fbpx
Wikipedia

Namurun mühasirəsi (1914)

Avqust 12, 2021

Namurun mühasirəsi (fr. Siège de Namur; 20—25 avqust 1914-cü il) - Birinci Dünya müharibəsi əsnasında keçirilən hərbi əməliyyat nəticəsində, Alman ordusunun Belçikanın Valonya vilayətinin paytaxtı Namur şəhərinə hücumu.

Namurun mühasirəsi
Əsas münaqişə: Birinci Dünya müharibəsi

Namur qalası
Tarix 20-25 avqust,1914-cü il
Yeri Namur,Belçika
Nəticəsi Almaniyanın qələbəsi
Münaqişə tərəfləri
Komandan(lar)

Eduard Mişel

general Maks fon Qalvitz
general-leytenant Plyuskov

Tərəflərin qüvvəsi

4-cü piyada diviziya,fransız alayı,qala qarnizonu
Cəmi: 35.000 nəfər,171 ağır qala topları

"Namur" zərbə qrupu:
Mühafizə ehtiyat korpusu,3-cü Ordunun XI korpusu,VII Ehtiyat korpusunun diviziyası, 4 Avstriya-Macarıstan ağır batareyaları,almanların ağır artilleriyası
Cəmi: 107.000 nəfər və təxminən 100 silah

Ölənlər və yaralananlar

15.000 (6.700 əsir daxil olmaqla)

300 ölü, 600 yaralı və məhbus

 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Namur "Namur qalası" kimi tanınan,müasir fortlar (qala – əsasən qoşunlar tərəfindən işğal edilmiş bir möhkəm bina) halqası ilə əhatə olunmuşdu. 4-cü Belçika diviziyası tərəfindən müdafiə olunurdu. Mühasirə 20 avqustda başladı,Alman ordusu Leje mühasirəsi əsnasında (4-16 avqust) qazandıqları təcrübədən istifadə etdi və hücumdan əvvəl mühasirədə olan ağır mühasirə artilleriyası və dörd Avstriya-Macarıstan ağır batareyaları ilə qalaları bombardman etdilər.

Fransız ordusu Şarlerua döyüşündə məğlub oldu və buna görə də möhkəmlətmək üçün Namurda yalnız bir alayı qoya bildi. Qüvvələr yetərsiz olduğuna görə mühasirəyə alınan güclü və ağır artilleriya atəşə tutuldu. Qalanın son müdafiəçiləri avqustun 25-də,4-cü Belçika diviziyasının qalıqları,5-ci Fransa ordusu vasitəsilə cənubdan geri çəkildikdən sonra təslim olmaq məcburiyyətində qaldılar. Sonda geri çəkilmənin nəticəsi olaraq,mühasirə zamanı Antverpendəki Belçika səhra ordusuna qatıldılar.

Ümumi məlumat

Tərəflərin planları

Belçika

 
Le Soir in başlığı, 4 avqust 1914-cü il

Belçikanın müharibə planları,digər güclərin qüvvələrini qovacağı fərziyyəyəsinə söykənirdi. Buna baxmayaraq,alman istilası ehtimalı Fransa və İngiltərənin mümkün müttəfiqləri olaraq nəzərə alınmasına səbəb olmadı. Belçika hökuməti,yalnız ölkənin müstəqilliyini müdafiə etməkdən daha çox böyük məqsədlər güdürdü. 1904-cü il tarixli ingilis-fransız müqaviləsi,belçikalılara ingilislərin Belçikaya olan münasibətinin dəyişməsindən və İngilis protektoratı olaraq qəbul edilməsindən qorxaraq ilham verdi. Baş qərargah 1910-cu ildə yaradıldı,ancaq komandiri general-leytenant Harri Canqblatt 30 iyun 1912-ci ildə istefa verdi və yalnız 1914-cü ilin may ayında general-leytenant Sallerom de Moranville ilə əvəz edildi. İyulun 29-da dəmiryol işçiləri ilə görüşərək ordunun qruplaşmasını planlaşdırmağa başladı. Plana görə,Belçika qüvvələri ölkənin mərkəzində, Belçikanın Milli qalası (Antverpen qalası) qarşısında cəmləşməli və istənilən istiqamətdə hazır olmalı idilər,"Lejin mohkəmləndirilmiş istehkamı qüvvələri" (UPL) və "Namur qalası qüvvələri" (UPN) sərhədi qorumaq üçün qaldılar. Yenidənqurma planının zəif həyata keçirildiyi bir şəraitdə, ölkənin mərkəzində yerləşən Belçika əsgərləri qeyri-mütəşəkkil və zəif təlim görmüşdülər: düşmənlə təmasın təxirə salınmasına imkan verdi,bu da sərhəddə yerləşən qalaları zəruri etdi. Ancaq ənənə,fransız hücum hücum nəzəriyyələrinə uyğun olaraq sərhəd bölgələrinə qayıtmağı nəzərdə tuturdu. Belçikanın planları ikisi arasında bir uzlaşma idi. Sahə ordusunun Lej və Namur qalalarında iki inkişaf etmiş diviziyanın irəliləməsi ilə Qete çayının kənarında cəmləşməsinə qərar verildi.

Almaniya

 
1914-cü il avqustun əvvəlində Leje mühasirəsindən sonra Almaniyanın Belçikada irəliləməsini göstərən xəritə

1891-ci ildən etibarən Alman strategiyası Fransaya qarşı hücum əməliyyatları və Rusiyaya qarşı müdafiə əməliyyatları üzərində dayanmağa başladı. Almaniyanın planları müəyyənləşdirdi:

  1. az sayda qoşun;
  2. səfərbərlik və mərkəzləşmə;
  3. müasir silahların təsir gücünün artırılması;

Fransa və Rusiya Almaniya ilə sərhəddəki istehkamlarını modernləşdirdikdən sonra,cəbhəyə hücum baha başa gəldi və uzun sürdü. Alman Baş Qərargah rəisi Alfred fon Şliffen (Oberste Heeresleitung "OHL") 1891-1906-cı illərdə yerli say üstünlüyünə sahib olacaq və tez bir zamanda qəti bir qələbə qazanacaq şimal (sağ) cəbhəyə hücum edərək Fransa sərhəd istehkamlarını keçmək planını hazırladı. 1898-1899-cu ilə qədər bu manevr Belçikadan keçən; şimaldan Paris üçün təhlükə yaradan Antverpen və Namur arasındakl sürətli bir keçid demək idi. Şlffeni 1906-cı ildə əvəz edən Helmut Moltke (kiçik),fransızların Alman Baş Qərargahının fərziyyələrinə uyğun hərəkət edəcəyinə şübhə etdi. Moltke yerləşdirmə və mərkəzləşdirmə planlarını dəyişdirdi ki,sol cinaha (Western Army-dən,səfərbər olmalı olduğu təxminən 1.700.000 nəfərdən - "Qərb Ordusu")bölmə əlavə etməklə planı mərkəzdəki hücuma uyğunlaşdırsın və ya alternativ olaraq cinahlardan gələn hücumları əhatə etsin. Əsas Alman qüvvələri (sağ cinah) hələ də cənubundan Fransaya hücum etmək üçün Belçika üzərindən irəliləməli idi,fransız orduları sol cinah tərəfdən darmadağın ediləcək və Maas,Ena,Somma,Uaza,Marna və Sena çayları boyunca mərkəzi Fransaya geri çəkilmək imkanı olmadan geri çəkiləcəkdilər. Beləliklə,fransızlar ya şimaldan bir zərbə ilə məhv ediləcək, ya da ortada, ya da ortaq sərhəddə olan Lotaringiyada qələbə üçün şərait yaradacaqdılar.

Hərbi inkişaf və ilk döyüşlər

Möhkəmləndirilmiş Namur qalası mövqeyi

 
Üçbucaqlı Brialmon qalası, 1914-cü il

Maas çayı vadisi,Fransanı işğal edə biləcək bir yol idi və Almaniyaya,buna görə də Fransa-Prussiya müharibəsindən sonra Belçika generalı Anri Aleksis Brialmon Fransa və Almaniyanı Belçika suverenliyini pozmamaq üçün Leje və Namur şəhərləri yaxınlığındakı yamacları möhkəmləndirdi. "Namurun möhkəmləndirilmiş mövqeyi" 1888-1892-ci illərdə Namur mərkəzindən yeddi kilometr məsafədə inşa edilmişdir. Qalalar üçbucaqlı və dördbucaqlı bir formanın standart dizaynlarına uyğun olaraq,düşmənin ehtimal olunan hücumu istiqamətində bir bucaq şəklində qurulmuşdu,bu da qala xəndəklərindəki qoruyucu batareyaların sayını minimuma endirməyə imkan verirdi. Maasın sol sahilində təkmilləşdirilmiş Malon,Sent-Eriber,Marşovelet,Syüarle,Demin,Konele qalaları var idi. Sağ sahilindəki Mezere,Danuda,Dav qalaları hamısı modernləşdirildi. Köhnəlmiş Namur qalası şəhərə artıq lazımsız idi.

Qalalar dəmir-betondan deyil,adi betondan tikilmişdi və betonlama yalnız gündüz edilə bilərdi,müxtəlif günlərdə su basması ilə,su altında qalmış təbəqələr arasında zəif dikişlərin olması ilə nəticələndi. Qala 3-4 metr betonla örtülmüşdü; kazakların beton divarları,bir elə həssas deyildi,qalınlığı 1,5 m idi və genişliyi 8 m olan çəmənliklə əhatə olunmuşdu. Giriş uzun bir rampa idi,arxa tərəf Namurun qarşısında, perpendikulyar olan tambur ilə mazğalla qorunurdu. Giriş,damın kənarından 3.5 m-ə qədər uzanan yuvarlaq körpü ilə təchiz olunmuşdu,bu da öz növbəsində qumbaraatanlar,giriş qapısı və darvazanın oxları boyunca atəş açan 57 mm-lik silahlarla qorunurdu. Leje və Namur qalalarında cəmi 171 ağır silah, o cümlədən 1888-ci il üçün ən müasir artilleriya sistemləri olan 120, 150 və 210 mm kalibrli Krupp firmasının 5-8 silahı var idi. Onların hamısı Fransa, Belçika və Almaniyada hazırlanmış, zirehli qüllələrə quraşdırılmışdı. Bundan əlavə, 6-9 ədəd,57 mm-lik silahlar qazamatlarda çuxuru örtmək üçün quraşdırılmışdır.

 
Beşbucaqlı Brialmon qalası,1914-cü il

"Namurun möhkəmləndirilmiş mövqeyi" qalaları 210 mm artilleriya parçasının təsirinə tab gətirmək üçün qurulmuşdu. Onlar həmçinin işıqlandırma, nasoslar və işıqlandırma üçün 29 milyon frank dəyərində buxar generatorları ilə təchiz olunmuşdur. İtirilmiş qalanın qarnizon qüvvələrinə,arxadan əks-hücuma keçməsi üçün daha asanlıqla geri qaytarılması üçün qalaların arxası zəiflədilmişdir. Barak və xidmət obyektləri yaşayış sahələrinin işıqlandırılması və havalandırılması üçün arxa tərəflərdən istifadə edərək arxada yerləşdirilmişdi. Ehtiyyat qida məhsulları qarnizonun gündəlik ehtiyacları üçün hazırlanmışdı,amma dezavantajı tualet,duş,mətbəx və meyitxananın bir sayğac salonunda qurulması idi,bu da,yaşayış və xidmət otaqlarında yığılan alət,maşınların partlaması nəticəsində tüstü olarsa,istehkamlar təbii bir şəkildə havalandırıldığı üçün etibarsız ola bilərdi. Hər bir qalada hücum edənlərə hücum etmək üçün piyada dəstəsi var idi.

Əvvəlki hərbi əməliyyatlar

Lejin mühasirəsi Almaniyanın Belçikaya hücumuna yol açmış oldu və I Dünya müharibəsinin ilk əməliyyatı oldu. Mühasirə almanların gözlədiyi kimi 2 gün deyil, 11 gün davam etdi. Şəhərə hücumlar 5 avqust 1914-cü ildə başladı və son qala düşənə qədər 16 avqusta qədər davam etdi. Belçikanın şərqindəki Alman ordularına lazım olan dəmir yolları qala ilə bağlandı, ancaq tutulduqdan sonra,17 avqust səhəri 1,2 və 3-cü alman qoşunları Fransa sərhədinə qədər irəliləməyə davam etdilər. 18-20 avqust tarixlərində Belçika sahə ordusu Qete çayından Antverpenə çəkildi. Brüssel avqustun 20-də müqavimət göstərmədən təslim oldu. 2-ci Ordunun komandiri general Karl fon Byülov,Ehtiyat Qvardiya Korpusu, General Maks fon Hauzenin 3-cü Ordusu tərəfindən ayrılmış XI Korpus və VII Ehtiyat Korpusunun daxil olduğu General Max fon Qalvitzin komandanlığı altında — 107.000 insanın avqustun 16-da Namura doğru irəliləməyə başlayan və 20 Avqustda onun qarşısına çıxan "Namur" zərbə qrupunu (Angriffsgruppe Namur) meydana gətirdilər. 3-cü Ordu Maas çayı boyunca cənub cinahını əhatə etdi və 2-ci Ordu fransız qoşunlarının (bir alaydan başqa) qarnizona kömək etmək üçün Namura gəlməsinə mane olan Şarleruada döyüşə girdi.

Mühasirənin başlanğıcındakı vəziyyət

Belçikanın müdafiəyə hazırlığı

 
Brialmon qalasının içərisinin sxemi

Namur,general Eduard Mişelin komandanlığı altında 37.000 nəfərlik qarnizon və 4-cü Belçika diviziyasının piyada dəstəsi tərəfindən müdafiə edilirdi. Belçika və Alman süvariləri avqustun 5-də Namurun şimalından,iki gün sonra isə cənub-şərqindən atəş etdilər. Avqustun 19-da Haydakı 8-ci Belçika briqadası Maas üzərindəki körpünü dağıdıb Namura geri çəkildi,çünki Qvardiya ehtiyat korpusu və XI korpusun qüvvələri şərqdən yaxınlaşırdı.

Alman qoşunlarının hazırlığı

 
Namurun görünüşü,təqribən 1900-cü il

3-cü Ordu Namur və Jiv arasındakı müttəfiqlərin hücumlarını dəf edərkən Byulov,Mühafizə Korpusunun komandiri general fon Qalvitzə Namur qala qrupu ilə birlikdə hücum etməyi tapşırdı. Möhkəmləndirilmiş Namur qalası mövqeyinə hücum zamanı qazanılan təcrübəni nəzərə alaraq Maas vadisi boyunca Lejdən deportasiya edilən ağır artilleriya və mühəndislik qoşunları,mühafizəçilər qoruğu korpuslarını Maasın şimal sahilinə,XI korpusu cənuba aparan Namura ən qısa yolu seçdilər. Byulov,avqustun 20-də Qalvitsin qərargahına gələrək,1-ci Mühafizə ehtiyat diviziyasının,Namurun şimal və şimal-qərbində qalada yerləşdirilən 2-ci Ordunun sol cinahını əhatə etməsini tələb etdi. Bölmənin Andenn çayından keçməsi lazım idi,ancaq "Belçika mülki şəxsləri" onları küçə döyüşü üçün saxladılar. V.F.Novitski,möhkəmləndirmə yanaşmasını istisna edərək,qalanın sürətli şəkildə düşməsini,Namuru Antanta sahə qüvvələrindən tamamilə kəsən alman qüvvələri tərəfindən məharətlə mühasirəyə alınmasına səbəb olan amillər kimi qeyd edir; səbəb də qalanın öz garnizonunun passivliyi idi,onlar da mühasirənin ilk dövründə manevr etməyə çalışmamış,həm də şimal-şərqdəki ilk qalaların yıxılmasından sonra Namuru tərk etməyə başlamışdılar.

Alman hücum planı

Avqustun 19-da kəşf edildikdən sonra Qalvits qalaya hərəkətə keçməyin işə yaramayaçağını söylədi,şimal-şərqdən İnjon və Vesen arasındakı 3-cü Mühafizə Ehtiyat Dəstəsinin qüvvələri və şərqdən XI Korpusun qüvvələri tərəfindən hücum etmək qərarına gəldi. 1-ci Mühafizə Ehtiyat diviziyası Andenndə ehtiyatda olaraq qaldı. Mühasirə artilleriyası Marşovelet,Mezere və Andua qalalarının qarşısındakı sıralarda yerləşməli idi. Eron,Kutis, Oe və Amoisdən gələn piyada, saat 11: 00-a qədər Frank-Var,Vesen, Skleyn,Stryu və Fo-le-Tomb arasındakı xəttdə mövqe tutmalı idi; günortadan sonra artilleriya atəşə başladı. Həmin gün qalalar və qarnizon yerlərinin xəritələri ilə Baş Qərargahın hazırladığı bir plan gəldi; lakin Qalvitz,mühasirədən əvvəlki fikirlərə yox,müasir müharibə metodlarına uyğun olaraq əməliyyata üstünlük verdi. Hava kəşfiyyatı Koneledə Belçika bölmələrini və Namurun hər iki tərəfindəki Vepion və Arredəki ponton körpüləri,həm də cənub-qərbdən qalaya aparan dəmir yollarında sıx nəqliyyatı aşkar etdi. Almanlar Lejeyi mühasirəyə alarkən,belçikalılar,xüsusilə şimaldan cənub-şərqə qədər olan perimetrin ən həssas hissələrində,qalalar arasında sahə istehkamları qurmaq üçün vaxtdan istifadə etdilər.

Mühasirə

Bombardman

 
Avstriya-Macarıstanın 305 mm-lik mühasirə silahı

Avqustun 21-də baş verən bombardmanlara duman mane oldu və günorta saatlarında şimal-şərq və cənub-şərqdəki artilleriya yalnız Marşovelet,Mezere və Andua qalalarına və aralarındakı boşluqlara atəş etdi. Belçikalılar zəif cavab verdilər və 1-ci Mühafizə Ehtiyat diviziyası Empten və Mef bölgəsinə keçdilər. 3-cü Mühafizə Ehtiyat diviziyası Marşovelet,Jelbresse və Varta kəndlərinin kənarlarına qədər irəlilədilər,22-ci diviziya Ton-Qoye-Fo-le-Tomb xəttini tutdu və 38-ci diviziya Andenndə yerləşdi. Namurun cənub və cənub-şərq bölgəsinin araşdırılması nəticəsində,bölgənin dik divarları olan yarğanlarla dolu olduğu və hücum üçün uyğun olmaması,Qalvitzi bu istiqamətdə saxta manevrlər etməklə məhdudlaşdırmağa və 38-ci diviziyaya sabah şimal sahilinə keçmək əmrini verməyə məcbur etdi. Yağışlı hava Alman hava kəşfinə mane olsa da,1-ci Mühafizə Qoruğu və 38-ci bölmələr Doss və Jelbresse arasında əsas zərbəni endirməli idi,3-cü Mühafizə Ehtiyat diviziyası ehtiyatda qaldı. Artilleriyaya Koneli qalasının atəşinə başlamaq əmri verilmişdi. Avqustun 22-də belçikalılar 2 əks hücuma keçdilər və 3-cü Qvardiya Ehtiyat dairəsi Marşovelet yaxınlığında döyüşə başladı,bu hücum planlarını pozdu,ertəsi günə qədər təxirə salındı. Atışma davam etdi və artilleriya komandirləri atəşin təsirinin dağıdıcı olduğuna əmin oldular,piyada qoşun komandirləri,sapyorlar (mina təmizləyənlər) və hava qrupları Belçika qalaları və müvəqqəti müdafiə mövqelərindən gələn yanğının zəifləmədiyini bildirdilər.

Hücum

 
420 mm-lik ağır Alman silah növü M-Gerat 14

Qalvitz,hücumun avqustun 23-də şimal və şimal-şərqdən başlanmasını əmr etdi. Hücuma komandirlik etmək üçün 11-ci korpus komandiri general-leytenant Otto fon Plyuskov təyin edildi. Mühasirə silahlarının Belçika qala artilleriyasını qırması lazım idi,belə ki, piyada və sapyorlar orta və sahə silahlarının dəstəyi ilə ara istehkamlara hücum edə bildilər. İlk hücumdan sonra Namurun şimal tərəfi Jamblu-Namur-Yui dəmir yoluna qədər işğal edilməli idi. Plyuskov qalaların bombalanmasına müvəffəq olana qədər hücumun təxirə salınmasını istədi,ancaq Qalvitz bu istəyi rədd etdi. Hücum başladı,saat 9:30-da 3-cü Mühafizə Ehtiyat Dairəsi Koneli qalasının şərqindəki istehkamları ələ keçirdi və Plyuskov öz sırasındakı qalan hissələrə hücum etdi. Saat 11: 15-də Marşoveletin hər iki tərəfindəki istehkamlar da ələ keçirildi,bu qaladan və Koneli qalasından cavab atəş gəldi. Hücumlar bütün cəbhə boyu Namur istiqamətində başladı;1-ci qvardiya ehtiyat hissəsinin ehtiyat briqadası və 38-ci diviziyanın alayı Emin və Syuarle qalalarının mümkün hücumlarından cəbhəni qorumaq üçün Lez - Namur yolu ilə hərəkət etdi. Korneli və Marşovelet qalaları günortadan sonra təslim oldular və 16:00-da Namurun şimalına hücum edənlər öz hədəflərinə çatdılar.

14-cü Ehtiyat bölümü,atəşi əsas hücum istiqamətindən yayındırmaq üçün Emin və Syuarle qalalarına hücum etdi. 22-ci diviziya,piyadalar aralarındakı ara istehkamlara yaxınlaşdıqdan sonra günortaya qədər Mezer və Andua qalalarını atəşə tutdu. Saat 17: 00-da Qalvitz bir nümayəndəsini Namur qarnizon komandirinin yanına göndərdi və 19: 00-a qədər şəhərin və qalan qalaların təslim olmasını tələb etdi; əks təqdirdə şəhər və qala atəşə məruz qalacaqdı. Plyuskov,möhkəmləndiricilərin müdafiəçilərə yaxınlaşmasına və ya qarnizonun geri çəkilməsinə mane olmaq üçün artilleriyaya Namurun cənubunda manevrlərə başlamaq üçün hazır olmağı əmr etdi. Təyin olunmuş Plyusov vaxtı ilə cavab alınmadı,lakin Alman komandanlığı gecə boyu küçə döyüşlərində iştirak etməməyi və qalaları və şəhərin cənub hissəsini atəşə tutmaq qərarına gəldi. Namurun şimal hissəsindəki bəzi hissələr dəmir yolu xəttini keçdiyindən, atəş yalnız 15 dəqiqədən sonra dayandırıldı. Galvitz qalan piyada birləşmələrinə müqavimət göstərməyən Sambr və Maas tərəfə keçməyi əmr etdi,lakin bir kiçik körpü istisna olmaqla bütün keçidlərin dağıldığı məlum oldu. Şəhərdəki hərbi qüvvələrə bildirildi ki,4-cü Belçika diviziyası almanlar müdafiə xəttini keçəndə cənubdan geri çəkildi. Gecə ərzində Alman qoşunları,səhər saatlarında hücumu davam etdirməyə hazırlaşaraq işğal olunmuş mövqelərdə qaldılar.

Alman hazırlıqları 24 avqust saat 5: 00-da tamamlandı və ağır artilleriya Emin və Syuarle qalalarını atəşə tutmağa davam etdilər. Şəhərdəki qoşunlar Maas və Sambr arasındakı körpüləri yenidən qurdular. Mezer qalası,bir gün əvvəl 22-ci diviziya tərəfindən tutuldu və Qalvitz 38-cü diviziyaya,Malon və San Heriber qalalarına hücum etmək üçün Namurun cənub-qərbindəki qumkluq ərazi istiqamətində hərəkət etməyi əmr etdi. 3-cü Mühafizə diviziyası şəhərin qalan hissəsini,1-ci Mühafizə bölməsini - Emin və Syuarle qalalarının bombalanmasının həyata keçirildiyi Maasın şimalındakı artilleriya mövqelərini işğal etməli idi. 14-cü Ehtiyat bölmə qarnizonuna qərbdə və cənub-qərbdə irəliləməsinin qarşısını almaq tapşırıldı,22-ci diviziya isə Andua və Dav qalalarını almalı idi və sonra Maas çayını keçməli idilər. Səhər 3-cü Mühafizə diviziyası şəhərin qalan hissəsini işğal etdi və Andua qalasını ələ keçirdi. 38-ci diviziya Malon qalasını hücum edərək aldı və gücləndirdi. Axşam 38-ci diviziya, Sen-Heriber və Emin qalalarını aldı,Dav və Syuarle avqustun 25-də təslim oldu,lakin artıq 24 avqust gecəsi,Mühafizə Ehtiyatı korpusu və XI korpusa 2 və 3-cü Alman orduları ilə əlaqə yaratmaq üçün cənuba doğru hərəkət etmək əmri verildi.

Nəticələr

Təhlil

 
Alman təbliğatı Namurun tutulmasını təsvir edir.

Almaniyanın rəsmi tarixi,çoxcildli "II Dünya müharibəsi"ndə (alm. Der Weltkrieg 1914 bis 1918‎) Namurun sürətlə ələ keçirilməsi,Sambr və Maas çaylarının daşması nəticəsində Fransa qüvvələrinin tutulmasının qarşısını aldığını bildirdi. Müvəffəqiyyət sahə və mühasirə döyüşləri aparmaq prinsiplərini yenidən düşünən və Lejdə tətbiq olunanlardan daha təsirli taktika tətbiq edən Qalvitsin bacarığı ilə əlaqələndirildi. Namura hücum daha sürətli oldu,az sayda əsgər tələb olundu və müdafiəçilər üçün üç həftəlik hazırlıqlara baxmayaraq daha az itki ilə müşayiət olundu.Almanlar Liejdə tətbiq olunan taktikaları tamamilə yenidən nəzərdən keçirdilər və piyada ilə hücumdan əvvəl,Lejdəki mühasirə artilleriyasının qalaları əzməsini gözlədilər. Topçu hazırlığı müdafiəçiləri qalaların arxasındakı xəndəklərdən çıxartdı və Alman qoşunları qalalar arasından keçərək arxadan hücum edə bildilər. Qalaların müdafiəçiləri 500 nəfər üçün lazımi sanitariya şəraitinin olmadığı və havasının nəfəs almaq üçün ağır olduğu mərkəzi massivə töküldü,Alman artilleriyası isə qalaları həddindən artıq ağır haubitsalarla arxa cəbhədən atəşlə məhv etdi. Alman artilleriyasının atəşi,qalalardakı çıxışların olma ehtimalını istisna etdi,lakin ağır sürsatların 60% -i,əsasən fortların üstündən uçdu. Eyni zamanda qala topları,almanlarınkından daha güclü olmadıqları üçün, aparıcı təyyarələrindən və qonşu qalalardan gələn yanğın dəstəyindən istifadə etdilər. V.F.Novitski qalanın sürətlə dağıdılmasına səbəb olan amillər kimi,Namurun Antanta sahə qüvvələrindən tamamilə kənarlaşdıran alman gücləri tərəfindən məharətlə mühasirəyə alınmasını,bu da möhkəmləndirmə yanaşmasına mane olduğunu; mühasirənin ilk dövründə manevr etməyə cəhd etməyən qalanın öz qarnizonunun passivliyini,eyni zamanda şimali-şərqdə ilk qalalar dağılandan sonra Namuru tərk etməyə başladığını qeyd edir.

İtkilər

Belçika ordusu 15.000 insan itirdi,onlardan 10.000-i Fransa ordusunun mövqeyi üçün cənuba geri çəkilən 4-cü diviziyadan olanlar idi. Bölmə Havra, sonra dənizdən Ostendə keçdi,ora 27 avqustda gəldi və Belçika ordusu ilə Antverpendə birləşdi. Almaniyanın rəsmi tarixi,5.700 Belçika və fransız hərbi əsirinin və 12 sahə silahının ələ keçirildiyini,mühasirədən əvvəl son anda qalanı tərk edən,ancaq Namurun cənubunda tutulan 4-cü diviziya işçilərinin bir hissəsinin tutulduğunu bildirir. Almanlar 300 nəfərin öldümü ilə 900 nəfər itirdilər.

Qeydlər

  1. Belçikadakı döyüşlər zamanı Almanlar tərəfindən mülki əhaliyə tətbiq olunan bir neçə dəfə, "məcburi tədbirlər " Antanta ölkələrinin təbliğatı ilə istifadə olunurdu və müharibə dövründə və ondan sonra fərqli qərəzli komissiyalar tərəfindən araşdırıldı. 1920-1930-cu illərdə Alman qüvvələrinə qarşı iddialar kifayət qədər əsaslandırılıb,işıqlandırılmadı,çünki araşdırma komissiyaları siyasi məqsədlər güdürdü. Bununla yanaşı,2005-ci ildə Horn və Kramer arxiv materialları,əsgər məktubları və gündəlikləri və rejim hekayələri əsasında 1914-cü ildə almanların Belçika və Fransadakı mülki əhaliyə və əsirlərə qarşı pis rəftar etdikləri qənaətinə gəldilər. Müəlliflərin fikrincə, alman strateqləri mülki əhalinin partizan müharibəsində iştirak edəcəyini və bu cür vətəndaş üsyanlarının qarşısını almaq üçün ciddi tədbirlərin görülməsini zəruri sayırdılar. Horn və Kramerdə mülki əhaliyə qarşı zorakılığın Alman birliklərində sərxoşluğun,nizam-intizamın olmaması,qorxu və isteriya ilə nəticələnmiş,habelə frankistlərin (partizanların) Fransa-Prussiya müharibəsi günlərində etdiyi hərəkətlərin yeni bir xatirə olaraq verilmişdi,Birinci Dünya müharibəsinin əvvəlində fransız nizamsızlarının hücumları ilə bağlı alman iddialarının əksəriyyəti əsassız idi.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Strachan, 2001. səh. 209–211
  2. Humphries, Maker, 2013. səh. 66,69
  3. Strachan, 2001. səh. 190, 172–173, 178
  4. Puelinckx, Malchair, 2012
  5. Donnell, 2007. səh. 45–48
  6. ↑ Donnell, 2007. səh. 13–17
  7. ↑ Donnell, 2007. səh. 52
  8. Donnell, 2007. səh. 32
  9. Edmonds, 1926. səh. 33
  10. ↑ Tyng, 1935. səh. 99
  11. ↑ Edmonds, 1926. səh. 35
  12. ↑ Новицкий, 1938, Атака фортов (21–25 августа)
  13. Humphries, Maker, 2013. səh. 207–208
  14. Humphries, Maker, 2013. səh. 209–211
  15. Humphries, Maker, 2013. səh. 211–212
  16. Humphries, Maker, 2013. səh. 212–213
  17. Humphries, Maker, 2013. səh. 213–214
  18. ↑ Humphries, Maker, 2013. səh. 214
  19. Donnell, 2007. səh. 36
  20. Tyng, 1935. səh. 100

Ədəbiyyat

Kitablar

  • Donnell C. (2007). The Forts of the Meuse in World War I. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-84603-114-4.
  • Edmonds J. E. (1926). "Military Operations France and Belgium, 1914" (2) (History of the Great War Based on Official Documents by Direction of the Historical Section of the Committee of Imperial Defence. I Mons, the Retreat to the Seine, the Marne and the Aisne August–October 1914). London: Macmillan.
  • Humphries M. O.,Maker J. (2013). Der Weltkrieg: 1914 The Battle of the Frontiers and Pursuit to the Marne (Germany's Western Front: Translations from the German Official History of the Great War. I. Part 1). Waterloo, Canada: Wilfrid Laurier University Press. ISBN 978-1-55458-373-7.
  • Strachan S. (2001). The First World War: To Arms. Oxford: OUP. ISBN 0-19-926191-1.
  • Tyng (1935). The Campaign of the Marne 1914 (Westholme ed.). New York: Longmans, Green. ISBN 1-59416-042-2.
  • Новицкий, Василий Фёдорович (1938). "Вторжение германцев в Бельгию". Мировая война 1914–1918 гг. Кампания 1914 года в Бельгии и Франции. I. М.: Воениздат НКО СССР.

Veb-saytlar

Avqust 12, 2021
namurun, mühasirəsi, 1914, namurun, mühasirəsi, siège, namur, avqust, 1914, birinci, dünya, müharibəsi, əsnasında, keçirilən, hərbi, əməliyyat, nəticəsində, alman, ordusunun, belçikanın, valonya, vilayətinin, paytaxtı, namur, şəhərinə, hücumu, namurun, mühasir. Namurun muhasiresi fr Siege de Namur 20 25 avqust 1914 cu il Birinci Dunya muharibesi esnasinda kecirilen herbi emeliyyat neticesinde Alman ordusunun Belcikanin Valonya vilayetinin paytaxti Namur seherine hucumu Namurun muhasiresiEsas munaqise Birinci Dunya muharibesiNamur qalasiTarix 20 25 avqust 1914 cu ilYeri Namur BelcikaNeticesi Almaniyanin qelebesiMunaqise terefleriBelcika Fransa Almaniya imperiyasi Avstriya Macaristan imperiyasiKomandan lar Eduard Misel general Maks fon Qalvitz general leytenant PlyuskovTereflerin quvvesi4 cu piyada diviziya fransiz alayi qala qarnizonuCemi 35 000 nefer 171 agir qala toplari Namur zerbe qrupu Muhafize ehtiyat korpusu 3 cu Ordunun XI korpusu VII Ehtiyat korpusunun diviziyasi 4 Avstriya Macaristan agir batareyalari almanlarin agir artilleriyasi Cemi 107 000 nefer ve texminen 100 silahOlenler ve yaralananlar15 000 6 700 esir daxil olmaqla 300 olu 600 yarali ve mehbus Vikianbarda elaqeli mediafayllarNamur Namur qalasi kimi taninan muasir fortlar qala esasen qosunlar terefinden isgal edilmis bir mohkem bina halqasi ile ehate olunmusdu 4 cu Belcika diviziyasi terefinden mudafie olunurdu Muhasire 20 avqustda basladi Alman ordusu Leje muhasiresi esnasinda 4 16 avqust qazandiqlari tecrubeden istifade etdi ve hucumdan evvel muhasirede olan agir muhasire artilleriyasi ve dord Avstriya Macaristan agir batareyalari ile qalalari bombardman etdiler Fransiz ordusu Sarlerua doyusunde meglub oldu ve buna gore de mohkemletmek ucun Namurda yalniz bir alayi qoya bildi Quvveler yetersiz olduguna gore muhasireye alinan guclu ve agir artilleriya atese tutuldu Qalanin son mudafiecileri avqustun 25 de 4 cu Belcika diviziyasinin qaliqlari 5 ci Fransa ordusu vasitesile cenubdan geri cekildikden sonra teslim olmaq mecburiyyetinde qaldilar Sonda geri cekilmenin neticesi olaraq muhasire zamani Antverpendeki Belcika sehra ordusuna qatildilar Mundericat 1 Umumi melumat 1 1 Tereflerin planlari 1 1 1 Belcika 1 1 2 Almaniya 1 2 Herbi inkisaf ve ilk doyusler 1 2 1 Mohkemlendirilmis Namur qalasi movqeyi 1 2 2 Evvelki herbi emeliyyatlar 2 Muhasirenin baslangicindaki veziyyet 2 1 Belcikanin mudafieye hazirligi 2 2 Alman qosunlarinin hazirligi 2 3 Alman hucum plani 3 Muhasire 3 1 Bombardman 3 2 Hucum 4 Neticeler 4 1 Tehlil 4 2 Itkiler 5 Qeydler 6 Hemcinin bax 7 Istinadlar 8 EdebiyyatUmumi melumat RedakteTereflerin planlari Redakte Belcika Redakte Le Soir in basligi 4 avqust 1914 cu il Belcikanin muharibe planlari diger guclerin quvvelerini qovacagi ferziyyeyesine soykenirdi Buna baxmayaraq alman istilasi ehtimali Fransa ve Ingilterenin mumkun muttefiqleri olaraq nezere alinmasina sebeb olmadi Belcika hokumeti yalniz olkenin musteqilliyini mudafie etmekden daha cox boyuk meqsedler gudurdu 1904 cu il tarixli ingilis fransiz muqavilesi belcikalilara ingilislerin Belcikaya olan munasibetinin deyismesinden ve Ingilis protektorati olaraq qebul edilmesinden qorxaraq ilham verdi Bas qerargah 1910 cu ilde yaradildi ancaq komandiri general leytenant Harri Canqblatt 30 iyun 1912 ci ilde istefa verdi ve yalniz 1914 cu ilin may ayinda general leytenant Sallerom de Moranville ile evez edildi Iyulun 29 da demiryol iscileri ile goruserek ordunun qruplasmasini planlasdirmaga basladi Plana gore Belcika quvveleri olkenin merkezinde Belcikanin Milli qalasi Antverpen qalasi qarsisinda cemlesmeli ve istenilen istiqametde hazir olmali idiler Lejin mohkemlendirilmis istehkami quvveleri UPL ve Namur qalasi quvveleri UPN serhedi qorumaq ucun qaldilar Yenidenqurma planinin zeif heyata kecirildiyi bir seraitde olkenin merkezinde yerlesen Belcika esgerleri qeyri mutesekkil ve zeif telim gormusduler dusmenle temasin texire salinmasina imkan verdi bu da serhedde yerlesen qalalari zeruri etdi Ancaq enene fransiz hucum hucum nezeriyyelerine uygun olaraq serhed bolgelerine qayitmagi nezerde tuturdu Belcikanin planlari ikisi arasinda bir uzlasma idi Sahe ordusunun Lej ve Namur qalalarinda iki inkisaf etmis diviziyanin irelilemesi ile Qete cayinin kenarinda cemlesmesine qerar verildi 1 Almaniya Redakte 1914 cu il avqustun evvelinde Leje muhasiresinden sonra Almaniyanin Belcikada irelilemesini gosteren xerite 1891 ci ilden etibaren Alman strategiyasi Fransaya qarsi hucum emeliyyatlari ve Rusiyaya qarsi mudafie emeliyyatlari uzerinde dayanmaga basladi Almaniyanin planlari mueyyenlesdirdi az sayda qosun seferberlik ve merkezlesme muasir silahlarin tesir gucunun artirilmasi Fransa ve Rusiya Almaniya ile serheddeki istehkamlarini modernlesdirdikden sonra cebheye hucum baha basa geldi ve uzun surdu Alman Bas Qerargah reisi Alfred fon Sliffen Oberste Heeresleitung OHL 1891 1906 ci illerde yerli say ustunluyune sahib olacaq ve tez bir zamanda qeti bir qelebe qazanacaq simal sag cebheye hucum ederek Fransa serhed istehkamlarini kecmek planini hazirladi 1898 1899 cu ile qeder bu manevr Belcikadan kecen simaldan Paris ucun tehluke yaradan Antverpen ve Namur arasindakl suretli bir kecid demek idi 2 Slffeni 1906 ci ilde evez eden Helmut Moltke kicik fransizlarin Alman Bas Qerargahinin ferziyyelerine uygun hereket edeceyine subhe etdi Moltke yerlesdirme ve merkezlesdirme planlarini deyisdirdi ki sol cinaha Western Army den seferber olmali oldugu texminen 1 700 000 neferden Qerb Ordusu bolme elave etmekle plani merkezdeki hucuma uygunlasdirsin ve ya alternativ olaraq cinahlardan gelen hucumlari ehate etsin Esas Alman quvveleri sag cinah hele de cenubundan Fransaya hucum etmek ucun Belcika uzerinden irelilemeli idi fransiz ordulari sol cinah terefden darmadagin edilecek ve Maas Ena Somma Uaza Marna ve Sena caylari boyunca merkezi Fransaya geri cekilmek imkani olmadan geri cekilecekdiler Belelikle fransizlar ya simaldan bir zerbe ile mehv edilecek ya da ortada ya da ortaq serhedde olan Lotaringiyada qelebe ucun serait yaradacaqdilar 3 Herbi inkisaf ve ilk doyusler Redakte Mohkemlendirilmis Namur qalasi movqeyi Redakte Ucbucaqli Brialmon qalasi 1914 cu il Maas cayi vadisi Fransani isgal ede bilecek bir yol idi ve Almaniyaya buna gore de Fransa Prussiya muharibesinden sonra Belcika generali Anri Aleksis Brialmon Fransa ve Almaniyani Belcika suverenliyini pozmamaq ucun Leje ve Namur seherleri yaxinligindaki yamaclari mohkemlendirdi Namurun mohkemlendirilmis movqeyi 1888 1892 ci illerde Namur merkezinden yeddi kilometr mesafede insa edilmisdir Qalalar ucbucaqli ve dordbucaqli bir formanin standart dizaynlarina uygun olaraq dusmenin ehtimal olunan hucumu istiqametinde bir bucaq seklinde qurulmusdu bu da qala xendeklerindeki qoruyucu batareyalarin sayini minimuma endirmeye imkan verirdi Maasin sol sahilinde tekmillesdirilmis Malon Sent Eriber Marsovelet Syuarle Demin Konele qalalari var idi Sag sahilindeki Mezere Danuda Dav qalalari hamisi modernlesdirildi Kohnelmis Namur qalasi sehere artiq lazimsiz idi 4 Qalalar demir betondan deyil adi betondan tikilmisdi ve betonlama yalniz gunduz edile bilerdi muxtelif gunlerde su basmasi ile su altinda qalmis tebeqeler arasinda zeif dikislerin olmasi ile neticelendi Qala 3 4 metr betonla ortulmusdu kazaklarin beton divarlari bir ele hessas deyildi qalinligi 1 5 m idi ve genisliyi 8 m olan cemenlikle ehate olunmusdu Giris uzun bir rampa idi arxa teref Namurun qarsisinda perpendikulyar olan tambur ile mazgalla qorunurdu Giris damin kenarindan 3 5 m e qeder uzanan yuvarlaq korpu ile techiz olunmusdu bu da oz novbesinde qumbaraatanlar giris qapisi ve darvazanin oxlari boyunca ates acan 57 mm lik silahlarla qorunurdu 5 Leje ve Namur qalalarinda cemi 171 agir silah o cumleden 1888 ci il ucun en muasir artilleriya sistemleri olan 120 150 ve 210 mm kalibrli Krupp firmasinin 5 8 silahi var idi Onlarin hamisi Fransa Belcika ve Almaniyada hazirlanmis zirehli qullelere qurasdirilmisdi Bundan elave 6 9 eded 57 mm lik silahlar qazamatlarda cuxuru ortmek ucun qurasdirilmisdir 6 Besbucaqli Brialmon qalasi 1914 cu il Namurun mohkemlendirilmis movqeyi qalalari 210 mm artilleriya parcasinin tesirine tab getirmek ucun qurulmusdu Onlar hemcinin isiqlandirma nasoslar ve isiqlandirma ucun 29 milyon frank deyerinde buxar generatorlari ile techiz olunmusdur 6 7 Itirilmis qalanin qarnizon quvvelerine arxadan eks hucuma kecmesi ucun daha asanliqla geri qaytarilmasi ucun qalalarin arxasi zeifledilmisdir Barak ve xidmet obyektleri yasayis sahelerinin isiqlandirilmasi ve havalandirilmasi ucun arxa tereflerden istifade ederek arxada yerlesdirilmisdi 6 Ehtiyyat qida mehsullari qarnizonun gundelik ehtiyaclari ucun hazirlanmisdi amma dezavantaji tualet dus metbex ve meyitxananin bir saygac salonunda qurulmasi idi bu da yasayis ve xidmet otaqlarinda yigilan alet masinlarin partlamasi neticesinde tustu olarsa istehkamlar tebii bir sekilde havalandirildigi ucun etibarsiz ola bilerdi Her bir qalada hucum edenlere hucum etmek ucun piyada destesi var idi 8 Evvelki herbi emeliyyatlar Redakte Lejin muhasiresi Almaniyanin Belcikaya hucumuna yol acmis oldu ve I Dunya muharibesinin ilk emeliyyati oldu Muhasire almanlarin gozlediyi kimi 2 gun deyil 11 gun davam etdi Sehere hucumlar 5 avqust 1914 cu ilde basladi ve son qala dusene qeder 16 avqusta qeder davam etdi Belcikanin serqindeki Alman ordularina lazim olan demir yollari qala ile baglandi ancaq tutulduqdan sonra 17 avqust seheri 1 2 ve 3 cu alman qosunlari Fransa serhedine qeder irelilemeye davam etdiler 18 20 avqust tarixlerinde Belcika sahe ordusu Qete cayindan Antverpene cekildi Brussel avqustun 20 de muqavimet gostermeden teslim oldu 9 2 ci Ordunun komandiri general Karl fon Byulov Ehtiyat Qvardiya Korpusu General Maks fon Hauzenin 3 cu Ordusu terefinden ayrilmis XI Korpus ve VII Ehtiyat Korpusunun daxil oldugu General Max fon Qalvitzin komandanligi altinda 107 000 insanin avqustun 16 da Namura dogru irelilemeye baslayan ve 20 Avqustda onun qarsisina cixan Namur zerbe qrupunu Angriffsgruppe Namur meydana getirdiler 3 cu Ordu Maas cayi boyunca cenub cinahini ehate etdi ve 2 ci Ordu fransiz qosunlarinin bir alaydan basqa qarnizona komek etmek ucun Namura gelmesine mane olan Sarleruada doyuse girdi 10 Muhasirenin baslangicindaki veziyyet RedakteBelcikanin mudafieye hazirligi Redakte Brialmon qalasinin icerisinin sxemi Namur general Eduard Miselin komandanligi altinda 37 000 neferlik qarnizon ve 4 cu Belcika diviziyasinin piyada destesi terefinden mudafie edilirdi 10 Belcika ve Alman suvarileri avqustun 5 de Namurun simalindan iki gun sonra ise cenub serqinden ates etdiler Avqustun 19 da Haydaki 8 ci Belcika briqadasi Maas uzerindeki korpunu dagidib Namura geri cekildi cunki Qvardiya ehtiyat korpusu ve XI korpusun quvveleri serqden yaxinlasirdi 11 Alman qosunlarinin hazirligi Redakte Namurun gorunusu teqriben 1900 cu il 3 cu Ordu Namur ve Jiv arasindaki muttefiqlerin hucumlarini def ederken Byulov Muhafize Korpusunun komandiri general fon Qalvitze Namur qala qrupu ile birlikde hucum etmeyi tapsirdi Mohkemlendirilmis Namur qalasi movqeyine hucum zamani qazanilan tecrubeni nezere alaraq Maas vadisi boyunca Lejden deportasiya edilen agir artilleriya ve muhendislik qosunlari muhafizeciler qorugu korpuslarini Maasin simal sahiline XI korpusu cenuba aparan Namura en qisa yolu secdiler Byulov avqustun 20 de Qalvitsin qerargahina gelerek 1 ci Muhafize ehtiyat diviziyasinin Namurun simal ve simal qerbinde qalada yerlesdirilen 2 ci Ordunun sol cinahini ehate etmesini teleb etdi Bolmenin Andenn cayindan kecmesi lazim idi ancaq Belcika mulki sexsleri onlari kuce doyusu ucun saxladilar qeyd 1 V F Novitski mohkemlendirme yanasmasini istisna ederek qalanin suretli sekilde dusmesini Namuru Antanta sahe quvvelerinden tamamile kesen alman quvveleri terefinden meharetle muhasireye alinmasina sebeb olan amiller kimi qeyd edir sebeb de qalanin oz garnizonunun passivliyi idi onlar da muhasirenin ilk dovrunde manevr etmeye calismamis hem de simal serqdeki ilk qalalarin yixilmasindan sonra Namuru terk etmeye baslamisdilar 12 Alman hucum plani Redakte Avqustun 19 da kesf edildikden sonra Qalvits qalaya herekete kecmeyin ise yaramayacagini soyledi simal serqden Injon ve Vesen arasindaki 3 cu Muhafize Ehtiyat Destesinin quvveleri ve serqden XI Korpusun quvveleri terefinden hucum etmek qerarina geldi 1 ci Muhafize Ehtiyat diviziyasi Andennde ehtiyatda olaraq qaldi Muhasire artilleriyasi Marsovelet Mezere ve Andua qalalarinin qarsisindaki siralarda yerlesmeli idi Eron Kutis Oe ve Amoisden gelen piyada saat 11 00 a qeder Frank Var Vesen Skleyn Stryu ve Fo le Tomb arasindaki xettde movqe tutmali idi gunortadan sonra artilleriya atese basladi Hemin gun qalalar ve qarnizon yerlerinin xeriteleri ile Bas Qerargahin hazirladigi bir plan geldi lakin Qalvitz muhasireden evvelki fikirlere yox muasir muharibe metodlarina uygun olaraq emeliyyata ustunluk verdi Hava kesfiyyati Konelede Belcika bolmelerini ve Namurun her iki terefindeki Vepion ve Arredeki ponton korpuleri hem de cenub qerbden qalaya aparan demir yollarinda six neqliyyati askar etdi Almanlar Lejeyi muhasireye alarken belcikalilar xususile simaldan cenub serqe qeder olan perimetrin en hessas hisselerinde qalalar arasinda sahe istehkamlari qurmaq ucun vaxtdan istifade etdiler 13 Muhasire RedakteBombardman Redakte Avstriya Macaristanin 305 mm lik muhasire silahi Avqustun 21 de bas veren bombardmanlara duman mane oldu ve gunorta saatlarinda simal serq ve cenub serqdeki artilleriya yalniz Marsovelet Mezere ve Andua qalalarina ve aralarindaki bosluqlara ates etdi Belcikalilar zeif cavab verdiler ve 1 ci Muhafize Ehtiyat diviziyasi Empten ve Mef bolgesine kecdiler 3 cu Muhafize Ehtiyat diviziyasi Marsovelet Jelbresse ve Varta kendlerinin kenarlarina qeder irelilediler 22 ci diviziya Ton Qoye Fo le Tomb xettini tutdu ve 38 ci diviziya Andennde yerlesdi Namurun cenub ve cenub serq bolgesinin arasdirilmasi neticesinde bolgenin dik divarlari olan yarganlarla dolu oldugu ve hucum ucun uygun olmamasi Qalvitzi bu istiqametde saxta manevrler etmekle mehdudlasdirmaga ve 38 ci diviziyaya sabah simal sahiline kecmek emrini vermeye mecbur etdi Yagisli hava Alman hava kesfine mane olsa da 1 ci Muhafize Qorugu ve 38 ci bolmeler Doss ve Jelbresse arasinda esas zerbeni endirmeli idi 3 cu Muhafize Ehtiyat diviziyasi ehtiyatda qaldi Artilleriyaya Koneli qalasinin atesine baslamaq emri verilmisdi Avqustun 22 de belcikalilar 2 eks hucuma kecdiler ve 3 cu Qvardiya Ehtiyat dairesi Marsovelet yaxinliginda doyuse basladi bu hucum planlarini pozdu ertesi gune qeder texire salindi 11 Atisma davam etdi ve artilleriya komandirleri atesin tesirinin dagidici olduguna emin oldular piyada qosun komandirleri sapyorlar mina temizleyenler ve hava qruplari Belcika qalalari ve muveqqeti mudafie movqelerinden gelen yanginin zeiflemediyini bildirdiler 14 Hucum Redakte 420 mm lik agir Alman silah novu M Gerat 14 Qalvitz hucumun avqustun 23 de simal ve simal serqden baslanmasini emr etdi Hucuma komandirlik etmek ucun 11 ci korpus komandiri general leytenant Otto fon Plyuskov teyin edildi Muhasire silahlarinin Belcika qala artilleriyasini qirmasi lazim idi bele ki piyada ve sapyorlar orta ve sahe silahlarinin desteyi ile ara istehkamlara hucum ede bildiler Ilk hucumdan sonra Namurun simal terefi Jamblu Namur Yui demir yoluna qeder isgal edilmeli idi Plyuskov qalalarin bombalanmasina muveffeq olana qeder hucumun texire salinmasini istedi ancaq Qalvitz bu isteyi redd etdi Hucum basladi saat 9 30 da 3 cu Muhafize Ehtiyat Dairesi Koneli qalasinin serqindeki istehkamlari ele kecirdi ve Plyuskov oz sirasindaki qalan hisselere hucum etdi Saat 11 15 de Marsoveletin her iki terefindeki istehkamlar da ele kecirildi bu qaladan ve Koneli qalasindan cavab ates geldi Hucumlar butun cebhe boyu Namur istiqametinde basladi 1 ci qvardiya ehtiyat hissesinin ehtiyat briqadasi ve 38 ci diviziyanin alayi Emin ve Syuarle qalalarinin mumkun hucumlarindan cebheni qorumaq ucun Lez Namur yolu ile hereket etdi Korneli ve Marsovelet qalalari gunortadan sonra teslim oldular ve 16 00 da Namurun simalina hucum edenler oz hedeflerine catdilar 15 14 cu Ehtiyat bolumu atesi esas hucum istiqametinden yayindirmaq ucun Emin ve Syuarle qalalarina hucum etdi 22 ci diviziya piyadalar aralarindaki ara istehkamlara yaxinlasdiqdan sonra gunortaya qeder Mezer ve Andua qalalarini atese tutdu Saat 17 00 da Qalvitz bir numayendesini Namur qarnizon komandirinin yanina gonderdi ve 19 00 a qeder seherin ve qalan qalalarin teslim olmasini teleb etdi eks teqdirde seher ve qala atese meruz qalacaqdi Plyuskov mohkemlendiricilerin mudafiecilere yaxinlasmasina ve ya qarnizonun geri cekilmesine mane olmaq ucun artilleriyaya Namurun cenubunda manevrlere baslamaq ucun hazir olmagi emr etdi Teyin olunmus Plyusov vaxti ile cavab alinmadi lakin Alman komandanligi gece boyu kuce doyuslerinde istirak etmemeyi ve qalalari ve seherin cenub hissesini atese tutmaq qerarina geldi Namurun simal hissesindeki bezi hisseler demir yolu xettini kecdiyinden ates yalniz 15 deqiqeden sonra dayandirildi Galvitz qalan piyada birlesmelerine muqavimet gostermeyen Sambr ve Maas terefe kecmeyi emr etdi lakin bir kicik korpu istisna olmaqla butun kecidlerin dagildigi melum oldu Seherdeki herbi quvvelere bildirildi ki 4 cu Belcika diviziyasi almanlar mudafie xettini kecende cenubdan geri cekildi Gece erzinde Alman qosunlari seher saatlarinda hucumu davam etdirmeye hazirlasaraq isgal olunmus movqelerde qaldilar 16 Alman hazirliqlari 24 avqust saat 5 00 da tamamlandi ve agir artilleriya Emin ve Syuarle qalalarini atese tutmaga davam etdiler Seherdeki qosunlar Maas ve Sambr arasindaki korpuleri yeniden qurdular Mezer qalasi bir gun evvel 22 ci diviziya terefinden tutuldu ve Qalvitz 38 cu diviziyaya Malon ve San Heriber qalalarina hucum etmek ucun Namurun cenub qerbindeki qumkluq erazi istiqametinde hereket etmeyi emr etdi 3 cu Muhafize diviziyasi seherin qalan hissesini 1 ci Muhafize bolmesini Emin ve Syuarle qalalarinin bombalanmasinin heyata kecirildiyi Maasin simalindaki artilleriya movqelerini isgal etmeli idi 14 cu Ehtiyat bolme qarnizonuna qerbde ve cenub qerbde irelilemesinin qarsisini almaq tapsirildi 22 ci diviziya ise Andua ve Dav qalalarini almali idi ve sonra Maas cayini kecmeli idiler Seher 3 cu Muhafize diviziyasi seherin qalan hissesini isgal etdi ve Andua qalasini ele kecirdi 38 ci diviziya Malon qalasini hucum ederek aldi ve guclendirdi Axsam 38 ci diviziya Sen Heriber ve Emin qalalarini aldi Dav ve Syuarle avqustun 25 de teslim oldu lakin artiq 24 avqust gecesi Muhafize Ehtiyati korpusu ve XI korpusa 2 ve 3 cu Alman ordulari ile elaqe yaratmaq ucun cenuba dogru hereket etmek emri verildi 17 Neticeler RedakteTehlil Redakte Alman tebligati Namurun tutulmasini tesvir edir Almaniyanin resmi tarixi coxcildli II Dunya muharibesi nde alm Der Weltkrieg 1914 bis 1918 Namurun suretle ele kecirilmesi Sambr ve Maas caylarinin dasmasi neticesinde Fransa quvvelerinin tutulmasinin qarsisini aldigini bildirdi Muveffeqiyyet sahe ve muhasire doyusleri aparmaq prinsiplerini yeniden dusunen ve Lejde tetbiq olunanlardan daha tesirli taktika tetbiq eden Qalvitsin bacarigi ile elaqelendirildi Namura hucum daha suretli oldu az sayda esger teleb olundu ve mudafieciler ucun uc heftelik hazirliqlara baxmayaraq daha az itki ile musayiet olundu 18 Almanlar Liejde tetbiq olunan taktikalari tamamile yeniden nezerden kecirdiler ve piyada ile hucumdan evvel Lejdeki muhasire artilleriyasinin qalalari ezmesini gozlediler Topcu hazirligi mudafiecileri qalalarin arxasindaki xendeklerden cixartdi ve Alman qosunlari qalalar arasindan kecerek arxadan hucum ede bildiler Qalalarin mudafiecileri 500 nefer ucun lazimi sanitariya seraitinin olmadigi ve havasinin nefes almaq ucun agir oldugu merkezi massive tokuldu Alman artilleriyasi ise qalalari heddinden artiq agir haubitsalarla arxa cebheden atesle mehv etdi 19 Alman artilleriyasinin atesi qalalardaki cixislarin olma ehtimalini istisna etdi lakin agir sursatlarin 60 i esasen fortlarin ustunden ucdu Eyni zamanda qala toplari almanlarinkindan daha guclu olmadiqlari ucun aparici teyyarelerinden ve qonsu qalalardan gelen yangin desteyinden istifade etdiler 7 V F Novitski qalanin suretle dagidilmasina sebeb olan amiller kimi Namurun Antanta sahe quvvelerinden tamamile kenarlasdiran alman gucleri terefinden meharetle muhasireye alinmasini bu da mohkemlendirme yanasmasina mane oldugunu muhasirenin ilk dovrunde manevr etmeye cehd etmeyen qalanin oz qarnizonunun passivliyini eyni zamanda simali serqde ilk qalalar dagilandan sonra Namuru terk etmeye basladigini qeyd edir 12 Itkiler Redakte Belcika ordusu 15 000 insan itirdi onlardan 10 000 i Fransa ordusunun movqeyi ucun cenuba geri cekilen 4 cu diviziyadan olanlar idi Bolme Havra sonra denizden Ostende kecdi ora 27 avqustda geldi ve Belcika ordusu ile Antverpende birlesdi 20 Almaniyanin resmi tarixi 5 700 Belcika ve fransiz herbi esirinin ve 12 sahe silahinin ele kecirildiyini muhasireden evvel son anda qalani terk eden ancaq Namurun cenubunda tutulan 4 cu diviziya iscilerinin bir hissesinin tutuldugunu bildirir Almanlar 300 neferin oldumu ile 900 nefer itirdiler 18 Qeydler Redakte Belcikadaki doyusler zamani Almanlar terefinden mulki ehaliye tetbiq olunan bir nece defe mecburi tedbirler Antanta olkelerinin tebligati ile istifade olunurdu ve muharibe dovrunde ve ondan sonra ferqli qerezli komissiyalar terefinden arasdirildi 1920 1930 cu illerde Alman quvvelerine qarsi iddialar kifayet qeder esaslandirilib isiqlandirilmadi cunki arasdirma komissiyalari siyasi meqsedler gudurdu Bununla yanasi 2005 ci ilde Horn ve Kramer arxiv materiallari esger mektublari ve gundelikleri ve rejim hekayeleri esasinda 1914 cu ilde almanlarin Belcika ve Fransadaki mulki ehaliye ve esirlere qarsi pis reftar etdikleri qenaetine geldiler Muelliflerin fikrince alman strateqleri mulki ehalinin partizan muharibesinde istirak edeceyini ve bu cur vetendas usyanlarinin qarsisini almaq ucun ciddi tedbirlerin gorulmesini zeruri sayirdilar Horn ve Kramerde mulki ehaliye qarsi zorakiligin Alman birliklerinde serxoslugun nizam intizamin olmamasi qorxu ve isteriya ile neticelenmis habele frankistlerin partizanlarin Fransa Prussiya muharibesi gunlerinde etdiyi hereketlerin yeni bir xatire olaraq verilmisdi Birinci Dunya muharibesinin evvelinde fransiz nizamsizlarinin hucumlari ile bagli alman iddialarinin ekseriyyeti esassiz idi 7 Hemcinin bax RedakteI Dunya muharibesi Fransa Prussiya muharibesiIstinadlar Redakte Strachan 2001 seh 209 211 Humphries Maker 2013 seh 66 69 Strachan 2001 seh 190 172 173 178 Puelinckx Malchair 2012 Donnell 2007 seh 45 48 1 2 3 Donnell 2007 seh 13 17 1 2 3 Donnell 2007 seh 52 Donnell 2007 seh 32 Edmonds 1926 seh 33 1 2 Tyng 1935 seh 99 1 2 Edmonds 1926 seh 35 1 2 Novickij 1938 Ataka fortov 21 25 avgusta Humphries Maker 2013 seh 207 208 Humphries Maker 2013 seh 209 211 Humphries Maker 2013 seh 211 212 Humphries Maker 2013 seh 212 213 Humphries Maker 2013 seh 213 214 1 2 Humphries Maker 2013 seh 214 Donnell 2007 seh 36 Tyng 1935 seh 100Edebiyyat RedakteKitablar Donnell C 2007 The Forts of the Meuse in World War I Oxford Osprey ISBN 978 1 84603 114 4 Edmonds J E 1926 Military Operations France and Belgium 1914 2 History of the Great War Based on Official Documents by Direction of the Historical Section of the Committee of Imperial Defence I Mons the Retreat to the Seine the Marne and the Aisne August October 1914 London Macmillan Humphries M O Maker J 2013 Der Weltkrieg 1914 The Battle of the Frontiers and Pursuit to the Marne Germany s Western Front Translations from the German Official History of the Great War I Part 1 Waterloo Canada Wilfrid Laurier University Press ISBN 978 1 55458 373 7 Strachan S 2001 The First World War To Arms Oxford OUP ISBN 0 19 926191 1 Tyng 1935 The Campaign of the Marne 1914 Westholme ed New York Longmans Green ISBN 1 59416 042 2 Novickij Vasilij Fyodorovich 1938 Vtorzhenie germancev v Belgiyu Mirovaya vojna 1914 1918 gg Kampaniya 1914 goda v Belgii i Francii I M Voenizdat NKO SSSR Veb saytlar Puelinckx J Malchair L 2012 Citadelle de Namur Index des fortifications belges New York fortiff be URL http www fortiff be ifb index php page c53Menbe https az wikipedia org w index php title Namurun muhasiresi 1914 amp oldid 6045192, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.