Mir Tağı Mir (28 may1723(1723-05-28), Hungarton[d], Lesterşir[d] – 20 sentyabr1810(1810-09-20), Lakhnau, Oudh State[d]) — Urdu ədəbiyatının tanınmış şairi və təzkirəçisi.
HicazdanHindistana köç etmiş bir ailəyə mənsub olub Aqrada (Əkbərabad) dünyaya gəlmişdi. Doğum iliylə ilgili olaraq 1134 (1722), 1135 və 1137 kimi dəyişik tarixlər zikr edilməkdəysə də dördüncü divanında qardaşı oğlu Məhəmməd Hüseynin yazdığı, Ləknəvdə doxsan yaşında ikən öldüyünə dair qeyddən 1135-ci ildə (1723) doğulduğu anlaşılır.
Mir Məhəmməd Tağı, 1146-cı (1733-cü) ildə mütəsəvvif olan atası Mir Əli Müttağı və atasının yaxın dostu Əmanullah Dərviş bir-biri ardınca vəfat edincə çeşidli çətinliklərlə qarşılaşdı. Bir müddət Aqrada iş aradıysa fərli bir nəticə alamayınca Dehliyə getdi (1147/1734). Burada atasının dostu Nəvvab Samsamüddövlə Əmirülüməra ona maaş bağladı. Ancaq onun da Nadir şah Qırxlı-Avşarla aparılan savaşda ölməsinə görə (1151/1738) bu gəlirdən məhrum qaldı. Bu hadisədən sonra Aqraya gedən Mir Məhəmməd qarşılaşdığı sıxıntılar səbəbiylə yenə Dehliyə döndü (1152/1739) və ögey qardaşı Məhəmmədhəsənin əmisi şair Siracüddin Əli xan Arzunun yanında qalmağa və ərəbcə, farsca və şeir dərsləri almağa başladı. Bəzi qaynaqlarda, bu dönəmdəki müəllimləri arasında olan Seyyid Səadət Əlinin Mir Məhəmmədi Urduca şeir yazmağa təşviq etdiyi bildirilirsə də onu bu mövzuda yönləndirən şəxsin Əli xan Arzu olduğunu qeyd edən çalışmalar da vardır.
Sünni olan Əli xan Arzunun, Şiə olması səbəbiylə ona qarşı arzuolunmaz bir tövr sərgiləməsi və ya başından keçən bir eşq məcərası üzündən Əli xan Arzunun evindən ayrıldı. Bu arada qarşılaşdığı sıxıntılar dolayısıyla psixologiyası pozulmuşsa da müalicə sonucunda təkrar sağlığına qovuşdu. Mir Məhəmməd yeni bir hami ararkən öncə Riayət Əli xan, ardından Nəvvab Bahadır Cavid xan və Divan Mahanarain Racə Caqal Kişor kimi şəxslərin xidmətinə daxil oldu. Nadir şah və daha sonra Əhməd şah Dürrani tərəfindən Dehlinin yağmalandığı günlərdə bir neçə dəfə Dehlidən ayrıldı, ancaq getdiyi yerlərdə istədiyini tapa bilməyincə təkrar geri dönməyə məcbur oldu. Dehlinin 1196-cı (1782-ci) ildə xaraba qalmasına görə Nəvvab Asəfüddövlənin dəvətiylə o dönəmdə ən gözəl günlərini yaşamaqda olan Ləknəvə gedərək həyatının geri qalan hissəsini bu şəhərdə keçirdi və burada vəfat etdi.
Yaradıcılığı
Urdu şeirinin böyük üstadlarından olub qəsidə, tərciibənd, tərkibbənd, rübai kimi klassik şeirin həmən bütün janrlarında əsər yazan Mir Məhəmməd əsl ustalığını qəzəl və məsnəvidə göstərmişdir. Qəzəldə digər şairlərə öncülük etmiş, Mirzə Əsədulla xan Qalib kimi böyük bir şair dəxi özündən təsirlənmiş və onu ustadı olarak qəbul etmişdir. Qəzəllərinin dili axıcı və sadə olmaqla birlikdə bu sadəliyin ardında dərin anlamlar gizlidır. Bu yönüylə onu Urducanın Şeyx Sədisi olaraq dəyərləndirənlər də vardır. Urdu ədəbiyatının məsnəvi növündə də öncülük edən Mir Məhəmməd, eşqə dair bir qissəni Urducada məsnəvi tərzində qələmə alan ilk şair qəbul edilir. Urdu dilinin inkişaf olmasında önəmli qatqıları olan şairin şeirlərində işlətdiyi farsca tərkiblər ya da bunların Urduca qarşılıqları zamanla xalq arasında bəyənilərək yayılmışdır.
Əsərləri
1. Külliyyat-ı Nažm-i Urdu (Külliyyat-i Mir) (nşr. İbadət Birəlvi, Karachi-Lahor 1958). Altı adət Urduca gazəl divanı ilə kasidə, məsnəvi, rubai, tərkibibənd, tərciibənd və “vasuht”ları ihtiva ədən bir əsərdir. Kitapta “Dərya-yı Işk, Şulə-i Işk, Muaməlat-ı Işk, Cuş-i Işk, Hab u Hıyal, Şikarnamə” gibi məşhur məsnəviləri yər almakta, ayrıca küçük nazımlar, hicviyələr bulunmaktadır.
2. Źikr-i Mir (nşr. Abdülhak, Əvrəngabad 1928). Mir Məhəmməd Tağınin kəndi hayat hikayəsini içərməktədir. 1186da (1772) yazılan əsər o dönəmdə məydana gələn olaylardan da bahsətməsi bakımından tarihi bir önəmə sahiptir.
3. Nikatüş-şuǾara. Farsça kaləmə alınan əsərin yaklaşık 1165tə (1752) tamamlandığı tahmin ədilməktədir. Urduca şiir yazan şairlərdən bahsədən ən əski və ən önəmli təzkirələrdən biri olup əsərdə 103 şairin kısa hayat hikayələri və şiirlərindən səçmələr yər almaktadır. Ən son Mahmud İlahi tarafından hazırlanarak basılmıştır (Ləknəv 1984). Mir Məhəmmədin ayrıca yayımlanmamış Farsça bir divanı və kaynaklarda anılan bir divançəsi vardır.
Ədəbiyyat
Hakim Əbül-Kāsım Mir Kudrətullah Kāsım, MacmuǾa-i Naġz (nşr. Mahmud Şirvani), Lahor 1933, II, 229-254;
M. Mustafa Han Şiftə, Gülşən-i Biħar (nşr. Kalb Ali Han Faik), Lahor 1973, s. 570-595;
M. Hüsəyin Azad, Ab-ı Ĥayat, Lahor 1991, s. 171-193;
Muhammad Sadiq, A History of Urdu Litəraturə, London 1964, s. 94-101;
Səyyid Məhəmməd Akīl Rızvi, Urdu Məŝnəvi ka İrtiķā, Ləknəv 1983, s. 92-111;
Mahmud Birilvi, Muħtaśar Tariħ-i Ədəb-i Urdu, Lahor 1985, s. 70-74;
Səyyid Fərzanə, Nuķūş-i Ədəb, Lahor 1986, s. 31-43;
Səlim Ahtar, Urdu Ədəb ki Muħtaśar Tarin Tariħ, Lahor 1986, s. 102-105;
Cəmil Calibi, Tariħ-i Ədəb-i Urdu, Lahor 1987, II, 502-648;
Nurülhasan Haşimi, Dilli ka Dəbistan-ı ŞaǾiri, Lahor 1991, s. 155-161;
Ram Babu Saksəna, Tariħ-i Ədəb-i Urdu (trc. Mirza Məhəmməd Askəri), Karaçi 1995, s. 135-160;
J. A. Haywood, “Mīr Muĥammad Taķī”, ƏI² (İng.), VII, 96-97;
tağı, 1723, 1723, hungarton, lesterşir, sentyabr, 1810, 1810, lakhnau, oudh, state, urdu, ədəbiyatının, tanınmış, şairi, təzkirəçisi, urdu, میر, تقی, میر, doğum, tarixi, 1723, 1723, doğum, yeri, baggrave, hall, hungarton, harborough, leicestershire, lesterşir,. Mir Tagi Mir 28 may 1723 1723 05 28 1 Hungarton d Lestersir d 20 sentyabr 1810 1810 09 20 1 Lakhnau Oudh State d Urdu edebiyatinin taninmis sairi ve tezkirecisi Mir Tagi Mirurdu میر تقی میر Dogum tarixi 28 may 1723 1723 05 28 1 Dogum yeri Baggrave Hall d Hungarton d Harborough d Leicestershire d Lestersir d Ingiltere Boyuk Britaniya KralligiVefat tarixi 20 sentyabr 1810 1810 09 20 1 87 yasinda Vefat yeri Lakhnau Oudh State d Britaniya HindistaniVetendasligi Boyuk Mogol imperiyasiFealiyyeti muellif sair nasir yaziciEserlerinin dili Urdu dili Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 3 Eserleri 4 Edebiyyat 5 IstinadlarHeyati RedakteHicazdan Hindistana koc etmis bir aileye mensub olub Aqrada Ekberabad dunyaya gelmisdi Dogum iliyle ilgili olaraq 1134 1722 1135 ve 1137 kimi deyisik tarixler zikr edilmekdeyse de dorduncu divaninda qardasi oglu Mehemmed Huseynin yazdigi Leknevde doxsan yasinda iken olduyune dair qeydden 1135 ci ilde 1723 doguldugu anlasilir 2 Mir Mehemmed Tagi 1146 ci 1733 cu ilde mutesevvif olan atasi Mir Eli Muttagi ve atasinin yaxin dostu Emanullah Dervis bir biri ardinca vefat edince cesidli cetinliklerle qarsilasdi Bir muddet Aqrada is aradiysa ferli bir netice alamayinca Dehliye getdi 1147 1734 Burada atasinin dostu Nevvab Samsamuddovle Emirulumera ona maas bagladi Ancaq onun da Nadir sah Qirxli Avsarla aparilan savasda olmesine gore 1151 1738 bu gelirden mehrum qaldi Bu hadiseden sonra Aqraya geden Mir Mehemmed qarsilasdigi sixintilar sebebiyle yene Dehliye dondu 1152 1739 ve ogey qardasi Mehemmedhesenin emisi sair Siracuddin Eli xan Arzunun yaninda qalmaga ve erebce farsca ve seir dersleri almaga basladi Bezi qaynaqlarda bu donemdeki muellimleri arasinda olan Seyyid Seadet Elinin Mir Mehemmedi Urduca seir yazmaga tesviq etdiyi bildirilirse de onu bu movzuda yonlendiren sexsin Eli xan Arzu oldugunu qeyd eden calismalar da vardir 3 Sunni olan Eli xan Arzunun Sie olmasi sebebiyle ona qarsi arzuolunmaz bir tovr sergilemesi ve ya basindan kecen bir esq mecerasi uzunden Eli xan Arzunun evinden ayrildi Bu arada qarsilasdigi sixintilar dolayisiyla psixologiyasi pozulmussa da mualice sonucunda tekrar sagligina qovusdu Mir Mehemmed yeni bir hami ararken once Riayet Eli xan ardindan Nevvab Bahadir Cavid xan ve Divan Mahanarain Race Caqal Kisor kimi sexslerin xidmetine daxil oldu Nadir sah ve daha sonra Ehmed sah Durrani terefinden Dehlinin yagmalandigi gunlerde bir nece defe Dehliden ayrildi ancaq getdiyi yerlerde istediyini tapa bilmeyince tekrar geri donmeye mecbur oldu Dehlinin 1196 ci 1782 ci ilde xaraba qalmasina gore Nevvab Asefuddovlenin devetiyle o donemde en gozel gunlerini yasamaqda olan Lekneve gederek heyatinin geri qalan hissesini bu seherde kecirdi ve burada vefat etdi Yaradiciligi RedakteUrdu seirinin boyuk ustadlarindan olub qeside terciibend terkibbend rubai kimi klassik seirin hemen butun janrlarinda eser yazan Mir Mehemmed esl ustaligini qezel ve mesnevide gostermisdir Qezelde diger sairlere onculuk etmis Mirze Esedulla xan Qalib kimi boyuk bir sair dexi ozunden tesirlenmis ve onu ustadi olarak qebul etmisdir Qezellerinin dili axici ve sade olmaqla birlikde bu sadeliyin ardinda derin anlamlar gizlidir Bu yonuyle onu Urducanin Seyx Sedisi olaraq deyerlendirenler de vardir 4 Urdu edebiyatinin mesnevi novunde de onculuk eden Mir Mehemmed esqe dair bir qisseni Urducada mesnevi terzinde qeleme alan ilk sair qebul edilir Urdu dilinin inkisaf olmasinda onemli qatqilari olan sairin seirlerinde isletdiyi farsca terkibler ya da bunlarin Urduca qarsiliqlari zamanla xalq arasinda beyenilerek yayilmisdir Eserleri Redakte1 Kulliyyat i Nazm i Urdu Kulliyyat i Mir nsr Ibadet Birelvi Karachi Lahor 1958 Alti adet Urduca gazel divani ile kaside mesnevi rubai terkibibend terciibend ve vasuht lari ihtiva eden bir eserdir Kitapta Derya yi Isk Sule i Isk Muamelat i Isk Cus i Isk Hab u Hiyal Sikarname gibi meshur mesnevileri yer almakta ayrica kucuk nazimlar hicviyeler bulunmaktadir 2 Zikr i Mir nsr Abdulhak Evrengabad 1928 Mir Mehemmed Taginin kendi hayat hikayesini icermektedir 1186da 1772 yazilan eser o donemde meydana gelen olaylardan da bahsetmesi bakimindan tarihi bir oneme sahiptir 3 Nikatus suǾara Farsca kaleme alinan eserin yaklasik 1165te 1752 tamamlandigi tahmin edilmektedir Urduca siir yazan sairlerden bahseden en eski ve en onemli tezkirelerden biri olup eserde 103 sairin kisa hayat hikayeleri ve siirlerinden secmeler yer almaktadir En son Mahmud Ilahi tarafindan hazirlanarak basilmistir Leknev 1984 Mir Mehemmedin ayrica yayimlanmamis Farsca bir divani ve kaynaklarda anilan bir divancesi vardir Edebiyyat RedakteHakim Ebul Kasim Mir Kudretullah Kasim MacmuǾa i Naġz nsr Mahmud Sirvani Lahor 1933 II 229 254 M Mustafa Han Sifte Gulsen i Biħar nsr Kalb Ali Han Faik Lahor 1973 s 570 595 M Huseyin Azad Ab i Ĥayat Lahor 1991 s 171 193 Muhammad Sadiq A History of Urdu Literature London 1964 s 94 101 Seyyid Mehemmed Akil Rizvi Urdu Meŝnevi ka Irtika Leknev 1983 s 92 111 Mahmud Birilvi Muħtasar Tariħ i Edeb i Urdu Lahor 1985 s 70 74 Seyyid Ferzane Nukus i Edeb Lahor 1986 s 31 43 Selim Ahtar Urdu Edeb ki Muħtasar Tarin Tariħ Lahor 1986 s 102 105 Cemil Calibi Tariħ i Edeb i Urdu Lahor 1987 II 502 648 Nurulhasan Hasimi Dilli ka Debistan i SaǾiri Lahor 1991 s 155 161 Ram Babu Saksena Tariħ i Edeb i Urdu trc Mirza Mehemmed Askeri Karaci 1995 s 135 160 J A Haywood Mir Muĥammad Taki EI Ing VII 96 97 Seyyid Abdullah Mir Taki Mir UDMI XXI 926 933 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 https pantheon world profile person Mir Taqi Mir Cemil Calibi II 503 a g e II 508 509 Ram Babu Saksena s 154Menbe https az wikipedia org w index php title Mir Tagi Mir amp oldid 5004588, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
