Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Qafqaz bənövşəsi (lat. Viola caucasica) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin bənövşəkimilər fəsiləsinin bənövşə cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN B 2ab(ii,iii,iv). Azərbaycanın nadir növüdür. Qafqaz endemikdir.
| Qafqaz bənövşəsi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Qafqaz bənövşəsi | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir, kökümsov nazik, sürünən, əyri və ya horizontaldır. Kökyanı yarpaqlar 12 sm uzunluğunda dairəvi tumurcuqlu, gövdə yarpaqları yumurtavari, əsasda oyuqlu və ya dərin ürəkvaridir, kənardan dişiciklidir, üst tərəfdə seyrək, alt tərəfdə çox tükcüklüdür. Çiçəklər iri, 6 sm uzunluğundadır. Kasacıqlar xətvari-lansetvari, çılpaq və ya seyrək tükcüklüdür. Ləçəklər sarı və ya açıq-sarı, qəhvəyi rəngli damarlar ilə uzunsov və ya rnli, tərs-yumurtavari, 1,5 sm uzunluğundadır. Qutucuq uzunsov-yumurtavari, çılpaq 5-9 mm uzunluqdadır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü iyun-avqust aylarına təsadüf edir. Mezokserofit bitkidir. Subalp və alp qurşaqlarında qayaların çatlarında, daşlı yamaclarda, çəmənlərdə, daşlı və çınqıllı yamaclarda rast gəlinir. Dekorativ bitkidir.
Yayılması
Böyük Qafqazın Quba sahəsi və şərq hissəsi, Kiçik Qafqazın şimal hissəsi. BQ şərqi, BQ Quba sahəsinin rayonlarında alp və subalp qurşaqlarında yayılmışdır. Qaya yarıqlarında, çəmənlərdə, töküntü torpaqların üzərində, daşlı və çınqıllı yamaclarda bitir.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın təbii bərpası azalır, yaşama ərazisi məhdudlaşır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (Əhali tərəfindən bəzək bitkisi kimi çiçəklərinin yığılması) və populyasiyanın azsaylı olması.
Mühafizə tədbirləri
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər aparılmır, yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədi ilə yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qafqaz benovsesi lat Viola caucasica bitkiler aleminin malpigiyacicekliler destesinin benovsekimiler fesilesinin benovse cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmek tehlukesinde olanlar kateqoriyasina aiddir EN B 2ab ii iii iv Azerbaycanin nadir novudur Qafqaz endemikdir Qafqaz benovsesiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste MalpigiyaciceklilerFesile BenovsekimilerCins BenovseNov Qafqaz benovsesiBeynelxalq elmi adiViola caucasicaSeklin VikiAnbarda axtarisiQisa morfoloji tesviriCoxillik ot bitkisidir kokumsov nazik surunen eyri ve ya horizontaldir Kokyani yarpaqlar 12 sm uzunlugunda dairevi tumurcuqlu govde yarpaqlari yumurtavari esasda oyuqlu ve ya derin urekvaridir kenardan disiciklidir ust terefde seyrek alt terefde cox tukcukludur Cicekler iri 6 sm uzunlugundadir Kasaciqlar xetvari lansetvari cilpaq ve ya seyrek tukcukludur Lecekler sari ve ya aciq sari qehveyi rengli damarlar ile uzunsov ve ya rnli ters yumurtavari 1 5 sm uzunlugundadir Qutucuq uzunsov yumurtavari cilpaq 5 9 mm uzunluqdadir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme ve meyve emelegetirme dovru iyun avqust aylarina tesaduf edir Mezokserofit bitkidir Subalp ve alp qursaqlarinda qayalarin catlarinda dasli yamaclarda cemenlerde dasli ve cinqilli yamaclarda rast gelinir Dekorativ bitkidir YayilmasiBoyuk Qafqazin Quba sahesi ve serq hissesi Kicik Qafqazin simal hissesi BQ serqi BQ Quba sahesinin rayonlarinda alp ve subalp qursaqlarinda yayilmisdir Qaya yariqlarinda cemenlerde tokuntu torpaqlarin uzerinde dasli ve cinqilli yamaclarda bitir Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin tebii berpasi azalir yasama erazisi mehdudlasir Mehdudlasdirici amillerAntropogen amiller Ehali terefinden bezek bitkisi kimi ciceklerinin yigilmasi ve populyasiyanin azsayli olmasi Muhafize tedbirleriMuhafizesi ucun xususi tedbirler aparilmir yayilma yerlerinde antropogen tesiri azaltmaq meqsedi ile yasaqliqlarin teskili populyasiya seviyyesinde genetik tedqiqi toxumlarinin toxum bankinda saxlanilmasi berpasinin temin edilmesi yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi teklif olunur IstinadlarHemcinin bax