fbpx
Wikipedia

Quqark faciəsi

Avqust 12, 2021

Quqark faciəsi, həmçinin Quqark qırğını, Quqark qətliamı və ya Quqark poqromu — o dövrdə Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının (SSRİ) tərkibində olan Ermənistan Sovet Sosialist Respublikasının (Ermənistan SSR) Quqark rayonu (indiki Loru mərzinin bir hissəsi) ərazisində yaşayan etnik azərbaycanlı sakinlərinə qarşı törədilmiş poqrom aktı. Rəsmi erməni mənbələrinə görə, bu dövrdə ərazidə yaşayan yerli ermənilərin və Azərbaycandan qaçqın düşən etnik ermənilər Ermənistan azərbaycanlılarını ələ salmış, onları öldürmüş və evlərini qarət etmişdir. Poqrom zamanı ən azı 18, ən çox isə 187 nəfər öldürülmüşdür.

Quqark faciəsi
Əsas konflikt: Qarabağ müharibəsi
Ümumi məlumatlar
Hücumun yeri Quqark rayonu, Ermənistan SSR, SSRİ
Hücumun hədəfi Yerli azərbaycanlılar
Tarix
  • mart – dekabr 1988 (9 ay, )
Hücum metodu Qətl, qarət, talan
Ölü sayı 18–187

1988-ci ilin martında Quqark rayonunda başlayan poqrom, Sumqayıt hadisələrindən sonra baş tutmuşdur. Bölgədəki azərbaycanlılar oradan qaçana qədər təqibə məruz qalmışdır. Poqrom daha sonra müharibəyə çevriləcək Dağlıq Qarabağ münaqişəsi kontekstində baş verən etnik zorakılıq aktlarından biri idi.

Zəmin

 
Quqark rayonunun Ermənistan SSR xəritəsindəki yeri.

Etnik azərbaycanlı sakinləri tərəfindən Böyük Qarakilsə adlandırılan Quqark rayonu o vaxt SSRİ respublikalarından olan Ermənistan SSR-in rayonlarından biri idi. Bu ərazidə etnik azərbaycanlılar kompakt şəkildə yaşayırdı. SSRİ-nin dağılmasından sonra rayon müstəqil Ermənistan Respublikasının bir hissəsi olmuş, lakin inzibati ərazi vahidi daha sonra ləğv edilmiş və Loru mərzi ilə əvəz edilmişdir.

Kirovabad (indiki Gəncə) şəhərindən baş verən poqromdan sonra erməni qaçqınlar Gürcüstan üzərindən Quqarka köçmüşdür. Bu zaman Ermənistanda etnik ermənilərlə azərbaycanlılar arasında gərginlik yüksəlmişdir, çünki hər iki tərəf qarşı tərəfin hücumundan qorxurdu.

Poqrom

Ermənilərlə azərbaycanlılar arasında etnik qarşıdurma 1988-ci ilin martında başlamışdır. Ermənilər azərbaycanlıların yaşadığı evlərə hücum və talan etmişdir. Yerli sovet hakimiyyəti bu dövrdə ermənilərin kütləvi şəkildə azərbaycanlılara qarşı zorakılıq törətdiyini, onları döydüyünü və soyduğunu qeydə almışdır. Ermənilər həm də azərbaycanlı bazar satıcıları döymüş, onların məhsullarını oğurlamışdır.

Ermənistan SSR-də etnik azərbaycanlılara qarşı zorakılıq 1988-ci ilin noyabrında yenidən alovlanmışdır. Hadisələr zamanı öldürülənlərin əsas hissəsi Quqark rayonu da daxil olmaqla ölkənin şimal ərazilərində idi. Yerli ermənilər azərbaycanlıları ələ salmış, onlara hücum etmiş və öldürmüş, o cümlədən evlərini qarət etmişdir. Sovet hakimiyyəti azərbaycanlıların yaşadığı kəndlərə gedən yolları əsgər və polis zabitləri ilə qorumağa çalışsa da, yerli azərbaycanlılar sovet rəsmilərinin müşayiəti ilə tədricən bölgədən qovulmuşdur. Buna baxmayaraq, ermənilər qaçan azərbaycanlıların konvoylarına da hücum etmişdir.

O vaxt Ermənistan SSR hökuməti tərəfindən hazırlanan sənədlərə görə, Yaqublu kəndində öldürülən azərbaycanlıların rəsmi sayı 11, Vanadzor şəhərində isə 7 nəfər idi.

Azərbaycanlı tarixçi və publisist Arif Yunusun verdiyi məlumata görə, Quqarkda 21 azərbaycanlı öldürülmüşdür. Yunusun tərtib etdiyi siyahı 2008-ci ildə Azərbaycanın Böyük Britaniya səfirliyi tərəfindən yenidən yayımlanmışdır. Erməni jurnalist Mane Papyan Vanadzorda 7 azərbaycanlının öldürüldüyünü, qalanlarının təqib edildiyini və sürgün edildiyini bildirmişdir. Rəsmi Azərbaycan mənbələri 1988-ci ilin martında 100-ə yaxın azərbaycanlının öldürüldüyünü qeyd etmişdir. Bundan başqa, Azərbaycan mənbələri noyabr və dekabr aylarında sadəcə ümumilikdə 87 etnik azərbaycanlının öldüyünü bildirmişdir. Onların 21-i Gözəldərə kəndində, 14-ü Vartana kəndində, 7-si isə Quqarkda baş verən avtobusa silahlı hücum zamanı qeydə alınmışdır.

Rayonun keçmiş kolxoz sədri Stepan Ayvazyan Şaumyan kəndində öldürülən azərbaycanlıların cəsədlərinin kimliyi müəyyən edilə bilməsin deyə yandırıldığını etiraf etmişdir.

Hökumət reaksiyası

Quqark rayonunda azərbaycanlılara qarşı törədilmiş poqrom aktından sonra Ermənistan radiosu Quqarkdakı yerli Kommunist Partiyası katibi və parlament rəhbərinin "siyasi yaxıngörənlik" göstərdiyini, nəticə də sovet hökumətinin onları vəzifələrindən azad etdiyini bildirmişdir. Bunun ardınca qətlləri araşdırmaq üçün Moskva şəhərindən bölgəyə 100-ə yaxın mütəxəssis qrupu göndərilmişdir. SSRİ Baş Prokurorluğu qətllərlə bağlı cinayət işi başlatmışdır. Lakin cinayətkarların kimliyi heç vaxt müəyyən edilməmiş və onlar cəzalandırılmamışdır. Azərbaycanın birinci baş prokuroru İsmət Qayıbov qətllərə görə yalnız dörd nəfərin həbs olunması, hadisələrə kifayət qədər diqqət yetirilməməsinə görə sovet hakimiyyətini tənqid etmişdir. Vanadzorun keçmiş prokuroru Qriqori Şahverdyanın dediyinə görə, cinayətlər kiçik erməni qrupları tərəfindən təşkil edilmişdi. Helsinki Vətəndaş Assambleyasının Azərbaycan Bürosunun rəhbəri Arzu Abdulayeva Azərbaycan ictimaiyyətinin uzun müddət Quqarkdakı hadisələrdən bixəbər olduğunu, dövrün sovet hakimiyyətinin baş verənləri gizlətməsi nəticəsində poqromun şayiələrdən başqa bir şey kimi bilinmədiyini vurğulamışdır.

Nəticə

Poqromdan sonra demək olar ki, Quqarkda yaşayan bütün etnik azərbaycanlılar güclü qış şəraitində, qarlı havada qaçqın düşmüşdür. Qaçan azərbaycanlıların bir çoxu Azərbaycan SSR-ə doğru irəliləyərkən ya donaraq ölmüş, ya itkin düşmüş, ya daha sonra Azərbaycandakı xəstəxanalarda ölmüş, ya da intihar etmişdir. Buna baxmayaraq, 1989-cu ildə əslən Quqarkdan olan bir çox azərbaycanlı mənzillərini satmaq və Spitak zəlzələsindən sonra mənzillərinə dəyən ziyana görə təzminat almaq üçün geri qayıtmışdır. Lakin bütün sövdələşmələr başa çatdıqdan sonra onların hamısı evlərini tərk etmişdir.

Arif Yunusa görə, azərbaycanlılar üçün "Quqark" ermənilər üçün "Sumqayıt" ilə eyni dəyərə sahib olan bir sözə çevrilmişdir. Arzu Abdulayeva Sumqayıt hadisələrinin Guqarkda baş verənlərlə çox oxşar olduğunu bildirmişdi. İsmət Qayıbov "Quqark bölgəsindəki kəndlərin dağıdılması Sumqayıtla müqayisə edilə bilməz" olduğunu vurğulamışdır.

Populyar mədəniyyətdə

Quqark faciəsi azərbaycanlı yazıçı Seymur Baycanın qamqallı "Quqark" romanının əsas mövzularından biri idi. Roman Bakı hadisələri və Quqark faciəsi zamanı Seymur adlı bir azərbaycanlı kişinin və Anuş adlı bir erməni qadının sevgi hekayəsini əhatə edir. Seymur ermənilərin üzləşdiklərini detallı formada izah etməməklə Azərbaycanda sərt tənqidlərin qarşısını ala bilmişdir. Roman mübahisəli sülh mesajına baxmayaraq, Azərbaycanda ümumiyyətlə müsbət qarşılanmışdır. Buna baxmayaraq, Mikayıl Məmmədov kimi tənqidçilər əsəri Əkrəm Əylislinin "Daş yuxular" romanı ilə müqayisə edərək əsərin yaxşı yazılmadığını və bu səbəbdən də güclü bir mesajının olmadığını bildirmişdir.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Əhmədov, Hafiz (30 mart 2017). "Quqark faciəsi: "Azərbaycanlıları diri-diri yandırırdılar" (MÜSAHİBƏ)". AzVision.az (azərb.). 2021-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  2. "Qarabağ müharibəsi". Gəncə şəhər Mərkəzi Kitabxanası (azərb.). 2007. 2021-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  3. "Ermənilərdən şok etiraf: 1988-də azərbaycanlıların qətliamı - Video". Aqreqator.az (azərb.). 4 noyabr 2018. 2021-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  4. ""Quqark qətliamını törədən cinayətkarların əsas məqsədi etnik təmizləmə idi"- Millət vəkili". Aqreqator.az (azərb.). 27 noyabr 2019. 2021-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  5. Qriqoryan, Arpi; Kərimov, Elçin; Alıcı, Nisan (15 may 2019). "Working Through the Past in the Shadow of the Present: The Cases of Armenia, Azerbaijan, and Turkey". Caucasus Edition: Journal of Conflict Transformation (ingilis). 15 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  6. Helvécio de Jesus Júnior, João Ricardo Guilherme Zimmer Xavier (2018). "The geopolitics of the Caucasus: An analysis of the Nagorno Karabakh conflict" (ingilis). 33 (69). Revista da Escola Superior de Guerra. ISSN 0102-1788. On the other hand, attacks against Azerbaijanis also increased in great proportions, with several pogroms in the cities of Gugark and Gosh, including dozens of deaths and intensifying the nationalism of the two countries
  7. Coyle J.J. (2018). Nagorno-Karabakh. In: Russia's Border Wars and Frozen Conflicts (ingilis). Springer publishing. 207–256. ISBN 978-3-319-52204-3. Armenian towns of Spitak, Gugark, and others. Two hundred sixteen were killed in Armenia, including 57 women, 5 infants, and 18 children. The last Azerbaijanis were forced out of Armenia by the end of November 1988.
  8. Mgr. Jozef Hyrja (April 20, 2016). "Tears in the Black Garden - Nagorno-Karabakh". historyweb.dennikn.sk (ingilis). İstifadə tarixi: May 9, 2021. On February 27 and 28, 1988, he followed the pogrom in the aforementioned city of Sumgait. A large crowd of Azerbaijanis began attacking Armenian shops and houses, looting and killing Armenian fellow citizens... The result was the exodus of the Armenian population from the city. Similar attacks followed in Armenia against the Azerbaijani minority in the cities of Spitak and Gugark.
  9. Coyle, James J. (2021). Roots of the Conflict. In: Russia's Interventions in Ethnic Conflicts (ingilis). Palgrave Macmillan, Cham (Springer publishing). 1–32. ISBN 978-3-030-59573-9. Attacks against Azerbaijanis took place in the Armenian towns of Spitak, Gugark, and others
  10. Quliyev, C. B., ed. (1981). "Kirovakan". Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası (azərb.). V. Bakı.
  11. Центральный Исполнительный Комитет Союза ССР, Всероссийский центральный исполнительный комитет. Административно-территориальное деление союза ССР (Районы и города СССР). Издательство "Власть Советов" при Президиуме ВЦИК Москва, 1931, страницы 234-237
  12. ↑ Məsimov, Asif (10 mart 2020). "Conflict over Nagorno-Karabakh: Armenian arguments against Azerbaijani" (ingilis). Security in the South Caucasus. 2021-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  13. "Закон Республики Армения №С-062-1-ЗР-18 "Об административно-территориальном делении Республики Армения"" (rus). 28 yanvar 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  14. "Armenian-Azerbaijani clashes, ethnic cleansings and pogroms; November 22-23, 1988". ANI Armenian Research Center. 23 noyabr 2020. 2021-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  15. ↑ Papyan, Mane (22 aprel 2015). "Gugark after Sumgait". Caucasus Edition: Journal of Conflict Transformation (ingilis). 5 noyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  16. Xlıstun, Viktor (2 January 2001). "10 БАЛЛОВ ПО ШКАЛЕ ПОЛИТБЮРО СОТРУДНИКИ КГБ СССР РАССКАЗЫВАЮТ О НЕСТИХИЙНОЙ КАТАСТРОФЕ, ПРИВЕДШЕЙ К КРОВАВОМУ КОНФЛИКТУ МЕЖДУ АЗЕРБАЙДЖАНЦАМИ И АРМЯНАМИ". Trud-7 (rus). 15 February 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021 – Agentura.ru vasitəsilə.
  17. Xlıstun, Viktor (2 January 2001). "10 БАЛЛОВ ПО ШКАЛЕ ПОЛИТБЮРО". Trud-7 (rus). 21 December 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  18. Abzavatı, Yazep (15 January 2007). "The Unrecognized IV. The Bitter Fruit of the 'Black Garden'". Naşe Mneniye. 20 November 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  19. "Погромы в Армении: суждения, домыслы и факты". Ekspress-Khronika (rus) (16). 16 April 1991.
  20. Eli, Mark (2013). "At the center of a double misfortune: The earthquake of December 7, 1988 in Armenia and the expulsion of the Azeri disaster victims from Spitak" (fransız) (44). Revue d'études comparative Est-Ouest: 45–75. doi:10.4074/S0338059913001034. Between Kirovakan and Diližan, near Gugark, "Armenian extremists" attack the convoy. The villagers quote the names of three deportees who are said to have died and evoke gunshot wounds.
  21. ↑ Papyan, Mane (29 April 2015). "События в Гугарке. Как громили азербайджанцев в Армении". epress.am (rus). 20 January 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  22. ↑ "Погромы в Армении в 1988-1989". Ekspress-Khronika (rus) (16). 26 fevral 1991. 2013-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  23. "Report on mass human rights violation. Official reports of the Azerbaijani MFA on the Karabakh conflict". Azərbaycanın Böyük Britaniya səfirliyi (ingilis). Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi. 6 March 2012 tarixində .
  24. Həsənov, Əli (2015). ERMƏNİSTANIN AZƏRBAYCANA TƏCAVÜZÜ: Etnik təmizləmə, soyqırımı, terror, işğal (PDF) (azərb.). II. Bakı: Elmin İnkişafı Fondu. səh. 36, 41. 2021-01-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-02-15.
  25. Berrincer, Felisiti (7 dekabr 1988). "3 More Killed in Soviet Ethnic Protest". New York Times. 2012-07-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021. The resolution said that party and Government leaders would lose their posts for such actions, and late Monday the Armenian radio reported that the Communist Party leader and head of the parliament in the Gugark area had shown political short-sightedness. The two men had been relieved of their duties after ethnic fights there resulted in tragic consequences. Party and Government workers in the Yekhegnadzor district of Armenia were also criticized in the report carried by the Moscow radio tonight.
  26. ↑ ""Every guilty party must be prosecuted:" 31 years since Gugark pogrom". Vestnik Kavkaza. 27 noyabr 2019. 2021-02-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  27. ↑ "Azerbaijan: Armenians and Azerbaijanis Remember Suffering". Azadlıq Radiosu. 9 mart 1998. 15 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  28. de Vaal, Tomas (2004). Black garden: Armenia and Azerbaijan through peace and war. ABC-CLIO. 62–63. ISBN 0-8147-1945-7. İstifadə tarixi: 15 fevral 2021.
  29. Qasımov, Zaur (December 20, 2017). Historical Dictionary of Azerbaijan (ingilis). Rowman & Littlefield Publishers. səh. 64. ISBN 9781538110423. ...novel Gugark on the pogroms on the Azerbaijani population in the Armenian town of Gugark.
  30. Məmmədov, Mikayıl (2014). "The Stone Dreams scandal: the Nagorny Karabakh conflict and Armenian-Azerbaijani relations in contemporary literature". Caucasus Survey (ingilis). 2 (1–2): 50. doi:10.1080/23761199.2014.11417300.

Avqust 12, 2021
quqark, faciəsi, həmçinin, quqark, qırğını, quqark, qətliamı, quqark, poqromu, dövrdə, sovet, sosialist, respublikaları, ittifaqının, ssri, tərkibində, olan, ermənistan, sovet, sosialist, respublikasının, ermənistan, quqark, rayonu, indiki, loru, mərzinin, his. Quqark faciesi 1 hemcinin Quqark qirgini 2 Quqark qetliami 3 4 ve ya Quqark poqromu 5 o dovrde Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqinin SSRI terkibinde olan Ermenistan Sovet Sosialist Respublikasinin Ermenistan SSR Quqark rayonu indiki Loru merzinin bir hissesi erazisinde yasayan etnik azerbaycanli sakinlerine qarsi toredilmis poqrom akti 6 7 8 9 Resmi ermeni menbelerine gore bu dovrde erazide yasayan yerli ermenilerin ve Azerbaycandan qacqin dusen etnik ermeniler Ermenistan azerbaycanlilarini ele salmis onlari oldurmus ve evlerini qaret etmisdir Poqrom zamani en azi 18 en cox ise 187 nefer oldurulmusdur Quqark faciesiEsas konflikt Qarabag muharibesiUmumi melumatlarHucumun yeri Quqark rayonu Ermenistan SSR SSRIHucumun hedefi Yerli azerbaycanlilarTarix mart dekabr 1988 9 ay Hucum metodu Qetl qaret talanOlu sayi 18 1871988 ci ilin martinda Quqark rayonunda baslayan poqrom Sumqayit hadiselerinden sonra bas tutmusdur Bolgedeki azerbaycanlilar oradan qacana qeder teqibe meruz qalmisdir Poqrom daha sonra muharibeye cevrilecek Dagliq Qarabag munaqisesi kontekstinde bas veren etnik zorakiliq aktlarindan biri idi Mundericat 1 Zemin 2 Poqrom 3 Hokumet reaksiyasi 4 Netice 5 Populyar medeniyyetde 6 Hemcinin bax 7 IstinadlarZemin Redakte Quqark rayonunun Ermenistan SSR xeritesindeki yeri Etnik azerbaycanli sakinleri terefinden Boyuk Qarakilse adlandirilan Quqark rayonu 10 o vaxt SSRI respublikalarindan olan Ermenistan SSR in rayonlarindan biri idi 11 Bu erazide etnik azerbaycanlilar kompakt sekilde yasayirdi 12 SSRI nin dagilmasindan sonra rayon musteqil Ermenistan Respublikasinin bir hissesi olmus lakin inzibati erazi vahidi daha sonra legv edilmis ve Loru merzi ile evez edilmisdir 13 Kirovabad indiki Gence seherinden bas veren poqromdan sonra ermeni qacqinlar Gurcustan uzerinden Quqarka kocmusdur 14 Bu zaman Ermenistanda etnik ermenilerle azerbaycanlilar arasinda gerginlik yukselmisdir cunki her iki teref qarsi terefin hucumundan qorxurdu 15 Poqrom RedakteErmenilerle azerbaycanlilar arasinda etnik qarsidurma 1988 ci ilin martinda baslamisdir Ermeniler azerbaycanlilarin yasadigi evlere hucum ve talan etmisdir 16 17 Yerli sovet hakimiyyeti bu dovrde ermenilerin kutlevi sekilde azerbaycanlilara qarsi zorakiliq toretdiyini onlari doyduyunu ve soydugunu qeyde almisdir Ermeniler hem de azerbaycanli bazar saticilari doymus onlarin mehsullarini ogurlamisdir 15 Ermenistan SSR de etnik azerbaycanlilara qarsi zorakiliq 1988 ci ilin noyabrinda yeniden alovlanmisdir 18 Hadiseler zamani oldurulenlerin esas hissesi Quqark rayonu da daxil olmaqla olkenin simal erazilerinde idi 19 Yerli ermeniler azerbaycanlilari ele salmis onlara hucum etmis ve oldurmus o cumleden evlerini qaret etmisdir Sovet hakimiyyeti azerbaycanlilarin yasadigi kendlere geden yollari esger ve polis zabitleri ile qorumaga calissa da yerli azerbaycanlilar sovet resmilerinin musayieti ile tedricen bolgeden qovulmusdur Buna baxmayaraq ermeniler qacan azerbaycanlilarin konvoylarina da hucum etmisdir 15 20 O vaxt Ermenistan SSR hokumeti terefinden hazirlanan senedlere gore Yaqublu kendinde oldurulen azerbaycanlilarin resmi sayi 11 15 Vanadzor seherinde ise 7 nefer idi 12 21 Azerbaycanli tarixci ve publisist Arif Yunusun verdiyi melumata gore Quqarkda 21 azerbaycanli oldurulmusdur 22 Yunusun tertib etdiyi siyahi 2008 ci ilde Azerbaycanin Boyuk Britaniya sefirliyi terefinden yeniden yayimlanmisdir 23 Ermeni jurnalist Mane Papyan Vanadzorda 7 azerbaycanlinin oldurulduyunu qalanlarinin teqib edildiyini ve surgun edildiyini bildirmisdir 12 Resmi Azerbaycan menbeleri 1988 ci ilin martinda 100 e yaxin azerbaycanlinin oldurulduyunu qeyd etmisdir Bundan basqa Azerbaycan menbeleri noyabr ve dekabr aylarinda sadece umumilikde 87 etnik azerbaycanlinin olduyunu bildirmisdir Onlarin 21 i Gozeldere kendinde 14 u Vartana kendinde 7 si ise Quqarkda bas veren avtobusa silahli hucum zamani qeyde alinmisdir 24 Rayonun kecmis kolxoz sedri Stepan Ayvazyan Saumyan kendinde oldurulen azerbaycanlilarin cesedlerinin kimliyi mueyyen edile bilmesin deye yandirildigini etiraf etmisdir 21 Hokumet reaksiyasi RedakteQuqark rayonunda azerbaycanlilara qarsi toredilmis poqrom aktindan sonra Ermenistan radiosu Quqarkdaki yerli Kommunist Partiyasi katibi ve parlament rehberinin siyasi yaxingorenlik gosterdiyini netice de sovet hokumetinin onlari vezifelerinden azad etdiyini bildirmisdir 25 Bunun ardinca qetlleri arasdirmaq ucun Moskva seherinden bolgeye 100 e yaxin mutexessis qrupu gonderilmisdir SSRI Bas Prokurorlugu qetllerle bagli cinayet isi baslatmisdir Lakin cinayetkarlarin kimliyi hec vaxt mueyyen edilmemis 26 ve onlar cezalandirilmamisdir 21 Azerbaycanin birinci bas prokuroru Ismet Qayibov qetllere gore yalniz dord neferin hebs olunmasi hadiselere kifayet qeder diqqet yetirilmemesine gore sovet hakimiyyetini tenqid etmisdir 26 Vanadzorun kecmis prokuroru Qriqori Sahverdyanin dediyine gore cinayetler kicik ermeni qruplari terefinden teskil edilmisdi 21 Helsinki Vetendas Assambleyasinin Azerbaycan Burosunun rehberi Arzu Abdulayeva Azerbaycan ictimaiyyetinin uzun muddet Quqarkdaki hadiselerden bixeber oldugunu dovrun sovet hakimiyyetinin bas verenleri gizletmesi neticesinde poqromun sayielerden basqa bir sey kimi bilinmediyini vurgulamisdir 27 Netice RedaktePoqromdan sonra demek olar ki Quqarkda yasayan butun etnik azerbaycanlilar guclu qis seraitinde qarli havada qacqin dusmusdur 26 Qacan azerbaycanlilarin bir coxu Azerbaycan SSR e dogru irelileyerken ya donaraq olmus ya itkin dusmus ya daha sonra Azerbaycandaki xestexanalarda olmus ya da intihar etmisdir 28 Buna baxmayaraq 1989 cu ilde eslen Quqarkdan olan bir cox azerbaycanli menzillerini satmaq ve Spitak zelzelesinden sonra menzillerine deyen ziyana gore tezminat almaq ucun geri qayitmisdir Lakin butun sovdelesmeler basa catdiqdan sonra onlarin hamisi evlerini terk etmisdir 21 Arif Yunusa gore azerbaycanlilar ucun Quqark ermeniler ucun Sumqayit ile eyni deyere sahib olan bir soze cevrilmisdir 22 Arzu Abdulayeva Sumqayit hadiselerinin Guqarkda bas verenlerle cox oxsar oldugunu bildirmisdi 27 Ismet Qayibov Quqark bolgesindeki kendlerin dagidilmasi Sumqayitla muqayise edile bilmez oldugunu vurgulamisdir 26 Populyar medeniyyetde RedakteQuqark faciesi azerbaycanli yazici Seymur Baycanin qamqalli Quqark romaninin esas movzularindan biri idi 29 Roman Baki hadiseleri ve Quqark faciesi zamani Seymur adli bir azerbaycanli kisinin ve Anus adli bir ermeni qadinin sevgi hekayesini ehate edir Seymur ermenilerin uzlesdiklerini detalli formada izah etmemekle Azerbaycanda sert tenqidlerin qarsisini ala bilmisdir Roman mubahiseli sulh mesajina baxmayaraq Azerbaycanda umumiyyetle musbet qarsilanmisdir Buna baxmayaraq Mikayil Memmedov kimi tenqidciler eseri Ekrem Eylislinin Das yuxular romani ile muqayise ederek eserin yaxsi yazilmadigini ve bu sebebden de guclu bir mesajinin olmadigini bildirmisdir 30 Hemcinin bax RedakteAzerbaycanlilarin deportasiyasi 1988 1989 Istinadlar Redakte Ehmedov Hafiz 30 mart 2017 Quqark faciesi Azerbaycanlilari diri diri yandirirdilar MUSAHIBE AzVision az azerb 2021 02 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Qarabag muharibesi Gence seher Merkezi Kitabxanasi azerb 2007 2021 02 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Ermenilerden sok etiraf 1988 de azerbaycanlilarin qetliami Video Aqreqator az azerb 4 noyabr 2018 2021 02 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Quqark qetliamini toreden cinayetkarlarin esas meqsedi etnik temizleme idi Millet vekili Aqreqator az azerb 27 noyabr 2019 2021 02 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Qriqoryan Arpi Kerimov Elcin Alici Nisan 15 may 2019 Working Through the Past in the Shadow of the Present The Cases of Armenia Azerbaijan and Turkey Caucasus Edition Journal of Conflict Transformation ingilis 15 fevral 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Helvecio de Jesus Junior Joao Ricardo Guilherme Zimmer Xavier 2018 The geopolitics of the Caucasus An analysis of the Nagorno Karabakh conflict ingilis 33 69 Revista da Escola Superior de Guerra ISSN 0102 1788 On the other hand attacks against Azerbaijanis also increased in great proportions with several pogroms in the cities of Gugark and Gosh including dozens of deaths and intensifying the nationalism of the two countries Coyle J J 2018 Nagorno Karabakh In Russia s Border Wars and Frozen Conflicts ingilis Springer publishing 207 256 ISBN 978 3 319 52204 3 Armenian towns of Spitak Gugark and others Two hundred sixteen were killed in Armenia including 57 women 5 infants and 18 children The last Azerbaijanis were forced out of Armenia by the end of November 1988 Mgr Jozef Hyrja April 20 2016 Tears in the Black Garden Nagorno Karabakh historyweb dennikn sk ingilis Istifade tarixi May 9 2021 On February 27 and 28 1988 he followed the pogrom in the aforementioned city of Sumgait A large crowd of Azerbaijanis began attacking Armenian shops and houses looting and killing Armenian fellow citizens The result was the exodus of the Armenian population from the city Similar attacks followed in Armenia against the Azerbaijani minority in the cities of Spitak and Gugark Coyle James J 2021 Roots of the Conflict In Russia s Interventions in Ethnic Conflicts ingilis Palgrave Macmillan Cham Springer publishing 1 32 ISBN 978 3 030 59573 9 Attacks against Azerbaijanis took place in the Armenian towns of Spitak Gugark and others Quliyev C B ed 1981 Kirovakan Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi azerb V Baki Centralnyj Ispolnitelnyj Komitet Soyuza SSR Vserossijskij centralnyj ispolnitelnyj komitet Administrativno territorialnoe delenie soyuza SSR Rajony i goroda SSSR Izdatelstvo Vlast Sovetov pri Prezidiume VCIK Moskva 1931 stranicy 234 237 1 2 3 Mesimov Asif 10 mart 2020 Conflict over Nagorno Karabakh Armenian arguments against Azerbaijani ingilis Security in the South Caucasus 2021 02 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Zakon Respubliki Armeniya S 062 1 ZR 18 Ob administrativno territorialnom delenii Respubliki Armeniya rus 28 yanvar 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Armenian Azerbaijani clashes ethnic cleansings and pogroms November 22 23 1988 ANI Armenian Research Center 23 noyabr 2020 2021 02 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 1 2 3 4 Papyan Mane 22 aprel 2015 Gugark after Sumgait Caucasus Edition Journal of Conflict Transformation ingilis 5 noyabr 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Xlistun Viktor 2 January 2001 10 BALLOV PO ShKALE POLITBYuRO SOTRUDNIKI KGB SSSR RASSKAZYVAYuT O NESTIHIJNOJ KATASTROFE PRIVEDShEJ K KROVAVOMU KONFLIKTU MEZhDU AZERBAJDZhANCAMI I ARMYaNAMI Trud 7 rus 15 February 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Agentura ru vasitesile Xlistun Viktor 2 January 2001 10 BALLOV PO ShKALE POLITBYuRO Trud 7 rus 21 December 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Abzavati Yazep 15 January 2007 The Unrecognized IV The Bitter Fruit of the Black Garden Nase Mneniye 20 November 2008 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Pogromy v Armenii suzhdeniya domysly i fakty Ekspress Khronika rus 16 16 April 1991 Eli Mark 2013 At the center of a double misfortune The earthquake of December 7 1988 in Armenia and the expulsion of the Azeri disaster victims from Spitak fransiz 44 Revue d etudes comparative Est Ouest 45 75 doi 10 4074 S0338059913001034 Between Kirovakan and Dilizan near Gugark Armenian extremists attack the convoy The villagers quote the names of three deportees who are said to have died and evoke gunshot wounds 1 2 3 4 5 Papyan Mane 29 April 2015 Sobytiya v Gugarke Kak gromili azerbajdzhancev v Armenii epress am rus 20 January 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 1 2 Pogromy v Armenii v 1988 1989 Ekspress Khronika rus 16 26 fevral 1991 2013 01 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 Report on mass human rights violation Official reports of the Azerbaijani MFA on the Karabakh conflict Azerbaycanin Boyuk Britaniya sefirliyi ingilis Azerbaycan Xarici Isler Nazirliyi 6 March 2012 tarixinde arxivlesdirilib Hesenov Eli 2015 ERMENISTANIN AZERBAYCANA TECAVUZU Etnik temizleme soyqirimi terror isgal PDF azerb II Baki Elmin Inkisafi Fondu seh 36 41 2021 01 05 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 02 15 Berrincer Felisiti 7 dekabr 1988 3 More Killed in Soviet Ethnic Protest New York Times 2012 07 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 The resolution said that party and Government leaders would lose their posts for such actions and late Monday the Armenian radio reported that the Communist Party leader and head of the parliament in the Gugark area had shown political short sightedness The two men had been relieved of their duties after ethnic fights there resulted in tragic consequences Party and Government workers in the Yekhegnadzor district of Armenia were also criticized in the report carried by the Moscow radio tonight 1 2 3 4 Every guilty party must be prosecuted 31 years since Gugark pogrom Vestnik Kavkaza 27 noyabr 2019 2021 02 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 1 2 Azerbaijan Armenians and Azerbaijanis Remember Suffering Azadliq Radiosu 9 mart 1998 15 fevral 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 fevral 2021 de Vaal Tomas 2004 Black garden Armenia and Azerbaijan through peace and war ABC CLIO 62 63 ISBN 0 8147 1945 7 Istifade tarixi 15 fevral 2021 Qasimov Zaur December 20 2017 Historical Dictionary of Azerbaijan ingilis Rowman amp Littlefield Publishers seh 64 ISBN 9781538110423 novel Gugark on the pogroms on the Azerbaijani population in the Armenian town of Gugark Memmedov Mikayil 2014 The Stone Dreams scandal the Nagorny Karabakh conflict and Armenian Azerbaijani relations in contemporary literature Caucasus Survey ingilis 2 1 2 50 doi 10 1080 23761199 2014 11417300 Menbe https az wikipedia org w index php title Quqark faciesi amp oldid 6085762, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.