Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Dəniz şamı (lat. Pinus pinaster) — şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.
| Sahil şamı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: ???: Sahil şamı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii halda Aralıq dənizi nin şərqində və Portuqaliya da yayalmışdır. Ağacın hündürlüyü 30 m-ə qədər, gövdəsinin diametri 40 sm-ə çatır. Gövdəsinin qabığı tünd-qonur rəngli, qalın və qeyri-bərabər çatlıdır. Çətiri yaxşı inkişaf edərək diamteri 6,5 m-ə çatır. Tumurcuqları qırmızı-qonur, qatranlı, uzunsov, yumurtavarı, bizşəkilli, uzunluğu 6–12 mm olmaqla zoğların zirvəsində dəstələrlə yerləşir. İynəyarpaqları göyümtül-yaşıl rəngli, zoğlarda spiral formasında cüt-cüt yerləşir, iynəyarpaq alt tərəfdən hamar, üstdən qabarıq, ucu biz, kənarları xırda dişlidir, uzunluğu 2-8 sm-ə qədərdir. Qozaları 18 sm uzunluqda, yumurtavarı olub, iridir, ağaca xüsusi gözəllik verir. Ağac yaşlandıqca qozaların sayı azalır. Qozalar əmələ gələndən sonra ikinci ilin payızında yetişir. Toxumları yumurtaşəkilli və ya uzunsov-yumurtaşəkillidir. Uzunluğu 3-4 sm, rəngi tünd-boz, qara və ya açıq qonurdur. Abşeron , Astara -Lənkəran , Balakən , Kür-Araz ovalığında sahil şamına rast gəlinir. Yaxşı inkişaf etmiş kök sistemi olan soyuğa (temperaturun 200 C-yə qədər aşağı enməsinə dözür) quraqlığa davamlı ancaq əhəngli quru torpaqlar dözməyən tez böyüyən, isti sevən ağacdır. Suvarılmayan əhəngli torpaqlardan xloroz xəstəliyinə yoluxaraq məhv olur. Rütubətli iqlim şəraitində yaxşı inkişaf etdiyi üçün sahil ətrafı qumluqların yaşıllaşdırlması üçün perspektivli şam növüdür.
Məlumat mənbələri
- Деревья и кустарники СССР. т.3.1954;
- Флора Азербайджана. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
- Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996;
- Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
- “Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.
İstinadlar
- “Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.
- Tofiq Məmmədov, Elşad Qurbanov, Tariyel Talıbov.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Deniz sami lat Pinus pinaster samkimiler fesilesinin sam agaci cinsine aid bitki novu Sahil samiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad CilpaqtoxumlularSobe IyneyarpaqlilarSinif IyneyarpaqlilarYarimsinif IyneyarpaqlilarDeste IyneyarpaqlilarFesile SamkimilerYarimfesile Cins Sam Sahil samiBeynelxalq elmi adiPinus pinaster Aiton 1789Sekil axtarisiITIS 506603NCBI 71647EOL 1061780Pinus pinaster Tebii halda Araliq denizi nin serqinde ve Portuqaliya da yayalmisdir Agacin hundurluyu 30 m e qeder govdesinin diametri 40 sm e catir Govdesinin qabigi tund qonur rengli qalin ve qeyri beraber catlidir Cetiri yaxsi inkisaf ederek diamteri 6 5 m e catir Tumurcuqlari qirmizi qonur qatranli uzunsov yumurtavari bizsekilli uzunlugu 6 12 mm olmaqla zoglarin zirvesinde destelerle yerlesir Iyneyarpaqlari goyumtul yasil rengli zoglarda spiral formasinda cut cut yerlesir iyneyarpaq alt terefden hamar ustden qabariq ucu biz kenarlari xirda dislidir uzunlugu 2 8 sm e qederdir Qozalari 18 sm uzunluqda yumurtavari olub iridir agaca xususi gozellik verir Agac yaslandiqca qozalarin sayi azalir Qozalar emele gelenden sonra ikinci ilin payizinda yetisir Toxumlari yumurtasekilli ve ya uzunsov yumurtasekillidir Uzunlugu 3 4 sm rengi tund boz qara ve ya aciq qonurdur Abseron Astara Lenkeran Balaken Kur Araz ovaliginda sahil samina rast gelinir Yaxsi inkisaf etmis kok sistemi olan soyuga temperaturun 200 C ye qeder asagi enmesine dozur quraqliga davamli ancaq ehengli quru torpaqlar dozmeyen tez boyuyen isti seven agacdir Suvarilmayan ehengli torpaqlardan xloroz xesteliyine yoluxaraq mehv olur Rutubetli iqlim seraitinde yaxsi inkisaf etdiyi ucun sahil etrafi qumluqlarin yasillasdirlmasi ucun perspektivli sam novudur Melumat menbeleriDerevya i kustarniki SSSR t 3 1954 Flora Azerbajdzhana t 5 1954 Azerbaycanin agac ve kollari III cild 1970 Azerbaycanin Qirmizi ve Yasil Kitablari na tovsiye olunan bitki ve bitki formasiyalari 1996 Azerbaycan florasinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Azerbaycan dendraflorasi I cild Baki Elm 2011 312 seh Istinadlar Azerbaycan dendraflorasi I cild Baki Elm 2011 312 seh Tofiq Memmedov Elsad Qurbanov Tariyel Talibov