Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Nardaran məscidi və ya Rəhimə xanım məscidi
| Nardaran məscidi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər |  Bakı |
| Yerləşir | Nardaran |
| Aidiyyatı | Səfəvilər imperiyası |
| Tikilmə tarixi | 1663 |
| Üslubu | Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi |
| Vəziyyəti | stabil, fəaliyyəti dayandırılıb. |
| İstinad nöm. | 134 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| | |
— Abşeronda Səfəvilər dövrünə aid 4 minarəli məscid.
XV əsr Şirvan memarlıq ənənələrinin XVII əsrdə də davam etdiyini göstərən abidələrdən biri Abşeron rayonunun Nardaran kəndində 1663-cü ildə tikilmiş məsciddir. Binanın üzərindəki kitabədə abidənin memar Muradəli tərəfindən tikildiyi göstərilir. İstər quruluşca, istərsə texniki cəhətdən Nardaran məscidi XV əsr Şirvan məscidlərinə oxşayır. Burada xüsusən daşların incə zövqlə, xüsusi şəkildə yonulmasını qeyd etməliyik. Nardaran məscidi Şirvanşahlar saray kompleksindəki binalar kimi yüksək keyfiyyətdə tikilmişdir
Nardaran məscidinin quruluşunda orijinal cəhətlər də vardır. Məscidin əsas düzbucaqlı hissəsinə bitişik tikilmiş yeni bir hissə dəhliz vəzifəsini görür. Məscidə gələnlər burada ayaqqabılarını çıxartdıqdan sonra ibadət salonuna daxil olurlar.
Haqqında
Bakının Nardaran kəndinin Cənub-Şərq hissəsində, qədim Qaladan cənuba doğru 250 m-lik məsafədə, Molla Talıblı ərazisində hicrətin 1073-cü ilində (Hicri 1073 — miladi 1662–63-cü il) II Şah Abbasın hakimiyyəti dövründə tikilmiş qədim məscid yerləşir. Ona bitişik halda Azərbaycanda yeganə üstü açıq yay məscidi yerləşir. Üstü açıq məscidin inşa olunma tarixi: (hicri 1283 — miladi 1866-cı il).
Arxa divardan məscidin damına 14 pilləli vintvari pilləkən gedir. Damın girişində çatma tağ formalı çətir yerləşir. Məscidin birinci otağına girişdən 2 m aralıda, içində ikinci otağa aparan giriş qapısı var, bu otaq məscidin əsas otağıdır. Uzunluğu 7,4 m, eni isə 7,4 m-dir. Məscidin dörd stuna söykənən dörd tağ üzərində günbəz i vardır. Hər sütun bir bütöv daşdandır. Tikinti zamanı Şimal divarda həm sağ, həm də sol tərəfdən müqəddəs Qurani-Kərim və kitablar üçün taxça qurulub, hər küncdə isə namaz qılmaq üçün hücrələr — yerlər ayırılıb.
Cənub divarında ərəb üslubunda mehrab yerləşir. Məscidin mərkəzində şam yandırmaq üçün çilçıraq asılıb. hal-hazırda həmin çilçıraq mövcud deyil. Yaşlı nəslin nümayəndələrinin söylədiklərinə əsasən bu qədim məscidin əl işləməsi olan çox gözəl mənbəri olub. Sovet hakimiyyəti zamanında həmin mənbəri dövlət tərəfindən gəlib aparıblar. Kəndin Nəcəfdə təhsil almış Müctəhidlərindən biri olan Şeyx Əhməd Nardarani burada dini təbliğatla məşğul imiş. Məscid qumsallıq ərazidə yerləşdiyindən güclü qum çovğunları nəticəsində günbəzə kimi torpaq altında qalmışdır, təqribən iyirminci əsrin ortalarında məscid torpağın altından çıxarılmışdır. Bunu arxiv şəkilləridə sübut edir. Məscidin iki çöl qapısı var: əsas qapı Qərb tərəfdəndir, üzərində kitabəsi var, digər qapı isə Şərq tərəfdəndir — ehtimal olunur ki, bu qapı yeni üslubda görünüşə malik olduğu üçün nisbətən sonradan tikilmişdir.
Bu məscidin damında 8 künclü özülü olan günbəzi vardır. Gümbəzin ucunda isə kilid daşı var. Əsas qapının üstündə, tağın altında uzunluğu 0,7 m, eni isə 0,6 m olan ərəbcə yazı var. Yazının tərcüməsi aşağıdakı kimidir: "Bu müqəddəs məscidin inşası haqqında qəhrəman və xeyirxah Sultanın hakimiyyəti dövründə, Sultanın oğlu Şah Əbbas — əl — Səfəvi –əl – Musəvi – əl — Hüseyninin zamanında əmr verilmişdir. Allah onun hakimiyyətini uzun ömürlü etsin. Bəxş Əli bin — Şeyx Müzəffər. Hicri 1073-cü il"
Kənd camaatı arasında (və bəzi yazılı mənbələrdə) bu məscid "Haci Bəxşi" məscidi kimi tanınır.
Burada adı qeyd olunmuş Səfəvi hökmüdarı II Şah Abbasdır. Hicri 1073-cü il isə miladi 1662–63-cü ilə bərabərdir.
İstinadlar
- Nardaran məscidi bağlandı 2020-09-27 at the Wayback Machine, oxu.az, 11 dekabr 2015, İstifadə tarixi:11 dekabr 2015
- "İlham Əliyev Nardarandakı "Rəhimə Xanım" məscid-ziyarətgah kompleksi ilə tanış olub". president.az. 21 iyun 2016, 13:30. 2020-11-25 tarixində . İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- Akademik İ. Əzimbəyovun qeydləri əsasında.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- HD Video: "Rehime Khanim mosque, Nardaran, Azerbaijan"
- Full HD Video: Nardaran məscidi, Nardaran, Bakı, Azərbaycan
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Nardaran mescidi ve ya Rehime xanim mescidiNardaran mescidi40 33 22 sm e 50 00 20 s u Olke AzerbaycanSeher Baki BakiYerlesir NardaranAidiyyati Sefeviler imperiyasiTikilme tarixi 1663Uslubu Sirvan Abseron memarliq mektebiVeziyyeti stabil fealiyyeti dayandirilib Azerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 134KateqoriyaMescidEhemiyyetiOlke ehemiyyetliNardaran mescidi Abseronda Sefeviler dovrune aid 4 minareli mescid XV esr Sirvan memarliq enenelerinin XVII esrde de davam etdiyini gosteren abidelerden biri Abseron rayonunun Nardaran kendinde 1663 cu ilde tikilmis mesciddir Binanin uzerindeki kitabede abidenin memar Muradeli terefinden tikildiyi gosterilir Ister qurulusca isterse texniki cehetden Nardaran mescidi XV esr Sirvan mescidlerine oxsayir Burada xususen daslarin ince zovqle xususi sekilde yonulmasini qeyd etmeliyik Nardaran mescidi Sirvansahlar saray kompleksindeki binalar kimi yuksek keyfiyyetde tikilmisdir Nardaran mescidinin qurulusunda orijinal cehetler de vardir Mescidin esas duzbucaqli hissesine bitisik tikilmis yeni bir hisse dehliz vezifesini gorur Mescide gelenler burada ayaqqabilarini cixartdiqdan sonra ibadet salonuna daxil olurlar HaqqindaBakinin Nardaran kendinin Cenub Serq hissesinde qedim Qaladan cenuba dogru 250 m lik mesafede Molla Talibli erazisinde hicretin 1073 cu ilinde Hicri 1073 miladi 1662 63 cu il II Sah Abbasin hakimiyyeti dovrunde tikilmis qedim mescid yerlesir Ona bitisik halda Azerbaycanda yegane ustu aciq yay mescidi yerlesir Ustu aciq mescidin insa olunma tarixi hicri 1283 miladi 1866 ci il Arxa divardan mescidin damina 14 pilleli vintvari pilleken gedir Damin girisinde catma tag formali cetir yerlesir Mescidin birinci otagina girisden 2 m aralida icinde ikinci otaga aparan giris qapisi var bu otaq mescidin esas otagidir Uzunlugu 7 4 m eni ise 7 4 m dir Mescidin dord stuna soykenen dord tag uzerinde gunbez i vardir Her sutun bir butov dasdandir Tikinti zamani Simal divarda hem sag hem de sol terefden muqeddes Qurani Kerim ve kitablar ucun taxca qurulub her kuncde ise namaz qilmaq ucun hucreler yerler ayirilib Cenub divarinda ereb uslubunda mehrab yerlesir Mescidin merkezinde sam yandirmaq ucun cilciraq asilib hal hazirda hemin cilciraq movcud deyil Yasli neslin numayendelerinin soylediklerine esasen bu qedim mescidin el islemesi olan cox gozel menberi olub Sovet hakimiyyeti zamaninda hemin menberi dovlet terefinden gelib apariblar Kendin Necefde tehsil almis Muctehidlerinden biri olan Seyx Ehmed Nardarani burada dini tebligatla mesgul imis Mescid qumsalliq erazide yerlesdiyinden guclu qum covgunlari neticesinde gunbeze kimi torpaq altinda qalmisdir teqriben iyirminci esrin ortalarinda mescid torpagin altindan cixarilmisdir Bunu arxiv sekilleride subut edir Mescidin iki col qapisi var esas qapi Qerb terefdendir uzerinde kitabesi var diger qapi ise Serq terefdendir ehtimal olunur ki bu qapi yeni uslubda gorunuse malik oldugu ucun nisbeten sonradan tikilmisdir Bu mescidin daminda 8 kunclu ozulu olan gunbezi vardir Gumbezin ucunda ise kilid dasi var Esas qapinin ustunde tagin altinda uzunlugu 0 7 m eni ise 0 6 m olan erebce yazi var Yazinin tercumesi asagidaki kimidir Bu muqeddes mescidin insasi haqqinda qehreman ve xeyirxah Sultanin hakimiyyeti dovrunde Sultanin oglu Sah Ebbas el Sefevi el Musevi el Huseyninin zamaninda emr verilmisdir Allah onun hakimiyyetini uzun omurlu etsin Bexs Eli bin Seyx Muzeffer Hicri 1073 cu il Kend camaati arasinda ve bezi yazili menbelerde bu mescid Haci Bexsi mescidi kimi taninir Burada adi qeyd olunmus Sefevi hokmudari II Sah Abbasdir Hicri 1073 cu il ise miladi 1662 63 cu ile beraberdir IstinadlarNardaran mescidi baglandi 2020 09 27 at the Wayback Machine oxu az 11 dekabr 2015 Istifade tarixi 11 dekabr 2015 Ilham Eliyev Nardarandaki Rehime Xanim mescid ziyaretgah kompleksi ile tanis olub president az 21 iyun 2016 13 30 2020 11 25 tarixinde Istifade tarixi 21 iyun 2016 Akademik I Ezimbeyovun qeydleri esasinda Hemcinin baxXarici kecidlerHD Video Rehime Khanim mosque Nardaran Azerbaijan Full HD Video Nardaran mescidi Nardaran Baki Azerbaycan