Mak-Merdo (quru,quraqlıq) vadiləri (ing.Dry Valleys) — Mak-Merdo boğazından qərbdə AntarktidadakıViktoriya Torpağlarında Antarktika vahələrinin (Viktoriya, Rayt, Teylor) qarsız vadiləri. Bu, Antarktidadakı ən böyük (təxminən 8 min km²) buzsuz ərazidir..
Quru vadilər ilə Mak-Merdo boğazı.
320 km / s sürətə çatan katabatik küləklər (yer üzündə ən yüksək külək sürəti) nəmin buxarlanmasına səbəb olur. Bunun sayəsində vadilər təxminən 8 milyon ildir praktik olaraq buz və qardan azaddırlar,bu, geoloji və digər tədqiqatların aparılmasını asanlaşdırır. Antarktika haqqında konvensiyaya görə, Mak-Murdo quru vadiləri xüsusi mühafizə olunan bölgələr olaraq təyin edilmişdir.
Quru vadilər Mars planetinin təbii şərtlərinə o qədər yaxındır ki, NASA orada Vikinq proqramının sınaqlarını da keçirdi. Buz və qar olmamasına baxmayaraq, canlı aləm dünya buz qitəsinin qalan hissələrindən daha kasıbdır.
Daha nəmli yerlərdə qayalarda endolitik bitkilər aşkar edilmişdir. Taylor buzlağında Antarktidanın görməli yerlərindən biri - görünüşünü metabolizması dəmir və kükürdün işlənməsinə əsaslanan anaerob bakteriyaların fəaliyyətinə borclu olan Qanlı şəlaləsidir.
Dünyanın ən quraq və ən soyuq yerindən - Universitet vadisindən götürülmüş torpaq nümunələrində alimlər həyat əlamətləri tapa bilmədilər.
İqlimi
Mak-Merdo quru vadiləri,18 dekabr 1999-cu ildə əldə edilmiş Landsat 7 görüntüləri.
Quru Vadilərin ASTER görüntüsü.
Quru vadilər olduqca aşağı rütubətə,qar və ya buz örtüyünün olmamasına görə belə adlandırılmışdır. Onlar da həmçinin qurudurlar, çünki bu yerdə, dağlar, Şərqi Antarktika Buz təbəqəsindən Ross dənizinə çatan dəniz limanında axan buzları bağlayacaq qədər yüksəkdir. 4.800 kvadrat kilometr (1900 kvadrat mil) olan vadilər qitənin təxminən 0.03% -ni təşkil edir və Antarktidada ən böyük buzsuz bölgəni təşkil edir. Vadinin döşəmələri boş çınqılla örtülmüşdür, içərisində buz kəməri çoxbucaqlı naxışlı torpaq müşahidə olunur.
Yağışlar bir əsr ərzində ildə ortalama 100 millimetr (3.9 inç) nisbətində qar şəklində yağır. Quru külək sürətlə qarı buxarlandırır və torpaqda az əriyir. Yaz aylarında bu proses yalnız saatlar çəkə bilir.
Quru vadilərdəki bənzərsiz şərtlərə qismən katabatik küləklər səbəb olur; bunlar soyuq, sıx hava cazibə qüvvəsi ilə aşağıya doğru çəkildikdə baş verir. Küləklər saatda 320 kilometrə (200 mil / s) çata bilər, enərkən istilik və bütün su, buz və qar buxarlanır.
Süxurların nisbətən nəmlik içərisində quru havadan qorunduğu,Quru vadilərdə yaşayan endolitik bakteriyalara rast gəlindi. Buzlaqların əriməsi nəticəsində axan sular torpaqların qida mənbəyini təmin edir. Alimlər Quru vadiləri, bəlkə də hər hansı bir quru mühitinin Mars planetinə ən yaxın olduğunu və beləliklə, yerdən kənar həyatla əlaqəli əhəmiyyətli fikir mənbəyi olduğunu düşünürlər.
Metabolizması dəmir və kükürdə əsaslanan anaerob bakteriyalar, Taylor buzlağının altında donma temperaturunda yaşayır.
Əvvəllər yosunların Qanlı şəlaləsindəki buzları qırmızı rəngə boyadıqları düşünülürdü, lakin indi boyanmanın yüksək səviyyədə dəmir oksiddən qaynaqlandığı məlumdur.
Kanadalı və amerikalı tədqiqatçılar, 2013-cü ildə Universitetlər vadisinə mikrobial populyasiyanı araşdırmaq və Mars səthinə ən çox bənzər ərazilərdəki vadilərin quraq hissələrinin permafrostunda Marsda nümunə götürmək üçün hazırlanmış, qazma sınağı aparmaq üçün sahə ekspedisiyası apardılar. Aktiv mikrob həyatı olmayan insanlar tərəfindən ziyarət edilən planetdəki ilk yer — permafrostda canlı orqanizm tapmadılar.
Vadilərin bir hissəsi 2004-cü ildə ətraf mühitlə qorunan ərazi olaraq təyin edildi.
ГИС в научных исследованиях сухих долин Мак-Мердо, Антарктида[ölü keçid]По материалам статьи Майкла Прентиса, Университет Нью-Хэмпшира, в ArcNews, осень 2004 г. // Геоинформационная система и водные ресурсы, № 1 (36) за 2006 год
Scientific Research Uses GIS in the McMurdo Dry Valleys, Antarctica, by Michael Prentice, University of New Hampshire // ESRI, ArcNews Online, Fall 2004
Где на Земле жизни нет
Bockheim, J. G. (2002). "Landform and Soil Development in the McMurdo Dry Valleys, Antarctica: A Regional Synthesis". Arctic, Antarctic, and Alpine Research. 34 (3): 308–317. doi:10.2307/1552489. JSTOR 1552489.
Hund, Andrew J. (2014). Antarctica and the Arctic Circle: A Geographic Encyclopedia of the Earth's Polar Regions. ABC-CLIO. səh. 74. ISBN9781610693936. İstifadə tarixi: 24 April 2019.
The Book of General Ignorance. Faber & Faber. 2006.
Barrett, J. E.; Virginia, R. A.; Lyons, W. B.; McKnight, D. M.; Priscu, J. C.; Doran, P. T.; Fountain, A. G.; Wall, D. H.; Moorhead, D. L. (2007-03-01). "Biogeochemical stoichiometry of Antarctic Dry Valley ecosystems". Journal of Geophysical Research: Biogeosciences (ingilis). 112 (G1): G01010. doi:10.1029/2005JG000141. ISSN 2156-2202.
Timmer, John (16 April 2009). "Ancient, frozen ecosystem produces blood-red ice flows". Ars Technica. İstifadə tarixi: 17 April 2009.
Mikucki, Jill A.; Pearson, Ann; Johnston, David T.; Turchyn, Alexandra V.; Farquhar, James; Schrag, Daniel P.; Anbar, Ariel D.; Priscu, John C.; Lee, Peter A. (17 April 2009). "A Contemporary Microbially Maintained Subglacial Ferrous "Ocean"". Science. 324 (5925): 397–400. doi:10.1126/science.1167350. PMID 19372431. (#parameter_ignored)
Goordial, Jacqueline; Davila, Alfonso; Lacelle, Denis; Pollard, Wayne; Marinova, Margarita M.; Greer, Charles W.; DiRuggiero, Jocelyn; McKay, Christopher P.; Whyte, Lyle G. (19 January 2016). "Nearing the cold-arid limits of microbial life in permafrost of an upper dry valley, Antarctica". The ISME Journal. 10 (7): 1613–1624. doi:10.1038/ismej.2015.239. PMC4918446. PMID 27323892.
Ədəbiyyat
Fountain, Andrew G.; Lyons, W. Berry; Burkins, Melody B.; Dana, Gayle L.; Doran, Peter T.; Lewis, Karen J.; McKnight, Diane M.; Moorhead, Daryl L.; Parsons, Andrew N.; Priscu, John C.; Wall, Diana H.; Wharton, Robert A.; Virginia, Ross A. (1999). "Physical Controls on the Taylor Valley Ecosystem, Antarctica". BioScience. 49 (12): 961–971. doi:10.2307/1313730. JSTOR 1313730.
Highfield, Roger (4 August 2008). "Lost world frozen 14m years ago found in Antarctica". The Telegraph.
Hoffman, Matthew J.; Fountain, Andrew G.; Liston, Glen E. (2017). "Near-surface internal melting: a substantial mass loss on Antarctic Dry Valley glaciers" (PDF). Journal of Glaciology. 60 (220): 361–374. doi:10.3189/2014JoG13J095.
Meekins, Jeannie (2013). The Bleeding Glacier of Antarctica: A Strange But True Tale. LearningIsland.com.
Xarici keçidlər
VikianbardaMak-Merdo vadisi ilə əlaqəli mediafayllar var.
Special Report: Mak-Merdo vadiləri (ing.)
Quru Vadilərinin Virtual Turu (ing.)
Avqust 12, 2021
merdo, vadisi, merdo, quru, quraqlıq, vadiləri, valleys, merdo, boğazından, qərbdə, antarktidadakı, viktoriya, torpağlarında, antarktika, vahələrinin, viktoriya, rayt, teylor, qarsız, vadiləri, antarktidadakı, böyük, təxminən, buzsuz, ərazidir, quru, vadilər, . Mak Merdo quru quraqliq vadileri ing Dry Valleys Mak Merdo bogazindan qerbde Antarktidadaki Viktoriya Torpaglarinda Antarktika vahelerinin Viktoriya Rayt Teylor qarsiz vadileri Bu Antarktidadaki en boyuk texminen 8 min km buzsuz erazidir 1 2 Quru vadiler ile Mak Merdo bogazi 320 km s surete catan katabatik kulekler yer uzunde en yuksek kulek sureti nemin buxarlanmasina sebeb olur Bunun sayesinde vadiler texminen 8 milyon ildir praktik olaraq buz ve qardan azaddirlar bu geoloji ve diger tedqiqatlarin aparilmasini asanlasdirir Antarktika haqqinda konvensiyaya gore Mak Murdo quru vadileri xususi muhafize olunan bolgeler olaraq teyin edilmisdir Quru vadiler Mars planetinin tebii sertlerine o qeder yaxindir ki NASA orada Vikinq proqraminin sinaqlarini da kecirdi Buz ve qar olmamasina baxmayaraq canli alem dunya buz qitesinin qalan hisselerinden daha kasibdir Daha nemli yerlerde qayalarda endolitik bitkiler askar edilmisdir Taylor buzlaginda Antarktidanin gormeli yerlerinden biri gorunusunu metabolizmasi demir ve kukurdun islenmesine esaslanan anaerob bakteriyalarin fealiyyetine borclu olan Qanli selalesidir Dunyanin en quraq ve en soyuq yerinden Universitet vadisinden goturulmus torpaq numunelerinde alimler heyat elametleri tapa bilmediler 3 Mundericat 1 Iqlimi 2 Heyat 3 Hemcinin bax 4 Istinadlar 5 Edebiyyat 6 Xarici kecidlerIqlimi Redakte Mak Merdo quru vadileri 18 dekabr 1999 cu ilde elde edilmis Landsat 7 goruntuleri Quru Vadilerin ASTER goruntusu Quru vadiler olduqca asagi rutubete qar ve ya buz ortuyunun olmamasina gore bele adlandirilmisdir Onlar da hemcinin qurudurlar cunki bu yerde daglar Serqi Antarktika Buz tebeqesinden Ross denizine catan deniz limaninda axan buzlari baglayacaq qeder yuksekdir 4 800 kvadrat kilometr 1900 kvadrat mil olan vadiler qitenin texminen 0 03 ni teskil edir ve Antarktidada en boyuk buzsuz bolgeni teskil edir Vadinin dosemeleri bos cinqilla ortulmusdur icerisinde buz kemeri coxbucaqli naxisli torpaq musahide olunur 4 Yagislar bir esr erzinde ilde ortalama 100 millimetr 3 9 inc nisbetinde qar seklinde yagir 5 Quru kulek suretle qari buxarlandirir ve torpaqda az eriyir Yaz aylarinda bu proses yalniz saatlar ceke bilir Quru vadilerdeki benzersiz sertlere qismen katabatik kulekler sebeb olur bunlar soyuq six hava cazibe quvvesi ile asagiya dogru cekildikde bas verir Kulekler saatda 320 kilometre 200 mil s cata biler enerken istilik ve butun su buz ve qar buxarlanir 6 Heyat Redakte Mumiyalanmis suiti govdesi Suxurlarin nisbeten nemlik icerisinde quru havadan qorundugu Quru vadilerde yasayan endolitik bakteriyalara rast gelindi Buzlaqlarin erimesi neticesinde axan sular torpaqlarin qida menbeyini temin edir 7 Alimler Quru vadileri belke de her hansi bir quru muhitinin Mars planetine en yaxin oldugunu ve belelikle yerden kenar heyatla elaqeli ehemiyyetli fikir menbeyi oldugunu dusunurler Metabolizmasi demir ve kukurde esaslanan anaerob bakteriyalar Taylor buzlaginin altinda donma temperaturunda yasayir Evveller yosunlarin Qanli selalesindeki buzlari qirmizi renge boyadiqlari dusunulurdu lakin indi boyanmanin yuksek seviyyede demir oksidden qaynaqlandigi melumdur 8 9 Kanadali ve amerikali tedqiqatcilar 2013 cu ilde Universitetler vadisine mikrobial populyasiyani arasdirmaq ve Mars sethine en cox benzer erazilerdeki vadilerin quraq hisselerinin permafrostunda Marsda numune goturmek ucun hazirlanmis qazma sinagi aparmaq ucun sahe ekspedisiyasi apardilar Aktiv mikrob heyati olmayan insanlar terefinden ziyaret edilen planetdeki ilk yer permafrostda canli orqanizm tapmadilar 10 Vadilerin bir hissesi 2004 cu ilde etraf muhitle qorunan erazi olaraq teyin edildi Hemcinin bax RedakteMak Merdo Cenub qutbu sossesi Mak Merdo self buzlagi Mak Merdo antarktik stansiya Istinadlar Redakte GIS v nauchnyh issledovaniyah suhih dolin Mak Merdo Antarktida olu kecid Po materialam stati Majkla Prentisa Universitet Nyu Hempshira v ArcNews osen 2004 g Geoinformacionnaya sistema i vodnye resursy 1 36 za 2006 god Scientific Research Uses GIS in the McMurdo Dry Valleys Antarctica by Michael Prentice University of New Hampshire ESRI ArcNews Online Fall 2004 Gde na Zemle zhizni net Bockheim J G 2002 Landform and Soil Development in the McMurdo Dry Valleys Antarctica A Regional Synthesis Arctic Antarctic and Alpine Research 34 3 308 317 doi 10 2307 1552489 JSTOR 1552489 Hund Andrew J 2014 Antarctica and the Arctic Circle A Geographic Encyclopedia of the Earth s Polar Regions ABC CLIO seh 74 ISBN 9781610693936 Istifade tarixi 24 April 2019 The Book of General Ignorance Faber amp Faber 2006 Barrett J E Virginia R A Lyons W B McKnight D M Priscu J C Doran P T Fountain A G Wall D H Moorhead D L 2007 03 01 Biogeochemical stoichiometry of Antarctic Dry Valley ecosystems Journal of Geophysical Research Biogeosciences ingilis 112 G1 G01010 doi 10 1029 2005JG000141 ISSN 2156 2202 Timmer John 16 April 2009 Ancient frozen ecosystem produces blood red ice flows Ars Technica Istifade tarixi 17 April 2009 Mikucki Jill A Pearson Ann Johnston David T Turchyn Alexandra V Farquhar James Schrag Daniel P Anbar Ariel D Priscu John C Lee Peter A 17 April 2009 A Contemporary Microbially Maintained Subglacial Ferrous Ocean Science 324 5925 397 400 doi 10 1126 science 1167350 PMID 19372431 parameter ignored Goordial Jacqueline Davila Alfonso Lacelle Denis Pollard Wayne Marinova Margarita M Greer Charles W DiRuggiero Jocelyn McKay Christopher P Whyte Lyle G 19 January 2016 Nearing the cold arid limits of microbial life in permafrost of an upper dry valley Antarctica The ISME Journal 10 7 1613 1624 doi 10 1038 ismej 2015 239 PMC 4918446 PMID 27323892 Edebiyyat RedakteFountain Andrew G Lyons W Berry Burkins Melody B Dana Gayle L Doran Peter T Lewis Karen J McKnight Diane M Moorhead Daryl L Parsons Andrew N Priscu John C Wall Diana H Wharton Robert A Virginia Ross A 1999 Physical Controls on the Taylor Valley Ecosystem Antarctica BioScience 49 12 961 971 doi 10 2307 1313730 JSTOR 1313730 Highfield Roger 4 August 2008 Lost world frozen 14m years ago found in Antarctica The Telegraph Hoffman Matthew J Fountain Andrew G Liston Glen E 2017 Near surface internal melting a substantial mass loss on Antarctic Dry Valley glaciers PDF Journal of Glaciology 60 220 361 374 doi 10 3189 2014JoG13J095 Meekins Jeannie 2013 The Bleeding Glacier of Antarctica A Strange But True Tale LearningIsland com Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Mak Merdo vadisi ile elaqeli mediafayllar var Special Report Mak Merdo vadileri ing Quru Vadilerinin Virtual Turu ing Menbe https az wikipedia org w index php title Mak Merdo vadisi amp oldid 5907906, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
