Erkəyi qara məxməri rəngdədir. Başı, döşü və bel hissəsi yaşılıltılı rəngə çalır. Qanadaltı lələkləri ağdır. Erkək fərdinin quyruğu uzun, ucları yanlara və aşağı əyilmişdir. Gözünün üstündə qırmızı ”qaşı” vardır. Dişiləri bozəhvəyi rəngdədir, üzəri iri köndələn naxışlı qaradır. Ayaqları qonur, dimdiyi qısa və ucu az əyridir.
Yayılması
Qafqaz üçün endemik növdür. Azərbaycan ərazisində əsasən subalp qurşağında (1800–2400 m) yayılmışdlır.Tozağacı meşəliklərinə və rododrndron kolluqlarına sıx bağlıdır. Oturaq quşdur.
Həyat tərzi
1700-2000 metr hündürlükdə yerləşən tozağacı və ardıc meşələrində sığınır və qış vaxtı yemlənir, 2100-2600 metr hündürlükdə subalp və alp çəmənliklərində yemlənir. Ardıc və qaragilə bitkiləri bitən əraziləri, Kiçik Qafqazda, itburnu və qaragilənin əmələ gətirdiyi kolluqları seçir. Poliqamdır, yazda (aprel-may) erkəklər açıq yerdə xüsusi nigah rəqsləri nümayiş etdirir və dişilərlə cütləşir, dişi təklikdə yumurtalarda yatır və balaları gəzdirir. 6-12 yumurta qoyur.
Sayı
Dünyada sayı çoxalma dövründə 59 - 110 min fərddir. Azərbaycan ərazisində 1961-1963-cü illərdə 100 hektar ərazidə orta hesabla 24,4 fərd, 1991-ci ilin yanvarında isə 0,9 fərd qeydə alınmışdır. 1980 - 1990-cı illərdə Zaqatala qoruğunda sayı 300 - 500, İlisu qoruğunda 50, İsmayıllı qoruğunda 30 - 40, Babadağda 100, Gamışdağda 150 fərd təşkil etmişdir. 1980-1990-cı illərdə coxalma dövründə Azərbaycanda ümumi sayının 1500 - 2000 fərd olduğu göstərilir. Azərbaycan Ornitoloji Cəmiyyəti tərəfindən 2004 - 2010-ci illərdə aparılan tədqiqatlar ərzində coxalma dövründə sayının 1500 - 3000 fərd təşkil etdiyi ehtimal edilir. Quba, Qusar, Qax, Oğuz, İsmayıllı rayonlarında bir səra nümayış meydançaları və local populyasiyaları müəyyən edilmişdir.Cəmi 8 lokal populyasiyada 200 yaxın fərd müəyyən edilmişdir. Bir populyasiya orta hesabla 20-25 fərddən ibarət olur, onlardan 1/3 erkək, 1/3 dişi və bir o qədəridə cavan fərdlər təşkil edir.
Azalma səbəbləri
Tozağacı meşəlikləri sığınması və qışda yemlənməsi üçün xüsusi əhəmiyyət daşıdığı ücün, bu meşələrin qırılması sayının azalmasına gətirib çıxarır. Qanunsuz ov xüsusən yazda nigah nümayişləri etdiyi yerlərədə qısa müddətdə bütün populyasiyanın məhv edilməsinə gətirə bilər. Yuvalarını tülkülər dağıdır. Eyni vaxtda iribuynuzlu mal-qara sürüləri yuvaların bir qismini tələf edir. Çoban itləri bu quşları narahat edir. Vaşaq, tülkü, gəlincik, tetraçalan və bərqud əsas tələfedən yırtıcılardır. Güclü sel və yağıntılar bəzən yuvalarını dağıdır, körpə balalarını tələf edir
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Qlobal və Avropa mühafizə statusuna malik növ kimi qorunur. CİTES, Bern konvensiyalarına, İUCN Qırmızı Siyahısına, Azərbaycanın Qırmızı kitabına daxil edilmişdir. Zaqatala, İlisu, İsmayıllı qoruqlarl, Şahdağ və Göy-göl Milli Parkları yaradılmışdır.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər: Qlobal və Avropa mühafizə statusuna malik növ kimi qorunur. CİTES, Bern konvensiyalarına, İUCN Qırmızı Siyahısına, Azərbaycanın Qırmızı kitabına daxil edilmişdir. Zaqatala, İlisu, İsmayıllı qoruqlarl, Şahdağ və Göy-göl Milli Parkları yaradılmışdır.
İstinadlar
. 2013-07-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-22.
Mənbə
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QIRMIZI KİTABI FAUNA, II NƏŞR. 149 səh, Qafqaz tetrası.
Avqust 12, 2021
qafqaz, tetrası, lyrurus, mlokosiewiczi, tetra, cinsinə, quş, növü, azərbaycanda, təhlükədə, olan, quşlar, siyahısına, daxil, edilmişdir, lyrurus, mlokosiewiczielmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, son. Qafqaz tetrasi lat Lyrurus mlokosiewiczi tetra cinsine aid qus novu Azerbaycanda tehlukede olan quslar siyahisina daxil edilmisdir 1 Qafqaz tetrasiLyrurus mlokosiewicziElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif QuslarYarimsinif YenidamaqlilarDeste ToyuqkimilerFesile QirqovullarYarimfesile TetralarCins TetraNov Qafqaz tetrasiElmi adiLyrurus mlokosiewiczi Taczanowski 1875SinonimlerTetrao mlokosiewiczi Taczanowski 1875Muhafize statusuNesli kesilme tehlukesine yaxin olanlarNear Threatened IUCN 3 1 Near Threatened 22679483VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 677539NCBI 109039 Mundericat 1 Tesviri 2 Yayilmasi 3 Heyat terzi 4 Sayi 5 Azalma sebebleri 6 Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler 7 Istinadlar 8 MenbeTesviri RedakteErkeyi qara mexmeri rengdedir Basi dosu ve bel hissesi yasililtili renge calir Qanadalti lelekleri agdir Erkek ferdinin quyrugu uzun uclari yanlara ve asagi eyilmisdir Gozunun ustunde qirmizi qasi vardir Disileri bozehveyi rengdedir uzeri iri kondelen naxisli qaradir Ayaqlari qonur dimdiyi qisa ve ucu az eyridir Yayilmasi RedakteQafqaz ucun endemik novdur Azerbaycan erazisinde esasen subalp qursaginda 1800 2400 m yayilmisdlir Tozagaci meseliklerine ve rododrndron kolluqlarina six baglidir Oturaq qusdur Heyat terzi Redakte1700 2000 metr hundurlukde yerlesen tozagaci ve ardic meselerinde siginir ve qis vaxti yemlenir 2100 2600 metr hundurlukde subalp ve alp cemenliklerinde yemlenir Ardic ve qaragile bitkileri biten erazileri Kicik Qafqazda itburnu ve qaragilenin emele getirdiyi kolluqlari secir Poliqamdir yazda aprel may erkekler aciq yerde xususi nigah reqsleri numayis etdirir ve disilerle cutlesir disi teklikde yumurtalarda yatir ve balalari gezdirir 6 12 yumurta qoyur Sayi RedakteDunyada sayi coxalma dovrunde 59 110 min ferddir Azerbaycan erazisinde 1961 1963 cu illerde 100 hektar erazide orta hesabla 24 4 ferd 1991 ci ilin yanvarinda ise 0 9 ferd qeyde alinmisdir 1980 1990 ci illerde Zaqatala qorugunda sayi 300 500 Ilisu qorugunda 50 Ismayilli qorugunda 30 40 Babadagda 100 Gamisdagda 150 ferd teskil etmisdir 1980 1990 ci illerde coxalma dovrunde Azerbaycanda umumi sayinin 1500 2000 ferd oldugu gosterilir Azerbaycan Ornitoloji Cemiyyeti terefinden 2004 2010 ci illerde aparilan tedqiqatlar erzinde coxalma dovrunde sayinin 1500 3000 ferd teskil etdiyi ehtimal edilir Quba Qusar Qax Oguz Ismayilli rayonlarinda bir sera numayis meydancalari ve local populyasiyalari mueyyen edilmisdir Cemi 8 lokal populyasiyada 200 yaxin ferd mueyyen edilmisdir Bir populyasiya orta hesabla 20 25 ferdden ibaret olur onlardan 1 3 erkek 1 3 disi ve bir o qederide cavan ferdler teskil edir Azalma sebebleri RedakteTozagaci meselikleri siginmasi ve qisda yemlenmesi ucun xususi ehemiyyet dasidigi ucun bu meselerin qirilmasi sayinin azalmasina getirib cixarir Qanunsuz ov xususen yazda nigah numayisleri etdiyi yerlerede qisa muddetde butun populyasiyanin mehv edilmesine getire biler Yuvalarini tulkuler dagidir Eyni vaxtda iribuynuzlu mal qara suruleri yuvalarin bir qismini telef edir Coban itleri bu quslari narahat edir Vasaq tulku gelincik tetracalan ve berqud esas telefeden yirticilardir Guclu sel ve yagintilar bezen yuvalarini dagidir korpe balalarini telef edirQorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler RedakteQlobal ve Avropa muhafize statusuna malik nov kimi qorunur CITES Bern konvensiyalarina IUCN Qirmizi Siyahisina Azerbaycanin Qirmizi kitabina daxil edilmisdir Zaqatala Ilisu Ismayilli qoruqlarl Sahdag ve Goy gol Milli Parklari yaradilmisdir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler Qlobal ve Avropa muhafize statusuna malik nov kimi qorunur CITES Bern konvensiyalarina IUCN Qirmizi Siyahisina Azerbaycanin Qirmizi kitabina daxil edilmisdir Zaqatala Ilisu Ismayilli qoruqlarl Sahdag ve Goy gol Milli Parklari yaradilmisdir Istinadlar Redakte Azerbaycanda tehlukede olan quslar 2013 07 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 22 Menbe RedakteAZERBAYCAN RESPUBLIKASININ QIRMIZI KITABI FAUNA II NESR 149 seh Qafqaz tetrasi Menbe https az wikipedia org w index php title Qafqaz tetrasi amp oldid 6092157, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
