Müsəlman süsəni - (lat. Iris musulmanica Fomin) — Süsənkimilər - (İridaceae Juss. ) fəsiləsinə aid bitki növüdür.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu yoğun, sürünən, gövdə 40-60 (70) sm hündürlükdədir. Yarpaqlar xətvari, 10-15 mm enində, kökyanı yarpaqlar bəzən uzun olur. Təpə yarpaqları otşəkilli, kənarları ağ pərdəlidir. Çiçək qrupu 4-5 çiçəklidir. Çiçəkyanlığı 2,5-3 sm uzunluğunda, mavidir. Çiçəkyanlığının borucuğu 2,5 -3 dəfə yumurtalıqdan qısadır. Xarici tərəfi ellipsivari-dairəvi, ayası oyuqsuz, təpə hissədə aşağı bükülmüşdür. Daxili hissəsi tərs-neştərşəkilli, oyuqlu, dar dırnaqcıqlı, sütuncuğun tərəfi dırnaqcığa bərabərdir. Yumurtalıq uzun borucuqludur. Qutucuq uzun silindrvari, qısa buruncuqlu, 6 qabrğalı, paralel yaxınlaşmışdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
üzənlikdən aşağı dağ qurşağına qədər yayılmışdır. Rütubətli-bataqlıqlı, duzlutəhər yamaclarda rast gəlinir. Çoxalması kökümsov və ya toxumladır. Mezokserofitdir. Çiçəkləməsi may, meyvə verməsi iyun ayına təsadüf edir.
Yayılması
Naxçıvan düzənliyi və aşağı dağlıq hissəsi (Sədərək rayonu, Heydərabad qəsəbəsi, Culfa rayonu, Gülüstan kəndi ərazisi).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın vəziyyətinin və təbii bərpanın ətraf mühitin dəyişilməsindən asılılığı müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (növün bəzək bitkisi kimi yığılması, otarılma, tapdalanma).
Mühafizə tədbirləri
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülməyib. Yeni yayılma ərazilərinin axtarılması vacibdir.
Sinonimləi
Iris foetidissima auct.
Iris klattii Kem.-Nath.
Iris spuria ssp. musulmanica (Fomin) Takht.
Iris violacea Klatt
İstinadlar
Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri. II nəşr. Bakı-2013.
↑ . 2017-05-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-12.
↑ Карягин И.И., 1952
↑ Talıbov T.H., İbrahimov Ə.Ş., 2008
Ибадлы О.В. 2005
Salayeva Z.K., 2006
Конспект флоры Кавказа, 2006
↑ İbadlı O.V., Qaraxani P.X., 2013
Hacıyev V.C., İbrahimov Ə.Ş., 1981
İyul 12, 2022
müsəlman, süsəni, iris, musulmanica, fomin, süsənkimilər, iridaceae, juss, fəsiləsinə, bitki, növüdür, iucn, qırmızı, siyahısına, görə, növün, kateqoriyası, statusu, təhlükəli, həddə, yaxın, olanlar, kateqoriyasına, aiddir, azərbaycanın, nadir, növüdür, mündər. Muselman suseni lat Iris musulmanica Fomin Susenkimiler Iridaceae Juss fesilesine aid bitki novudur 1 IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir NT Azerbaycanin nadir novudur 2 Mundericat 1 Qisa morfoloji tesviri 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri 3 Yayilmasi 3 1 Sayi ve tendensiyasi 3 2 Mehdudlasdirici amiller 3 3 Muhafize tedbirleri 4 Sinonimlei 5 IstinadlarQisa morfoloji tesviri RedakteCoxillik ot bitkisidir Kokumsovu yogun surunen govde 40 60 70 sm hundurlukdedir Yarpaqlar xetvari 10 15 mm eninde kokyani yarpaqlar bezen uzun olur Tepe yarpaqlari otsekilli kenarlari ag perdelidir Cicek qrupu 4 5 ciceklidir Cicekyanligi 2 5 3 sm uzunlugunda mavidir Cicekyanliginin borucugu 2 5 3 defe yumurtaliqdan qisadir Xarici terefi ellipsivari dairevi ayasi oyuqsuz tepe hissede asagi bukulmusdur Daxili hissesi ters nestersekilli oyuqlu dar dirnaqciqli sutuncugun terefi dirnaqciga beraberdir Yumurtaliq uzun borucuqludur Qutucuq uzun silindrvari qisa buruncuqlu 6 qabrgali paralel yaxinlasmisdir 2 3 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri Redakteuzenlikden asagi dag qursagina qeder yayilmisdir Rutubetli bataqliqli duzluteher yamaclarda rast gelinir Coxalmasi kokumsov ve ya toxumladir Mezokserofitdir Ciceklemesi may meyve vermesi iyun ayina tesaduf edir 4 Yayilmasi RedakteNaxcivan duzenliyi ve asagi dagliq hissesi Sederek rayonu Heyderabad qesebesi Culfa rayonu Gulustan kendi erazisi 3 5 6 4 7 8 Sayi ve tendensiyasi Redakte Populyasiyanin veziyyetinin ve tebii berpanin etraf muhitin deyisilmesinden asililigi musahide olunur 9 8 Mehdudlasdirici amiller Redakte Antropogen amiller novun bezek bitkisi kimi yigilmasi otarilma tapdalanma Muhafize tedbirleri Redakte Muhafizesi ucun xususi tedbirler gorulmeyib Yeni yayilma erazilerinin axtarilmasi vacibdir Sinonimlei RedakteIris foetidissima auct Iris klattii Kem Nath Iris spuria ssp musulmanica Fomin Takht Iris violacea KlattIstinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitabi Nadir ve nesli kesilmekde olan bitki ve gobelek novleri II nesr Baki 2013 1 2 Arxivlenmis suret 2017 05 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 12 1 2 Karyagin I I 1952 1 2 Talibov T H Ibrahimov E S 2008 Ibadly O V 2005 Salayeva Z K 2006 Konspekt flory Kavkaza 2006 1 2 Ibadli O V Qaraxani P X 2013 Haciyev V C Ibrahimov E S 1981 Menbe https az wikipedia org w index php title Muselman suseni amp oldid 5796230, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
