Bu növ əsasən Şimali Amerika, Orta Asiya, Avropa, Zaqafqaziya, Belarusiyada yayılmışdır.
Botaniki təsviri:
Hündürlüyü 15-20 m olan ağacdır. Qabığı qəhvəyi-boz, cavan budaqları isə sarımtıl-boz rəngdə olur. Çətiri nisbətən aşağı sallanmış yarımşarşəkillidir. Yarpaqları yumurtavarı, bəzən isə yumru, üstdən parlaq, altdan isə xırda tüklərlə örtülür. Yarpağın kənarı iti dişli, uc hissəsi iti oxşəkilli, bəzən tam, bəzən isə 3-7 dilimlidir. Yarpaq ayası 5-7 sm, saplağı isə 0,5-1,5 sm uzunluqda olur. Yarpaqlar cod və kobuddur. Yarpaq açması və çiçəkləməsi qara tutla eyni vaxtda olur. Qırmızı tutun tumurcuqları iri və 3-5 cərgə pulcuqlarla örtülmüşdür. Çiçəkləri ikicinslidir. Erkək çiçəklər sırğalar üzrə toplanmış, 2-3 sm uzunluqda olur. Meyvələri iri, 3-5 sm, silindrvari, tünd çəhrayı və qırmızı rəngli, turşməzə-şirindir, iyul-avqust aylarında yetişir. Meyvəsinin yeyilməsinə görə ən qiymətli növlərdən sayılır. Yarpaqları cod və kobud olduğu üçün ipək qurdunun yemlənməsində az əhəmiyyətlidir. Toxum və qələm vasitəsi ilə çoxaldılır. Özək hissəsi sarı rəngli olub, illik halqaları aydın görünür.
Ekologiyası:
Bu növ ağ tuta nisbətən az yayılmışdır. Soyuğa və quraqlığadavamlı, torpağa tələbkar, kölgəsevəndir.
Azərbaycanda yayılması:
Naxçıvan, Şəki və Şirvan zonasında yayılmışdır.
İstifadəsi:
Yarpaqlarından boyaq, tərləmə dərmanı, köklərindən qurdqovucu kimi istifadə edilir. Meyvəsinin tərkibində 22% şəkər olduğu üçün spirt, sirkə, şərab hazırlanır. Mədəniyyət və istirahət parkları, xiyabanlar və qoruyucu meşə zolaqlarının salınmasında istifadə edilir.
Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh
Avqust 12, 2021
qızıl, elmi, təsnifataləmi, bitkilərfəsilə, tutkimilərcins, cinsinöv, morus, rubra, lelmi, adımorus, rubra, lvikinnövlərdətəsnifatvikianbardaaxtarütms, ncbi, mündəricat, təbii, yayılması, botaniki, təsviri, ekologiyası, azərbaycanda, yayılması, istifadəsi, ist. Qizil tutQizil tutElmi tesnifatAlemi BitkilerFesile TutkimilerCins Tut cinsiNov Morus rubra LElmi adiMorus rubra LVikinnovlerdetesnifatVikianbardaaxtarUTMS 1 NCBI 1 Mundericat 1 Tebii yayilmasi 2 Botaniki tesviri 3 Ekologiyasi 4 Azerbaycanda yayilmasi 5 Istifadesi 6 Istinadlar 7 Melumat menbeleri 8 IstinadTebii yayilmasi RedakteBu nov esasen Simali Amerika Orta Asiya Avropa Zaqafqaziya Belarusiyada yayilmisdir Botaniki tesviri RedakteHundurluyu 15 20 m olan agacdir Qabigi qehveyi boz cavan budaqlari ise sarimtil boz rengde olur Cetiri nisbeten asagi sallanmis yarimsarsekillidir Yarpaqlari yumurtavari bezen ise yumru ustden parlaq altdan ise xirda tuklerle ortulur Yarpagin kenari iti disli uc hissesi iti oxsekilli bezen tam bezen ise 3 7 dilimlidir Yarpaq ayasi 5 7 sm saplagi ise 0 5 1 5 sm uzunluqda olur Yarpaqlar cod ve kobuddur Yarpaq acmasi ve ciceklemesi qara tutla eyni vaxtda olur Qirmizi tutun tumurcuqlari iri ve 3 5 cerge pulcuqlarla ortulmusdur Cicekleri ikicinslidir Erkek cicekler sirgalar uzre toplanmis 2 3 sm uzunluqda olur Meyveleri iri 3 5 sm silindrvari tund cehrayi ve qirmizi rengli tursmeze sirindir iyul avqust aylarinda yetisir Meyvesinin yeyilmesine gore en qiymetli novlerden sayilir Yarpaqlari cod ve kobud oldugu ucun ipek qurdunun yemlenmesinde az ehemiyyetlidir Toxum ve qelem vasitesi ile coxaldilir Ozek hissesi sari rengli olub illik halqalari aydin gorunur Ekologiyasi RedakteBu nov ag tuta nisbeten az yayilmisdir Soyuga ve quraqligadavamli torpaga telebkar kolgesevendir Azerbaycanda yayilmasi RedakteNaxcivan Seki ve Sirvan zonasinda yayilmisdir Istifadesi RedakteYarpaqlarindan boyaq terleme dermani koklerinden qurdqovucu kimi istifade edilir Meyvesinin terkibinde 22 seker oldugu ucun spirt sirke serab hazirlanir Medeniyyet ve istirahet parklari xiyabanlar ve qoruyucu mese zolaqlarinin salinmasinda istifade edilir Istinadlar Redaktehttp dendrologiya az page id 112 Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine Azerbaycan Dendroflorasi III cild Baki Elm 2016 400 seh T S MemmedovMelumat menbeleri RedakteTofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin Nadir Agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh Istinad RedakteFlora Azerbajdzhana t 5 1954 Flora Kavkaza t 5 1954 Azerbaycanin agac ve kollari I cild 1961 Azerbaycan flora sinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Tofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 sehMenbe https az wikipedia org w index php title Qizil tut amp oldid 6022661, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
