsalında istifadə edilir. Bitkidən, həmçinin yamacların bərkidilməsi və yaşıllaşdırılması üçün də istifadə edilir. Abşeronda park və bağlarda alçaqboylu bordyur kimi geniş tətbiq edilir.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Rosmarinus officinalis L.
Heterotipik sinonimləri
- Rosmarinus angustifolius Mill.
- Rosmarinus communis Noronha
- Rosmarinus flexuosus Jord. & Fourr.
- Rosmarinus latifolius Mill.
- Rosmarinus × lavandulaceus var. trogloditarum (Maire & Weiller) Rosua
- Rosmarinus laxiflorus de Noé
- Rosmarinus laxiflorus var. reptans Debeaux
- Rosmarinus ligusticus Gand.
- Rosmarinus officinalis var. angustifolius (Mill.) DC.
- Rosmarinus officinalis var. angustissimus Foucaud & E.Mandon
- Rosmarinus officinalis var. argentatus Alef.
- Rosmarinus officinalis var. auratus Alef.
- Rosmarinus officinalis var. flexuosus (Jord. & Fourr.) St.-Lag.
- Rosmarinus officinalis var. latifolius (Mill.) DC.
- Rosmarinus officinalis proles latifolius (Mill.) Rouy
- Rosmarinus officinalis var. latifolius (Mill.) P.Fourn.
- Rosmarinus officinalis f. laxiflorus (de Noé) Batt.
- Rosmarinus officinalis subsp. laxiflorus (de Noé) Nyman
- Rosmarinus officinalis var. laxiflorus (de Noé) Murb.
- Rosmarinus officinalis subvar. macrocalyx Font Quer ex O.Bolòs & Vigo
- Rosmarinus officinalis var. nutans Cout.
- Rosmarinus officinalis subsp. palaui (O.Bolòs & Molin.) Malag.
- Rosmarinus officinalis var. palaui O.Bolòs & Molin.
- Rosmarinus officinalis var. prostratus Pasq.
- Rosmarinus officinalis var. prostratus Mazziari
- Rosmarinus officinalis var. rigidus (Jord. & Fourr.) St.-Lag.
- Rosmarinus officinalis var. serotinus (Loscos) Loscos
- Rosmarinus officinalis var. trogloditarum Maire & Weiller
- Rosmarinus officinalis subsp. valentinus P.P.Ferrer, A.Guillén & Gómez Nav.
- Rosmarinus officinalis var. vulgaris Alef.
- Rosmarinus palaui (O.Bolòs & Molin.) Rivas Mart. & M.J.Costa
- Rosmarinus prostratus H.J.Veitch
- Rosmarinus rigidus Jord. & Fourr.
- Rosmarinus serotinus Loscos
- Rosmarinus tenuifolius Jord. & Fourr.
- Salvia fasciculata Fernald
- Salvia rosmarinus subsp. palaui (O.Bolòs & Molin.) P.P.Ferrer, E.Laguna, R.Roselló, Gómez Nav. & Peris
- Salvia rosmarinus subsp. valentina (P.P.Ferrer, A.Guillén & Gómez Nav.) P.P.Ferrer, A.Guillén & Gómez Nav.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Salvia rosmarinus lat Salvia rosmarinus bitkiler aleminin dalamazcicekliler destesinin dalamazkimiler fesilesinin adacayi cinsine aid bitki novu Salvia rosmarinusElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperasteridlerKlad AsteridlerKlad LamidlerDeste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile PisiknanesikimilerTriba NanekimilerCins AdacayiNov Salvia rosmarinusBeynelxalq elmi adiSalvia rosmarinus Spenn 1835Sekil axtarisiNCBI 39367EOL 50435238Tebii yayilmasiTebii halda Araliq deniz sahili olkelerinde yayilmisdir Botaniki tesviri1 5 2 m hundurluyunde hemiseyasil six budaqli koldur Cohillik zoglari tund boz birillik zoglari ise aciq boz rengde tukcuklu qabigi soyulandir Yarpaqlarinin uzunlugu 1 5 3 5 sm ve eni 0 2 0 4 sm olub xetvari uzbeuz duzuluslu oturaq sethi derili kenarlari ise asagi eyilmis sade qurulusludur Alt terefden six tukcuklerle ortulu bozumtul ustden ise parlaq tund yasil rengli ve etirlidir Cicekleri ag tund ve ya aciq benovseyi rengde olub xirda six supurgevari cicek qrupuna toplanmisdir Ciceklemesi erken yasda musahide edilir butun il boyu cicekleyir ve kolu tam ortur Kok sistemi guclu inkisaf etmisdir Toxumlari qonur rengli ve xirdadir Toxum qelem ve kolun bolunmesi ile cohaldilir EkologiyasiIsiqseven quraqliga soranliga davamli torpaga az telebkar bitkidir Cavan bitkiler bezen 70C temperatur saxtada mehv olur Coh nemisliyi sevmir Kollari budamaqla forma verdikde uzun muddet hemin formani saxlayir Azerbaycanda yayilmasiAbseron Gence Qebele ve Lenkeranda medeni seraitde becerilir IstifadesiEfir yaglari ile zengindir etriyyatda bezen corek ve qennadi istehsalinda istifade edilir Bitkiden hemcinin yamaclarin berkidilmesi ve yasillasdirilmasi ucun de istifade edilir Abseronda park ve baglarda alcaqboylu bordyur kimi genis tetbiq edilir SinonimleriHomotipik sinonimleri Rosmarinus officinalis L Heterotipik sinonimleri Rosmarinus angustifolius Mill Rosmarinus communis Noronha Rosmarinus flexuosus Jord amp Fourr Rosmarinus latifolius Mill Rosmarinus lavandulaceus var trogloditarum Maire amp Weiller Rosua Rosmarinus laxiflorus de Noe Rosmarinus laxiflorus var reptans Debeaux Rosmarinus ligusticus Gand Rosmarinus officinalis var angustifolius Mill DC Rosmarinus officinalis var angustissimus Foucaud amp E Mandon Rosmarinus officinalis var argentatus Alef Rosmarinus officinalis var auratus Alef Rosmarinus officinalis var flexuosus Jord amp Fourr St Lag Rosmarinus officinalis var latifolius Mill DC Rosmarinus officinalis proles latifolius Mill Rouy Rosmarinus officinalis var latifolius Mill P Fourn Rosmarinus officinalis f laxiflorus de Noe Batt Rosmarinus officinalis subsp laxiflorus de Noe Nyman Rosmarinus officinalis var laxiflorus de Noe Murb Rosmarinus officinalis subvar macrocalyx Font Quer ex O Bolos amp Vigo Rosmarinus officinalis var nutans Cout Rosmarinus officinalis subsp palaui O Bolos amp Molin Malag Rosmarinus officinalis var palaui O Bolos amp Molin Rosmarinus officinalis var prostratus Pasq Rosmarinus officinalis var prostratus Mazziari Rosmarinus officinalis var rigidus Jord amp Fourr St Lag Rosmarinus officinalis var serotinus Loscos Loscos Rosmarinus officinalis var trogloditarum Maire amp Weiller Rosmarinus officinalis subsp valentinus P P Ferrer A Guillen amp Gomez Nav Rosmarinus officinalis var vulgaris Alef Rosmarinus palaui O Bolos amp Molin Rivas Mart amp M J Costa Rosmarinus prostratus H J Veitch Rosmarinus rigidus Jord amp Fourr Rosmarinus serotinus Loscos Rosmarinus tenuifolius Jord amp Fourr Salvia fasciculata Fernald Salvia rosmarinus subsp palaui O Bolos amp Molin P P Ferrer E Laguna R Rosello Gomez Nav amp Peris Salvia rosmarinus subsp valentina P P Ferrer A Guillen amp Gomez Nav P P Ferrer A Guillen amp Gomez Nav IstinadlarHemcinin bax