Mərkəzi Amerika vulkanlarının siyahısı
Mərkəzi Amerikanın vulkanları Mərkəzi Amerika vulkanik sisteminə, Mərkəzi Amerikanın vulkanik yayına daxildir. Bu sistem Sakit okean sahili boyu, şimal-qərbdən cənub-şərqə doğru uzanır. Qvatemala, Salvador, Honduras, Nikaraqua, Kosta Rikanı əhatə etməklə Panamanın şimal hissəsində başa çatır. Belə ki, vulkanik qövs uzunluğu 1500 km-dir. Vulkanik sistem öz müasir strukturunu, Karib dənizi Sakit okeandan ayrıldığı zaman Miosen dövründə almışdır. Bu sistemə çoxsaylı və çox aktiv stratovolkaniyalar daxildir ki, tiroid də olsa da, tez-tez püskürmələrdə baş verir. Bunun nəticəsində çox dağıdıcı zəlzələlərlə müşayiət olunur. Məsələn, 1902-ci ildə Santa Maria vulkanının püskürməsi 6000 adamın öldüyü və partlamanın 800 km-uzaqda Kosta Rikada eşidilmişdir. Mərkəzi Amerikanın ən hündür vulkanları Qvatemaladadır. Takana və Taxamulkanın hündürlüyü 4000 metrə çatır. Bəzi vulkanlar 2010-cu ildən aktivdilər. Kosta Rikada Arenal, Turrialba, Irazu və Poas vulkanları, Nikaraqua şəhərində San Kristobal, Serro Negro, Konsepsion, Salvadorda San-Migel, San-Ana, İsalko, Qvatemalada Santa Mariya, Pakaya, Fuego vulkanlarıdır.
Ümumi xəritə
Qvatemala vulkanları
№ | Şəkil | Adı | Coğrafi mövqeyi | Coğrafi koordinatları | Hündürlük | Yaşı | Son püskürməsi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Такаnа (isp. Tacaná) | San-Markos | 15°07′59″ şm. e. 92°06′34″ q. u. | 4060 m. | Pleystoson | 1986-cı ildə | |
2 | Тахamulka (isp. Tajumulco) | San-Markos | 15°02′ şm. e. 91°54′ q. u. | 4220 m. | Holosen | Нет точно подтвержденных данных, возможно 1893-cü ildə | |
3 | Аlmolonqa (isp. Almolona) | Kesaltenanqo | 14°49′ şm. e. 91°29′ q. u. | 3197 m. | Pleystosen | 1818-ci ildə | |
4 | Çikabel (isp. Chicabal) | Kesaltenanqo | 14°47′ şm. e. 91°40′ q. u. | 2712 m. | Pleystosen | məlum deyil | |
5 | San-Mariya (isp. Santa María) | Kesaltenanqo | 14°45′22″ şm. e. 91°33′07″ q. u. | 3772 m. | Pleystosen | 2010-cu ildə (fəal) | |
6 | Santo-Tomas (isp. Santo Tomás) | Kesaltenanqo | 14°42′37″ şm. e. 91°28′43″ q. u. | 3542 m. | Pleystosen | məlum deyil | |
7 | Тоliman (isp. Tolimán) | | |||||
8 | San-Pedro (isp. San Pedro) | Solola | 14°39′22″ şm. e. 91°15′58″ q. u. | 3020 м. | Pleystosen | məlum deyil | |
9 | Аtitlan (isp. Atitlán) | Solola | 14°34′59″ şm. e. 91°11′10″ q. u. | 3535 m. | поздний плейстоцен | 1853-ci ildə | |
10 | Аkatenanqa (isp. Acatenango) | Сакатепекес | 14°30′ şm. e. 90°52′ q. u. | 3976 m. | Pleystosen | 1972-ci ildə | |
11 | Fueqo (isp. de Fuego) | Çimaltenanqo Сакатепекес Эскуинтла | 14°28′28″ şm. e. 90°52′50″ q. u. | 3763 м. | Pleystosen | 2010-cu ildə (fəal) | |
12 | Аqua (isp. Agua) | 30px Sakatepekes | 14°27′ şm. e. 90°44′ q. u. | 3753 m. | Holosen | 1541-ci ildə | |
13 | Pakaya (isp. Pacaya) | Eskuintla | 14°22′48″ şm. e. 90°36′00″ q. u. | 2552 m. | Pleystosen | 2010-cu ildə (fəal) | |
14 | Теkuamburro (isp. Tecuamburro) | Santa-Rosa | 14°09′22″ şm. e. 90°24′25″ q. u. | 1845 m. | Pleystosen — Erkən Holosen | məlum deyil | |
15 | Моyuta (isp. Moyuta) | Хутьяпа | 14°02′ şm. e. 90°06′ q. u. | 1662 m. | Pleystosen | məlum deyil |
Salvador vulkanları
№ | Şəkil | Adı | Coğrafi mövqeyi | Coğrafi koordinatları | Hündürlük | Yaşı | Sonuncu püskürməsi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Çinqo (isp. Chingo) | Santa-Ana | 14°07′12″ şm. e. 89°43′48″ q. u. | 1775 m. | Holosen | məlum deyil | |
2 | Quasapa (isp. Guazapa) | San-Salvador | 13°54′00″ şm. e. 89°07′12″ q. u. | 1438 m. | Holosen | məlum deyil | |
3 | [[Santa-Ana (вулкан)|Santa-Ana] (isp. Santa Ana) | Santa-Ana | 13°50′58″ şm. e. 89°37′59″ q. u. | 2385 m. | Pleystosen | 2005-ci ildə (активный) | |
4 | İsalko (isp. Izalco) | Santa-Ana | 13°48′47″ şm. e. 89°38′00″ q. u. | 1885 m. | Pleystosen | 1966-cı ildə (fəal) | |
5 | San-Salvador (isp. San Salvador) | San-Salvador | 13°44′02″ şm. e. 89°17′38″ q. u. | 1893 m. | Pleystosen | 1987-ci ildə | |
6 | San-Visente (isp. San Vicente) | San-Visente | 13°35′42″ şm. e. 88°50′13″ q. u. | 2173 m. | Holosen | məlum deyil | |
7 | Usulutan (isp. Usulután) | 30px Usulutan | 13°25′08″ şm. e. 88°28′15″ q. u. | 1449 m. | Holosen | məlum deyil | |
8 | Çinameka (isp. Chinameca) | San-Migel | 13°28′40″ şm. e. 88°19′48″ q. u. | 1300 m. | Holosen | məlum deyil | |
9 | San-Migel (isp. San Miguel) | San-Migel | 13°26′02″ şm. e. 88°16′08″ q. u. | 2130 m. | Pleystosen | 1976-ci ildə (fəal) | |
10 | Koncaqua (isp. Conchagua) | La-Union | 13°16′30″ şm. e. 87°50′42″ q. u. | 1225 m. | məlum deyil | məlum deyil | |
11 | Коnçaquita (isp. Conchagüita) | La-Union | 13°54′00″ şm. e. 89°07′12″ q. u. | 1438 m. | Holosen | 1892-ci ildə |
Honduras vulkanları
№ | Şəkil | Adı | Coğrafi mövqeyi | Coğrafi koordinatları | Hündürlük | Yaşı | Sonuncu püskürməsi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Sakate-Qrande (isp. Zacate Grande) | Vale | 13°20′09″ şm. e. 87°37′40″ q. u. | 640 м. | Holosen | Сведения об известных извержениях отсутствуют | |
2 | El-Tiqre (isp. El Tigre) | Vale | 13°16′19″ şm. e. 87°38′27″ q. u. | 783 м. | Holosen | Сведения об известных извержениях отсутствуют |
Nikaraqua vulkanları
№ | Şəkil | Adı | Coğrafi mövqeyi | Coğrafi koordinatları | Hündürlük | Yaşı | Sonuncu püskürməsi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Косигуина (isp. Cosigüina) | Çinandeqa | 12°58′48″ şm. e. 87°34′12″ q. u. | 859 m. | Pleystosen | 1859-cu ildə | |
2 | San-Kristobal (isp. San Cristóbal) | Çinandeqa | 12°42′ şm. e. 87°00′ q. u. | 1745 m. | Pleystosen | 2010-cu ildə (fəal) | |
3 | Телика (isp. Telica) | Leon | 12°36′07″ şm. e. 86°50′42″ q. u. | 1061 m. | Pleystosen | 2007-ci ildə | |
4 | Serro Neqro (isp. Cerro Negro) | Leon | 12°03′21″ şm. e. 86°42′07″ q. u. | 728 m. | Pleystosen | 1999-cu ildə (fəal) | |
5 | Las-Pilas (isp. Las Pilas) | Leon | 12°29′42″ şm. e. 86°41′16″ q. u. | 1088 m. | Pleystosen | 1954-cü ildə | |
6 | Momotombo (isp. Momotombo) | Leon | 12°25′19″ şm. e. 86°32′24″ q. u. | 1297 m. | Pleystosen | 2015-ci ildə | |
7 | Аpoeke (isp. Apoyeque) | Manaqua | 12°14′30″ şm. e. 86°20′30″ q. u. | 518 m. | Pleystosen | məlum deyil | |
8 | Маsaya (isp. Masaya) | Маsaya | 11°59′03″ şm. e. 86°10′06″ q. u. | 635 m. | Pleystosen | 2008-ci ildə | |
9 | Mombaço (isp. Mombacho) | Qranada | 11°49′34″ şm. e. 85°58′03″ q. u. | 1344 m. | Holosen | 1570-ci ildə | |
10 | Sapatera (isp. Zapatera) | Qranada | 11°43′48″ şm. e. 85°49′12″ q. u. | 629 m. | Holosen | məlum deyil | |
11 | Konsepson (isp. Concepcion) | Rivas | 11°32′16″ şm. e. 85°37′21″ q. u. | 1610 m. | Pleystosen | 2010-cu ildə (fəal) | |
12 | Maderas (isp. Maderas) | Rivas | 11°26′45″ şm. e. 85°30′54″ q. u. | 1394 m. | Holosen | məlum deyil |
Kosto-Riko vulkanları
№ | Şəkil | Adı | Coğrafi mövqeyi | Coğrafi koordinatları | Hündürlük | Yaşı | Sonuncu püskürməsi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Orosi (isp. Orosí) | 30px Quanakaste | 10°58′48″ şm. e. 85°28′24″ q. u. | 1659 m. | Holosen | 1849-ci ildə | |
2 | Rinkon-de la-Vexa (isp. Rincón de la Vieja) | Quanakaste | 10°49′48″ şm. e. 85°19′26″ q. u. | 1916 m. | Pleystosen | 1998-ci ildə | |
3 | Miravales (isp. Miravalles) | Quanakaste | 10°44′54″ şm. e. 85°09′10″ q. u. | 2028 m. | Pleystosen | 1946-cı ildə | |
4 | Теnorio (isp. Tenorio) | Quanakaste | 10°40′22″ şm. e. 85°00′54″ q. u. | 1916 m. | Holosen | məlum deyil | |
5 | Çato (isp. Chato) | Alaxuela | 10°26′31″ şm. e. 84°41′17″ q. u. | 1140 m. | Pleystosen | məlum deyil | |
6 | Arenal (isp. Arenal) | Alaxuela | 10°27′48″ şm. e. 84°42′12″ q. u. | 1657 m. | Pleystosen | 2010-cu ildə (активный) | |
7 | Poas (isp. Poás) | Alaxuela | 10°12′ şm. e. 84°12′ q. u. | 2708 m. | Pleystosen | 2010-cu ildə (fəal) | |
8 | Тurrialba (isp. Turrialba) | Каrtaqo | 10°02′ şm. e. 83°46′ q. u. | 3340 m. | Pleystosen | 2010-cu ildə (активный) | |
9 | İrasu (isp. Irazu) | Kartaqo | 9°58′48″ şm. e. 83°51′00″ q. u. | 3432 m. | Pleystosen | 1994-cü ildə (fəal) |
Panama vulkanları
№ | Şəkil | Adı | Coğrafi mövqeyi | Coğrafi koordinatları | Hündürlük | Yaşı | Sonuncu püskürməsi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Baru (isp. Barú) | Çiriki | 8°48′28″ şm. e. 82°32′34″ q. u. | 3475 м. | Pleystosen | 1550-ci ildə | |
2 | La-Equada (isp. La Yeguada) | 30px Veraquas | 8°28′12″ şm. e. 80°49′12″ q. u. | 1297 м. | Pleystosen | məlum deyil | |
3 | El-Vale (isp. El Valle) | Кокle | 8°34′48″ şm. e. 80°10′12″ q. u. | 1185 м. | Holosen | məlum deyil |
Ədəbiyyat siyahısı
- Alvarez-Gómez, José A. (2008). "Constraints from finite element modelling on the active tectonics of northern Central America and the Middle America Trench" (pdf). Tectonics. American Geophysical Union. 27 (1008): TC1008. doi:10.1029/2007TC002162. İstifadə tarixi: 2008-08-04. (#parameter_ignored)
- García Quintero, Janett Josefina (2007). Geometría, sismicidad y deformación de la placa de Cosos subducida (tesis) (pdf) (Spanish). Mexico, D.F.: Centro de Geociencias, UNAM.
- Mann, Paul (2007). (PDF) // In Bundschuh, Jochen & Guillermo E. Alvarado (Eds) (ed.). Central America: Geology, Resources and Hazards (pdf) (#format_missing_url). Taylor & Francis. 205–241. ISBN 978-0415416474. 2013-06-12 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. (#parameter_ignored) ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- Melían, G., I. Galindo, P. A. Hernández, N. M. Pérez, M. Fernández, G. Alvarado, W. Strauch, F. Barahona, D. López (9-2-2005). "Subduction process and diffuse CO2 degassing rates alon Central America volcanic arc". Geophysical Research Abstracts. European Geosciences Union. 7. ISSN 1607-7962.
- Rose, W.I. (1999). "An improved age framework for late Quaternary silicic eruptions in northern Central America" (pdf). Bull Volcanol. Springer-Verlag (61): 106–120. İstifadə tarixi: 2010-08-15. (#parameter_ignored)
- Global Volcanism Program Tacaná (ing.)
- Global Volcanism Program Tajumulco (ing.)
- Global Volcanism Program (ing.)
- Summitpost Volcán Chicabal (ing.)
- Global Volcanism Program Santa María (ing.)
- Global Volcanism Program Santo Tomás (ing.)
- Global Volcanism Program Tolimán (ing.)
- Estructura interna de la tierra (isp.)
- Global Volcanism Program Atitlán (ing.)
- Global Volcanism Program Acatenango (ing.)
- Global Volcanism Program Fuego (ing.)
- Global Volcanism Program Agua (ing.)
- Global Volcanism Program Pacaya (ing.)
- Global Volcanism Program Tecuamburro (ing.)
- Global Volcanism Program Moyuta (ing.)
- Global Volcanism Program Chingo (ing.)
- Global Volcanism Program Guazapa (ing.)
- Global Volcanism Program Santa Ana (ing.)
- Global Volcanism Program Izalco (ing.)
- Global Volcanism Program San Salvador (ing.)
- Global Volcanism Program San Vicente (ing.)
- Global Volcanism Program Usulután (ing.)
- Global Volcanism Program Chinameca (ing.)
- Global Volcanism Program San Miguel (ing.)
- Global Volcanism Program Conchagua (ing.)
- Global Volcanism Program Conchagüita (ing.)
- Global Volcanism Program Zacate Grande (ing.)
- Global Volcanism Program El Tigre (ing.)
- Global Volcanism Program Cosigüina (ing.)
- Global Volcanism Program San Cristóbal (ing.)
- Global Volcanism Program Telica (ing.)
- Global Volcanism Program Cerro Negro (ing.)
- Global Volcanism Program Las Pilas (ing.)
- Global Volcanism Program Momotombo (ing.)
- Global Volcanism Program Apoyeque (ing.)
- Global Volcanism Program Masaya (ing.)
- Global Volcanism Program Mombacho (ing.)
- Global Volcanism Program Zapatera (ing.)
- Global Volcanism Program Concepcion (ing.)
- MIGnews.com. В Никарагуа «проснулся» вулкан Консепсьон[ölü keçid]
- Global Volcanism Program Maderas (ing.)
- Global Volcanism Program Orosí (ing.)
- Global Volcanism Program Rincón de la Vieja (ing.)
- Global Volcanism Program Miravalles (ing.)
- Global Volcanism Program Tenorio (ing.)
- Global Volcanism Program Arenal (ing.)
- Vulcanologia Volcán Arenal 2010-02-12 at the Wayback Machine (isp.)
- Global Volcanism Program Poas (ing.)
- Vulcanologia Volcán Poás 2008-01-17 at the Wayback Machine (isp.)
- Global Volcanism Program Turrialba (ing.)
- Vulcanologia Volcán Turrialba 2010-02-12 at the Wayback Machine (isp.)
- Global Volcanism Program Irazú (ing.)
- Vulcanologia Volcán Irazu 2009-03-12 at the Wayback Machine (isp.)
- Global Volcanism Program Barú (ing.)
- Global Volcanism Program La Yeguada (ing.)
- Global Volcanism Program El Valle (ing.)