Nyutonun ikinci qanunu

Nyutonun ikinci qanunu – hərəkətin differensial qanunu maddi nöqtəyə qoyulan qüvvə və onun təcili arasındakı əlaqəni göstərir. Bu qanuna əsasən ətalətli sistemdə maddi nöqtənin aldığı təcil verilən qüvvə ilə düz, onun kütləsi ilə isə tərs mütənasibdir.

Düstur

Nyutonun ikinci qanunu belə ifadə olunur:

• ${\displaystyle {\vec {a}}={\frac {\vec {F}}{m}}}$

burada, ${\displaystyle {\vec {a}}}$ — cismin təcili, ${\displaystyle {\vec {F}}}$ — cismə təsir edən qüvvə, ${\displaystyle m}$ — cismin kütləsidir.

Və ya daha məlum formada:

• ${\displaystyle {\vec {F}}}$ = ${\displaystyle m{\vec {a}}}$ və ya ${\displaystyle {\vec {F}}\cdot t=\Delta {\vec {p}}}$, p — cismin impulsudur.

Əgər cismə bir neçı qüvvə təsir edirsə, onda Nyutonun ikinci qanunu belə yazılır:

• ${\displaystyle \sum _{i=1}^{n}{\vec {F_{i}}}=m{\vec {a}}}$ və ya ${\displaystyle t\cdot \sum _{i=1}^{n}{\vec {F_{i}}}=\Delta {\vec {p}}}$, p — cismin impulsudur.

Cismin kütləsi zamandan asılı olaraq dəyişərsə, onda Nyutonun ikinci qanununu aşağıdakı kimi ifadə etmək olar: cismin impulsunun dəyişməsi ona təsir edən qüvvəyə bərabərdir.

• ${\displaystyle {\frac {d(m{\vec {v}})}{dt}}={\vec {F}}}$

burada, ${\displaystyle m{\vec {v}}}$ — cismin impulsu, t — zaman, ${\displaystyle {\frac {d}{dt}}}$ — isə zamanın törəməsidir. Nyutonun ikinci qanunu yalnız işıq sürətindən kiçik sürətlər və ətalətli sistemlər üçün düzgündür.

Həmçinin bax

• Amonton qanunu

Ədəbiyyat

• Исаак Ньютон. Математические начала натуральной философии. — М.: Наука, 1989. — С. 40. — 690 с. — («Классики науки»). — 5 000 экз. —
• Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.: Физматлит; изд-во МФТИ, 2005. — Т. I. Механика. — С. 76. — 560 с. —