Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Qurd meydanı (farsca:میدان گرگ, Qut meydanı və ya Qütb meydanı (farsca:میدان قطب — Təbriz şəhərində yerləşən tarixi meydandır. Bu meydan şəhərin Xiyaban məhəlləsinin mərkəzində yerləşmiş və yerli əhali onu "Qurd Meydanı" və ya "Qut Meydanı" adlandırmışdır. Tarixi qaynaqlara görə, burada vaxtilə əhliləşdirilmiş canavarların rəqs və döyüş tamaşaları keçirildiyi üçün meydan bu adla məşhurlaşmışdır. Hazırda rəsmi xəritələrdə və göstərici lövhələrdə həmin ərazi "Qütb Meydanı" adı ilə qeyd olunur. Meydan Təbrizin ilk klassik küçəsi hesab edilən Xiyavan məhəlləsində yerləşdiyi üçün bu adla tanınır.
| Qurd meydanı | |
|---|---|
| میدان گرگ | |
 Məşrutə inqilabı dövründə Təbriz məhəllələrinin, o cümlədən də Xiyavan məhəlləsinin xəritəsi, 1908-ci il. | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | İran |
| Region | Şərqi Azərbaycan vilayəti |
| Şəhər | Təbriz |
| Bölgə | Təbrizin qərb istiqamətindəki giriş-çıxış hissəsi |
Rəsmi sənədlərdə işlədilən Qütb sözü meydanın tarixi adı ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Bu meydan Təbrizin tarixi məhəllələrindən olan Xiyavan məhəlləsinin əsas mərkəzi hesab edilir. Meydan metro stansiyası və geniş səkilərlə təmin edilmişdir.
Tarixi
Müxtəlif səyyahların səfərnamələrində və qədim mənbələrdə qeyd olunur ki, qədim Təbrizdə xalqın sevimli tamaşalarından biri "qurd oyunu" olmuşdur. Bu adət ispanların "korida"sına bənzədilirdi. Şəhərin bəzi sakinləri erkən yaşda tutulmuş canavarları bəsləyir və böyüdürdülər. Daha sonra onları Qurd Meydanına gətirərək bir-birinin üzərinə qısqırdardılar. Hər məhəllədən gətirilmiş canavar döyüş üçün meydana çıxarılır, tamaşaçılar isə iki tərəfdən silahlı şəkildə iştirak edirdilər. Döyüş zamanı canavarların pəncələri bağlanır, onlar bir-birinə hücum etdirilirdi. Hər məhəllənin sakinləri öz canavarlarını yüksək səslə tərifləyərək məşhur ifadəni təkrarlayırdılar: "Bizim qurdumuz yaxşı basdı." Belə yarışlar çox vaxt tamaşaçıların qızışmasına, mübahisələrin davaya çevrilməsinə səbəb olurdu. Bəzi hallarda yüzlərlə adamın ölümü və yaralanması ilə nəticələnirdi. Bu səbəbdən, I Şah Abbas bu adəti ləğv etmişdir.
Fransız səyyahı Jan Şarden 1673-cü ildə, Səfəvi şahı II Süleymanın dövründə Təbrizdə gördükləri barədə yazırdı:
Təbrizin Qurd Meydanı bəlkə də dünyanın ən böyük meydanıdır. Burada türklər asanlıqla minlərlə hərbi dəstəni sıraya düzə bilirdilər. Meydan gündüzlər ucuz qiymətə müxtəlif malların satıldığı ümumi bazar funksiyasını daşıyır, axşamlar isə əyləncə və vaxt keçirmə yeri kimi camaatla dolurdu. Burada yerləşən xarabalıq sarayını əhali Cəfər Paşa sarayı adlandırır və bura bir vaxtlar Osmanlı ordusunun qərargahı olmuşdur. Meydanda çoxlu sayda insan öküz və qoç döyüşlərinə, həmçinin qurdların rəqsi və döyüşünə tamaşa etmək üçün toplaşırdı. Ən yaxşı tamaşa isə qurdların rəqsi və döyüşü hesab olunurdu. Hətta uzaq yerlərdən döyüşməyə və oynamağa öyrədilmiş canavarlar buraya gətirilirdi.
Qacar dövrünün tarixçisi və Fətəli şahın nəvəsi Nadir Mirzə Qacar isə “Tarix və Coğrafiya-yi Darüssəltənə-yi Təbriz” əsərində yazırdı:
Təbrizlilərin qədimdə seyr etdikləri tamaşalardan biri də qurd oyunu idi. Bu tamaşalar keçirilən meydan indi də mövcuddur və Qurd Meydanı adlanır. Canavarlar körpə ikən tutulub böyüdülər, hər məhəllədən bir vəhşi qurd gətirilirdi. Meydanın hər iki tərəfində silahlı adamlar dayanır, canavarlar isə bir-birinə hücum etdirilirdi. Onların mübarizəsi zamanı tamaşaçılar ucadan "Bizim qurd yaxşı basdı" deyə fəxrlə səslənirdilər. Çox vaxt tamaşa mübahisə və döyüşlə nəticələnir, yüzlərlə insanın ölümünə və yaralanmasına səbəb olurdu. Bu səbəbdən, ulu hökmdar I Şah Abbas bu çirkin adəti ləğv etmişdir. Rəvayət edirlər ki, bir əsrlik qocaya xəbər verirlər: "Filan məhəllənin qurdu sənin oğlunu parçaladı və öldürdü." Qoca soruşur: "Bizim qurd yaxşı basdı, yoxsa onların qurdu?" Cavab verirlər: "Bizim qurd yaxşı basdı." Qoca isə: "Oğul itirmək asandır," – deyə cavab verir...
İstinadlar
- Khamāchī, 1398. səh. 247
- "قورد ميداني". kemkiaraz.blogfa.com. 1383. İstifadə tarixi: 6 sentyabr 2025.
- ""ميدان قطب" يكي از محلات تاريخي و قديمي شهر تبريز است اين ميدان در روزگار گذشته محل گرگ‌بازي و مسابقه بين گرگ‌هاي محلات مختلف بود". www.isna.ir. 1383.
- "ایستگاه میدان قطب خط یک مترو تبریز به زودی به بهره برداری می‌رسد". nasrnews.ir. 1399. İstifadə tarixi: 6 sentyabr 2025.
- "آخرین وضعیت ساماندهی «میدان قطب»". aazaranjoman.ir. 1401. İstifadə tarixi: 6 sentyabr 2025.
- Mashkūr, 1352. səh. 128
- Mashkūr, 1352. səh. 80
- Nāder Mīrzā, 1323. səh. 215-216
Mənbələr
- Nāder Mīrzā, Tārīkh va jughrāfiyā-ye Dār al-Salṭaneh-ye Tabrīz, Tehran: Iqbal, 1323
- Mashkūr, Moḥammad-Javād, Tārīkh-e Tabrīz tā pāyān-e qarn-e noh-e hejri, Tehran: Anjoman-e Āsār-e Mellī, 1352
- Khamāchī, Behruz, Shahr-e man Tabriz, Təbriz: Nedā-ye Shams, 1398
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qurd meydani farsca میدان گرگ Qut meydani ve ya Qutb meydani farsca میدان قطب Tebriz seherinde yerlesen tarixi meydandir Bu meydan seherin Xiyaban mehellesinin merkezinde yerlesmis ve yerli ehali onu Qurd Meydani ve ya Qut Meydani adlandirmisdir Tarixi qaynaqlara gore burada vaxtile ehlilesdirilmis canavarlarin reqs ve doyus tamasalari kecirildiyi ucun meydan bu adla meshurlasmisdir Hazirda resmi xeritelerde ve gosterici lovhelerde hemin erazi Qutb Meydani adi ile qeyd olunur Meydan Tebrizin ilk klassik kucesi hesab edilen Xiyavan mehellesinde yerlesdiyi ucun bu adla taninir Qurd meydaniمیدان گرگMesrute inqilabi dovrunde Tebriz mehellelerinin o cumleden de Xiyavan mehellesinin xeritesi 1908 ci il Umumi melumatlarOlke IranRegion Serqi Azerbaycan vilayetiSeher TebrizBolge Tebrizin qerb istiqametindeki giris cixis hissesi Resmi senedlerde isledilen Qutb sozu meydanin tarixi adi ile hec bir elaqesi yoxdur Bu meydan Tebrizin tarixi mehellelerinden olan Xiyavan mehellesinin esas merkezi hesab edilir Meydan metro stansiyasi ve genis sekilerle temin edilmisdir TarixiMuxtelif seyyahlarin sefernamelerinde ve qedim menbelerde qeyd olunur ki qedim Tebrizde xalqin sevimli tamasalarindan biri qurd oyunu olmusdur Bu adet ispanlarin korida sina benzedilirdi Seherin bezi sakinleri erken yasda tutulmus canavarlari besleyir ve boyudurduler Daha sonra onlari Qurd Meydanina getirerek bir birinin uzerine qisqirdardilar Her mehelleden getirilmis canavar doyus ucun meydana cixarilir tamasacilar ise iki terefden silahli sekilde istirak edirdiler Doyus zamani canavarlarin penceleri baglanir onlar bir birine hucum etdirilirdi Her mehellenin sakinleri oz canavarlarini yuksek sesle terifleyerek meshur ifadeni tekrarlayirdilar Bizim qurdumuz yaxsi basdi Bele yarislar cox vaxt tamasacilarin qizismasina mubahiselerin davaya cevrilmesine sebeb olurdu Bezi hallarda yuzlerle adamin olumu ve yaralanmasi ile neticelenirdi Bu sebebden I Sah Abbas bu adeti legv etmisdir Fransiz seyyahi Jan Sarden 1673 cu ilde Sefevi sahi II Suleymanin dovrunde Tebrizde gordukleri barede yazirdi Tebrizin Qurd Meydani belke de dunyanin en boyuk meydanidir Burada turkler asanliqla minlerle herbi desteni siraya duze bilirdiler Meydan gunduzler ucuz qiymete muxtelif mallarin satildigi umumi bazar funksiyasini dasiyir axsamlar ise eylence ve vaxt kecirme yeri kimi camaatla dolurdu Burada yerlesen xarabaliq sarayini ehali Cefer Pasa sarayi adlandirir ve bura bir vaxtlar Osmanli ordusunun qerargahi olmusdur Meydanda coxlu sayda insan okuz ve qoc doyuslerine hemcinin qurdlarin reqsi ve doyusune tamasa etmek ucun toplasirdi En yaxsi tamasa ise qurdlarin reqsi ve doyusu hesab olunurdu Hetta uzaq yerlerden doyusmeye ve oynamaga oyredilmis canavarlar buraya getirilirdi Qacar dovrunun tarixcisi ve Feteli sahin nevesi Nadir Mirze Qacar ise Tarix ve Cografiya yi Darusseltene yi Tebriz eserinde yazirdi Tebrizlilerin qedimde seyr etdikleri tamasalardan biri de qurd oyunu idi Bu tamasalar kecirilen meydan indi de movcuddur ve Qurd Meydani adlanir Canavarlar korpe iken tutulub boyuduler her mehelleden bir vehsi qurd getirilirdi Meydanin her iki terefinde silahli adamlar dayanir canavarlar ise bir birine hucum etdirilirdi Onlarin mubarizesi zamani tamasacilar ucadan Bizim qurd yaxsi basdi deye fexrle seslenirdiler Cox vaxt tamasa mubahise ve doyusle neticelenir yuzlerle insanin olumune ve yaralanmasina sebeb olurdu Bu sebebden ulu hokmdar I Sah Abbas bu cirkin adeti legv etmisdir Revayet edirler ki bir esrlik qocaya xeber verirler Filan mehellenin qurdu senin oglunu parcaladi ve oldurdu Qoca sorusur Bizim qurd yaxsi basdi yoxsa onlarin qurdu Cavab verirler Bizim qurd yaxsi basdi Qoca ise Ogul itirmek asandir deye cavab verir IstinadlarKhamachi 1398 seh 247 قورد ميداني kemkiaraz blogfa com 1383 Istifade tarixi 6 sentyabr 2025 ميدان قطب يكي از محلات تاريخي و قديمي شهر تبريز است اين ميدان در روزگار گذشته محل گرگ بازي و مسابقه بين گرگ هاي محلات مختلف بود www isna ir 1383 ایستگاه میدان قطب خط یک مترو تبریز به زودی به بهره برداری می رسد nasrnews ir 1399 Istifade tarixi 6 sentyabr 2025 آخرین وضعیت ساماندهی میدان قطب aazaranjoman ir 1401 Istifade tarixi 6 sentyabr 2025 Mashkur 1352 seh 128 Mashkur 1352 seh 80 Nader Mirza 1323 seh 215 216MenbelerNader Mirza Tarikh va jughrafiya ye Dar al Salṭaneh ye Tabriz Tehran Iqbal 1323 Mashkur Moḥammad Javad Tarikh e Tabriz ta payan e qarn e noh e hejri Tehran Anjoman e Asar e Melli 1352 Khamachi Behruz Shahr e man Tabriz Tebriz Neda ye Shams 1398