Sırdərya çayı Fərqanə vadisinin şərq hissəsində Narın çayının və Qaradərya çayının qovuşmasıyla yaranır. Sırdərya çayının mənbəyi dağlıq hissədə formalaşır. Əsasən qar suları ilə, qismən də yağış, yeraltı sular ilə qidalanır.
Çay Fərqanə vadisindən və Fərhad dağlarından (dib eroziya) keçdikdən sonra enli (düzənliklərdə yan eroziya üstün olduğu üçün) axır. Ac çöl sahəsində 14.7 km eninə genişlənir.
Sırdərya çayı aşağı axarlarda — Qızılqum səhrasında şərq və şimal kənarları üzrə axır; çay yatağı burada əyri-üyrü və daimi olmayandır, qış və yaz aylarında tez-tez daşqınlar olur. Türküstan şəhərindən keçən hissəsində çayın aşağılarında Josalı rayon mərkəzinə qədər geniş subasar sahə (10–50 km eniylə, uzunluq təxminən 400 kilometr) var, Bu çay kənd təsərrüfatı üçün olduqca əlverişlidir. Belə ki, Sırdərya çayından çəkilmiş kanallar, süni suvarma şəraitində olan yerlərdə, kənd təsərrüfatını inkişaf etdirməyə kömək edir. Bu yerlərdə xüsusilə çəltikçilik, bostançılıq, tərəvəzçilik, bağçılıq inkişaf edib. Bəzi yerlərdə çay dərəsi boyunca uzanan tuqay meşələrinə rast gəlinir.
Sırdərya əvvəllər Aral dənizinə tökülürdü. Hal-hazırda, dənizin səviyyəsinin faciəli azalmasına və dənizin iki hissəyə (1989-cu ildə) parçalanmasına görə, çay dənizin ("Kiçik dəniz" hissəsinə) şimal hissəsinə düşür.
Tarix
Yunan tarixçilərinin əlyazmalarında çayın orta axını "Tanais" adını daşıyırdı. Bu ad skiflərin ərazisindən axan Don-Tanaisa çayından götürülmüşdür. Orta Asiya və Avropada iki Tanaisanın mövcudluğu e.ə II əsirdə qeyd edilmişdi. Yunan yazıçısı Arriananın sözlərinə görə, Sırdərya həmçinin "Yaksart" adını daşıyırdı — bu qədim yerli ad ehtimal edilir ki, yerli saksoniya tayfalarının arasında yayılmışdı.
Qalereya
Sırdərya çayının peykdən görünüşü
Sırdəryada. Baykonur şəhəri
Avqust 09, 2021
sırdərya, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, dəqiqləşdirmə, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zən. Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sirderya deqiqlesdirme Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Sirderya ozb Sirdaryo tac Sirdaryo qaz Syrdariya q yun Ἰa3arths Yaksa rtes Merkezi Asiyada uzunluguna ve bol sululuguna gore ikinci cay Amuderyadan sonra SirderyaOlke QazaxistanMensebi Kicik AralUzunlugu 2 212 kmSu serfi 703 m sHovzesinin sahesi 219 000 km Vikianbarda elaqeli mediafayllarTesvir RedakteSirderya cayi Ferqane vadisinin serq hissesinde Narin cayinin ve Qaraderya cayinin qovusmasiyla yaranir Sirderya cayinin menbeyi dagliq hissede formalasir Esasen qar sulari ile qismen de yagis yeralti sular ile qidalanir Cay Ferqane vadisinden ve Ferhad daglarindan dib eroziya kecdikden sonra enli duzenliklerde yan eroziya ustun oldugu ucun axir Ac col sahesinde 14 7 km enine genislenir Sirderya cayi asagi axarlarda Qizilqum sehrasinda serq ve simal kenarlari uzre axir cay yatagi burada eyri uyru ve daimi olmayandir qis ve yaz aylarinda tez tez dasqinlar olur Turkustan seherinden kecen hissesinde cayin asagilarinda Josali rayon merkezine qeder genis subasar sahe 10 50 km eniyle uzunluq texminen 400 kilometr var Bu cay kend teserrufati ucun olduqca elverislidir Bele ki Sirderya cayindan cekilmis kanallar suni suvarma seraitinde olan yerlerde kend teserrufatini inkisaf etdirmeye komek edir Bu yerlerde xususile celtikcilik bostanciliq terevezcilik bagciliq inkisaf edib Bezi yerlerde cay deresi boyunca uzanan tuqay meselerine rast gelinir Sirderya evveller Aral denizine tokulurdu Hal hazirda denizin seviyyesinin facieli azalmasina ve denizin iki hisseye 1989 cu ilde parcalanmasina gore cay denizin Kicik deniz hissesine simal hissesine dusur Tarix RedakteYunan tarixcilerinin elyazmalarinda cayin orta axini Tanais adini dasiyirdi Bu ad skiflerin erazisinden axan Don Tanaisa cayindan goturulmusdur Orta Asiya ve Avropada iki Tanaisanin movcudlugu e e II esirde qeyd edilmisdi Yunan yazicisi Arriananin sozlerine gore Sirderya hemcinin Yaksart adini dasiyirdi bu qedim yerli ad ehtimal edilir ki yerli saksoniya tayfalarinin arasinda yayilmisdi Qalereya Redakte Sirderya cayinin peykden gorunusu Sirderyada Baykonur seheriMenbe https az wikipedia org w index php title Sirderya amp oldid 5839977, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
