Salnamələrdə qorçibaşı adını ilk dəfə çəkən Həsən bəy Rumlu hicri 911 (1505-1506)-ci ildə yazırdı ki, bu il Şah İsmayıl “Sultan Heydərlə döyüşdə (onun düşmənlərinin) tərəfində iştirak edənlərin hamısını öldürməyi əmr etmişdir. O, bunu təhqiq etməyi qorçibaşı Əbdül bəy Dədəyə tapşırmışdır.”
I Şah İsmayılın anonim tarixində bəzi təfsilatlar vardır. Buradan aydın olur ki, qorçibaşı qoşunla Şirvana yollanmış, çoxlu “türkmanı”, Tabasaran və Şirvan sakinlərini qırmışdır.
Əbdül bəy Dədə Talış sakini idi. O, Şeyx Heydərin ölümündən sonra, gənc İsmayılGilanda olduğu dövrdə, Ərdəbil təriqətinin işlərini aparmış məhdud şəxslər dairəsinin – “əhl-i ixtisas”ın üzvü olmuşdu. Lakin sonralar qorçibaşı vəzifəsini siyasi həyatda az nəzərə çarpan adamlar tuturlar. Hicri 915 (1509-1510)ci ildə qorçibaşı kimi Yegan bəy Təkəlinin adı çəkilir23. 920 (1514-1515)-ci ildə bu vəzifədə Sarı Pirə Ustaclı olmuşdu.
Səfəvilər dövləti banisinin dövründə qorçibaşı əmir əl-üməra ilə müqayisədə xeyli kiçik sima idi. I Şah Təhmasibin dövründə qorçibaşı vəzifəsində hicri 937 (1534)-ci ildə təkəli tayfasının qiyamı yatırılarkən öldürülmüş Durə bəy Təkəlinin adı çəkilir.
Sonralar siyasi və hərbi dairələrdə qorçibaşının rolu artır. Hicri 945 (1538-1539)-ci ildən, yəni hicri 969 (1561-1562)-cu ilədək qorçibaşı vəzifəsini tutmuş Sevindik bəy Əfşarın adına mənbələrdə təsadüf olunur. II Şah İsmayılın tədbirlərindən biri qorçibaşı vəzifəsinə Kirman hakimi Allahqulu bəy Əfşarı təyin etmək olmuşdu . Şah Məhəmməd Xudabəndənin dövründə bu vəzifəni sarayda böyük nüfuzu olan Qulu bəy Əfşar tutmuşdu. Maraqlıdır ki, qorçibaşıların əksəriyyəti qızılbaş əfşar tayfasından çıxmışdı.
İstinadlar
Təzkirət əl-mülük, səh.116-117
Əhsən ət-təvarix, səh.88
Şah İsmayılın anonim tarixi, vər.119.a.
Şərəfnamə, c.II, səh.158
Əhsən ət-təvarix, səh.145
Əhsən ət-təvarix, səh.236
Şərəfnamə, c.II, səh.218
Tarix-i Aləmarayi Abbasi, səh.213
Oktay Əfəndiyev. Səfəvilər dövləti, səh.299-300
Ədəbiyyat
Oqtay Əfəndiyev, Azərbaycan Səfəvilər dövləti, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007. 407 səh.
Avqust 12, 2021
qorçubaşı, yaxud, qorçibaşı, qorçuların, rəisi, qızılbaş, tayfalarının, döyüşçülərindən, ibarət, olan, şah, qvardiyasının, başçısı, anlamını, verir, minorski, göstərir, səfəvilər, dövründə, daimi, qoşun, qorçubaşı, hərbi, nazir, onun, adı, elə, əmir, üməra, ol. Qorcubasi yaxud Qorcibasi Qorcularin reisi qizilbas tayfalarinin doyusculerinden ibaret olan sah qvardiyasinin bascisi anlamini verir V F Minorski gosterir ki ilk Sefeviler dovrunde daimi qosun yox idi ve qorcubasi herbi nazir idi onun adi adi da ele Emir el umera olmusdur 1 Qorcular Salnamelerde qorcibasi adini ilk defe ceken Hesen bey Rumlu hicri 911 1505 1506 ci ilde yazirdi ki bu il Sah Ismayil Sultan Heyderle doyusde onun dusmenlerinin terefinde istirak edenlerin hamisini oldurmeyi emr etmisdir O bunu tehqiq etmeyi qorcibasi Ebdul bey Dedeye tapsirmisdir 2 I Sah Ismayilin anonim tarixinde bezi tefsilatlar vardir Buradan aydin olur ki qorcibasi qosunla Sirvana yollanmis coxlu turkmani Tabasaran ve Sirvan sakinlerini qirmisdir 3 Ebdul bey Dede Talis sakini idi O Seyx Heyderin olumunden sonra genc Ismayil Gilanda oldugu dovrde Erdebil teriqetinin islerini aparmis mehdud sexsler dairesinin ehl i ixtisas in uzvu olmusdu Lakin sonralar qorcibasi vezifesini siyasi heyatda az nezere carpan adamlar tuturlar Hicri 915 1509 1510 ci ilde qorcibasi kimi Yegan bey Tekelinin adi cekilir23 920 1514 1515 ci ilde bu vezifede Sari Pire Ustacli olmusdu 4 5 Sefeviler dovleti banisinin dovrunde qorcibasi emir el umera ile muqayisede xeyli kicik sima idi I Sah Tehmasibin dovrunde qorcibasi vezifesinde hicri 937 1534 ci ilde tekeli tayfasinin qiyami yatirilarken oldurulmus Dure bey Tekelinin adi cekilir 6 Sonralar siyasi ve herbi dairelerde qorcibasinin rolu artir Hicri 945 1538 1539 ci ilden yeni hicri 969 1561 1562 cu iledek qorcibasi vezifesini tutmus Sevindik bey Efsarin adina menbelerde tesaduf olunur 7 II Sah Ismayilin tedbirlerinden biri qorcibasi vezifesine Kirman hakimi Allahqulu bey Efsari teyin etmek olmusdu 8 Sah Mehemmed Xudabendenin dovrunde bu vezifeni sarayda boyuk nufuzu olan Qulu bey Efsar tutmusdu Maraqlidir ki qorcibasilarin ekseriyyeti qizilbas efsar tayfasindan cixmisdi 9 Istinadlar Redakte Tezkiret el muluk seh 116 117 Ehsen et tevarix seh 88 Sah Ismayilin anonim tarixi ver 119 a Serefname c II seh 158 Ehsen et tevarix seh 145 Ehsen et tevarix seh 236 Serefname c II seh 218 Tarix i Alemarayi Abbasi seh 213 Oktay Efendiyev Sefeviler dovleti seh 299 300Edebiyyat RedakteOqtay Efendiyev Azerbaycan Sefeviler dovleti Baki Serq Qerb 2007 407 seh Menbe https az wikipedia org w index php title Qorcubasi amp oldid 5076795, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
