Mağara ya Köhül — təbii və suni olmaqla, həm də ibtidai insanların ilk sığınacaq yerləri, yaşayış evləri.
Geomorfoloji termin
Mağara - (rus.пещера, ing.cave) yer qabığının üst qatında boşluq, yer sət-hinə bir, yaxud bir neçə çıxışlarla açılır. Əsasən suda asan həll olan süxurların (əhəng daşı, dolomit, gips və b.) yuyulması və həll olması, həmçinin suffoziya, abraziya və başqa proseslər nəticəsində əmələ gəlir. Ən böyük mağaralar - karst mağaralarıdır; mürəkkəb sistemli keçidlər və zallardan ibarət olur, ümumi uzunluğu bəzən bir neçə 10 km-ə çatır (məs: ABŞ-də Flint-Mamont mağaralar sisteminin uzunluğu , RF-də Optimistik mağarasının uzunluğu ). Mağaraları speleologiya öyrənir.
Azərbaycaının ən qədim məskən tipləri təbii və suni mağaralar kimi formalaşmışdır. Belə mağaralar həm də ibtidai insanların ilk sığınacaq yerləri-evləri olmuşdur. Məhsuldar quvvələrin inkişafı və bununla həmahəng olaraq inşaat texnikasının təkmilləşdirilməsi nəticəsində suni mağaralar qazma tipli evlərlə əvəz olunmuşdur. Daş hörgünün meydana gəlməsi isə qazma və yarımqazma evlərin yaranmasında mutərəqqi rol oynamışdır.
Karst mağaraları
Bü cür mağaralar daha çoxdur. Karst mağaraları daha uzun və dərin olur. Bü cür mağaralar süxurların su ilə yuyulmasından əmələ gəlir. Ona görə də karst mağaralarına yalnız orada rast gəlmək olur
Əhəngdaşı və deməli mərmər saf distillə olunmuş su ilə çox pis həll olunur. Suda həll olunmuş karbon qazı olduqda (təbii şəkildə suyun tərkibində həll olunmuş karbon qazı mövcud olur) isə, suyun həlledicilik qabiliyyəti bir neçə dəfə artsa da, əhəngdaşı istənilən halda ya zəif həll olur, ya da gips və ya düzla müqayisədə zəif həll olunur. Lakin, əhəngdaşınını yuyulması ilə yaranan mağaraların gips və duzun yuyulması ilə yaranan mağaralardan daha böyük olmasının səbəbi budur ki, gips və duzun yuyulması zamanı mağaralarların yaranması kimi, dağılması da sürətlə gedir.
Yer kürəsinin ən dərin mağaraları
Dərinliyi 1000 m-dən çox olan ilk mağara fransız Qufr Berje tərəfindən müəyyən edilmişdir və 1953-cü ildən 1963-cü ilə qədər bu mağaranın ən dərin mağara olduğu hesab edilirdi.
Azərbaycan Respublikası ərazisində bir çox təbii mağara aşkar edilmişdir ki, onlar Böyük və Kiçik Qafqazın dağətəyi və yüksək dağlıq sahələrində, Talış dağlarında və Naxçıvan MR-də yerləşirlər. Ölçülərinə görə mağaralar o qədər böyük olmasalar da, mənşələrinə görə çox fərqlənərək karst, abrazion, erozion, denudasion və s. formalarla təmsil edilirlər. Mağaraların bir hissəsi ibtidai insanlara sığınacaq yeri kimi xidmət göstərmiş və yəqin ki, yerli əhalinin genetik yaddaşında saxlanaraq müqəddəs “pir” statusu olan sitayiş yerlərinə çevrilmişdir. Onlardan ümumdünya əhəmiyyəti qazanmış ən məşhurları Qarabağın Azıx və Naxçıvan diyarının Əshabi-Kəf mağara abidələridir.
mağara, köhül, təbii, suni, olmaqla, həm, ibtidai, insanların, sığınacaq, yerləri, yaşayış, evləri, mündəricat, geomorfoloji, termin, ümumi, məlumat, karst, mağaraları, kürəsinin, dərin, mağaraları, azərbaycan, mağaraları, haqqında, həmçinin, xarici, keçidlər,. Magara ya Kohul tebii ve suni olmaqla hem de ibtidai insanlarin ilk siginacaq yerleri yasayis evleri Mundericat 1 Geomorfoloji termin 2 Umumi melumat 2 1 Karst magaralari 2 2 Yer kuresinin en derin magaralari 2 3 Azerbaycan magaralari haqqinda 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidler 6 IstinadlarGeomorfoloji termin RedakteMagara rus peshera ing cave yer qabi ginin ust qatinda bosluq yer set hine bir yaxud bir nece cixislarla acilir Esasen suda asan hell olan suxurlarin eheng dasi dolomit gips ve b yuyulmasi ve hell ol masi hemcinin suffoziya abra ziya ve basqa prosesler neticesinde emele gelir En boyuk magaralar karst magaralaridir murekkeb sistemli kecidler ve zallardan iba ret olur umumi uzunlugu bezen bir nece 10 km e catir mes ABS de Flint Mamont magaralar sisteminin uzunlugu RF de Optimis tik magarasinin uzunlugu Magaralari speleologiya oyrenir 1 Umumi melumat Redakte Krizna Yama magarasinda gol Sloveniya Azerbaycainin en qedim mesken tipleri tebii ve suni magaralar kimi formalasmisdir Bele magaralar hem de ibtidai insanlarin ilk siginacaq yerleri evleri olmusdur Mehsuldar quvvelerin inkisafi ve bununla hemaheng olaraq insaat texnikasinin tekmillesdirilmesi neticesinde suni magaralar qazma tipli evlerle evez olunmusdur Das horgunun meydana gelmesi ise qazma ve yarimqazma evlerin yaranmasinda mutereqqi rol oynamisdir Karst magaralari Redakte Bu cur magaralar daha coxdur Karst magaralari daha uzun ve derin olur Bu cur magaralar suxurlarin su ile yuyulmasindan emele gelir Ona gore de karst magaralarina yalniz orada rast gelmek olurEhengdasi ve demeli mermer saf distille olunmus su ile cox pis hell olunur Suda hell olunmus karbon qazi olduqda tebii sekilde suyun terkibinde hell olunmus karbon qazi movcud olur ise suyun helledicilik qabiliyyeti bir nece defe artsa da ehengdasi istenilen halda ya zeif hell olur ya da gips ve ya duzla muqayisede zeif hell olunur Lakin ehengdasinini yuyulmasi ile yaranan magaralarin gips ve duzun yuyulmasi ile yaranan magaralardan daha boyuk olmasinin sebebi budur ki gips ve duzun yuyulmasi zamani magaralarlarin yaranmasi kimi dagilmasi da suretle gedir Yer kuresinin en derin magaralari 2 Redakte Derinliyi 1000 m den cox olan ilk magara fransiz Qufr Berje terefinden mueyyen edilmisdir ve 1953 cu ilden 1963 cu ile qeder bu magaranin en derin magara oldugu hesab edilirdi Magara Derinliyi m Uzunlugu m Yerlesmesi1 Krubera Voronya 2191 3 16 058 Abxaziya Gurcustan2 Sarma 1760 4 13 000 Abxaziya Gurcustan3 Qarli 1753 5 24 080 Abxaziya Gurcustan4 Lamprextsofen 1632 50 000 Avstriya5 Mirolda 1626 13 000 Fransa6 Jan Bernar 1602 20 536 Fransa7 Torka del Syerra 1589 7060 Ispaniya8 Pantyuxin 1508 5530 Abxaziya Gurcustan9 Sima de la Korniza 1507 6445 Ispaniya10 Ceki 2 1502 5291 Sloveniya Mamont magarasinda tipik qalereya Kentukki Azerbaycan magaralari haqqinda RedakteAzerbaycan Respublikasi erazisinde bir cox tebii magara askar edil mis dir ki onlar Boyuk ve Kicik Qafqazin dageteyi ve yuksek dagliq sahelerinde Talis daglarinda ve Naxcivan MR de yerlesirler Olculerine gore magaralar o qeder boyuk olmasalar da menselerine gore cox ferqlenerek karst abrazion erozion denudasion ve s formalarla temsil edilirler Magaralarin bir hissesi ibtidai in sanlara siginacaq yeri kimi xidmet gostermis ve yeqin ki yerli ehalinin ge netik yaddasinda saxlanaraq muqeddes pir statusu olan sitayis yerlerine cev ril misdir Onlardan umumdunya ehemiyyeti qazanmis en meshurlari Qarabagin Azix ve Naxcivan diyarinin Eshabi Kef magara abideleridir Hemcinin bax RedakteAzerbaycan magaralari Azix magarasi Eshabi Kef magarasi Eroziya fazasi Karst Geoloji proseslerXarici kecidler RedaktePRO Speleo Speleologiya ve spelestologiya Ural Magaralari Rusiya Arxivlesdirilib 2007 11 18 at the Wayback Machine Kuqitanq magarasi Turkmenistan Arxivlesdirilib 2008 05 16 at the Wayback Machine Vikianbarda Magara ile elaqeli mediafayllar var Istinadlar Redakte Magara Geomorfoloji terminlerin izahli lugeti Baki Elm 2012 seh 177 ISBN 978 9952 453 14 0 Worlds deepest caves Compiled by Bob Gulden CML 10138 CML 12796 P Rudko 10 10 2011 CML 10132 A Slepin 18 09 2007 Menbe https az wikipedia org w index php title Magara amp oldid 5734051, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
