Sayma gölü fin Saimaa isv Saimen Finlandiyanın ən böyük gölü Avropanın isə şirinsulu gölləri arasında dördündü göldür öl

Sayma gölü (fin Saimaa, isv. Saimen) — Finlandiyanın ən böyük gölü. Avropanın isə şirinsulu gölləri arasında dördündü göldür. Ölkənin cənub-şərqində yerləşir. Göl bir-biri ilə əlaqədə olan 8 iri və çoxlu sayla sayda su tutarının birləşməsi nəticəsində əmələ gəlmişdir. Gölün sahəsi 4400 km² təşkil edir. Sahil xətdinin uzunluğu 15 min km-dir. Göl daxilində 13710 ada vardır. Bu adaların ümumi sahəsi 1850 km²-dir. Göldən başlanğıcını götürən yeganə çay Vuoksadır. Çay Ladoqa gölünə tölülür.

Sayma gölü
fin Saimaa

Ümumi məlumatlar
Mütləq hündürlüyü	76 m
Eni	75 km
Sahil uzunluğu	14850 km
Sahəsi	4380 km²
Həcmi	8400 km³
Su tutumu	61054 km²
Dərin yeri	84 m
Orta dərinliyi	17 m
Axan çay	Vuoks
Yerləşməsi

Ölkə	Finlandiya
Sayma gölü
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Fiziki-coğrafi xüsusiyyətləri

Tarixi

Avropanın iri gölləri
Göllər	Sahəsi səth suları, км²	Həcmi, km³
Ladoqa gölü	17700	908
Oneqa gölü	9720	285
	5550	180
Sayma	4380	36
	3550	25,2
	1900	72
	1290	5,2
	1140	7,1
	1140	10,0
	1065	18,1
	1200	12,0
	1000	28,0

Gölün yatağı tektonik məşhəlli olmasına baxmayaraq buzlaqların təsirinə məruz qalmışdır. 10000 il öncə göl Baltik dənizinə daxil olan körfəzlərindən biri olmuşdur. Gölün Balrik hövzəsindən tam aralanması 8 000 ilə təsadüf edir. Müasir dönəmdə Vuoksa çayının Ladoqa gölü ilə əlaqələnməsə 5000 ilə öncəyə təsadüf edir.

Sayma sisteminə daxil olan göllər

1) Sayma (fin Saimaa), 137 703 ha
2) (fin Pihlajavesi), 71 258,5 ha
3) (fin Orivesi), 60 130,2 ha
4) (fin Haukivesi), 56 042,9 ha
4) (fin Puruvesi), 41 635,4 ha
5) (fin Pyhäselkä ), 36 110,4 ha
6) (fin Enonvesi),19 667,6 ha
7) (fin Pyyvesi), 2 975,11 ha
8) (fin Ukonvesi), 2 423,26 ha

Su yollarının istifadəsi

1791—1792-ci illər Finlandiyada olan rus qoşunlarının komandanı Aleksadr Vasileviç Suvorov gölün sahilində post təşkil edir. İsveçlər daxili keçidləri tutmaq məqsədi ilə göldə bateriyalar yerləşdirirlər. Hazırda belə bu keçidlər turistik maşrutlar üçün istifadə edilir. 1856-ci ildə gölü Fin körfəzi ilə birləşdirən kanal inşa edilir. Gölün dib relyefini 1857-ci ildə Finlandiyanın Senatı Yohan Bartmana tərtib etməyi həvalə edir. 1940-ci ildə işi davam etdirmək Aaro Hellaakosa həvalə edilir.

Ehtiyyatları

Göl balıqları ilə zəngindir. Burada hətta 2015-ci ildə elmə məlum olmayan yeni balıq növü aşkarlanmışdır ().

Üstəlik göldə nəsli kəsilmək üzrə olan Sayma nerpası yayılmışdır. Bu canlı Halqaşəkilli suitinın yarımnövüdür. 2012 ilə olan məlumata görə sayları cəmi 310 baş təşkil edir. 2020—2025 illər ərzində saylarının 400 başa çatdırılması planlaşdırılır.

Gölün sahilində azbest ehtiyatları aşkarlanmışdır.

Ədəbiyyat

Esko Kuusisto: Lake District in Finland. In: Matti Seppälä (Hg.): The Physical Geography of Fennoscandia. Oxford University Press 2005.

İstinadlar

"Sayma sisteminə daxil olan göllər. jarviwiki.fi (fincə)". 2020-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-08.
Saymen nerpası. — WWF
"Finlandiya meşə təsərrüfatı" (PDF). 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-06-08.

Xarici keçidlər

Sayma regionu haqqında məlumat
Sayma gölündə balıq ovus

[1] "Sayma sisteminə daxil olan göllər. jarviwiki.fi (fincə)". 2020-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-08.

[2] Saymen nerpası. — WWF

[3] "Finlandiya meşə təsərrüfatı" (PDF). 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-06-08.