Göytürklərin qərb qanadını meydana gətirən onoklardan meydana gələn Peçeneqlər, VI əsrdə Issık gölü və Balkaş gölü ətrafında yaşadıqları güman olunur. VIII əsrdə Oğuzların təzyiqiylə qərbə köç etmiş peçeneqlər, X əsrdə Qaradəniz və Balkanlara gəldilər. Qaradənizin şimalında və Balkanlarda XI əsrin sonlarına qədər əhəmiyyətli bir güc oldular. Xanlıq səviyyəsində bir dövlət də (860-1091) qurublar.
Don-Kubat bölgəsində xanlıq yaradan peçeneqlər, ruslarla döyüşərək onlara ağır zərbələr vururdular. 915-ci ildə başlayan və 1036-cı ilə qədər davam edən rus- peçeneq müharibələri, ruslara ağır itkilər verdi. Peçeneqlər Xəzər dənizi sahilində olan macar türklərinə də təzyiqlər edirdilər. Onların təzyiqi nəticəsində macarlar Orta Avropaya köç etdilər.
Peçeneqlər 1048-ci ildə Tunayı keçərək Bizansa axına başladılar. Peçeneqlər Boğazı atlarıyla keçən yeganə xalqdır.1050-ci ildə Ədirnəni mühasirəyə alan peçeneqlər, 1053-cü ildə Bizansı ağır məğlubiyyətə uğratdılar. 1090-cı ildə Böyük Siyirtməyə qədər gəldilər. Bu dövrdə bizanslılar qərbdə peçeneq türkləri, Anadoludan Səlcuq türkləri, İzmir və ətrafında isə Çaxa Bəy ilə döyüşmək məcburiyyətində idilər.
Peçeneqlərin İstanbulu almaq istəyən Çaxa bəy ilə razılaşmaları olur. Peçeneqlər qurudan, Çaka bəy isə dənizdən İstanbulu mühasirəyə almalı idi. Bizans bu təhlükədən özünü başqa bir türk soyu, qıpçaqların köməyilə xilas etdi. Oğuzlardan sonra Balkanlara gəlmiş olan qıpçaqlarla razılaşan Bizans, Meriç (1091- Meriç döyüşü) sahilində iki köçəri gücü bir-birinə qarşı qoydu. Nəticədə peçeneqlər ağır məğlubiyyətə uğradılar. Bu hadisədən sonra peçeneqlərin bir qismi Macarıstana çəkilərək macarlara qarışdı. Bir qismi də Vardar çayı boyunca yerləşdilər və slavyanlaşdılar. Bir qisimi də bizanslılar tərəfindən əsir alınaraq, qıpçaqlarla birlikdə Anadoluya, səlcuqlara qarşı yerləşdirildi.
İctimai quruluşu
Peçeneqlər 8 tayfadan ibarət idilər. Hər tayfanın tərkibində isə 5 nəsil var idi. Bu tayfaların içərisində kəngərlilər xüsusilə seçilirdilər. Antik müəlliflərin yazdıqlarına görə, kəngərlər hələ eradan əvvəl Azərbaycan ərazisində məskunlaşmışdılar. Bu mənbələrdən biri e.ə.II əsrdə indiki Şamaxı şəhərinin yaxınlığında Kanqar şəhərinin olduğunu qeyd edir. Peçeneqlərin ilk dövləti olan Kanqlının birinci xanı olmuş Qorqud da kəngərli idi. Azərbaycanın müxtəlif yerlərində kəngərlərlə bağlı çoxlu yaşayış yerləri vardır. Azərbaycanın məşhur ictimai-siyasi və mədəniyyət xadimləri arasında kəngərli soyundan olan xeyli nümayəndələr vardır.
Hakimiyyətin başında xan dururdu. Xan vəfat etdikdə hakimiyyət onun oğluna deyil, qardaşının oğluna verilirdi. Peçeneqlər mühüm məsələləri bütün nəsillərin ağsaqqallarının iştirak etdikləri gənəşdə (gənəşmək - qədim türk dilində məsləhətləşmək deməkdir) həll edirdilər.
Bəzən peçeneqlər gürcülərin müttəfiqləri kimi də çıxış edirdilər. Belə ki, mənbələr ermənilərlə mübarizədə Buzuk və Ambuzuk adlı iki qardaşın gürcülərə kömək etdiklərini xüsusi qeyd edirlər.
Mənbə
Azərbaycan Tarix Portalı: Altay Məmmədov-Kəngərlər.-Bakı: Azərnəşr, 1996.- 131 səh.
История Туркменистана и туркмен :Печенеги
İstinadlar
VikianbardaPeçeneqlər ilə əlaqəli mediafayllar var.
Etnos ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
[1] A HISTORICAL AND SEMANTICAL STUDY OF TURKMENS AND TURKMEN TRIBES, Bilkent University
Peçeneqlərin ictimai quruluşu[ölü keçid]
Avqust 09, 2021
peçeneqlər, oğuz, tayfalarından, biri, tarixi, mənbələrdə, beçeneqlər, adlandırılır, peçeneq, damğası, mahmud, kaşğariyə, görə, sağsağanı, əbulqazi, bahadır, xana, görə, isə, şunqarı, təmsil, edir, dilipəçənək, tarixi, dinixristianlıq, tenqriçilik, tarixi, isl. Peceneqler Oguz tayfalarindan biri tarixi menbelerde beceneqler de adlandirilir Peceneqlerب ج ن ك Peceneq damgasi Mahmud Kasgariye gore sagsagani Ebulqazi Bahadir xana gore ise sunqari temsil edir 1 Dilipecenek tarixi DiniXristianliq ve Tenqricilik tarixi Islam sonraki Qohum xalqlarOguz turkleri kumanlarPeceneq xanligi860 1091Peceneq xanligi qehveyi rengde ve qonsu eraziler 1030 cu iller StatusuXanliqResmi dilleriPecenek diliDiniXristianliq ve TenqricilikIdareetme formasiMutleq monarxiyaTarixi Yaranmasi860 Suqutu1091ErazisiSelefi XelefiXezerler Qipcaqlar Mundericat 1 Tarixi 2 Ictimai qurulusu 3 Menbe 4 IstinadlarTarixi RedakteGoyturklerin qerb qanadini meydana getiren onoklardan meydana gelen Peceneqler VI esrde Issik golu ve Balkas golu etrafinda yasadiqlari guman olunur VIII esrde Oguzlarin tezyiqiyle qerbe koc etmis peceneqler X esrde Qaradeniz ve Balkanlara geldiler Qaradenizin simalinda ve Balkanlarda XI esrin sonlarina qeder ehemiyyetli bir guc oldular Xanliq seviyyesinde bir dovlet de 860 1091 qurublar Don Kubat bolgesinde xanliq yaradan peceneqler ruslarla doyuserek onlara agir zerbeler vururdular 915 ci ilde baslayan ve 1036 ci ile qeder davam eden rus peceneq muharibeleri ruslara agir itkiler verdi Peceneqler Xezer denizi sahilinde olan macar turklerine de tezyiqler edirdiler Onlarin tezyiqi neticesinde macarlar Orta Avropaya koc etdiler Peceneqler 1048 ci ilde Tunayi kecerek Bizansa axina basladilar Peceneqler Bogazi atlariyla kecen yegane xalqdir 1050 ci ilde Edirneni muhasireye alan peceneqler 1053 cu ilde Bizansi agir meglubiyyete ugratdilar 1090 ci ilde Boyuk Siyirtmeye qeder geldiler Bu dovrde bizanslilar qerbde peceneq turkleri Anadoludan Selcuq turkleri Izmir ve etrafinda ise Caxa Bey ile doyusmek mecburiyyetinde idiler Peceneqlerin Istanbulu almaq isteyen Caxa bey ile razilasmalari olur Peceneqler qurudan Caka bey ise denizden Istanbulu muhasireye almali idi Bizans bu tehlukeden ozunu basqa bir turk soyu qipcaqlarin komeyile xilas etdi Oguzlardan sonra Balkanlara gelmis olan qipcaqlarla razilasan Bizans Meric 1091 Meric doyusu sahilinde iki koceri gucu bir birine qarsi qoydu Neticede peceneqler agir meglubiyyete ugradilar Bu hadiseden sonra peceneqlerin bir qismi Macaristana cekilerek macarlara qarisdi Bir qismi de Vardar cayi boyunca yerlesdiler ve slavyanlasdilar Bir qisimi de bizanslilar terefinden esir alinaraq qipcaqlarla birlikde Anadoluya selcuqlara qarsi yerlesdirildi Ictimai qurulusu RedaktePeceneqler 8 tayfadan ibaret idiler Her tayfanin terkibinde ise 5 nesil var idi Bu tayfalarin icerisinde kengerliler xususile secilirdiler Antik muelliflerin yazdiqlarina gore kengerler hele eradan evvel Azerbaycan erazisinde meskunlasmisdilar Bu menbelerden biri e e II esrde indiki Samaxi seherinin yaxinliginda Kanqar seherinin oldugunu qeyd edir Peceneqlerin ilk dovleti olan Kanqlinin birinci xani olmus Qorqud da kengerli idi Azerbaycanin muxtelif yerlerinde kengerlerle bagli coxlu yasayis yerleri vardir Azerbaycanin meshur ictimai siyasi ve medeniyyet xadimleri arasinda kengerli soyundan olan xeyli numayendeler vardir Hakimiyyetin basinda xan dururdu Xan vefat etdikde hakimiyyet onun ogluna deyil qardasinin ogluna verilirdi Peceneqler muhum meseleleri butun nesillerin agsaqqallarinin istirak etdikleri genesde genesmek qedim turk dilinde meslehetlesmek demekdir hell edirdiler Bezen peceneqler gurculerin muttefiqleri kimi de cixis edirdiler Bele ki menbeler ermenilerle mubarizede Buzuk ve Ambuzuk adli iki qardasin gurculere komek etdiklerini xususi qeyd edirler 2 Menbe RedakteAzerbaycan Tarix Portali Altay Memmedov Kengerler Baki Azernesr 1996 131 seh Istoriya Turkmenistana i turkmen PechenegiIstinadlar Redakte Vikianbarda Peceneqler ile elaqeli mediafayllar var Etnos ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin 1 A HISTORICAL AND SEMANTICAL STUDY OF TURKMENS AND TURKMEN TRIBES Bilkent University Peceneqlerin ictimai qurulusu olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Peceneqler amp oldid 5979236, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
