fbpx
Wikipedia

Rəhilə Məhərrəmova

Noyabr 18, 2021

Rəhilə Cavad qızı Məhərrəmova (7 noyabr, 1923 - 22 avqust, 2011) — filologiya elmləri doktoru, professor.

Həyatı

R. C. Məhərrəmova (qızlıq soyadı Kazımova olmuşdur) 1923-cü il noyabrın 7-də Bakı şəhərində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. 1930-cu ildə Bakıda 40 saylı orta məktəbin birinci sinfinə daxil olmuşdur. 1937-ci ildə də yeddinci sinfi bitirərək M. Ə. Sabir adına Pedaqoji Texnikumda təhsil almış, oranı 1941-ci ildə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1941-ci ildə Azərbaycan Dövlət Darülfünununun filologiya fakültəsinə qəbul olmuş, 1945-ci ildə universitetdə təhsilini başa çatdırmışdır. Tələbəlik dövründə Bakının Lenin (indiki Sabunçu) rayonundakı 80 saylı məktəbdə ibtidai sinif müəllimi kimi əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Azərbaycan Dövlət Universitetini (hazırda Bakı Dövlət Universiteti) bitirəndən sonra 1945–1948-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutunun aspiranturasında oxumuşdur. Aspirant olan müddətdə eyni zamanda yarımştat kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. 1949-cu ildə «Ə. Haqverdiyevin hekayələrinin dili» mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1950-ci ildə Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsinə keçirilmişdir. 1969-cu ildə «M. Ə Sabirin satirik şeirlərinin leksikası» mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsini almışdır.

Prof. Rəhilə Məhərrəmova bütün həyatı boyu 1945-ci ildən 2011-ci ilin avqustunadək (düz 66 il) Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutunda, 1969-cu ildən Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda çalışmışdır. 1950–1968-ci illərdə Azərbaycan dili tarixi şöbəsinin baş elmi işçisi, 1968–1974-cü illərdə həmin şöbənin müdiri, 1974–1978-ci illərdə baş elmi işçi, 1987–1990-cı illərdə Azərbaycan dili tarixi şöbəsində tarixi qrammatika üzrə qrup rəhbəri, 1990–1995-ci illərdə aparıcı elmi işçi, 1995-ci il-dən 2011-ci ilin avqustun 22-dək (ömrünün sonunadək) baş elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır.

Elmi yaradıcılığı

Prof. Rəhilə Məhərrəmovanın elmı yaradıcılığı zəngin, müxtəlif istiqamətli, mövzu dairəsi etibarı ilə çoxçeşidli və əhatəlidir. Onun tədqiqatları əsasən Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi, türkoloji dilçilik, leksikologiya, üslubiyyat, bədii əsərlərin dili və s. kimi sahələrə aiddir.

Dilçilik elminə olan sonsuz marağı, zəhmətlə yoğrulan fitri istedadı sayəsində öz dövründə layiqli yerlərdən birini tutub. İlk monoqrafik əsəri «Azərbaycan dilinin tarixi sintaksisinə dair materiallar» (1957) kitabıdır (M. P. Cahangirovla birgə yazılmışdır). Bu əsər dövrünə görə tarixi sintaksis haqqında ən dəyərli araşdırmalardan hesab olunur. R. Məhərrəmovanın qələmindən bir çox monoqrafiyalar çıxmışdır: «Sabirin satirik şeirlərinin leksikası» (1968), «Sabirin dili» (1976, 1987), «M. Ə. Sabirin söz dünyası» (2006), «“Kitabi-Dədə Qorqud”un söz xəzinəsi» (2007).

Bunlardan başqa, o, bir sıra kollektiv monoqrafiya və lüğətlərin də müəlliflərindən və redaktorlarından olmuşdur: «Azərbaycan ədəbi dili tarixi» (1982), «Füzulinin dili» (1997), «“Kitabi-Dədə Qorqud”un izahlı lüğəti» (1999). Bütün yaradıcılığı ərzində cəmisi 137 elmı əsər yazıb çap etdirmişdir. Bunlardan 5-i monoqrafiyadır.

M. Şirəliyev, Ə. Dəmirçizadə, M. Hüseynzadə, Ə. Orucov kimi şöhrətli alimlərlə çiyin-çiyinə çalışmış, böyük Sabir, Ə. Haqverdiyev, M. Füzuli və b. mütəfəkkir sənətkarlarımız haqqında çox dəyərli araşdırmalar aparmışdır.

Görkəmli elm və maarif xadiminin tərcümeyi-halında onun 10-dan artıq elmlər doktoru və filologiya üzrə fəlsəfə doktoru yetirməsi də əhəmiyyətli yer tutur. Rəhilə xanımın onlarla yetirmələri hazırda Azərbaycanın müxtəlif ali təhsil ocaqlarında Azərbaycan dilinin tarixi sahəsində çalışmaqda və dəyərli araşdırmalar aparmaqdadır.

Tanınmış azərbaycanşünas alim və türkoloq Rəhilə Məhərrəmova dilçiliyimiz və türkologiya sahəsində səmərəli və dəyərli araşdırmalarını ömrünün sonunadək davam etdirmışdir. O, dünyanın bir çox ölkələrində, keçmiş sovet məkanında – Moskva, Leninqrad, Ufa, Daşkənd, Alma-Ata, Düşənbə, Aşqabad, Ujqorod, Sverdlovsk kimi şəhərlərdə elmi səfərlərdə olmuş, ayrı-ayrı elmi mərkəzlərdə keçirilmiş dilçilik simpozium, qurultay və müşavirələrində, konqreslərdə məruzələrlə iştirak etmiş, Azərbaycan elmini təmsil etmişdir.

Prof. R. Məhərrəmovanın «XVIII əsr ədəbi dili və onun milli əsaslarla inkişaf etdirilməsində M. P. Vaqifin rolu» adlı iri həcmli əsəri YUNESKO xətti ilə ingilis, ərəb, türk dillərində çap olunmuşdur. Dil tarixi şöbəsində hazırlanıb çapa təqdim olunmuş «Azərbaycan dilinin tarixi lüğəti»nin əsas tərtibçilərindəndir.

Mükafatları

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2005-ci il 14 dekabr tarixli sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının «Şöhrət» ordeni ilə təltif olunmuşdur. 2008-ci il sentyabrın 25-də prezident təqaüdçülüyünə layiq görülmüşdür. 2009-cu il yanvarın 14-də Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri işçilərinin həmkarlar ittifaqının qərarı ilə ona «Qızıl Qələm» mükafatı verilmişdir.

Bütün bunlardan başqa, o, bir sıra hökumət mükafatlarına da layiq görülmüşdür. «Rəşadətli əməyə görə yubiley medalı», «Əmək veteranı», Ümumittifaq Həmkarlar İttifaqı Mərkəzi Şurasının və AMEA Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanları ilə təltif olunmuşdur.

Əsərləri

  • 1. Sabirin satirik şeirlərinin leksikası. Bakı, 1968.
  • 2. Sabirin dili. Bakı, 1976.
  • 3. Sabirin dili. Bakı, 1987.
  • 4. M. Ə. Sabirin söz dünyası. Bakı, 2006.
  • 5. Kitabi-Dədə Qorqud”un söz xəzinəsi. Bakı, 2007.

İstinadlar

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

Noyabr 18, 2021
rəhilə, məhərrəmova, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, rəhilə, cavad, qızı, məhərrəmova, noyabr, 1923, avqust, 2011, filologiya, elmləri, doktoru, professor, mündəricat, həy. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Rehile Cavad qizi Meherremova 7 noyabr 1923 22 avqust 2011 filologiya elmleri doktoru professor Mundericat 1 Heyati 2 Elmi yaradiciligi 3 Mukafatlari 4 Eserleri 5 Istinadlar 6 Hemcinin bax 7 Xarici kecidlerHeyati RedakteR C Meherremova qizliq soyadi Kazimova olmusdur 1923 cu il noyabrin 7 de Baki seherinde qulluqcu ailesinde anadan olmusdur 1930 cu ilde Bakida 40 sayli orta mektebin birinci sinfine daxil olmusdur 1937 ci ilde de yeddinci sinfi bitirerek M E Sabir adina Pedaqoji Texnikumda tehsil almis orani 1941 ci ilde ferqlenme diplomu ile bitirmisdir 1941 ci ilde Azerbaycan Dovlet Darulfunununun filologiya fakultesine qebul olmus 1945 ci ilde universitetde tehsilini basa catdirmisdir Telebelik dovrunde Bakinin Lenin indiki Sabuncu rayonundaki 80 sayli mektebde ibtidai sinif muellimi kimi emek fealiyyetine baslamisdir Azerbaycan Dovlet Universitetini hazirda Baki Dovlet Universiteti bitirenden sonra 1945 1948 ci illerde Azerbaycan Elmler Akademiyasi Nizami adina Edebiyyat ve Dil Institutunun aspiranturasinda oxumusdur Aspirant olan muddetde eyni zamanda yarimstat kicik elmi isci vezifesinde calismisdir 1949 cu ilde E Haqverdiyevin hekayelerinin dili movzusunda namizedlik dissertasiyasi mudafie etmisdir 1950 ci ilde Nizami adina Edebiyyat ve Dil Institutunda bas elmi isci vezifesine kecirilmisdir 1969 cu ilde M E Sabirin satirik seirlerinin leksikasi movzusunda doktorluq dissertasiyasini mudafie ederek filologiya elmleri doktoru alimlik derecesini almisdir Prof Rehile Meherremova butun heyati boyu 1945 ci ilden 2011 ci ilin avqustunadek duz 66 il Elmler Akademiyasi Nizami adina Edebiyyat ve Dil Institutunda 1969 cu ilden Nesimi adina Dilcilik Institutunda calismisdir 1950 1968 ci illerde Azerbaycan dili tarixi sobesinin bas elmi iscisi 1968 1974 cu illerde hemin sobenin mudiri 1974 1978 ci illerde bas elmi isci 1987 1990 ci illerde Azerbaycan dili tarixi sobesinde tarixi qrammatika uzre qrup rehberi 1990 1995 ci illerde aparici elmi isci 1995 ci il den 2011 ci ilin avqustun 22 dek omrunun sonunadek bas elmi isci vezifesinde calismisdir Elmi yaradiciligi RedakteProf Rehile Meherremovanin elmi yaradiciligi zengin muxtelif istiqametli movzu dairesi etibari ile coxcesidli ve ehatelidir Onun tedqiqatlari esasen Azerbaycan edebi dilinin tarixi turkoloji dilcilik leksikologiya uslubiyyat bedii eserlerin dili ve s kimi sahelere aiddir Dilcilik elmine olan sonsuz maragi zehmetle yogrulan fitri istedadi sayesinde oz dovrunde layiqli yerlerden birini tutub Ilk monoqrafik eseri Azerbaycan dilinin tarixi sintaksisine dair materiallar 1957 kitabidir M P Cahangirovla birge yazilmisdir Bu eser dovrune gore tarixi sintaksis haqqinda en deyerli arasdirmalardan hesab olunur R Meherremovanin qeleminden bir cox monoqrafiyalar cixmisdir Sabirin satirik seirlerinin leksikasi 1968 Sabirin dili 1976 1987 M E Sabirin soz dunyasi 2006 Kitabi Dede Qorqud un soz xezinesi 2007 Bunlardan basqa o bir sira kollektiv monoqrafiya ve lugetlerin de muelliflerinden ve redaktorlarindan olmusdur Azerbaycan edebi dili tarixi 1982 Fuzulinin dili 1997 Kitabi Dede Qorqud un izahli lugeti 1999 Butun yaradiciligi erzinde cemisi 137 elmi eser yazib cap etdirmisdir Bunlardan 5 i monoqrafiyadir M Sireliyev E Demircizade M Huseynzade E Orucov kimi sohretli alimlerle ciyin ciyine calismis boyuk Sabir E Haqverdiyev M Fuzuli ve b mutefekkir senetkarlarimiz haqqinda cox deyerli arasdirmalar aparmisdir Gorkemli elm ve maarif xadiminin tercumeyi halinda onun 10 dan artiq elmler doktoru ve filologiya uzre felsefe doktoru yetirmesi de ehemiyyetli yer tutur Rehile xanimin onlarla yetirmeleri hazirda Azerbaycanin muxtelif ali tehsil ocaqlarinda Azerbaycan dilinin tarixi sahesinde calismaqda ve deyerli arasdirmalar aparmaqdadir Taninmis azerbaycansunas alim ve turkoloq Rehile Meherremova dilciliyimiz ve turkologiya sahesinde semereli ve deyerli arasdirmalarini omrunun sonunadek davam etdirmisdir O dunyanin bir cox olkelerinde kecmis sovet mekaninda Moskva Leninqrad Ufa Daskend Alma Ata Dusenbe Asqabad Ujqorod Sverdlovsk kimi seherlerde elmi seferlerde olmus ayri ayri elmi merkezlerde kecirilmis dilcilik simpozium qurultay ve musavirelerinde konqreslerde meruzelerle istirak etmis Azerbaycan elmini temsil etmisdir Prof R Meherremovanin XVIII esr edebi dili ve onun milli esaslarla inkisaf etdirilmesinde M P Vaqifin rolu adli iri hecmli eseri YUNESKO xetti ile ingilis ereb turk dillerinde cap olunmusdur Dil tarixi sobesinde hazirlanib capa teqdim olunmus Azerbaycan dilinin tarixi lugeti nin esas tertibcilerindendir Mukafatlari RedakteAzerbaycan Respublikasi Prezidentinin 2005 ci il 14 dekabr tarixli serencami ile Azerbaycan Respublikasinin Sohret ordeni ile teltif olunmusdur 2008 ci il sentyabrin 25 de prezident teqaudculuyune layiq gorulmusdur 2009 cu il yanvarin 14 de Azerbaycan Kutlevi Informasiya Vasiteleri iscilerinin hemkarlar ittifaqinin qerari ile ona Qizil Qelem mukafati verilmisdir Butun bunlardan basqa o bir sira hokumet mukafatlarina da layiq gorulmusdur Resadetli emeye gore yubiley medali Emek veterani Umumittifaq Hemkarlar Ittifaqi Merkezi Surasinin ve AMEA Reyaset Heyetinin fexri fermanlari ile teltif olunmusdur Eserleri Redakte1 Sabirin satirik seirlerinin leksikasi Baki 1968 2 Sabirin dili Baki 1976 3 Sabirin dili Baki 1987 4 M E Sabirin soz dunyasi Baki 2006 5 Kitabi Dede Qorqud un soz xezinesi Baki 2007 Istinadlar RedakteHemcinin bax RedakteXarici kecidler Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Rehile Meherremova amp oldid 5682467, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.