Qarmaqvarı şam — Təbii halda Böyük Qafqazda, Kiçik Qafqazın şimalında, Göygöldə, Zəyəm çayının sol sahilində yayılmış, hündürlüyü 25 m olan, bir gövdəli ağac.
Çətiri piramida formalı və ya yumrudur. Gövdənin aşağı hissəsinin qabığı tünd-qonur rəngli, dərin yarıqlı, yuxarısında qırmızı-sarı, budaqları boz, cavan budaqları açıq-sarıdır. Yarpaqları cod, duz və az əyilmiş, göyümtüldür, uzunluğu 2-7 sm və eni təxminən 0,2 sm-dir. Qozaları konusşəkilli, assimmetrik, kənar pulcuqları zəif dişlidir. Qozaları tək-tək və ya 2-4 ədədi bir yerdə yerləşir. Parlaq, oval-şar şəkillidir, əvvəlcə yaşıl, sonra qonur-qırmızı olur. Böyümənin axırında qonur-boz rəngdə olur. Aşağı əyilir, uzunluğu 1,5-5,5 sm və qaidəsində eni 2-4 sm-dir. Pulcuqları qırışlı qalxanlıdır. Belə ki, qarmaqvarı şam bir çox bioloji, ekoloji və morfoloji əlamətlərinə görə adi şama oxşayır. 1961-ci ildən sərbəst növ kimi ayrılmışdır. Bakı Nəbatat bağında və Mərdəkan dendrarisində qarmaqvarı şam mədəni şəraitdə becərilir. Toxum verməsi 10 yaşdan başlayır, 1 ildən sonra yetişir. Toxumla çoxalır, qışa davamlılığı yüksəkdir. Əvvəllər şamın bu növü adi şamın növ müxtəlifliyi hesab edilirdi. Qozaların sarı-qonur olması ilə adi şamdan fərqlənir. Gözəl tünd-yaşıl iynəyarpaqları qışda saralmır. Abşeronda yeni salınan parklarda, bağlarda rast gəlinir.
İstinadlar
Məlumat mənbələri
Деревья и кустарники СССР. т.3.1954;
Флора Азербайджана. т.5. 1954;
Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996;
Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
“Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.
qarmaqvarı, şam, elmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, çılpaqtoxumlularsinif, iynəyarpaqlılarsıra, şamkimilərfəsilə, şamkimilərcins, şamyarımcins, pinusnöv, pinus, hamataelmi, adıpinus, hamata, mühafizə, statusuaz, qayğı, tələb, edənlərleast, concern, iucn, least. Qarmaqvari samElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe CilpaqtoxumlularSinif IyneyarpaqlilarSira SamkimilerFesile SamkimilerCins SamYarimcins PinusNov Pinus hamataElmi adiPinus hamata L Muhafize statusuAz qaygi teleb edenlerLeast Concern IUCN 3 1 Least Concern VikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 1 NCBI 1 Qarmaqvari sam Tebii halda Boyuk Qafqazda Kicik Qafqazin simalinda Goygolde Zeyem cayinin sol sahilinde yayilmis hundurluyu 25 m olan bir govdeli agac Cetiri piramida formali ve ya yumrudur Govdenin asagi hissesinin qabigi tund qonur rengli derin yariqli yuxarisinda qirmizi sari budaqlari boz cavan budaqlari aciq saridir Yarpaqlari cod duz ve az eyilmis goyumtuldur uzunlugu 2 7 sm ve eni texminen 0 2 sm dir Qozalari konussekilli assimmetrik kenar pulcuqlari zeif dislidir Qozalari tek tek ve ya 2 4 ededi bir yerde yerlesir Parlaq oval sar sekillidir evvelce yasil sonra qonur qirmizi olur Boyumenin axirinda qonur boz rengde olur Asagi eyilir uzunlugu 1 5 5 5 sm ve qaidesinde eni 2 4 sm dir Pulcuqlari qirisli qalxanlidir Bele ki qarmaqvari sam bir cox bioloji ekoloji ve morfoloji elametlerine gore adi sama oxsayir 1961 ci ilden serbest nov kimi ayrilmisdir Baki Nebatat baginda ve Merdekan dendrarisinde qarmaqvari sam medeni seraitde becerilir Toxum vermesi 10 yasdan baslayir 1 ilden sonra yetisir Toxumla coxalir qisa davamliligi yuksekdir Evveller samin bu novu adi samin nov muxtelifliyi hesab edilirdi Qozalarin sari qonur olmasi ile adi samdan ferqlenir Gozel tund yasil iyneyarpaqlari qisda saralmir Abseronda yeni salinan parklarda baglarda rast gelinir Istinadlar RedakteMelumat menbeleri RedakteDerevya i kustarniki SSSR t 3 1954 Flora Azerbajdzhana t 5 1954 Azerbaycanin agac ve kollari III cild 1970 Azerbaycanin Qirmizi ve Yasil Kitablari na tovsiye olunan bitki ve bitki formasiyalari 1996 Azerbaycan florasinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Azerbaycan dendraflorasi I cild Baki Elm 2011 312 seh Tofiq Memmedov Elsad Qurbanov Tariyel Talibov Menbe https az wikipedia org w index php title Qarmaqvari sam amp oldid 5334103, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
