Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Qara uzunbığ (lat. Morimus asper) — sərtqanadlılar dəstəsinin uzunbığlar fəsiləsinə aid böcək növü. Təhlükə həddinə (VU) yaxınlaşır, yaxın gələcəkdə təhlükəli vəziyyətə düşə bilər.
| Qara uzunbığ | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: Klad: Yarımtip: Sinif: Ranqsız: Yarımsinif: Budaq: İnfrasinif: Ranqsız: Dəstə: ???: Qara uzunbığ | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Təsviri
Bədəni qara rəngdə olub, 16–38 mm uzunluqdadır. Qanad üstlükləri və ön döşün üzəri dənəvərdir. Qanadüstlüklərin üzərində qara ləkələr vardır.
Yayılması
Krım, Qafqaz, Cənubi Qafqaz; Türkiyə, Şimali İranda rast gəlinir. Azərbaycanda Bakı, Abşeron, Zaqatala, Lənkəran, Astara və Yardımlı rayonlarında rast gəlinir. Ölkəmizdə bu böcəyin Morimus vercundus yarımnövü yayılmışdır.
Həyat tərzi
Sürfələr müxtəlif enliyarpaqlı və iynəyarpaqlı ağacların oduncağı və qabığı altında yaşayırlar. Puplaşma yazda və yayda baş verir. 2 ildən az deyildir. İmaqo apreldə və sentyabrda təbiətdə görünür.
Sayı
1925-ci ildə V.Nazarov tərəfindən Lənkəranda 1 fərd, 1928 - ci ildə P.Alekseyev tərəfindən Lənkəranda 1 fərd, 1929-cu ildə K.Predum tərəfindən Lənkəranda 2 fərd, A.V.Boqaçev tərəfindən Lənkəranda 2 fərd, V.Ulyanovtsev tərəfindən Bakıda 1 fərd, 1936-cı ildə A.V.Boqaçev tərəfindən Lənkəranda 8 fərd, 1948-ci ildə A.Axundova tərəfindən Bakıda 15 fərd, 1956-cı ildə N.H.Səmədov tərəfindən Astarada 1 fərd, 1958-ci ildə N.H.Səmədov tərəfindən Yardımlıda 3 fərd, 1967-ci ildə A.Axverdiyev tərəfindən Lənkəranda 1 fərd, 2003-cü ildə X.Ə.Əliyev tərəfindən Lənkəranda 1 fərd, 2008-ci ildə İ.Q.Kərimova tərəfindən Abşeronda 1 fərd, 2009-cu ildə X.Ə.Əliyev tərəfindən Abşeronda 1 fərd, 2011-ci ildə İ.Q.Kərimova tərəfindən Lənkəranda 2 fərd, 2012-ci ildə İ Q.Kərimova tərəfindən Zaqatalada 4 fərd, 2012-ci ildə N.Y.Sneqovaya tərəfindən Lənkəranda 1 fərd qeydə alınmışdır.
Yarımnövləri
- Morimus asper asper (Sulzer, 1767)
- Morimus asper funereus Mulsant, 1863
- Morimus asper ganglbaueri Reitter, 1884
- Morimus asper verecundus (Faldermann, 1836)
Məhdudlaşdırıcı amillər
Meşələrin qırılması.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Heç bir tədbir görülməyib.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Böcəyin yaşadığı ərazilərdə qurumuş ağaclar kəsilməməli, yarı çürümüş kötüklər ərazidən çıxarılmamalıdır. Orta məktəblərə şagirdlərin də qoruma tədbirlərinə qoşulmasından ötrü təbliğat işləri aparılmalıdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Самедов Н.Г. Об охране некоторых групп и видов жесткокрылых Ленкоранской зоны Азербайджана. Об охране насекомых, Ереван, 1976, Изд.АН Армянской ССР, с. 103 - 107;
- "Biolib". 2020-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-24.
- Kərimova İ.Q. Abşeronda yayılmış uzunbığ böcəklər (Coleoptera,Cerambycidae) \\ Azərbaycan Zooloqlar Cəmiyyyətinin əsərləri, I cild, Bakı, Elm, 2008, s. 200 - 206;
Ədəbiyyat
- Kərimova İ.Q. Abşeronda yayılmış uzunbığ böcəklər (Coleoptera,Cerambycidae) \\ Azərbaycan Zooloqlar Cəmiyyyətinin əsərləri, I cild, Bakı, Elm, 2008, s. 200 - 206;
- Самедов Н.Г. Об охране некоторых групп и видов жесткокрылых Ленкоранской зоны Азербайджана. Об охране насекомых, Ереван, 1976, Изд.АН Армянской ССР, с. 103 - 107;
- Данилевский М.Л., Мирощников А.И., Жуки - дровосеки Кавказа (Coleoptera, Cerambycidae). Опеделитель. Краснодар, 1985, с. 94.
- Müller, Josef 1949: "I Coleotteri della Venezia Giulia. Catalogo ragionato, Vol. II: Coleoptera Phytophaga" Trieste Centro Sperimentale Agrario e Forestale publicazione n.4 1953.
Xarici keçidlər
- Biolib
- Fauna Europaea
- Worldwide Cerambycoidea Photo Gallery
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qara uzunbig lat Morimus asper sertqanadlilar destesinin uzunbiglar fesilesine aid bocek novu Tehluke heddine VU yaxinlasir yaxin gelecekde tehlukeli veziyyete duse biler Qara uzunbigElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip BugumayaqlilarKlad Yarimtip AltiayaqlilarSinif HeseratlarRanqsiz Yarimsinif QanadlilarBudaq Infrasinif YeniqanadlilarRanqsiz Ranqsiz Tam cevrilme ile inkisaf eden heseratlarDeste Sertqanadlilar Qara uzunbigBeynelxalq elmi adiMorimus asper Johann Heinrich Sulzer 1776Sekil axtarisiNCBI 1265421TesviriBedeni qara rengde olub 16 38 mm uzunluqdadir Qanad ustlukleri ve on dosun uzeri deneverdir Qanadustluklerin uzerinde qara lekeler vardir YayilmasiKrim Qafqaz Cenubi Qafqaz Turkiye Simali Iranda rast gelinir Azerbaycanda Baki Abseron Zaqatala Lenkeran Astara ve Yardimli rayonlarinda rast gelinir Olkemizde bu boceyin Morimus vercundus yarimnovu yayilmisdir Heyat terziSurfeler muxtelif enliyarpaqli ve iyneyarpaqli agaclarin oduncagi ve qabigi altinda yasayirlar Puplasma yazda ve yayda bas verir 2 ilden az deyildir Imaqo aprelde ve sentyabrda tebietde gorunur Sayi1925 ci ilde V Nazarov terefinden Lenkeranda 1 ferd 1928 ci ilde P Alekseyev terefinden Lenkeranda 1 ferd 1929 cu ilde K Predum terefinden Lenkeranda 2 ferd A V Boqacev terefinden Lenkeranda 2 ferd V Ulyanovtsev terefinden Bakida 1 ferd 1936 ci ilde A V Boqacev terefinden Lenkeranda 8 ferd 1948 ci ilde A Axundova terefinden Bakida 15 ferd 1956 ci ilde N H Semedov terefinden Astarada 1 ferd 1958 ci ilde N H Semedov terefinden Yardimlida 3 ferd 1967 ci ilde A Axverdiyev terefinden Lenkeranda 1 ferd 2003 cu ilde X E Eliyev terefinden Lenkeranda 1 ferd 2008 ci ilde I Q Kerimova terefinden Abseronda 1 ferd 2009 cu ilde X E Eliyev terefinden Abseronda 1 ferd 2011 ci ilde I Q Kerimova terefinden Lenkeranda 2 ferd 2012 ci ilde I Q Kerimova terefinden Zaqatalada 4 ferd 2012 ci ilde N Y Sneqovaya terefinden Lenkeranda 1 ferd qeyde alinmisdir YarimnovleriMorimus asper asper Sulzer 1767 Morimus asper funereus Mulsant 1863 Morimus asper ganglbaueri Reitter 1884 Morimus asper verecundus Faldermann 1836 Mehdudlasdirici amillerMeselerin qirilmasi Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerHec bir tedbir gorulmeyib Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerBoceyin yasadigi erazilerde qurumus agaclar kesilmemeli yari curumus kotukler eraziden cixarilmamalidir Orta mekteblere sagirdlerin de qoruma tedbirlerine qosulmasindan otru tebligat isleri aparilmalidir Hemcinin baxMorimus cins IstinadlarSamedov N G Ob ohrane nekotoryh grupp i vidov zhestkokrylyh Lenkoranskoj zony Azerbajdzhana Ob ohrane nasekomyh Erevan 1976 Izd AN Armyanskoj SSR s 103 107 Biolib 2020 10 29 tarixinde Istifade tarixi 2015 10 24 Kerimova I Q Abseronda yayilmis uzunbig bocekler Coleoptera Cerambycidae Azerbaycan Zooloqlar Cemiyyyetinin eserleri I cild Baki Elm 2008 s 200 206 EdebiyyatKerimova I Q Abseronda yayilmis uzunbig bocekler Coleoptera Cerambycidae Azerbaycan Zooloqlar Cemiyyyetinin eserleri I cild Baki Elm 2008 s 200 206 Samedov N G Ob ohrane nekotoryh grupp i vidov zhestkokrylyh Lenkoranskoj zony Azerbajdzhana Ob ohrane nasekomyh Erevan 1976 Izd AN Armyanskoj SSR s 103 107 Danilevskij M L Miroshnikov A I Zhuki drovoseki Kavkaza Coleoptera Cerambycidae Opedelitel Krasnodar 1985 s 94 Muller Josef 1949 I Coleotteri della Venezia Giulia Catalogo ragionato Vol II Coleoptera Phytophaga Trieste Centro Sperimentale Agrario e Forestale publicazione n 4 1953 Xarici kecidlerBiolib Fauna Europaea Worldwide Cerambycoidea Photo Gallery